Besluit van het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Ermelo houdende regels voorkunst en cultuur Cultuurnota Ermelo 2016-2020

2.1 Inleiding

Met de Cultuurnota 2016-2020 maakt de gemeente Ermelo zichtbaar hoe in de komende jaren wordt bijgedragen aan een levendig cultureel klimaat. Enerzijds willen we hiervoor het bestaande aanbod behouden en versterken, anderzijds zijn er kansen om de culturele voorzieningen en activiteiten te verbinden met zorg, onderwijs en recreatie. De rol van de gemeente Ermelo verandert en de keuzes die in deze Cultuurnota worden gemaakt leiden tot herverdeling van de middelen.

Wij werken ons beleid uit in drie programmalijnen en zes domeinen. De zes domeinen zijn de pijlers van het cultureel aanbod en beslaan daarmee de bestaande culturele functies; per functie maken we duidelijk wat onze inzet is. Met de drie programmalijnen benoemen we de maatschappelijke effecten waaraan ons cultuurbeleid moet bijdragen. Schematisch is ons beleid als volgt opgebouwd:

2.2 Aanpak en participatie

Bij het tot stand komen van de Cultuurnota zijn inwoners en vertegenwoordigers van culturele instellingen geïnterviewd. Ook vond in november 2015 een thema-avond rond de drie programma’s die in onze cultuurnota worden gepresenteerd plaats. Uit de gesprekken en de bijeenkomst kregen wij veel informatie van direct betrokkenen uit Ermelo en van experts van buiten de gemeente. De interviews en de thema-avond werden verzorgd door adviesbureau DSP.

De Cultuurnota is in concept voor advies voorgelegd aan de Adviesraad Sociaal Domein. De adviesraad onderschrijft de visie en adviseert positief over de Cultuurnota Ermelo 2016-2020.

2.3 Leeswijzer

De cultuurnota 2016-2020 is als volgt opgebouwd:

• ·

  Uitgangspunten en visie: als eerste benoemen we de uitgangspunten die voortkomen uit het collegeprogramma en formuleren we onze visie.

• ·

  Culturele infrastructuur: het totaal aan culturele voorzieningen is onze culturele infrastructuur. In dit hoofdstuk maken we duidelijk hoe we deze functies in stand willen houden of verder willen ontwikkelen.

• ·

  Programmalijnen zorg, educatie en economie: ons cultuurbeleid verbijzonderen we in drie programmalijnen zorg, educatie en economie; we verwachten van gesubsidieerde instellingen dat de activiteiten waarvoor zij gesubsidieerd worden bijdragen aan één of meerdere van deze programmalijnen

• ·

  Samenwerking en cultureel ondernemerschap: bij de uitwerking van het cultuurbeleid zijn veel partijen betrokken; we laten zien wat we zelf aan de samenwerking willen bijdragen, maar ook wat we van anderen verwachten.

• ·

  Uitvoering: het cultuurbeleid beperkt zich niet tot alleen mooie woorden en goede voornemens, we willen ook echt aan de slag. In de uitwerking laten we zien wat uit het voorgaande aan acties voortkomt.

• ·

  Financieel kader: In het financieel kader wordt inzichtelijk gemaakt hoe de middelen die voor uitvoering van het cultuurbeleid beschikbaar zijn verdeeld worden.

3.1 Collegeprogramma 2014-2018

In het collegeprogramma 2014 – 2018 is afgesproken om een visie op kunst en cultuur op te stellen. De uitgangspunten die daarbij zijn vastgesteld zijn:

• ·

  Gesubsidieerde culturele voorzieningen moeten bijdragen aan de educatieve en culturele vorming van kinderen, jongeren en specifieke doelgroepen;

• ·

  Het cultuurbeleid moet zich richten op activiteiten en niet op gebouwen;

• ·

  Cultureel ondernemerschap is belangrijk;

• ·

  Cultuurbeleid moet ingebed zijn in het Wmo-beleidskader, het accommodatiebeleid, de ontwikkeling van het Huis voor Bestuur en Cultuur en in het Economisch Programma (toerisme en recreatie).

3.2 Afbakening

Het culturele voorzieningenpalet bestaat uit openbaar toegankelijke voorzieningen en activiteiten die door particulieren, maatschappelijke organisaties of ondernemers worden aangeboden. Vanuit het algemeen belang is ook de gemeente, naast provincie en rijk, verantwoordelijk voor het aanbieden van een passend en laagdrempelig toegankelijk aanbod van culturele voorzieningen.

Onder kunst en cultuur verstaan wij uitingen in de vorm van muziek en toneel, beeldende kunst(en), letteren, media, film, geschiedenis en erfgoed. We noemen hierbij ook de plekken waar cultuur kan worden ervaren, zoals een theater, museum, de openbare ruimte, school, bibliotheek, een landgoed of een festival. Onder kunst en cultuur verstaan we het zelf doen als amateur of professional en individueel of in verenigingsverband, maar ook het publiek, dat kijkt naar, luistert, geniet, alleen of samen, behoort er toe.

3.3 Raakvlakken met ander gemeentelijk beleid

Kunst en cultuur dragen bij aan de aantrekkelijkheid en leefbaarheid in Ermelo en de ontplooiing en participatie van onze inwoners. Daarbij zien we kansrijke dwarsverbanden tussen cultuur en zorg, cultuur en welzijn, cultuur en educatie en ook met toerisme, recreatie en ruimtelijke kwaliteit. Ons nieuwe cultuurbeleid raakt daarmee aan het sociale, economische en fysieke beleid van de gemeente.

