Beleidsregels ambtshalve vermindering van belastingen Rijnland 2009

Artikel 1  Reikwijdte en definities

1. Ingevolge het eerste lid gelden de beleidsregels voor alle belastingen die op basis van het bepaalde in artikel 113 van de Waterschapswet door de waterschappen kunnen worden geheven. Hier valt ook de verontreinigingsheffing, geheven op basis van de Wet verontreiniging oppervlaktewateren, onder.

2. Wat betreft de watersysteemheffing terzake van gebouwde onroerende zaken is in het tweede lid een uitzondering opgenomen, inhoudende dat voorzover op belastingaanslagen in de watersysteemheffing gebouwd de regeling van artikel 18a AWR van toepassing is, op deze aanslagen de beleidsregels niet van toepassing zijn. De reden dat deze uitzondering is opgenomen is gelegen in het feit dat de heffingsmaatstaf voor de watersysteemheffing gebouwd ingevolge artikel 121, eerste lid, onder d, Waterschapswet, de waarde is die de gemeente op basis van de Wet WOZ terzake van de onroerende zaak heeft vastgesteld. Dit betekent onder andere dat de grondslag van de aanslag in de watersysteemheffing gebouwd de WOZ–beschikking volgt. Wijzigt de (waarde op de) WOZ–beschikking, dan wijzigt daarmee automatisch ook de grondslag van de watersysteemheffing gebouwd. Dit is ook het geval indien de WOZ–beschikking op ambtshalve gronden wordt verminderd. In deze situatie wordt de herziening van de belastingheffing via artikel 18a AWR geregeld.

Het is van belang op te merken dat in alle andere gevallen waarin de aanslag in de watersysteemheffing gebouwd om een andere reden dan een te hoog vastgestelde WOZ–waarde ambtshalve dient te worden verminderd, de beleidsregels wel van toepassing zijn.

3. onderdeel a. Het begrip ‘ambtshalve vermindering’ is in onderdeel a van het derde lid gedefinieerd als elke vermindering, ontheffing, teruggaaf of vrijstelling van belasting die wordt verleend krachtens artikel 65 AWR en/of artikel 134 Waterschapswet.

3. onderdeel b. De beleidsregels ambtshalve vermindering zijn van toepassing op belanghebbenden. Dit zijn de belastingplichtigen (degenen op wiens naam de aanslag is gesteld), maar ook degenen op wiens naam de aanslag niet is gesteld, maar die de aanslag als hoofdelijk mede–aansprakelijke hebben voldaan. Bij dit laatste kan worden gedacht aan de echtgenoot/echtgenote van de belastingplichtige. Daarnaast zijn ook anderen van wie inkomens– of vermogensbestanddelen zijn begrepen in het voorwerp van de belasting waarop de aanslag betrekking heeft, belanghebbenden (zie in dit verband artikel 142, lid 4, Waterschapswet jo artikel 23, lid 2, Algemene wet inzake rijksbelastingen).

3 onderdeel c. De vijfjaarstermijn is gedefinieerd als de termijn door welks verloop de bevoegdheid tot het vaststellen van een navorderingsaanslag als bedoeld in artikel 16 van de AWR en een naheffingsaanslag als bedoeld in artikel 20 van de Algemene wet inzake rijksbelastingen, vervalt. Het verlenen van ambtshalve verminderingen kan als de spiegelbeeldsituatie van navorderen of naheffen worden gekenschetst. Immers, waar de overheid het recht heeft om onder bepaalde voorwaarden meer belasting te heffen dan waarvan een belastingplichtige (op basis van het feit dat hij reeds een definitieve aanslag heeft ontvangen) meende te mogen uitgaan, is het redelijk om ook voor de omgekeerde situatie (de aanslag staat reeds onherroepelijk vast maar kan desondanks verminderd worden) een regeling te treffen. Evenals het geval is bij het opleggen van navorderings– en naheffingsaanslagen, kan ambtshalve vermindering plaatsvinden binnen een termijn van vijf jaar na het tijdstip waarop de belastingschuld is ontstaan. Hierbij geldt dat de belastingschuld waarvan de grootte eerst kan worden vastgesteld na afloop van het tijdvak waarover de belasting wordt geheven, wordt geacht te zijn ontstaan op het tijdstip waarop dat tijdvak eindigt.

