Verordening boete Wet inburgering nieuwkomers

Ondertekening

Toelichting 1

1. Inleiding - invoering van de Wet werk en bijstand en wijziging van de Wet inburgering nieuwkomers (WIN)Op 1 januari 2004 zijn de Wet werk en bijstand (WWB) en de Invoeringswet Wet werk en bijstand (Invoeringswet WWB) in werking getreden. De WWB vervangt onder meer de Algemene bijstandswet (Abw). Met de WWB is de beleidsmatige en financiële verantwoordelijkheid voor de reïntegratie en inkomensondersteuning van mensen die daarop aanspraak kunnen maken, volledig aan de gemeenten overgedragen. Voor Gemeente De Wolden voert het Bureau Integratie Nieuwkomers van de gemeente Hoogeveen de WIN uit.

Mede gelet op de rechtszekerheid en gelijke behandeling van klanten voorziet de WWB onder meer in een opdracht aan de gemeenteraad om gemeentelijke verordeningen vast te stellen ten aanzien van:

• 1.

  Het ondersteunen van klanten bij arbeidsinschakeling en het aanbieden van daarop gerichte voorzieningen (Reïntegratieverordening WWB);

• 2.

  Het verlagen van de bijstand als een klant tekortschietend besef van verantwoordelijkheid betoont of verplichtingen, waaronder begrepen de inlichtingenplicht, niet of onvoldoende nakomt (Maatregelenverordening WWB).

Deze verordeningen stelde de raad reeds op 24 juni 2004 vast.

2. Wijziging van de Wet inburgering nieuwkomersOp grond van artikel 18, eerste lid, van de WIN moet het college een boete opleggen als een nieuwkomer in strijd handelt met uit de WIN voortvloeiende verplichtingen. Het kan daarbij bijvoorbeeld gaan om het niet of onvoldoende nakomen van de verplichting een inburgeringsprogramma te volgen. De boete bedraagt 20% van de voor de nieuwkomer geldende bijstandsnorm, die voor hem geldt of voor hem zou gelden als hij bijstandsgerechtigd zou zijn geweest. Ingeval van recidive binnen twaalf maanden nadat eerder een boete isopgelegd, wordt de boete verdubbeld tot 40% van de toepasselijke bijstandsnorm. Met de invoering van de WWB is ook de WIN gewijzigd. Deze wijziging wordt hierna toegelicht via een citaat uit de Verzamelbrief van 7 april 2004, blz. 22, van de Staatssecretaris van Sociale zaken en werkgelegenheid aan de colleges van burgemeester en wethouders:‘Deze wijziging houdt in dat op grond van artikel 18 lid 7 van de WIN gemeenten door de invoering van de WWB gehouden zijn een verordening op te stellen waarin nadere regels worden gesteld over de hoogte van de bestuurlijke boete die wordt opgelegd aan nieuwkomers bij een overtreding van verplichtingen op basis van de WIN. Deze verordening vervangt de algemene maatregel van bestuur (Boetebesluit Inburgering Nieuwkomers) met nadere regels over de hoogte van de boete bij overtreding van de verplichtingen die voor nieuwkomers zijn verbonden aan het volgen van een inburgeringstraject op grond van de WIN. In het besluit over de vaststelling van het tijdstip van inwerkingtreding van de WWB en de invoeringswet WWB (Staatsblad 2003, 386) is geregeld dat artikel 47 van de invoeringswet WWB in werking treedt op 1 januari 2005. Echter op grond de invoeringsregeling WWB (Staatscourant 2003, 203) is het mogelijk de genoemde verordening op basis van de WIN eerder vast te stellen en in werking te laten treden. De huidige Amvb op basis van artikel 18 lid 7 van de WIN blijft van kracht tot op het moment dat de Verordening boete WIN in de gemeente in werking treedt. Deze verordening met nadere regels over de hoogte van de boete op grond van de WIN moet worden onderscheiden van de verordening met regels over het verlagen van de bijstand die wordt voorgeschreven in art 8, eerste lid onder B van de WWB. De sancties op basis van de WIN verschillen tenslotte van karakter met de sancties die kunnen worden opgelegd op grond van de WWB (boete i.p.v. een verlaging van de uitkering) en hebben betrekking op een gedeeltelijk andere doelgroep’.

Hieruit blijkt dat de gemeente uiterlijk op 31 december 2004 een verordening over de boeteoplegging op grond van de WIN moet vaststellen. Door de inwerkingtreding van de ‘Verordening boete Wet inburgering nieuwkomers’ van gemeente De Wolden per 1 januari 2005 is het Boetebesluit Inburgering Nieuwkomers op deze datum voor inwoners van De Wolden niet meer van kracht.

3. Geen materiële wijzigingDeze verordening beoogt geen materiële wijziging ten opzichte van het Boetebesluit WIN. De boete blijft 20% van de bijstandsnorm. Alleen vormt, vanaf 1 januari 2005, de ‘Verordening Wet inburgering nieuwkomers’ de formele grondslag voor de bepaling van de hoogte van de boete. Dat betekent dat ook geen bijzondere overgangsregelingen getroffen behoeven te worden, omdat nieuwkomers als gevolg van deze verordening materieel niet in een nadeliger positie omen te verkeren.