In het Wmo-beleidsplan worden kunst en cultuur benoemd als een hulpmiddel om deel te nemen aan de samenleving en andere mensen te ontmoeten. Door kunst en cultuur neemt de leefbaarheid van onze gemeente toe. Kunst en cultuur vergroten de kwaliteit van leven, dragen bij aan de identiteit, aan het respect voor elkaar en aan het zelfbewustzijn. In het Wmo-beleidsplan hebben we als doel gesteld dat inwoners gebruik kunnen maken van culturele, maatschappelijke en sportieve voorzieningen. We onderstrepen het belang van vrijwilligersinitiatieven en inzet. In ons collegeprogramma voegen we daaraan toe dat we er naar streven om de zorg dicht bij de burger te organiseren en meer nadruk te leggen op preventie. Daar komt bij dat culturele ervaringen goed voor de lichamelijke en geestelijke gezondheid zijn.

In ons economisch en fysiek beleid zien we raakvlakken tussen cultuur en ons doel om de gemeente en met name het dorpscentrum aantrekkelijk en levendig te houden. Ook bestaat er een relatie tussen het ruimtelijk beleid en cultuur door de wettelijke verplichting om cultuurhistorische waarden op te nemen in bestemmingsplannen en de daarop af te geven vergunningen. In ons economisch beleid willen we nieuwe werkgelegenheid scheppen en de promotie en marketing van Ermelo vergroten. Culturele evenementen en voorzieningen dragen bij aan de aantrekkelijkheid van Ermelo voor bezoekers en recreanten en aan het vergroten en verbreden van een aanbod dat Ermelo tot een aangename woon- en werkgemeente maakt.

Het voornemen om een Huis voor Bestuur en Cultuur in te richten heeft uiteraard ook invloed op het nieuwe cultuurbeleid. We kijken daarbij niet alleen naar de fysieke kant die voortkomt uit het accommodatiebeleid, maar willen daarbij ook nadrukkelijk de samenwerking tussen culturele instellingen versterken en het aanbieden van een gemeenschappelijke programmering stimuleren. Hiermee wordt het cultureel aanbod versterkt, ontstaan aantrekkelijke combinaties in de activiteiten van aanbieders en kan een groter deel van de beschikbare middelen voor de programmering worden ingezet. Het Huis voor Bestuur en Cultuur kan daarmee een bruisende ontmoetingsplek worden en een podium bieden voor lokale talentontwikkeling.

Het oprichten van een Huis voor Bestuur en Cultuur is een zelfstandig project; binnen de context van onze cultuurnota gaan wij verder niet in op de fysieke kant van het Huis voor Bestuur en Cultuur.

3.4 Rol van de gemeente

Tot op zekere hoogte heeft elke gemeente beleidsvrijheid om eigen keuzes te maken voor wat betreft de samenstelling, omvang en kwaliteit van het culturele voorzieningenniveau. Grenzen aan deze vrijheid worden bijvoorbeeld bepaald door wetgeving (zoals de bibliotheekwet, mediawet, erfgoedwet en omgevingswet [1]) en door afspraken met andere overheden.

Het Rijk en de provincie Gelderland plaatsen de rol van de gemeente in het cultuurbeleid steeds meer centraal. De provincie wil graag regionaal samenwerken op het terrein van cultuur en cultureel erfgoed (zoals archeologie). De rijksoverheid hecht veel belang aan cultuureducatie en participatie en vindt het belangrijk dat kunst en cultuur samenwerken met bijvoorbeeld zorg en welzijn en onderwijs. Deze samenwerking heeft de meeste kans van slagen op lokaal en regionaal niveau.

[1] Erfgoedwet in werking in 2016, nieuwe omgevingswet in 2018. Betreft wettelijke richtlijnen voor gemeentelijke collecties, archeologische – en rijksmonumenten, cultuurhistorische waarden, gemeentelijke bekostiging lokale omroepen en de bibliotheekfunctie.

3.5 VNG Ringenmodel

De VNG heeft een ringenmodel cultuur ontwikkeld (afbeelding) waar we uit af kunnen leiden welk voorzieningenniveau past bij de grootte van een gemeente. In de binnenste cirkel worden de voorzieningen genoemd die passen bij gemeenten tot 30.000 inwoners. Wij vinden het ringenmodel een goede richtlijn voor het bepalen van onze ambitie.

In hoofdstuk vier gaan we in op het culturele aanbod in Ermelo en benoemen we aan de hand van de zes domeinen uit het VNG-ringenmodel onze ambities.

3.6 Uitgangspunten en visie

Kunst en cultuur leveren een grote bijdrage aan de sfeer en de aantrekkelijkheid van Ermelo, aan de creativiteit en vaardigheid van onze kinderen en jongeren en aan de ontplooiing, gezondheid en zelfstandigheid van onze inwoners. Kunst en cultuur kunnen inwoners en bezoekers binden en bevorderen de participatie en cohesie in onze gemeente. Wij vinden kunst en cultuur daarom waardevol en belangrijk, en willen een actieve en betrokken bijdrage leveren aan het behouden en versterken van het cultureel voorzieningenniveau.

Bij de keuzes die we in ons cultuurbeleid maken, zijn de afspraken uit het collegeprogramma leidend. Dit betekent dat we meer cultureel ondernemerschap van instellingen verwachten en de (financiële) bijdrage vanuit de gemeente voornamelijk wordt ingezet voor activiteiten die bijdragen aan educatieve en culturele vorming van kinderen, jongeren en specifieke doelgroepen of het versterken van de aantrekkelijkheid van Ermelo.

We nemen in ons cultuurbeleid verantwoordelijkheid voor het in stand houden van een passende basisinfrastructuur van culturele voorzieningen voor onze eigen inwoners en bezoekers. In hoofdstuk 4 wordt dit verder uitgewerkt. Daarnaast willen we via drie specifieke programmalijnen Educatie, Zorg en Economie het cultuurbeleid inzetten op het realiseren van verbindingen en een brede maatschappelijk inbedding van het culturele aanbod. De programmalijnen worden in hoofdstuk 5 verder uitgewerkt.

