Reglement Monumentencommissie Boxtel

Toelichting

Algemeen

De monumentencommissie is ingesteld bij verordening. De van toepassing zijnde Verordening op de Monumentencommissie Boxtel 1996 (hierna: Verordening) is op 25 januari 1996 door de gemeenteraad vastgesteld.

Sinds de dualisering van het gemeentebestuur in de jaren 2002/2003 wordt een commissie ingesteld door het bestuursorgaan waarvoor die commissie adviseert; de monumentencommissie dus door burgemeester en wethouders (artikel 84 Gemeentewet). Bij het opstellen van de nieuwe subsidieregeling voor monumenten en het herzien van de erfgoedverordening is gebleken dat de huidige Verordening gedateerd is en op een aantal punten verwijst naar regels en situaties die inmiddels gewijzigd of niet meer van toepassing zijn. Ook de Modernisering Monumentenzorg in de periode van 2009-2012, de invoering van de Wabo in 2010, de invoering van de Erfgoedwet in 2016 en de eerder gevoerde discussie over belangenverstrengeling maken een aanpassing van de regels omtrent de monumentencommissie noodzakelijk.

Uitgangspunten

Uitgangspunten bij het schrijven van een nieuw reglement zijn de meest recente wijzigingen in de regelgeving geweest.

Modernisering Monumentenzorg

In de gewijzigde Monumentenwet 1988 per 1-1-2009 zijn de regels omtrent de commissie die adviseert over aanvragen m.b.t. rijksmonumenten aangescherpt: alle gemeenten dienen een monumentenverordening en monumentencommissie te hebben en in de wet is sindsdien bepaald dat deze onafhankelijk en deskundig is. Aanleiding is de terugtrekking van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (hierna: RCE) bij de advisering, de zgn. beperking adviesplicht. Slechts bij ingrijpende (gebruiks)wijzigingen en sloop is een advies verplicht van de RCE. In andere gevallen is alleen een advies van de gemeentelijke monumentencommissie vereist. De Verordening kent nauwelijks regels over de onafhankelijkheid en de deskundigheid van de commissie.

Om gemeenten tegemoet te komen bij die veranderende rol is door de VNG, de Federatie Welstand en de RCE een Handreiking Gemeentelijke Monumentencommissies (hierna: Handreiking) ontwikkeld.

Gewijzigde regelgeving

Op 1 juli 2016 is de Erfgoedwet in werking getreden. Dit is aanleiding om de erfgoedverordening te herzien omdat o.a. de wettelijke grondslag hiervoor nu aanwezig is in de Erfgoedwet. Sinds 1 oktober 2010 is de Monumentenverordening vervangen door de Erfgoedverordening en is het vergunningstelsel uit de Monumentenwet 1988 vervangen door dat uit de Wabo. De Verordening verwijst naar inmiddels vervallen artikelen van Monumentenwet 1988 en Monumentenverordening.

Belangenverstrengeling

De afgelopen periode is een aantal keer gesproken over belangenverstrengeling in de commissie. De Verordening kent daar geen regels over.

Analyse

De Handreiking geeft op de volgende aspecten aan welke aandachtsgebieden er zijn voor de monumentencommissie.

Aandachtsgebieden:

• -

  Taken

• -

  Samenstelling

• -

  Onafhankelijkheid

• -

  Deskundigheid

• -

  Advisering

• -

  Werkwijze

• -

  Honorering

Deze aandachtsgebieden geven eigenlijk meteen de opbouw van het reglement.

De Handreiking geeft een aantal aanbevelingen.

• -

  Onafhankelijk: commissieleden zijn geen lid van het college of de raad of ambtenaar in eigen gemeente

• -

  Bij ambtelijke invulling van secretariaat is secretaris geen lid van de commissie

• -

  Commissie is voldoende deskundig indien deskundigheid aanwezig is over restauratietechniek, bouwhistorie, architectuurhistorie, landschap/stedenbouw/historische geografie en archeologie

• -

  Deskundigheid op het gebied van lokale of regionale geschiedenis is aan te bevelen, alsmede het benoemen van een burgerlid

• -

  Deskundigheid bevorderen door uitwisseling andere gemeenten, integratie welstand- en monumentencommissie of door aansluiting bij provinciale organisatie

• -

  Integratie van monumenten- en welstandscommissie bevordert ruimtelijke kwaliteit. Deskundigheid gelijk verdelen. Onderdelen moeten herkenbaar zijn in geïntegreerde adviezen

• -

  Goede relatie met gemeentebestuur door:

• -

  Duidelijke afspraken over rol en taken: college maakt eindafweging op basis van adviezen en belangen aanvrager, commissie adviseert primair vanuit waardering en instandhoudingsbelang

• -

  Gemeente informeert de commissie over de besluitvorming n.a.v. de adviezen

• -

  Portefeuillehouder en commissie voeren ten minste eenmaal per jaar overleg

• -

  Gemeente maakt afweging adviezen en belangen van eigenaar.

• -

  Commissie beargumenteert negatieve én positieve adviezen

• -

  Honorering commissie gelijktrekken met welstandscommissie

Daarnaast heeft de Verordening een aantal tekortkomingen c.q. opvallende bepalingen.

