Verordening werkleeraanbod wet investeren in jongeren Leidschendam-Voorburg 2010

Ondertekening

Toelichting

ALGEMEEN

1 - Nummering en formulering van de verordening

De nummering en formulering van deze verordening zijn zoveel mogelijk in overeenstemming met de Aanwijzing voor de decentrale regelgeving (Adr.) van de VNG.

2 - Opbouw artikelen

In de artikelen wordt eerst de hoofdregel omschreven en daarna de uitzonderingen op de hoofdregel of een nadere definiëring van wat in de hoofdregel is omschreven.

INLEIDING

De Wet investeren in jongeren (Wij) verplicht gemeenten om te investeren in de arbeidsinschakeling van alle jongeren, ook bij een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Daartoe moet het college jongeren van 16 tot 27 jaar in beginsel een werkleeraanbod doen, om te komen tot duurzame arbeidsparticipatie. Onder duurzame arbeidsparticipatie wordt verstaan de arbeidsinschakeling waarbij jongeren gedurende langere tijd en op eigen kracht aan het arbeidsproces kunnen deelnemen en arbeid verrichten die past bij hun kennis en vaardigheden of deze kennis en vaardigheden bevordert (Kamerstukken II 2008-2009, 31 775, nr. 7, p. 11). Tot dat punt is bereikt is de gemeente verplicht de jongere (bij herhaling) een werkleeraanbod te doen gericht op arbeidsinschakeling. Er is nadrukkelijk voor gekozen om niet bij voorbaat te bepalen hoe lang de algemeen geaccepteerde arbeid zou moeten duren voordat over ‘duurzame arbeidsparticipatie’ kan worden gesproken (Handelingen TK 2008-2009, nr. 76, p. 6006). De jongere dient op het punt gebracht te worden dat hij geen ondersteuning van het college meer nodig heeft.

Het recht op een werkleeraanbod komt toe aan iedere jongere die er niet op eigen gelegenheid in slaagt om te werken of te leren. Daarom wordt er geen onderscheid gemaakt tussen uitkeringsgerechtigden en niet-uitkeringsgerechtigden. Het gaat niet om een eenmalig aanbod, zo nodig is het een recht op een reeks van voorzieningen. Afgeleide van het werkleeraanbod is een inkomensvoorziening voor jongeren vanaf 18 jaar als de jongere onvoldoende inkomsten heeft. Deze inkomensvoorziening is alleen beschikbaar als het werkleeraanbod vanwege (niet verwijtbare) omstandigheden in de persoon van de jongere dit aanbod onvoldoende inkomsten genereert dan wel er nog geen werkleeraanbod kan worden gedaan.

De relatie tussen werken/leren en een uitkering is fundamenteel anders dan de WWB en vormt een bepalend element in de Wij. Met de Wij wordt een paradigmawisseling beoogd: is het uitgangspunt in de WWB ‘een uitkering, mits”, in de Wij is dit omgedraaid en geldt als uitgangspunt ‘geen uitkering, tenzij’. Alleen als de jongere het werkleeraanbod heeft aanvaard én daaraan meewerkt én voor zover dit een inkomen oplevert dat lager is dan de van toepassing zijnde norm en de jongere daarnaast niet over een ander inkomen of vermogen beschikt, bestaat recht op de inkomensvoorziening. Geen inkomensvoorziening is dus mogelijk indien de jongere het werkleeraanbod weigert, de jongere overduidelijk de verplichtingen uit hoofdstuk 5 van de wet niet wil nakomen dan wel het werkleeraanbod op grond van artikel 21 van de wet is ingetrokken.

Het college bepaalt de inhoud van het werkleeraanbod. Uitgangspunt is dat maatwerk wordt geleverd: het werkleeraanbod moet afgestemd worden op de omstandigheden, krachten en capaciteiten van de jongere. Wel moet het college hierbij zoveel mogelijk rekening houden met de wensen van de jongere. Dat geldt ook voor de vraag of het accent komt te liggen op werken of leren. Het college is verplicht die wensen vast te leggen in de rapportage die ten grondslag ligt aan een werkleeraanbod en dient daarbij tevens aan te geven op welke wijze die wensen bij het werkleeraanbod betrokken zijn. Gelet op de duurzame arbeidsparticipatie als einddoel, zal werken de hoogste prioriteit hebben als de jongere daartoe in staat is. Zijn er echter belemmeringen op de weg daar naartoe, dan kan het college allerlei voorzieningen inzetten om dat einddoel te bereiken. Van belang daarbij is dat de startkwalificatie binnen het werkleeraanbod een ijkpunt vormt, omdat deze in belangrijke mate kan bijdragen aan duurzame arbeidsparticipatie.