We willen in de budgetafspraken met culturele instellingen en bij het verstrekken van stimuleringssubsidies scherper formuleren aan welke maatschappelijke effecten de activiteiten moeten bijdragen. In onze rol kunnen we ook stimuleren, faciliteren en regisseren; daar waar we kunnen stimuleren we de samenwerking zonder daarbij in de eigen verantwoordelijkheid van het cultureel initiatief te treden. Van de partijen die uitvoering geven aan het cultuurbeleid verwachten wij dat zij met elkaar samenwerken.

4.1 Domein media en letteren

Bibliotheekfunctie

Het inhoudelijk beleid voor het bibliotheekwerk is vastgelegd in de Lokale Beleidskaders Bibliotheekwerk Ermelo, vastgesteld door de gemeenteraad in september 2015. De wettelijke taken van de bibliotheek zijn:

• ·

  Het aanbieden van kennis en informatie

• ·

  Bijdragen aan ontwikkeling en educatie

• ·

  Het bevorderen van lezen en literatuur

• ·

  Het faciliteren van ontmoeting en debat

• ·

  Inwoners in contact brengen met kunst en cultuur

Op basis van het reeds vastgestelde beleid worden voor het bibliotheekwerk nadere afspraken gemaakt over digitale innovatie, samenwerking, maatschappelijk ondernemen en de uitvoering van programma’s laaggeletterdheid, leesbevordering, mediawijsheid en bibliotheek op school.

De bibliotheekfunctie in Ermelo wordt verzorgd door de regionale bibliotheek Noordwest Veluwe. Wij zoeken daarom over de invulling van het bibliotheekwerk samenwerking met de andere gemeenten waarin de regionale bibliotheek werkzaam is. Sinds 2016 heeft de bibliotheek intrek genomen in het gemeentehuis, vooruitlopend op het toekomstige Huis voor Bestuur en Cultuur. We verwachten van de bibliotheek dat zij naast de taken die voortkomen uit de bibliotheekfunctie een actieve bijdrage levert aan de totstandkoming van een Huis voor Bestuur en Cultuur en daarbij de samenwerking met andere culturele instellingen actief opzoekt.

Sinds 2016 heeft Ermelo een eigen dorpsdichter; wij ondersteunen dit initiatief en stimuleren betrokken partijen (bibliotheek, media, private partijen) om dit voort te zetten en waar mogelijk verder uit te bouwen.

Acties bibliotheekfunctie

• ·

  Doorontwikkelen prestatieafspraken bibliotheekwerk op basis van reeds vastgestelde lokale beleidskaders

• ·

  Regionale afstemming over invulling bibliotheekfunctie

• ·

  Actieve bijdrage bibliotheek aan totstandkoming Huis voor Bestuur en Cultuur

• ·

  Vernieuwen subsidieafspraken op basis van de uitgangspunten van onze cultuurnota

Lokale omroep

In de gemeente Ermelo en Putten is de Stichting Lokale Media-instelling Putten/Ermelo aangewezen als publieke lokale omroep. Op grond van de Mediawet hebben beide gemeenten een zorgplicht voor een toereikend media-aanbod. Wij zijn en voelen ons daarmee verantwoordelijk voor de instandhouding van een lokale omroepvoorziening. Op grond van afspraken tussen het Rijk, de Vereniging Nederlandse Gemeenten en de lokale omroepen zullen de lokale omroepinstellingen opgaan in grotere streekomroepen.

Bekostiging van de omroep vindt plaats vanuit middelen die door het Rijk via de Algemene Uitkering aan de gemeente beschikbaar worden gesteld. Wij zullen vanaf 2017 de hoogte van onze bijdrage af laten hangen van de rijksbijdrage. De omroep dient te voldoen aan de voorwaarden uit de Mediawet en de subsidieverordening gemeente Ermelo. Als nadere voorwaarden verwachten wij van de lokale omroep:

• ·

  Dat zij zich inspant om vrijwilligers uit de gemeente Ermelo werkzaam te laten zijn bij de omroep;

• ·

  Dat zij in haar programmering aandacht aan activiteiten en gebeurtenissen uit de Ermelose samenleving besteedt.

Acties lokale omroep

• ·

  Bekostiging vanaf 2017 op niveau rijksbijdrage brengen

• ·

  Vernieuwen subsidieafspraken op basis van de uitgangspunten van onze cultuurnota

4.2 Domein cultureel erfgoed

Museumfunctie

De museumfunctie wordt ingevuld door stichting Het Pakhuis, centrum voor erfgoed, natuur en milieu. In Het Pakhuis worden meerdere functies gecombineerd, waaronder educatie, oudheidkunde, depot en natuurhistorie. Het museum beheert de gemeentelijke archeologiecollectie en het gebouw en de inventaris zijn eigendom van de gemeente. Voor de huur van het pand is een huurovereenkomst tot 2035 afgesloten. Vanuit Het Pakhuis wordt een breed scala aan publieksevenementen georganiseerd en worden lesprogramma’s voor basisscholen ontwikkeld. Het Pakhuis is een geregistreerd museum dat tentoonstellingen maakt en daarbij de geschiedenis en cultuur van Ermelo toegankelijk maakt.

