Beleidsregels Pilot (tijdelijke proef) reguleren mengvormen winkel/horeca

I.Achtergrond en doel

In diverse gemeenten, waaronder in de gemeente Heusden, leeft bij verschillende ondernemers de wens om in een winkel naast de detailhandelsactiviteiten ook een drankje of andere consumptie voor gebruik ter plaatse te kunnen aanbieden of om in een horecagelegenheid zaken te verkopen of diensten te verlenen. Hiermee wordt de winkel of horecagelegenheid aantrekkelijker door het kunnen bieden van een ‘totaalbeleving’ aan de consument. In beide situaties blijft de tweede activiteit ondergeschikt aan de eerste.

De bestaande regels van de Drank- en Horecawet (DHW) laten dit soort situaties maar beperkt toe. Sinds 1 januari 2013 is het toezicht op de naleving en de handhaving van deze wet aan de burgemeesters opgedragen. Deze stap is ingegeven door het uitgangspunt dat zij dat beter kunnen doen dan de centrale overheid, omdat zij de lokale omstandigheden kennen.

Bij een aantal burgemeesters is in G4- en G32-verband de gedachte gerezen dat het wenselijk is in een aantal gemeenten een proef van beperkte duur te organiseren met mengvormen van winkels en horeca, binnen duidelijke kaders en onder duidelijke voorwaarden en beperkingen. Ook het Actal, het Adviescollege toetsing regeldruk, meent in zijn advies over transsectoraal ondernemen dat er goede redenen zijn om ondernemers ruimte te bieden om buiten de traditionele grenzen van de verschillende soorten ondernemingen te treden.

Het hoofddoel van de DHW is het tegengaan van de nadelige gevolgen van alcoholgebruik, met bijzondere aandacht voor de bescherming van jongeren. Er is reden om te veronderstellen dat dit hoofddoel niet in gevaar komt door een kleine versoepeling van de regels van de wet. Met een proef in verschillende gemeenten kan worden nagegaan of de gedachte dat beperkte mengvormen van winkel- en horeca-activiteiten aantrekkelijk zijn, klopt, dat het niet tot onwenselijke concurrentievervalsing leidt en dat het geen afbreuk doet aan de hoofddoelen van de wet.

Dat spreekt mij en ook het college van burgemeester en wethouders aan. Daarom heb ik besloten ook in onze gemeente de mogelijkheid te bieden om aan de proef mee te doen.

Het gaat om situaties waarin de traditionele scheidslijn niet goed meer aansluit bij de manier waarop het publiek tegenwoordig graag winkelt en uitgaat. In juridische zin gaat het daarbij om lichte, vaak onbewuste overtredingen van de DHW, waartegen toch al weinig handhavend wordt opgetreden. Men kan denken aan zaken als het schenken van een glas champagne bij het passen van een trouwjurk in een bruidsmodezaak of van een glas wijn bij een boekpresentatie in een boekwinkel, het organiseren van een proeverij in een slijterij, de verkoop van een fles olijfolie of een kookboek in een restaurant of de verkoop van een exotische fles wijn in een fairtrade-cadeauwinkel. Deze zaken zijn in enkele buurlanden al gangbaar en succesvol zonder dat er merkbare nadelige neveneffecten op lijken te treden.

Er zijn horecaondernemers en winkeliers die proberen aan te sluiten bij de geschetste ontwikkelingen, maar zij lopen daarbij nu tegen wettelijke grenzen aan. Alle genoemde situaties leveren formeel namelijk strijd op met één of meer van de verboden in de artikelen 3, 12, 13, 14, 15, 18 of 25 van de DHW. Dit leidt soms tot onbegrip en onvrede, zowel bij ondernemers als bij klanten.

In het handhavingsbeleid zijn de prioriteiten bepaald bij het controleren op het verbod om te schenken aan personen onder 18 jaar. De proef richt zich op situaties waar het onwenselijk en disproportioneel is om de schaarse handhavingscapaciteit in te zetten. Niet waarschijnlijk is dat door bedoelde mengvormen de volksgezondheid en/of de openbare orde en veiligheid in het geding zijn. Daarbij staat voorop dat we als gemeente blijven handhaven op het verbod om alcohol te verstrekken aan jongeren onder 18 jaar.