Wanneer het doen van een werkleeraanbod bestaande uit werken en/of leren niet direct mogelijk is, doet het college een aanbod dat op termijn perspectief biedt op arbeidsinschakeling. Dit kan betekenen dat voorzieningen worden ingezet in de vorm van zorg- en/of hulpverlening, waarbij ook aandacht kan worden besteed aan belemmerende factoren, zoals psychische, sociale en cognitieve problemen. Het werkleeraanbod omvat immers het geheel van re-integratievoorzieningen, dat gericht is op duurzame arbeidsparticipatie. Is de jongere naar het oordeel van het college geheel niet in staat vanwege lichamelijke, sociale of psychische omstandigheden om uitvoering te geven aan een werkleeraanbod, dan kan het college besluiten daar vooralsnog van af te zien. In dat geval kan wel aanspraak op een inkomensvoorziening bestaan.

Procedurele opzet verordening

Wij hebben gekozen voor een procedurele opzet van de Verordening werkleeraanbod. Het houdt in dat in de Verordening werkleeraanbod enkel datgene is opgenomen wat op grond van de wet hierin vastgelegd dient te worden. De Verordening werkleeraanbod beperkt zich daarom tot:

• ·

  de bevoegdheidsverdeling tussen raad en college,

• ·

  de aanspraak op voorzieningen

• ·

  de rechten en plichten van de jongere

• ·

  het toekennen van loonkostensubsidie.

De hoofdlijnen van het beleid liggen in beginsel voor langere tijd in de verordening vast. De verdere concretisering van het beleid is vastgelegd in beleidsregels en wordt vormgegeven in de jaarlijkse Programmabegroting. Het voordeel van deze systematiek is dat er flexibeler ingespeeld kan worden op gewijzigde omstandigheden, bijvoorbeeld op de arbeidsmarkt.

Relatie met de Verordening verlagen van de inkomensvoorziening Wij

De Verordening werkleeraanbod en de Verordening verlagen van de inkomensvoorziening Wij zijn nauw met elkaar verbonden. Immers, de Wij legt het college de plicht op om jongeren een werkleeraanbod te doen. Het werkleeraanbod wordt door deze verordening gefaciliteerd. Anderzijds staat daar wel wat tegenover. De jongere is verplicht het aanbod te aanvaarden en verplichtingen die aan het werkleeraanbod zijn gekoppeld na te leven. Komt de jongere die verplichtingen niet na, dan vormt dat een grond voor verlaging van de inkomensvoorziening. Het fundamentele verschil tussen een tijdelijke verlaging en een uitsluiting is dat de jongere bij een uitsluiting niet hoeft te wachten tot een bepaalde termijn is verstreken voordat het recht op inkomensvoorziening opnieuw beoordeeld wordt. Hij kan altijd kan besluiten alsnog een werkleeraanbod te aanvaarden en daarmee per direct het recht op een inkomensvoorziening te effectueren. Dit geeft een directe, positieve prikkel tot gedragsverandering.

TOELICHTING PER HOOFDSTUK

HOOFDSTUK 1 - ALGEMENE BEPALINGEN

In hoofdstuk 1 worden de definities van de omschreven begrippen gegeven.

HOOFDSTUK 2 – OPDRACHT COLLEGE EN BELEID

In hoofdstuk 2 is de opdracht aan het college geformuleerd over de wijze waarop uitvoering dient te worden gegeven aan de ondersteuning bij arbeidsinschakeling of de voorziening gericht op arbeidsinschakeling voor de jongeren in de leeftijd van 16 tot 27 jaar. De (beleids)kaders waarbinnen die opdracht dient te worden uitgevoerd, zullen daar waar noodzakelijk in beleidsregels nader worden uitgewerkt. Door middel van de Programmabegroting worden de voorgestelde beleidsvoornemens jaarlijks door de Raad vastgesteld.