De gemeente Ermelo heeft als initiatiefnemer aan de basis gestaan van de realisatie van Het Pakhuis en is als eigenaar het van gebouw nauw verbonden aan Het Pakhuis. Deze betrokkenheid leidt tot verantwoordelijkheid, maar na zes jaar (Het Pakhuis is gestart in 2010) is het echter ook goed om de (wederzijdse) verwachtingen ten aanzien van de functie van Het Pakhuis te herijken. Eerder gemaakte afspraken kunnen daarbij opnieuw bevestigd of vernieuwd worden. Daarbij willen wij ook vastleggen aan welke maatschappelijke doelen van Het Pakhuis een bijdrage verwacht wordt en welke (meetbare) prestaties daarbij geleverd worden. Wij nemen hiertoe in 2016 het initiatief en zullen starten met het herijken en opnieuw vormgeven van de relatie met Het Pakhuis. Het voortbestaan van de status van geregistreerd museum is geen doel op zich en staat daarbij ter discussie. Onze inzet hierbij is verder het op afstand plaatsen en minder van de gemeente afhankelijk maken; daarbij zullen de gesubsidieerde activiteiten van Het Pakhuis in overeenstemming moeten worden gebracht met de uitgangspunten van de cultuurnota, in het bijzonder:

• ·

  Het Pakhuis werkt op basis van een door de gemeente vastgestelde beleidsregel, waarin de maatschappelijke effecten die de gemeente nastreeft zijn vertaald in beleidsdoelen.

• ·

  De beleidsregel en de beleidsdoelen wordt door Het Pakhuis vertaald in een meerjaren beleidsplan en jaarlijkse activiteitenplannen; de activiteiten leveren een aantoonbare bijdrage aan de programmalijnen Zorg, Educatie of Economie uit onze Cultuurnota

• ·

  Toekomstige subsidieverlening wordt afhankelijk gesteld van de mate waarin Het Pakhuis activiteiten kan ontwikkelen die bijdragen aan de gewenste maatschappelijke effecten

• ·

  Subsidiering vindt plaats op basis van activiteiten, beoordeling op basis van resultaten

• ·

  Het Pakhuis verwerft meer eigen inkomsten (cultureel ondernemerschap) en werkt vraaggericht

• ·

  De financiële en organisatorische vervlechting tussen gemeente en Het Pakhuis wordt waar mogelijk beëindigd (bijvoorbeeld het benoemen van bestuursleden) of transparant vastgelegd (bijvoorbeeld gebouw, inventaris, collectie)

Verder verwachten wij van Het Pakhuis:

• ·

  Dat zij zich inspant om vrijwilligers uit de gemeente Ermelo werkzaam te laten zijn binnen Het Pakhuis

• ·

  Dat de samenwerking met VVV Ermelo en Ermelo Buitenleven wordt geïntensiveerd, bijvoorbeeld in het ontwikkelen van publieksevenementen of het verkennen van mogelijkheden voor gedeelde huisvesting

• ·

  Een actieve betrokkenheid bij de totstandkoming van het Huis voor Bestuur en Cultuur en het ontwikkelen van een gezamenlijke programmering

• ·

  Dat zij de samenwerking tussen- en met erfgoedorganisaties zoekt en stimuleert.

Acties museumfunctie

• ·

  Herijken en opnieuw vormgeven van de relatie met Het Pakhuis (start 2016)

• ·

  Actieve bijdrage aan totstandkoming Huis voor Bestuur en Cultuur

• ·

  Vernieuwen subsidieafspraken op basis van de uitgangspunten van onze cultuurnota

Cultuur- en erfgoedpacten

In het beleidsprogramma Cultuur- en Erfgoed stelt de provincie Gelderland middelen beschikbaar voor regionale programma’s op gebied van cultuur en erfgoed. De gemeenten in de regio Noord Veluwe hebben hier in de periode 2014-2016 gebruik van gemaakt met het programma ‘Noord Veluwe in de Schijnwerpers’. In het regionale programma zijn twee speerpunten gekozen: cultuureducatie en culturele evenementen.

Het (nieuwe) provinciale programma ‘Cultuur en Erfgoed 2017-2020; Beleef het mee!’ richt zich op het beleefbaar maken van cultuur en erfgoed. Hiermee wordt meer dan voorheen ingezet op het ontsluiten van de culturele en historische rijkdom van Gelderland. Voor Ermelo en de regio Noord Veluwe lijken er in het programma goede aanknopingspunten voor deelname te zijn, in het bijzonder in het zichtbaar en beleefbaar maken van erfgoed (zoals bijvoorbeeld grafheuvels, Romeins Marskamp, zorg- en defensiegeschiedenis, verhalen) en hierbij ook een stevige verbinding te leggen met toerisme en recreatie. Omdat deelname aan de cultuur- en erfgoedpacten regionale samenwerking vraagt is de invulling van een nieuw Cultuurpact afhankelijk van de afspraken die we met andere deelnemers kunnen maken.

Acties cultuur- en erfgoedpacten

• ·

  Verkennen deelname aan een nieuw regionaal programma vanaf 2017

• ·

  Inzet op versterken relatie erfgoed en recreatie

4.3 Domein beeldende kunst en bouwkunst

Kunst in de openbare ruimte

Verspreid over de gemeente staan 25 kunstwerken in de openbare ruimte die eigendom zijn van de gemeente Ermelo. Voor het beheer van deze kunstwerken is een onderhoudsplan vastgesteld. Daarnaast zijn er diverse kunstwerken in eigendom bij particulieren, instellingen en bedrijven. Voor de kunstwerken waarvan de gemeente eigenaar is hebben wij een zorgplicht en zullen wij deze volgens redelijke eisen in stand houden. Het onderhoud bestaat onder andere uit schoonhouden en het verrichten van kleine reparaties. Een kunstwerk komt het meest tot zijn recht wanneer het object en zijn omgeving bij elkaar passen, er kan daarom sprake zijn van herplaatsing van kunstwerken.

Nieuwe kunstwerken kunnen worden gerealiseerd wanneer de kosten voor aanschaf en onderhoud vooraf geregeld zijn. Wij reserveren hiervoor binnen het cultuurbeleid geen middelen en eventuele uitbreiding van de collectie dient dus bekostigt te worden op projectbasis. Bij de keuze voor een nieuw kunstwerk wordt gebruik gemaakt van de (door de raad vastgestelde) richtlijn ’procedure aankopen en opdrachten beeldende kunst in de openbare ruimte’ waarin onder andere het advies door een kunstcommissie is vastgelegd.