3 onderdeel d. De beleidsregels ambtshalve vermindering is van toepassing op opgelegde belastingaanslagen en – indien sprake is van een belasting die op andere wijze wordt geheven – op de kennisgeving waarbij de belastingschuld aan de belastingplichtige bekend wordt gemaakt. Door een verwijzing op te nemen naar de wettelijke bepalingen uit respectievelijk de AWR en de Waterschapswet, wordt bereikt dat er geen misverstanden kunnen bestaan over het type aanslag waarvoor ambtshalve vermindering kan gelden. De verwijzing maakt tevens duidelijk dat de ambtshalve ook op een kennisgeving van toepassing is. Terzijde wordt opgemerkt dat de uitnodiging tot betaling die in artikel 2, derde lid, onderdeel e, van de AWR voorkomt, bij de heffing van de waterschapsbelastingen niet voorkomt.

Bij een navorderingsaanslag moet sprake zijn van een nieuw feit. Er is sprake van navorderen bij het heffen bij wege van aanslag.

Bij een naheffingsaanslag behoeft geen sprake te zijn van een nieuw feit. Naheffen vindt plaats bij voldoeningsbelastingen op aangifte. (bijvoorbeeld vaargelden)

Voor zowel navorderen als naheffen geldt een termijn van vijf jaar.

3. onderdeel e. Indien bij het opleggen van een aanslag een bestuurlijke boete is toegepast, wordt in het bedrag van de vermindering deze boete tevens verrekend.

3. onderdeel g. De belastingwet is gedefinieerd als elk algemeen verbindend voorschrift en elke beleidsregel die regels geeft op het gebied van de waterschapsbelastingen. Daarmee wordt bereikt dat ook de belastingverordeningen van de waterschappen zelf in dit verband als wettelijke voorschriften worden aangemerkt.

Artikel 2  Gevallen waarin ambtshalve vermindering van belasting wordt verleend

In artikel 2 worden drie situaties genoemd waarin sprake kan zijn van ambtshalve vermindering.

Het eerste lid betreft de situatie waarin een belastingplichtige de termijn voor het indienen van een bezwaarschrift tegen de aanslag ongebruikt heeft laten verstrijken. De aanslag staat dan zogezegd onherroepelijk vast. Indien de belastingplichtige op een gegeven moment evenwel alsnog een bezwaarschrift indient, zal de ambtenaar belast met de heffing hem wegens termijnoverschrijding in dit bezwaar niet–ontvankelijk verklaren. De ambtenaar gaat daarbij evenwel altijd na of de aanslag correct en tot een juist bedrag is vastgesteld. Blijkt dit niet het geval te zijn, dan zal de ambtenaar de aanslag ambtshalve verminderen.

In het tweede lid is aangegeven dat de ambtenaar belast met de heffing een in de belastingverordening voorziene vermindering, ontheffing, teruggaaf of vrijstelling van belasting ambtshalve kan verlenen. Deze bevoegdheid, die in artikel 134 van de Waterschapswet is omschreven, vormt in feite de keerzijde van artikel 132 van deze zelfde wet. De verminderingen, ontheffingen, etc. van artikel 132 zijn zaken waar een belastingplichtige om dient te vragen bij het waterschap. De termijn hiervoor bedraagt 6 weken. Indien een belastingplichtige zijn aanvraag buiten deze termijn indient, gaat de ambtenaar belast met de heffing evenwel altijd na of de vermindering, ontheffing, teruggaaf of vrijstelling op ambtshalve gronden kan worden verleend.