HOOFDSTUK 3 - SUBSIDIE EN VERGOEDINGEN

In hoofdstuk 3 is de loonkostensubsidie opgenomen en de daaraan te verbinden subsidie- en budgetplafonds. Tevens is de mogelijkheid opgenomen dat het college een vergoeding aan de jongere kan verstrekken voor noodzakelijk gemaakte kosten die verband houden met het werkleeraanbod.

HOOFDSTUK 4 – SLOTBEPALINGEN

Dit hoofdstuk behoeft geen nadere toelichting daar de inhoud voor zichzelf spreekt.

TOELICHTING PER ARTIKEL

Artikel 1 - Begripsbepalingen

Begrippen die in de verordening worden gebruikt hebben dezelfde betekenis als in de Wij. Nader gedefinieerd zijn de begrippen ‘startkwalificatie’ en ‘algemeen geaccepteerde arbeid’, omdat deze in de Wij niet nader zijn omschreven. Het begrip ‘startkwalificatie’ is afkomstig uit de Wet educatie en beroepsonderwijs en wordt wel in de WWB gedefinieerd (art. 6, eerste lid, onderdeel d WWB). De omschrijving van ‘algemeen geaccepteerde arbeid’ is afkomstig uit de nota naar aanleiding van het verslag (Kamerstukken II 2008-2009, 31 775, nr. 7, p.28).

Artikel 2 - Opdracht college

Lid 1

In het eerste lid is de opdracht aan het college verwoord, zoals deze voortvloeit uit de artikelen 11, eerste lid en 13, eerste lid, Wij. Hoewel deze opdracht ook uit het geheel van deze bepalingen en artikel 5, eerste lid, Wij kan worden afgeleid, is er uit een oogpunt van duidelijkheid voor gekozen de opdracht aan het college nader te omschrijven.

Lid 2

In het tweede lid is tevens verduidelijkt dat het werkleeraanbod ook samengesteld kan zijn uit een combinatie van algemeen geaccepteerde arbeid, ondersteuning bij arbeidsinschakeling en één of meerdere voorzieningen. Onder voorziening wordt verstaan een instrument dat wordt ingezet om de jongere dichterbij de arbeidsmarkt te brengen. Dit kan zoals gezegd allerlei vormen hebben, variërend van schuldhulpverlening tot training van werknemersvaardigheden.

Lid 3

In het derde lid is vastgelegd dat een werkleeraanbod ook kan bestaan uit ondersteuning bij een traject gericht op werk in zelfstandig beroep of bedrijf gedurende maximaal 12 maanden. Dit volgt al uit artikel 17, zesde lid, Wij. Uit een oogpunt van herkenbaarheid en consistentie, evenals gelet op het belang dat gehecht wordt aan het begeleiden van jongeren naar zelfstandig werk, is deze bepaling opgenomen. Aangetekend moet daarbij worden dat het een zogenoemde ‘kan’-bepaling is: het college bepaalt of het zinvol is de jongere een aanbod te doen gericht op ondersteuning richting zelfstandig bedrijf of beroep. In de beleidsregels komt vervolgens tot uiting hoe dit punt uitgewerkt kan worden.

Artikel 3 – Beleidsregels

Zoals ook in de inleiding is gesteld, geeft de Wij aan de gemeenteraad de opdracht om het

werkleeraanbod in een verordening vast te leggen. Er is gekozen voor een systematiek waarbij niet alles in de verordening wordt geregeld, maar waarbij ook gebruik gemaakt wordt van beleidsregels en uitvoeringsbesluiten.

Lid 1

Het eerste lid geeft aan dat het college, ter uitvoering van de Verordening, beleidsregels opstelt.

Lid 2

In het tweede lid is geregeld welke onderwerpen in ieder geval in de beleidsregels aan de orde dienen te komen. Deze vloeien rechtstreeks voort uit de wet. Het staat het college vrij daar andere onderdelen aan toe te voegen.