• -

  Onafhankelijkheid is onvoldoende gewaarborgd

• -

  Belangenverstrengeling is niet geregeld

• -

  Deskundigheid in relatie tot de samenstelling is onvoldoende omschreven

• -

  Taakomschrijving zeer gedetailleerd met (daardoor) veel gedateerde verwijzingen

• -

  Zittingsduur is onbepaald

• -

  Niets geregeld over verantwoording in de vorm van een jaarverslag of overleg met het gemeentebestuur

Aan de hand van bovenstaande aanbevelingen en opmerkingen is een nieuw reglement geschreven. Hierbij is dankbaar gebruik gemaakt van het Reglement Monumentencommissie Culemborg (2007). De monumentencommissie heeft een concept van het reglement besproken in haar vergadering van 28 november 2016.

Artikelsgewijze toelichting

Artikel 2 Taak

De gevallen waarin de wet, verordeningen, regelingen, de welstandsnota of bestemmingsplannen inschakeling van de commissie voorschrijft, zijn opgenomen in het tweede lid. Artikel 3.1 van de Erfgoedwet bepaalt dat de Minister advies vraagt aan het college van burgemeester en wethouders bij de aanwijzing als rijksmonument. Nu hierin een zeer terughoudend beleid gevoerd wordt, is het niet noodzakelijk expliciet de betrokkenheid van de commissie te regelen. Mocht een aanwijzing als rijksmonument in de gemeente Boxtel aan de orde zijn, kan dan bepaald worden of inschakeling van de commissie noodzakelijk is.

Artikel 3 Samenstelling en benoeming

Het derde lid bepaalt dat de commissie betrokken wordt bij de selectie en werving van een nieuwe voorzitter en nieuwe leden. De manier waarop wordt niet in detail vastgelegd. Bij de meest recente benoemingen in 2010/2011 heeft de commissie potentiële leden geselecteerd aan de hand van sollicitatiebrieven en vervolgens met een aantal kandidaten gesprekken gevoerd. Vervolgens is – op voordracht van de commissie – een voorstel gedaan aan het college. Het college heeft de voorgestelde kandidaten benoemd.

Het vijfde lid bepaalt welke deskundigheden vertegenwoordigd dienen te zijn in de commissie. Bij de parlementaire behandeling van de eerder genoemde wijziging van de Monumentenwet 1988 in 2008 heeft de Minister van OCW aangegeven dat de commissie deskundigheid dient te bezitten op de genoemde terreinen.

Het benoemen van leden met lokale kennis of burgerleden zoals weergegeven in het zesde lid kan het maatschappelijk draagvlak voor het werk van de commissie vergroten.

Artikel 6 Vergaderingen

Waar de Verordening nog uitging van eventueel in beslotenheid vergaderen indien de commissie dit nodig oordeelde, wordt in het vierde lid gekozen voor een formulering die gelijkluidend is aan de formulering in artikel 12b, tweede lid, van de Woningwet voor vergaderingen van de welstandscommissie of stadsbouwmeester. Deze formulering is ook overgenomen in artikel 17.9, zesde lid, van de Omgevingswet ten aanzien van de gemeentelijke adviescommissie.

Artikel 7 Besluitvorming

Het derde lid bepaalt expliciet dat een lid niet mee kan vergaderen en adviseren met betrekking tot een plan of project waar hij of zij direct bij betrokken is, bijvoorbeeld als adviseur van de opdrachtgever. In de Verordening was dit niet expliciet geregeld, terwijl dit wel af en toe aan de orde is. Overigens heeft dit in de praktijk niet tot problemen geleid en wordt de feitelijke manier van werken nu vastgelegd. De verdere onafhankelijkheid van de commissie is gewaarborgd doordat artikel 15 van de Monumentenwet expliciet bepaalt dat leden van burgemeester en wethouders geen onderdeel uitmaken van de commissie. De Omgevingswet gaat hierin nog verder door in artikel 17.8 te bepalen dat de leden van het gemeentebestuur (burgemeester, college en raad) geen lid zijn van een gemeentelijk adviesorgaan.

Artikel 12 Verantwoording

De Handreiking geeft aan waar het jaarverslag op dient in te gaan:

• -

  Een overzicht van de uitgebrachte adviezen, hoe is geadviseerd en wat was het effect van de adviezen (welke adviezen heeft de gemeente al dan niet overgenomen).

• -

  Vermelding van overige zaken waarover is geadviseerd (plannen en nota’s).

• -

  Vermelding van leden van de commissie, wie zijn toe- en afgetreden

• -

  Vermelding vanuit een cultuurhistorische optiek van ontwikkelingen die binnen de gemeente hebben plaatsgevonden en hoe de commissie daarop heeft gereageerd.

• -

  Vermelding van de (eventuele) samenwerking met de welstandscommissie en het bestuurlijk/ambtelijk overleg met de gemeente

Met beknopt wordt in dit verband bedoeld: enkele A4’tjes.

Artikel 15 Overgangsrecht

Waar de Verordening voorziet in benoeming voor onbepaalde tijd wordt nu in artikel 4 voorzien in benoeming van maximaal drie perioden van 4 jaar, dus twaalf jaar maximaal. In verband met de zittingsduur van de huidige voorzitter en leden wordt in het tweede, derde en vierde lid voorzien in ruime overgangstermijnen.