In het derde lid is een voorziening opgenomen voor de gevallen wanneer op andere wijze blijkt dat de belastingaanslag tot een te hoog bedrag is vastgesteld.

Artikel 3  Uitzonderingen

De ambtenaar belast met de heffing verleent in de eerste plaats geen ambtshalve vermindering indien op het moment waaruit van de onjuiste aanslag blijkt (of op het moment waarop blijkt dat een in de belastingverordening voorziene vermindering, ontheffing of teruggaaf niet is verleend), de vijfjaarstermijn is verstreken. In concreto betekent dit dus dat de ambtenaar na zal gaan of hij op het betreffende moment, indien alsdan sprake zou zijn van een situatie waarin een navorderings– of naheffingaanslag zou moeten worden opgelegd nog wel bevoegd zou zijn tot het opleggen van deze aanslagen over te gaan. Wordt deze vraag negatief beantwoord (de vijfjaarstermijn voor het opleggen van een navorderings– of naheffingsaanslag is dus verstreken), dan betekent dit dat ook van het verlenen van enige ambtshalve vermindering op dat moment geen sprake meer kan zijn. Ter toelichting dient het volgende voorbeeld.

Op 15 mei 2010 legt een waterschap een belanghebbende een aanslag in de ingezetenenheffing 2009 op. Op 4 februari 2014 dient deze belanghebbende tegen de aanslag alsnog een bezwaarschrift in. De heffingsambtenaar constateert dat belanghebbende wegens termijnoverschrijding niet–ontvankelijk is in zijn bezwaar en gaat ook na of de belanghebbende wellicht voor ambtshalve vermindering in aanmerking komt. Hiertoe dient de ambtenaar na te gaan of de vijfjaarstermijn op 4 februari 2014 al dan niet is verstreken. De heffingsambtenaar weet dat de ingezetenenheffing een zogenaamde tijdstipbelasting is en komt tot de conclusie dat hij op 4 februari 2014 dus niet meer bevoegd zou zijn een eventuele navorderingsaanslag op te leggen. Hij weet dan ook dat hij op dat moment niet meer bevoegd is over het jaar 2009 een ambtshalve vermindering te verlenen.

Hetzelfde waterschap legt op 15 mei 2010 aan een zogenaamd meetbedrijf een aanslag in de verontreinigingsheffing 2009 op. Eveneens op 4 februari 2014 dient dit bedrijf tegen de aanslag alsnog een bezwaarschrift in. De heffingsambtenaar constateert ook in dit geval dat belanghebbende wegens termijnoverschrijding niet–ontvankelijk is in zijn bezwaar. De heffingsambtenaar gaat na of belanghebbende wellicht voor ambtshalve vermindering in aanmerking komt en toetst hiertoe aan de vijfjaarstermijn. Wetende dat de verontreinigingsheffing een zogenaamde tijdvakheffing is, conludeert de ambtenaar dat hij op 4 februari 2014 nog wel bevoegd zou zijn over het jaar 2009 een eventuele navorderingsaanslag op te leggen. Hij weet dan ook dat hij op dat moment bevoegd is de ambtshalve vermindering waarvoor deze belastingplichtige in aanmerking komt, te verlenen.

Van belang is dus of er sprake is van een tijdstip- of een tijdvakbelasting voor het bepalen van de vijfjaarstermijn. In bovenvermelde voorbeelden begint bij een tijdstipbelasting (ingezetenenheffing) de vijfjaarstermijn op het tijdstip 1 januari 2009 en bij de tijdvakbelasting (verontreinigingsheffing) aan het einde van het tijdvak 1 januari 2009 tot en met 31 december 2009.

De tweede beperking die bij het verlenen van ambtshalve verminderingen geldt, is dat de vermindering niet wordt verleend indien het bedrag van de vermindering een gering bedrag is. Uitzondering hierop zijn echter de zuiveringsheffing en de verontreinigingsheffing. Door de geautomatiseerde verwerking is een doelmatigheidsbeperking hier niet nodig en ook niet opgenomen in de verordening.