Acties kunst in de openbare ruimte

• ·

  Actief onderhouden bestaande gemeentelijke kunstwerken

• ·

  Uitbreiding collectie alleen op projectbasis

Gemeentelijke collectie

De gemeente Ermelo heeft nog een kleine collectie schilderijen in eigen bezit. Deze zijn in het verleden aangekocht op basis van de beeldende kunstenaars regeling (BKR). Omdat wij niet beschikken over de deskundigheid om deze werken te beheren is in 2016 gestart met een proces van afstoten. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de VNG-richtlijn, waarbij in eerste instantie geprobeerd wordt om de kunstwerken terug te brengen naar de kunstenaar of een andere, passende bestemming te geven. Voor inrichting en verfraaiing van publieksruimten en werkvertrekken wordt overwegend gebruik gemaakt van geleende kunstwerken; voor eigen werken die in bezit van de gemeente blijven wordt een beheerplan gemaakt.

Acties gemeentelijke collectie

• ·

  Afstoten van werken die niet van speciale (culturele of historische) waarde zijn

• ·

  Opstellen beheerplan voor werken die worden aangehouden

Expositieruimte en Kunstuitleenfunctie

Om beeldende kunst laagdrempelig toegankelijk te maken wordt binnen het huidige gemeentehuis en het toekomstige Huis voor Bestuur en Cultuur expositieruimte aangeboden. Hiermee kunnen lokale en regionale kunstenaars hun werk lokaal tentoonstellen en kunnen inwoners en bezoekers kennis maken met deze werken. Er worden voor het exposeren geen kwalitatieve criteria gehanteerd.

De kunstuitleenfunctie is een middel om inwoners laagdrempelig toegang te geven tot professioneel vervaardigde beeldende kunst. Op dit moment wordt de kunstuitleenfunctie ingevuld door de Kunstuitleen Noordwest Veluwe, welke is gevestigd in De Dialoog. De Kunstuitleen Noordwest Veluwe is één van de mogelijke partners in het toekomstige Huis voor Bestuur en Cultuur. Voor de instandhouding van een kunstuitleenfunctie willen we een bijdrage beschikbaar stellen.

Acties expositieruimte en kunstuitleenfunctie

• ·

  Opnemen van een expositiegelegenheid in het Huis voor Bestuur en Cultuur

• ·

  Budget voor instandhouding kunstuitleenfunctie reserveren

• ·

  Vernieuwen subsidieafspraken kunstuitleenfunctie op basis van de uitgangspunten van onze cultuurnota

Beeldende kunstenaars

In Ermelo wonen en werken een aantal beeldende kunstenaars dat ook graag naar buiten treedt met het werk en daarvoor locaties zoekt. Veel kunstenaars zijn lid van de Kunstkring Noordwest-Veluwe en/of het Veluws Kunst Collectief. Binnen de uitgangspunten die wij hebben vastgesteld voor ons cultuurbeleid past geen ondersteuning voor individuele kunstenaars, wel willen wij initiatieven van samenwerkende kunstenaars ondersteunen die bijdragen aan toegankelijkheid van kunst. Wij verkennen daarom de mogelijkheid om in het toekomstige Huis voor Bestuur en Cultuur een activiteitenruimte voor de samenwerkende lokale kunstenaars op te nemen. Van de samenwerkende kunstenaars wordt daarbij dan wel een eigen financiële bijdrage verwacht. Kansen zijn er voor zelfstandig werkende kunstenaars om diensten of producten te ontwikkelen die passen binnen de programmalijnen zorg en cultuureducatie; de rol van de gemeente beperkt zich hierbij tot het inspireren.

Acties beeldende kunstenaars

• ·

  Ondersteunen evenementen rond beeldende kunst

• ·

  Verkennen activiteitenruimte beeldende kunstenaars in Huis voor Bestuur en Cultuur

• ·

  Inspireren ontwikkelen diensten en producten binnen programma’s zorg en cultuureducatie

4.4 Domein amateurkunst en kunsteducatie

Cultuureducatie en combinatiefuncties

Cultuureducatie vindt voor een belangrijk deel op de basisscholen plaats, waarbij de culturele instellingen als Cultuurkust, Bibliotheek Noordwest Veluwe en Het Pakhuis een ondersteunende rol als aanbieder of uitvoerder vervullen. Vanuit deze organisaties worden de combinatiefuncties cultuur ingezet om de samenwerking met het onderwijs vorm te geven. Via het Kunstmenu en een culturele manifestatie komen basisschoolleerlingen in aanraking met alle kunstdisciplines. Het festival Groevenbeek Klassiek biedt een programma aan dat speciaal bedoeld is voor basisschoolleerlingen.

De educatiefunctie wordt ook ingevuld door de muziekverenigingen, die kinderen en jongeren een instrument leren bespelen. Wij willen de rol van het onderwijs en de muziekverenigingen en de ondersteuning vanuit de culturele functies in stand houden en waar mogelijk verder uitbouwen. Daarbij geven wij prioriteit aan de uitbreiding van het Kunstmenu (meer aanbod, meer disciplines) en het vergroten van de samenwerking tussen het onderwijs en de culturele aanbieders. We verwachten van Cultuurkust dat zij hierin het initiatief neemt. Om muziekonderwijs toegankelijk te maken voor kinderen van financieel minder draagkrachtige ouders nemen wij vanaf 2016 deel aan het Jeugd Cultuur Fonds.