4. Relatie met het maatregelenbeleid WWBVoor zover het gaat om nieuwkomers die bijstand ontvangen, blijft een boete achterwege als voor dezelfde gedraging een maatregel, in de vorm van een verlaging van de bijstand, is opgelegd. Deze bepaling staat in artikel 18 lid 5 van de WIN. Volledigheidshalve is deze bepaling eveneens in artikel 4 van de ‘Verordening Wet inburgering nieuwkomers’ opgenomen. Daarbij is van belang dat het volgen van een inburgeringsprogramma als verplichting aan de bijstand kan worden verbonden. Het verwijtbaar niet-nakomen van die verplichting leidt, op grond van de Maatregelenverordening WWB, tot een verlaging van de bijstand met eveneens 20% van de bijstandsnorm gedurende een maand. Artikel 9 sub c. van de Maatregelenverordening is dan van toepassing. Bij recidive binnen twaalf maanden nadat een maatregel is opgelegd, wordt het percentage of de duur van de maatregel verdubbeld.

Artikelsgewijze toelichting

Artikel 1De begrippen in deze verordening hebben dezelfde betekenis als in de WIN. Het begrip bijstandsnorm, waaraan de hoogte van de boete is gerelateerd, is ontleend aan de WWB. Het is het normbedrag per maand waarop krachtens de WWB aanspraak gemaakt kan worden als men over onvoldoende middelen beschikt om te kunnen voorzien in de algemeen noodzakelijke kosten van het bestaan. De hoogte van het bedrag is onder meer afhankelijk van de woon- en leefsituatie. In een gemeentelijke verordening moeten nadere regels wordengesteld ten aanzien van het verhogen of verlagen van de bijstandsnorm. De Toeslagenverordening WWB voorziet daar in. Ook het begrip maatregel is aan de WWB ontleend. Een maatregel wordt toegepast als een bijstandsgerechtigde de aan de bijstand verbonden verplichtingen niet of onvoldoende nakomt. Een maatregel bestaat uit een tijdelijke verlaging van de bijstand. Het gemeentelijk maatregelenbeleid in het kader van de WWB moet eveneens verder in een verordening worden uitgewerkt. De Maatregelenverordening WWB voorziet daar in.

Artikel 2Artikel 18, tweede lid, WIN bepaalt dat de hoogte van de boete wordt afgestemd op de ernst van het feit, de omstandigheden waarin de nieuwkomer verkeert en de mate van verwijtbaarheid. De boete mag met andere woorden niet disproportioneel zijn. Verder kan het college op grond van artikel 18, vierde lid, WIN afzien van het opleggen van een boete als daarvoor dringende redenen zijn. Deze bepaling kan gezien worden als een hardheidsclausule. Gelet op de mogelijkheden om op grond van het in artikel 2, tweede lid, van deze verordening genoemde criterium al een vergaande individualisering toe te passen, in het bijzonder doordat rekening gehouden kan worden met de persoonlijke omstandigheden van de klant, zal er slechts in zeer uitzonderlijke situaties aanleiding zijn om toepassing aan deze bepaling te geven. De dringende redenen kunnen geen verband houden met de omstandigheden waaronder een verplichting niet is nagekomen, maar uitsluitend gelegen zijn in de onaanvaardbaarheid van de gevolgen die een maatregel voor een belanghebbende heeft. In het eerste lid is bepaald dat die uitgangspunten onverkort van kracht blijven bij toepassing van deze verordening. Het maakt het mogelijk maatwerk te leveren en af te wijken van de standaardboete als de bijzondere omstandigheden van het geval daar aanleiding toe geven. In het tweede lid is, om ieder mogelijk misverstand daarover uit te sluiten en in navolging van artikel 18, tweede lid, WWB, expliciet bepaald dat geen boete wordt opgelegd als iedere vorm van verwijtbaarheid ontbreekt.

Artikel 3Zoals in het algemeen deel van de toelichting is verwoord, beoogt deze verordening geen wijziging te brengen in het materiële recht. In deze bepaling is dan ook vastgelegd dat de hoogte van de boete 20% van de bijstandsnorm blijft. Deze hoogte is analoog aan de maatregel c.q. korting van categorie 3 volgens de artikelen 3 en 5 van het (voormalige) Maatregelenbesluit Abw, Ioaw en Ioaz. In het tweede lid is geregeld dat bij recidive de boete 40% van de bijstandsnorm bedraagt. Ook het begrip recidive is ten opzichte van het, in het Boetebesluit WIN gehanteerde begrip, niet gewijzigd.

Artikel 4Deze bepaling is volledigheidshalve opgenomen conform het bepaalde in artikel 18 lid 5 WIN. Indien een nieuwkomer bijstand ontvangt, wordt de verwijtbare gedraging gesanctioneerd door een maatregel en niet door een boete. Het primaat ligt dus in een dergelijk geval bij toepassing van de Maatregelenverordening Wet werk en bijstand. Dit wordt bepaald door de wet (WIN) waaraan het bepaalde in de gemeentelijke verordening over boeteoplegging ondergeschikt is.

Artikel 5De verordening treeft in werking op 1 januari 2005. Dit is uiterste datum van inwerkingtreding die wordt bepaald door artikel 2 sub b. van het Besluit van inwerkingtreding van de WWB en de Invoeringswet WWB, Staatsblad 2003, nr. 386, respectievelijk door artikel 2 lid 2 van de Invoeringsregeling WWB, Staatscourant 21 oktober 2003, nr. 203.

Artikel 6Dit artikel spreekt voor zich.