Artikel 4 - Aanspraak op ondersteuning

Lid 1

Als spiegelbeeld van de opdracht van het college, zoals verwoord in artikel 2, eerste lid, komen jongeren die recht hebben op een werkleeraanbod in aanmerking voor ondersteuning bij de arbeidsinschakeling en voorzieningen. Dit vloeit al voort uit artikel 13, eerste lid, Wij maar is omwille van de herkenbaarheid en eenduidigheid hier nader geconcretiseerd. Wat de vorm van de ondersteuning is, bepaalt het college zelf (bijv. Kamerstukken II 2008-2009, 31 775, nr. 3, p. 22). Voor de duidelijkheid is verder nog bepaald dat het om jongeren moet gaan die recht op een werkleeraanbod hebben. Dat is niet iedere ‘jongere’ in de zin van de Wij (zie artikel 2, eerste lid, Wij), want daaronder wordt verstaan de jongere in de leeftijd van 16 tot 27 jaar. Artikel 13, eerste lid, Wij kadert de doelgroep af.

Lid 2

In het tweede lid wordt expliciet de koppeling gelegd tussen de algemene aanspraak van de jongere en de criteria die gesteld zijn voor het aanbieden van een werkleeraanbod. Daarbij wordt verwezen naar de verordening en de beleidsregels.

Lid 3

Bij de vormgeving van het werkleeraanbod in de Wij is speciale aandacht besteed aan de alleenstaande ouders vanwege hun zorgtaken en mogelijk verminderde belastbaarheid. Daarom geldt voor de alleenstaande ouder met een ten laste komend kind jonger dan vijf jaar, dat het werkleeraanbod desgevraagd wordt ingevuld door middel van scholing of opleiding die de toegang tot de arbeidsmarkt bevordert, tenzij een dergelijke scholing de krachten of bekwaamheden van de jongere ouder te boven gaat. Daaraan wordt in artikel 4.3 toegevoegd dat het college bij de invulling van het leeraanbod de situatie van de alleenstaande ouder betrekt, ongeacht de leeftijd van het kind. Eventuele kosten voor kinderopvang die niet toereikend door voorliggende voorzieningen worden gecompenseerd, kunnen op grond van artikel 10.1. van de verordening worden vergoed en ten laste van het Participatiebudget worden gebracht.

Artikel 5 - Verplichtingen van de jongere

In de Wij is vastgelegd welke verplichtingen verbonden zijn aan het recht op een werkleeraanbod (zie de artikelen 44 en 45 Wij). Daaraan is toegevoegd dat de jongere de verplichtingen dient na te komen die voortvloeien uit de verordening of die concreet aan een voorziening zijn verbonden. Dit kunnen verplichtingen van uiteenlopende aard zijn, die een concretisering vormen van de in de Wij opgenomen verplichtingen. Naast de inlichtingenplicht zijn de algemene verplichtingen:

• ·

  Meewerken aan het opstellen van een plan gericht op arbeidsinschakeling, inclusief een onderzoek naar de mogelijkheden hiervan;

• ·

  Geen onredelijke eisen stellen die acceptatie van algemeen geaccepteerde arbeid in de weg staan;

• ·

  Meewerken aan behoud en bevorderen van arbeidsbekwaamheid;

• ·

  Meewerken aan activiteiten of werkzaamheden gericht op arbeidsinschakeling;

• ·

  Opgedragen activiteiten of werkzaamheden naar beste vermogen verrichten;

• ·

  Op advies van een arts zich te onderwerpen aan een noodzakelijke behandeling van medische aard.

Artikel 6 - Intrekking werkleeraanbod

Dit artikel vormt een herhaling van artikel 21 Wij. De meerwaarde van opname van deze bepaling in de Verordening werkleeraanbod is gelegen in de overweging dat intrekking van het werkleeraanbod complementair is aan het voeren van beleid m.b.t. de invulling het werkleeraanbod. Daar waar het recht op werkleeraanbod wordt toegekend en ingevuld, kan dit ook worden ingetrokken, onder de voorwaarden, genoemd in artikel 21 Wij. Met betrekking tot intrekking van het werkleeraanbod in verband met schending van de verplichtingen verbonden aan het werkleeraanbod, wordt het aan het college overgelaten om te bepalen onder welke voorwaarden daartoe kan worden besloten. Het is niet aan de gemeenteraad om daarover voorschriften te geven.