In Ermelo zijn tal van initiatieven waar inwoners zelf aan cultuur doen muziek, toneel, tekenen, dans, ballet, schilderen, fotografie, geschiedkunde en bijvoorbeeld ook schrijven en lezen). Wij hebben waardering voor deze initiatieven en zien op basis van de uitgangspunten van ons cultuurbeleid hierbij geen specifieke rol voor de gemeente. Binnen de nog op te stellen subsidieregel niet-commerciële culturele evenementen blijven subsidiemogelijkheden beschikbaar voor het stimuleren van uitvoeringen amateurkunst.

Binnen de bibliotheek, het Pakhuis en Cultuurkust worden combinatiefuncties ingezet om activiteiten te ontwikkelen binnen het basisonderwijs. Het gaat daarbij om activiteiten als leesbevordering, professionalisering van docenten, culturele manifestaties, lespakketten of de erfgoedleerlijn ‘Reizen door de tijd’. De inzet van de combinatiefuncties past binnen onze ambitie om culturele vorming te richten op kinderen, jongeren en doelgroepen. Versnippering van de beschikbare capaciteit kan in de toekomst aanleiding zijn om de inzet van de combinatiefuncties te heroverwegen en daarbij de combinatiefuncties onder te brengen binnen het Huis voor Bestuur en Cultuur.

Acties amateurkunst en kunsteducatie

• ·

  Voortzetten en uitbreiden Kunstmenu en versterken cultuureducatie in het basisonderwijs

• ·

  Deelname Jeugd Cultuur Fonds

• ·

  Voortzetten inzet combinatiefuncties voor aanbieden cultuureducatie in het basisonderwijs

• ·

  Verbinding met recreatie (programmalijn Economie) opnemen als voorwaarde bij evenementensubsidies

Muziekonderwijs

Om kinderen al op jonge leeftijd in contact te laten komen met muziek, een instrument te leren spelen of samen muziek te maken is muziekonderwijs belangrijk. Dit vindt bijvoorbeeld in huiselijke kring, voorschools, binnen het basisonderwijs en binnen de lokale muziekgezelschappen plaats. Sinds 2015 vindt het aanbod van muziekonderwijs plaats door- en onder regie van Cultuurkust, regionaal centrum voor cultuureducatie en amateurkunst. Binnen de uitgangspunten en visie die in hoofdstuk 3 beschreven zijn, richt het muziekonderwijs zich op:

• ·

  Aanbod in scholen, waaronder groepslessen voor kinderen in de basisschoolleeftijd en kennismaking met muziek

• ·

  Muziekonderwijs aan de jeugdleden van de drie muziekkorpsen (Crescendo, EDG en Excelsior) in Ermelo

• ·

  Innovatief aanbod voor bijzondere doelgroepen (bijvoorbeeld DoeMaar)

• ·

  Ondersteuning van amateurkunst en individueel aanbod, waaronder het ontsluiten van het aanbod en huisvesting van muziekdocenten in De Dialoog (Huis voor Bestuur en Cultuur) voor buitenschools aanbod

  

Acties muziekonderwijs

• ·

  Voortzetten aanbod en ondersteuning muziekonderwijs

• ·

  Vernieuwen subsidieafspraken op basis van de uitgangspunten van onze cultuurnota

Volksuniversiteit

De volksuniversiteit Vuvera richt zich voornamelijk op educatie voor volwassen inwoners van Ermelo, Putten en Harderwijk. De volksuniversiteit geeft met een breed cursusprogramma invulling aan het begrip ‘een leven lang leren’ en draagt daarmee bij aan zelfontplooiing van inwoners. De activiteiten van de volksuniversiteit passen goed bij de toekomstige functies binnen het Huis voor Bestuur en Cultuur.

Sinds 1987 heeft Vuvera de beschikking over een ruimte van 290 m2 (Het Palet), welke ruimte door de gemeente tegen een symbolisch huurbedrag beschikbaar wordt gesteld. Op grond van de uitgangspunten van ons cultuurbeleid vinden wij het gewenst om de ondersteuning van de volksuniversiteit transparant te maken en daarbij afspraken te maken over activiteiten en resultaten. Dit betekent ook dat de volksuniversiteit een huur gaat betalen vanaf het moment dat intrek wordt genomen in het Huis voor Bestuur en Cultuur.

Acties volksuniversiteit

• ·

  Het maken van subsidieafspraken op basis van de uitgangspunten van onze cultuurnota

4.5 Domein podiumkunsten en film

Theaterfunctie

Stichting Culturele Dialoog Ermelo verzorgt de programmering in de theaterzaal van De Dialoog. Daarmee heeft Ermelo een voorziening die past bij de omvang van onze gemeente en wij willen deze graag in stand houden. Op welke wijze de theaterfunctie en de theaterzaal nog efficiënter ingezet kunnen worden zal in het samenwerkingsproces rond het Huis voor Bestuur en Cultuur duidelijk moeten worden. Wij verwachten daarbij dat de samenwerking met het kleinschalige podium/oefenruimte bij Welzijn Ermelo en het aanbod van andere deelnemers in het Huis voor Bestuur en Cultuur zal leiden tot een levendig programma en zullen de samenwerking tussen de toekomstige deelnemers daartoe bevorderen. Deze samenwerking hoeft zich niet te beperken tot de organisaties die intrek zullen nemen in het Huis voor Bestuur en Cultuur, hierbij dient ook nadrukkelijk samenwerking met andere organisaties gezocht te worden.

Voor het verzorgen van de theaterprogrammering wordt elk jaar een budgetsubsidie beschikbaar gesteld. Wij willen deze op het huidige niveau handhaven; aan de Stichting Culturele Dialoog Ermelo vragen wij om te onderzoeken of de programmering kan worden uitgebreid met een filmhuisfunctie. Hiervoor kan een extra budget beschikbaar gesteld worden.