Voorbeeld: Bij vestiging in de maand november wordt een deelaanslag zuiveringsheffing voor een alleenwonende berekend van circa € 4,00.  Eveneens wordt bij het einde van de heffingsplicht van een alleenwonende  in november een restitutie verleend van circa € 4,00.

De derde beperking die bij het verlenen van ambtshalve verminderingen geldt, is dat de vermindering ter zake van de zuiveringsheffing dan wel de verontreinigingsheffing, die ten onrechte is opgelegd voor de maatstaf van een meerpersoonshuishouden (3 v.e.), terwijl sprake is van een éénpersoonshuishouden (1 v.e.), alleen wordt verleend op verzoek van de belastingplichtige. Tevens geldt dat alleen het lopende heffingsjaar en de twee jaren daaraan voorafgaand worden verminderd.

Artikel 4  Jurisprudentie

In de regel geldt dat nieuwe jurisprudentie – dit is jurisprudentie die wordt gewezen na het moment van heffing van de belasting – waarin een toepassing van de Belastingwet ligt besloten die voor de belanghebbende gunstiger is dan de bij de heffing van de belasting gevolgde toepassing, niet tot het ambtshalve verlenen van vermindering leidt indien de belastingaanslag vóór de dag waarop de gerechtelijke uitspraak is gedaan of het arrest is gewezen, onherroepelijk is komen vast te staan.

Bijzondere aandacht in dit verband verdienen zogenaamde proefprocedures. Bij proefprocedures is het gebruikelijk met belastingplichtigen af te spreken dat de uitkomst van een bepaalde, vergelijkbare procedure eveneens op hen van toepassing zal zijn. De belastingplichtigen met wie deze afspraak wordt gemaakt hebben dan wel al een bezwaarschrift ingediend. In de praktijk zijn vervolgens de volgende situaties denkbaar:

1. er wordt afgesproken dat in afwachting van de uitkomst van de proefprocedure vooralsnog geen uitspraak op bezwaar wordt gedaan;

2. er wordt afgesproken dat er wel een uitspraak op het bezwaarschrift zal worden gedaan, maar dat belanghebbende van het instellen van beroep af kan zien omdat terzake reeds een procedure bij de Rechtbank aanhangig is.

Afhankelijk van de afspraken zal de aanslag in beide gevallen wel of niet reeds betaald zijn.

Bij een voor belanghebbende gunstige uitkomst van de proefprocedure, zal de ambtenaar belast met de heffing in situatie 1 uitspraak op bezwaar doen en de belastingaanslag verminderen. Er is in dit geval geen sprake van een ambtshalve vermindering, zodat de beleidsregels ambtshalve vermindering op deze situatie niet van toepassing zijn.

In de tweede situatie is sprake van een bezwaarschrift waarop uitspraak is gedaan en tegen welke uitspraak geen beroep is ingesteld. De facto is in dit geval sprake van een aanslag die onherroepelijk is komen vast te staan. Indien de aanslag naar aanleiding van de uitkomst van de proefprocedure vervolgens verminderd dient te worden, zou dus gezegd kunnen worden dat sprake is van een ambtshalve vermindering waarop de beleidsregels van toepassing zijn. In dat geval is echter artikel 3, lid 2 (het minimum te verminderen bedrag) niet van toepassing.

Artikel 5  Mededeling van toekenning en afwijzing

Indien uit het onderzoek blijkt dat belanghebbende voor ambtshalve vermindering in aanmerking komt, wordt hem dit schriftelijk medegedeeld. De mededeling vindt plaats in de uitspraak op het bezwaarschrift dan wel bij de beslissing op de aanvraag. Dezelfde werkwijze wordt toegepast indien het onderzoek heeft aangetoond dat er geen redenen voor het verlenen van ambtshalve vermindering aanwezig zijn.