Al met al is er voldoende aanleiding om een proef met mengvormen van winkels en horeca te organiseren. Hierbij volgen we de uitgangspunten, die gemeenten in landelijk verband na overleg met diverse belangen- en brancheorganisaties, hebben geformuleerd. Ook met het advies van Actal is rekening gehouden.

Het doel van de proef is na te gaan of de belangen van ondernemers en klanten blijken te worden gediend als tijdelijk meer ruimte wordt geboden om op maatschappelijk verantwoorde wijze in te spelen op de genoemde ontwikkelingen. Ook kunnen we dan nagaan of er geen ongewenste neveneffecten optreden. Daarmee wordt tevens informatie verzameld voor de evaluatie van de DHW in 2017. Als dat verantwoord is gebleken, zal de wetgever wellicht besluiten om ondernemers in de toekomst wettelijk de ruimte te geven om hun bedrijfsactiviteiten vorm te geven overeenkomstig de mogelijkheden van de proef.

Daarom zal gemonitord worden hoe het aantal uitgiftepunten in onze gemeente en de scheidslijn tussen hoofdactiviteit en nevenactiviteit zich ontwikkelen en wat hiervan de gevolgen zijn.

II.Kaders proef

Om de uiteindelijke verwezenlijking van het hoofddoel van de DHW niet te doorkruisen en de bescherming van jongeren niet uit het oog te verliezen;

Om aan de redelijke wensen van ondernemers tegemoet te komen zonder dat hierbij voor een bepaalde groep oneerlijke concurrentievoordelen worden gecreëerd;

Om ten behoeve van de evaluatie van de DHW in 2017 een representatief beeld te kunnen schetsen van de uitkomsten van de proef,

gelden voor de proef de volgende kaders:

• 1.

  De proef heeft een looptijd van twaalf maanden, te weten van 1 april 2016 tot 1 april 2017.

• 2.

  Er kunnen hoogstens 25 ondernemers deelnemen.

• 3.

  De ondernemers kunnen zich uiterlijk tot 10 maart 2016 aanmelden voor de pilot.

• 4.

  Bij de beslissing over de toelating tot de proef wordt in elk geval gelet op de volgende factoren:

  • -

    dat de activiteiten niet strijdig zijn met de uitgangspunten van de proef, bijvoorbeeld dat er geen alcohol mag worden verstrekt aan jongeren onder 18 jaar;

  • -

    de mate waarin de toe te laten activiteit bijdraagt aan de aantrekkelijkheid van de omgeving als winkel- of uitgaansbuurt;

  • -

    dat de deelnemende winkels zich niet richten tot een (voornamelijk) jong publiek.

• 5.

  Bij overschrijding van het maximaal aantal deelnemers, wordt de toelating tot de pilot geweigerd. Bij de beoordeling hiervan is datum en/of tijdstip van aanmelding doorslaggevend.

• 6.

  De proef kent de volgende categorieën deelnemers:

Categorie a:horeca-inrichtingen die producten willen verkopen

Deelnemers in het bezit van een vergunning krachtens artikel 3 DHW, die in afwijking van artikel 13, eerste lid, artikel 14, tweede lid, en artikel 15, eerste lid, van de DHW een horecalokaliteit ook in gebruik mogen hebben voor het uitoefenen van de kleinhandel of dienstverlening;

Categorie b:winkels die alcohol willen schenken en/of verkopen

Deelnemers niet in het bezit van een vergunning krachtens artikel 3 DHW, die

• -

  ofwel in afwijking van artikel 3 en artikel 12, eerste lid, en voor zover van toepassing, artikel 25, eerste lid, van de DHW in een winkel alcoholhoudende drank voor gebruik ter plaatse mogen verstrekken;

• -

  ofwel in afwijking van artikel 3, artikel 18, eerste lid, en voor zover van toepassing artikel 25 eerste lid, van de DHW in een winkel anders dan om niet (‘tegen betaling’) alcoholhoudende drank voor gebruik elders dan ter plaatse mogen verstrekken aan particulieren;

Categorie c:slijters die een proeverij willen organiseren

Deelnemers in het bezit van een vergunning krachtens artikel 3 DHW, die in afwijking van artikel 13, tweede lid en artikel 14, eerste lid, van de DHW een slijterij ook in gebruik mogen hebben voor het klanten op georganiseerde wijze laten proeven van alcoholhoudende drank die daar per fles e.d. wordt verkocht.