Niettemin dient het intrekken van het werkleeraanbod met terughoudendheid plaats te vinden, zoals Wij al in de Algemene toelichting hebben opgemerkt. Intrekking is in wezen slechts aan de orde als er een situatie is ontstaan dat niet langer kan worden gevergd dat het werkleeraanbod wordt voortgezet en een andere invulling (via gedeeltelijke herziening) evenmin soelaas biedt. Wij denken dan aan herhaalde misdragingen tegenover andere jongeren of begeleiders op de werk/leerplek of veelvuldig verzuim. Daarbij kunnen bijvoorbeeld ook de positie van gemotiveerde jongeren die wachten op een werk/leerplek, de staat van de arbeidsmarkt en de kosten van de voorziening een rol spelen.

Als op grond van wijziging in de omstandigheden van de jongere op het terrein van krachten en bekwaamheden (niet verwijtbare redenen) het werkleeraanbod niet kan worden uitgevoerd, dan zal het aanbod niet worden ingetrokken, maar worden herzien in een gewijzigd aanbod, zo nodig meer gericht op zorg en activering. Immers, intrekking van het aanbod leidt tot beëindiging van de inkomensvoorziening

Artikel 7 – Algemene bepalingen over voorzieningen

Lid 1

In de lijn van de systematiek van deze verordening, strekt dit artikel ertoe enkele zaken te

regelen die te maken hebben met alle voorzieningen, ook die voorzieningen die niet met name in de beleidsregels zijn opgenomen. Het eerste lid geeft daarom aan dat de beleidsregels geen uitputtende opsomming van voorzieningen bevat.

Lid 2

Het tweede lid geeft het college de bevoegdheid om aan een voorziening nadere verplichtingen te verbinden. Dit kunnen verplichtingen van diverse aard zijn.

Lid 3

Het derde lid geeft aan dat het college een voorziening kan beëindigen en in welke gevallen het college dit kan doen. Onder beëindigen wordt hierbij ook verstaan het stopzetten van de subsidie aan een werkgever of het opzeggen van de arbeidsovereenkomst bij een detacheringsbaan. Bij deze laatste wijze van beëindigen moeten vanzelfsprekend de toepasselijke bepalingen uit het arbeidsrecht en de eventueel aanwezige rechtspositieregeling in acht te worden genomen. Een bijzonder aandachtspunt is hier het uitbesteden van voorzieningen aan contractanten, (veelal re-integratiebedrijven). Immers, bij uitbesteden wordt een deel van de regie uit handen gegeven. Het verdient dan ook aanbeveling dat in het contract met de contractant wordt verklaard dat de Verordening werkleeraanbod en de daarop gebaseerde beleidsregels onverkort van toepassing zijn.

Lid 4

Het vierde lid heeft betrekking op belanghebbenden met een WSW-indicatie of her-indicatie.

Lid 5

Om te voorkomen dat een voorziening beëindigd wordt door werkaanvaarding, terwijl de inzet van de voorziening nog feitelijk noodzakelijk is, is in dit lid de mogelijkheid open gelaten dat de voorziening nog voortduurt indien dit naar het oordeel van het college noodzakelijk is. Het kan bijvoorbeeld zo zijn dat een scholing nog niet is afgerond, die wel noodzakelijk is voor het kunnen behouden van de arbeid.

Lid 6

Het zesde lid geeft het college de algemene bevoegdheid om voor voorzieningen nadere regels te stellen. Dit heeft voornamelijk tot doel om de uitvoering zoveel mogelijk aan het college over te laten.

Lid 7

Het zevende lid is een logisch vervolg op het zesde lid en definieert welke criteria in ieder geval in de beleidsregels opgenomen kunnen worden.

Artikel 8 - Loonkostensubsidies

Voor het verlenen van subsidies is een wettelijke basis in een verordening vereist. Vandaar dat er naast het algemene artikel over voorzieningen een artikel is opgenomen dat deze basis biedt. Daarin is, in lijn met het procedurele karakter van deze verordening, alleen het minimale geregeld.

Artikel 9 – Subsidie- en budgetplafond

In dezelfde lijn als is vastgelegd in de WWB stellen wij dat het ontbreken van financiële middelen alleen geen reden kan zijn voor de afwijzing van een aanvraag om ondersteuning of een voorziening. Dit houdt dus in dat er geen algemeen plafond ingesteld kan worden. In de begroting stelt de Raad op hoofdlijnen het te voeren participatiebeleid inclusief de Wij vast. De hoogte van het in te zetten participatiebudget is gelijk aan de gelden die door het Rijk aan de gemeente voor dit doel beschikbaar zijn gesteld. Daarmee wordt aan het college de mogelijkheid geboden om invulling te geven aan de gegeven opdracht om met de inzet van verschillende voorzieningen ondersteuning te bieden aan de arbeidsinschakeling van bepaalde doelgroepen. Een voorziening kan als een subsidie worden toegekend in de vorm van persoonsgebonden re-integratiebudget.