De instandhouding van de theaterfunctie stellen wij afhankelijk van het al dan niet voortbestaan van een theaterzaal/podium in het toekomstige Huis voor Bestuur en Cultuur. Wanneer deze in de nieuwe situatie wijzigt zullen wij het beleid met betrekking tot de theaterfunctie heroverwegen.

Acties podiumkunsten en film

• ·

  Theaterfunctie onderdeel laten zijn van het Huis voor Bestuur en Cultuur

• ·

  Versterken programmering op basis van samenwerking

• ·

  Vernieuwen subsidieafspraken op basis van de uitgangspunten van onze cultuurnota

• ·

  Verkennen filmhuisfunctie

4.6 Domein evenementen en festivals

Evenementen en festivals spelen een belangrijke rol in het toegankelijk maken van kunsten en cultuur. Met gevestigde festivals en evenementen als Fete de la Musique, Open Monumentendag, Kunstroute, Randmeerconcerten, de optredens van het Nationaal Jeugd Orkest of Groevenbeek Klassiek heeft Ermelo al een aantrekkelijk aanbod.

Evenementen en festivals dragen bij aan de aantrekkingskracht van Ermelo op inwoners en bezoekers. Daarom verruimen wij ons budget voor ondersteuning van de culturele evenementen en festivals. We verbinden daar wel de voorwaarde aan dat initiatieven ook aantoonbaar bijdragen aan de drie programmalijnen Economie, Educatie en Zorg. We ondersteunen voortaan alleen niet-commerciële evenementen en festivals die zich specifiek op Ermelo richten (programmering en/of doelgroep).

Acties evenementen en festivals

• ·

  Opstellen beleidsregel voor niet-commerciële culturele evenementen

• ·

  Verhogen budget voor culturele evenementen en festivals

• ·

  Vernieuwen subsidieafspraken op basis van de uitgangspunten van onze cultuurnota

4.7 Tussenbalans

Wanneer we de culturele infrastructuur van Ermelo spiegelen aan gemeenten met een vergelijkbare omvang (VNG-ringenmodel), dan mogen we constateren dat de basis op orde is, de voorzieningen passen bij onze omvang en ambitie. Door onze centrale ligging zijn ook culturele voorzieningen in omliggende plaatsen goed bereikbaar. We zorgen daarom voor het huidige aanbod en willen de samenhang tussen kunst en cultuur en andere speerpunten van ons beleid verder versterken. Dit werken we uit in de drie programma’s die in hoofdstuk 5 worden beschreven.

Met de keuze voor drie programmalijnen maken we ook zichtbaar dat we cross-overs tussen bestaande culturele initiatieven en andere maatschappelijke sectoren willen stimuleren. Daarbij zien we vooral kansen in dwarsverbanden tussen zorg en cultuur, en tussen toerisme en cultuur. Onze cultuurnota is daarmee vooral ook een uitnodiging aan culturele instellingen en organisaties die actief zijn in andere sectoren om op basis van een gedeeld belang op zoek te gaan naar kansen voor samenwerking!

5.1 Cultuur in het onderwijs en deelname aan kunst en cultuur door kinderen en jongeren

De cultuurdeelname van onze inwoners start in het basisonderwijs. Cultuur in het onderwijs wint aan belang omdat cultuurdeelname kinderen vaardigheden leert die steeds meer gevraagd worden, zoals creativiteit, mediawijsheid en leesvaardigheid. Wij vinden de cultuureducatie in het basisonderwijs daarom belangrijk. Ook vinden we dat elke kind en elke jongere naast school aan cultuur ‘moet kunnen doen’. Om talent te ontdekken, om te leren, leeftijdgenoten te ontmoeten en te participeren. Het onderwijs, ouders en verzorgers en ook de culturele initiatieven hebben hier een eigen verantwoordelijkheid in, en wij willen ook onze verantwoordelijkheid nemen. Relaties met andere beleidsterreinen liggen bijvoorbeeld in het Sociaal Domein (jeugd en jongerenbeleid, gezondheidsbeleid, onderwijs, sport, participatie en preventie, aansluiting arbeidsmarkt).

Kinderen en jongeren beoefenen ook buiten het onderwijs cultuur en vooral voor de prille talenten is daarbij begeleiding nodig. Kinderen en jongeren zijn ook een belangrijke doelgroep voor muziekuitvoeringen, creatieve cursussen, theater en film. Het aanbod van de podiumfunctie, de amateurkunst en de private aanbieders voorziet deels in die behoefte. Wij verwachten dat de (toekomstige) gebruikers in het Huis voor Bestuur en Cultuur een gezamenlijk (buitenschools) aanbod voor kinderen en jongeren in de programmering opneemt.

Van gesubsidieerde instellingen en activiteiten verwachten wij dat wordt bijgedragen aan:

• ·

  Het laagdrempelig aanbieden van culturele activiteiten voor kinderen en jongeren

• ·

  Het aanbieden van cultuurprogramma’s binnen het basisonderwijs

• ·

  Het stimuleren van creativiteit, mediawijsheid en leesvaardigheid

• ·

  Stimuleren van buitenschoolse cultuurdeelname

5.2 Stimuleren van de ontplooiing van specifieke doelgroepen

Kunst en cultuur dragen bij aan het zelfvertrouwen van groepen die dat hard nodig hebben, zoals werkzoekenden, jongeren en ouderen met een beperking, GGZ- cliënten of (alleenstaande) ouderen. Kunst en cultuur kunnen deze doelgroepen aanspreken, de participatie vergroten, talent aanboren en structuur bieden. Daarbij realiseren wij ons dat elke specifieke groep een eigen specifiek aanbod vraagt. Wij vinden het belangrijk dat door kunst en cultuur ontmoetingen ontstaan tussen alle inwoners van Ermelo. Juist dan ontstaan wederzijdsheid, gelijkheid, echte ontmoeting en begrip. Dit thema heeft raakvlakken met ons beleid sociaal domein (Wmo-beleid, preventie en participatie, zorg) en draagt bij aan de profilering van onze gemeente (Promotie en toerisme)

Van gesubsidieerde instellingen en activiteiten verwachten wij dat wordt bijgedragen aan:

• ·

  Het creëren van ontmoetingen tussen en met bijzondere doelgroepen

• ·

  Het aanbieden van activiteiten voor bijzondere doelgroepen

• ·

  Het ontwikkelen van innovatieve projecten op het snijvlak van zorg, cultuur en welzijn.