III.Voorwaarden en beperkingen voor deelnemers

Deelname aan de proef vindt plaats onder de volgende algemene voorwaarden en beperkingen.

• 1.

  Voor alle categorieën deelnemers geldt de voorwaarde dat alle voorwaarden en beperkingen van de proef strikt worden nageleefd.

• 2.

  De toelating van een deelnemer kan worden ingetrokken bij overtreding van een algemene of bijzondere voorwaarde of beperking. Dat zou er toe vervolgens zou kunnen leiden dat handhavend wordt opgetreden tegen de onderliggende overtreding.

• 3.

  De deelnemer is, op zijn verzoek, door de burgemeester schriftelijk toegelaten tot de proef (toelatingsbesluit).

• 4.

  Bij de toelating tot de proef kunnen aan individuele deelnemers bijzondere voorwaarden en beperkingen worden gesteld als daar reden voor is.

• 5.

  De handelingen, toegestaan in het kader van de proef, blijven duidelijk ondergeschikt aan de bestaande hoofdactiviteit, bijvoorbeeld doordat de extra service alleen aan reguliere klanten wordt aangeboden.

• 6.

  In het toelatingsbesluit staan de handelingen, die enkel tijdens de proef zijn toegestaan.

• 7.

  De deelnemers kunnen aan de toelating tot de proef geen rechten ontlenen met betrekking tot de mogelijkheid de activiteiten te kunnen ontplooien na de proefperiode.

• 8.

  Voor deelnemers in categorieën a en c geldt:

  • -

    dat daarnaast strikte naleving geldt van de DHW-regels, die buiten de proef vallen.

• 9.

  Voor deelnemers in de categorie b gelden de volgende voorwaarden:

  • -

    dat de handelingen, toegestaan in het kader van de proef enkel zijn toegestaan gedurende de reguliere openingstijden zoals die al gelden voor de hoofdactiviteiten (bv. winkeltijden).

  • -

    dat degene onder wiens verantwoording de verkoop en/of het schenken van alcoholhoudende drank in het kader van de proef gebeurt, minimaal 21 jaar oud is en niet van slecht levensgedrag.

  • -

    dat bij de verkoop en/of het schenken van alcoholhoudende drank in het kader van de proef iemand aanwezig moet zijn die in het bedrijf dienst pleegt te doen én die beschikt over een verklaring sociale hygiëne of die de Instructie Verantwoord Alcoholschenken (IVA) heeft gevolgd. Diens naam wordt bij de aanmelding voor de proef opgegeven.

  • -

    dat het verboden is bedrijfsmatig of anders dan om niet alcohol houdende drank te verstrekken aan een persoon van wie niet is vastgesteld dat deze de leeftijd van 18 jaar heeft bereikt. Onder verstrekken als bedoeld in de eerste volzin wordt eveneens begrepen het verstrekken van alcoholhoudende drank aan een persoon van wie is vastgesteld dat deze de leeftijd van 18 jaar heeft bereikt, welke drank echter kennelijk bestemd is voor een persoon van wie niet is vastgesteld dat deze de leeftijd van 18 jaar heeft bereikt (het verbod van artikel 20, eerste lid Drank- en Horecawet);

  • -

    dat het verboden is alcoholhoudende drank te verkopen of te schenken aan iemand van wie duidelijk is dat hij reeds onder invloed van alcohol of van een verdovend middel is;

  • -

    dat het verboden is bedrijfsmatig of anders dan om niet alcohol houdende drank te verstrekken, indien redelijkerwijs moet worden vermoed, dat dit tot verstoring van de openbare orde, veiligheid of zedelijkheid zal leiden (het verbod van artikel 21 Drank- en Horecawet).

Dit besluit kan worden aangehaald als: Besluit tijdelijke proef reguleren mengvormen winkel/horeca gemeente Heusden.

Deze beleidsregel treedt in werking op 1 april 2016;

Aldus besloten op 15 maart 2016

De burgemeester,

Drs. J. Hamming