Het college kan – indien het voorziet dat de beschikbare budgetten overschreden zullen worden – een verdeling maken van de middelen over de verschillende voorzieningen om de financiële risico’s te kunnen beheersen. Het uitgeput zijn van begrotingsposten kan namelijk op zich nooit een reden zijn om aanvragen voor voorzieningen te weigeren. Om het weigeren van een voorziening mogelijk te kunnen maken is in de verordening vastgelegd dat plafonds door het college kunnen worden ingesteld. Het college dient na te gaan welke andere alternatieven er dan beschikbaar zijn. Dit laat de mogelijkheid open dat er een andere voorziening kan worden ingezet.

Het opnemen in de verordening dat het college nadere regels stelt ten aanzien van, onder andere, de duur en de hoogte van een voorziening, voorkomt daarmee een ongewenste overschrijding van de beschikbare middelen. Bij de vaststelling van de plafonds verwijzen wij naar de bedragen die in de begroting voor de verschillende voorzieningen worden gereserveerd.

Een subsidieplafond geldt voor voorzieningen die subsidies inhouden. Een door het college ingesteld subsidie- of budgetplafond vormt een weigeringsgrond bij de aanspraak op de desbetreffende voorziening.

Op grond van artikel 4:27, eerste lid Awb dient een subsidieplafond bekendgemaakt te worden vóór de periode waarvoor deze geldt. Een budgetplafond geldt voor de overige uitgaven die het college doet in het kader van voorzieningen. Indien er geen budget- of subsidieplafond kan worden vastgesteld, kan het college besluiten een plafond in te stellen aan het aantal personen dat gebruik kan maken van de subsidie. Zodra het college een situatie voorziet, waarin het instellen van een subsidie- of budgetplafond gewenst is, kan het deze subsidie- of budgetplafonds in beleidsregels vastleggen.

Artikel 10 - Vergoedingen

Kosten die voor de jongere verbonden zijn aan het uitvoeren van het werkleeraanbod kunnen worden vergoed op grond van dit artikel. Gedacht kan bijvoorbeeld worden aan kosten van kinderopvang, voor zover de voorliggende voorziening (Wet Kinderopvang) daarin onvoldoende voorziet. Ook naar het oordeel van het college noodzakelijke reiskosten en andere kosten, bijvoorbeeld voor verplichte kleding of schoeisel, kunnen voor vergoeding in aanmerking komen, mits de kosten aantoonbaar en noodzakelijk zijn en er geen andere voorzieningen zijn. De kosten kunnen ten laste worden gebracht van het participatiebudget.

Artikel 11 - Uitvoering

In dit artikel is vastgelegd dat het college bevoegd is de verordening uit te voeren. Onder college worden tevens begrepen personen aan wie op grond van afdeling 10.1.1. van de Awb mandaat is verleend om in naam van het college besluiten te nemen.

Artikel 12 - Onvoorziene omstandigheden en hardheidsclausule

In de bevoegdheidsverdeling tussen raad en college stelt de raad de beleidskaders vast in een verordening. Het college is belast met de uitvoering van dat beleid en op sommige onderdelen, met de nadere uitwerking daarvan. Doen zich situaties voor waarin niet is voorzien of waarin onverkorte toepassing van de gestelde bepalingen onverhoopt tot onbillijkheden van overwegende aard leidt, dan is het aan het college om besluiten te nemen waarin recht wordt gedaan aan enerzijds het belang van handhaving van het gemeentelijk beleid en anderzijds het individuele belang van de jongere. Dat kan onder omstandigheden betekenen dat besluiten worden genomen die afwijken van deze verordening.

Artikel 13 - Inwerkingtreding

Deze bepaling spreekt voor zich en wordt dan ook niet verder toegelicht.

Artikel 14 - Citeerartikel

Deze bepaling spreekt voor zich en wordt dan ook niet verder toegelicht.