• ·

  Het bieden van kansen voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt

• ·

  Het versterken van de samenwerking tussen culturele instellingen onderling, en tussen culturele instellingen en zorgpartijen

5.3 Vergroten van de aantrekkelijkheid van Ermelo voor bewoners en bezoekers

Binnen dit thema richten wij ons op de bijdrage van kunst en cultuur aan de levendigheid van Ermelo. Hierbij denken we aan evenementen en festivals en de zichtbaarheid van culturele activiteiten. We vinden het belangrijk het rijke culturele erfgoed en de relatie met de geschiedenis beter te presenteren en te gebruiken. Dit thema heeft raakvlakken met toerisme en recreatie, het evenementenbeleid en werkgelegenheid.

Van gesubsidieerde instellingen en activiteiten verwachten wij dat wordt bijgedragen aan:

• ·

  Het verbeteren van de zichtbaarheid (fysiek en digitaal) van cultureel erfgoed

• ·

  Het aanbieden van activiteiten die de positie van Ermelo als recreatiegemeente versterken

• ·

  Het versterken van de samenwerking tussen culturele instellingen en het toeristisch-recreatief bedrijfsleven

6.1 Samenwerken en netwerken

Wij vinden het belangrijk dat culturele instellingen en activiteiten meer gaan samenwerken en er hechte netwerken ontstaan. Culturele voorzieningen die samenwerking met elkaar en met initiatieven elders zoeken zijn een motor voor de levendigheid van Ermelo, voor activiteiten voor kinderen en jongeren en vooral voor de samenwerking tussen zorg, welzijn en cultuur. Samenwerken en het delen van netwerken maakt onze kunst en cultuur toekomstbestendig.

Wij vragen daarom van culturele instellingen dat zij onderling samenwerken en zich gezamenlijk verantwoordelijk voelen voor een levendig cultureel klimaat. Deze samenwerking kan ook zichtbaar worden door een gezamenlijke presentatie van het culturele aanbod in bijvoorbeeld een ‘uitmarkt’. Binnen het toekomstige Huis voor Bestuur en Cultuur krijgt deze samenwerking een extra dimensie als ook ‘achter de schermen’ samengewerkt gaat worden.

De oprichting van een cultureel overlegplatform juichen wij toe, maar we vinden dat de cultuursector hiertoe zelf het initiatief moet nemen. In de voorbereidingen van ons cultuurbeleid hebben wij gezien dat er behoefte is aan ontmoeting, wij zullen daarom met ingang van november 2016 periodiek een bijeenkomst te organiseren voor vertegenwoordigers van de culturele organisaties. Wij beschouwen die bijeenkomst als impuls voor ontmoeting en samenwerking en als moment van feedback op onze eigen beleid.

Acties voor samenwerken

• ·

  We vragen van gesubsidieerde organisaties meer samenwerking en een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid voor een levendig cultureel klimaat

• ·

  Initiatieven voor een cultureel overlegplatform of een ‘uitmarkt’ laten we over aan de culturele sector

• ·

  We organiseren jaarlijks een themabijeenkomst als netwerkgelegenheid voor culturele instellingen en andere betrokkenen.

6.2 Cultureel ondernemerschap

Cultuur in Ermelo ontstaat in en met de gemeenschap, dat staat voor ons voorop. En dat betekent dat de keuze wat wij als gemeente wel en niet financieel ondersteunen zorgvuldig gemaakt moet worden. Met onze thematische aanpak en de uitwerking daarvan in deze nota geven we richting aan die keuzes.

Met de instellingen die budgetsubsidie van ons ontvangen maken we afspraken over het programma dat zij met de subsidie gaan uitvoeren. Die afspraken worden zoveel als mogelijk gekoppeld aan de uitgangspunten en programmalijnen uit onze Cultuurnota. In de presentatie van deze afspraken werken we deze uit van maatschappelijke effecten en beleidsdoelen naar concreet te leveren prestaties. Activiteiten die niet bij de thema’s behoren zullen op een andere wijze gefinancierd moeten worden. Ook met de initiatieven die stimuleringssubsidie en eenmalige subsidies ontvangen maken wij afspraken die de inhoud van deze nota weerspiegelen.

Wij verwachten dat de culturele voorzieningen streven naar een evenwichtige mix van subsidie, eigen inkomsten en andere fondsen. Wij stimuleren het verwerven van eigen inkomsten in de vorm van cultureel ondernemerschap. Bij elke budgetsubsidie en in subsidiekaders maken wij afspraken over het percentage eigen inkomsten dat wij verwachten. Het kan zijn dat onze subsidiesystematiek het eigen verdienvermogen van initiatieven belemmert. Bijvoorbeeld door een rem op eigen inkomsten en eigen vermogen of door afspraken over tarieven en entreeprijzen. Als deze belemmeringen er zijn dan zullen we deze naar beste kunnen wegnemen.

Acties voor ondernemerschap en focus op activiteiten

• ·

  Activiteiten die niet aan de uitgangspunten voldoen ontvangen geen subsidie

• ·

  Afspraken maken over toename van het aandeel eigen inkomsten bij gesubsidieerde instellingen

• ·

  In de gemeentelijke subsidieverordening beleid met betrekking tot vorming reserves opnemen