Beleidsnotitie geluidsapparatuur ter voorkoming van schade aan vruchten en gewassen Gemeente Leudal: juni 2008

1.belangenafweging

Het telen van gewassen is van oudsher een belangrijke bron van inkomsten voor een aantal bedrijven in de gemeente Leudal. Inherent hieraan is het treffen van maatregelen ter beperking van opbrengstschade. Het gebruik van het knalapparaat ter beperking van vogelschade kan daarbij een hulpmiddel zijn. Een zekere mate van hinder ten gevolge van geluidsapparaten in de agrarische bedrijfstak wordt aanvaardbaar geacht, mits de mate en de tijdsperiode waarin de hinder kan worden ondervonden is beperkt..

2.verjagingstechnieken

Naast knalapparaten staan de telers ook andere hulpmiddelen ter beschikking om vraatschade te kunnen beperken. Het is noodzakelijk dat ondernemers knalapparatuur zoveel mogelijk afwisselen met alternatieven, zodat gewenning en hierdoor juist een aantrekkend effect van vogels kan worden voorkomen.

Binnen de agrarische sector worden diverse verjagingstechnieken gebruikt:

• -

  jagers: regelmatig het wild verjagen, afhankelijk van de Flora- en Faunawet kan wild worden afgeschoten;

• -

  gaskanon: veroorzaakt knallen om wild te verjagen;

• -

  alarmpistool waarmee patronen worden afgevuurd om te midden van vogels te detoneren;

• -

  scary man: dit is een bewegende pop op accu; door de pop op te pompen en de lucht vervolgens weer te laten ontsnappen, gaat de pop bewegen;

• -

  roofvogels, zowel in plastic aanwezig alsook het laten wegvliegen van bijvoorbeeld een valk door een valkenier (VOB-methode);

• -

  birdguard: (mundi-sound installatie) imitatie van verschillende roofvogelsoorten; hierdoor ontstaat afschrikking bij schadeveroorzakende vogels;

• -

  ballonen/vogelverschrikker: ballonen zweven boven het gewas; vogelverschrikkers staan in het veld;

Uit diverse onderzoeken in de literatuur en uit gesprekken die gevoerd zijn met diverse ondernemers in Horst aan de Maas blijkt, dat vooral het afwisselend gebruik van verschillende verjagingstechnieken het meest effectief is. In het bijzonder het gebruik van knalapparaten in de vroege ochtend (vóór 7.00 uur) en een onbeperkt aantal schoten in een kort tijdsbestek worden door de telers als noodzakelijk ervaren.

Wij concluderen wel dat er voldoende verjagingstechnieken in de agrarische sector aanwezig zijn om te variëren in de technieken. Ook kunnen in de vroege ochtend diverse stille verjagingstechnieken worden toegepast zoals bewegende poppen, roofvogels of door over het perceel lopende mensen.

Beoordeling van geluidsoverlast

Geluidsoverlast kan worden veroorzaakt door activiteiten met geluidsapparatuur en/of door activiteiten met knalapparatuur. Het geluid van een knalapparaat is zeer kortstondig van aard terwijl het geluid van een geluidsapparaat (bijvoorbeeld een mundi-soundsysteem) gedurende een langere periode aanwezig kan zijn. Het geluid afkomstig van beide apparaten is in aard dusdanig dat hiervoor verschillende toetsingskaders gelden. Hierna wordt op de afzonderlijke apparaten en het daarbij behorende beoordelingskader ingegaan.

Voorafgaande aan de vaststelling van het beoordelingskader zal eerst voor het gehele grondgebied het omgevingsgeluid moeten worden vastgesteld. Immers is het omgevingsgeluid bepalend bij de vaststelling van de beoordelingskaders voor geluidsapparatuur.

Omgevingsgeluid

Het grondgebied van Leudal is onder te verdelen in gebieden met richtwaarden voor het omgevingsgeluid van 50, 45 en 40 dB(A) etmaalwaarde. In een groot deel van ons buitengebied is sprake van agrarische bedrijvigheid zoals intensieve veehouderijen en akkerbouwbedrijven. Daarnaast doorkruisen de A2, een spoorlijn en diverse drukke provinciale wegen de gemeente. Als gemiddelde richtwaarde voor het omgevingsgeluid is daarom gekozen voor 45 dB(A) etmaalwarde. Voor de dagperiode (07.00-19.00 uur) hanteren wij dus een richtwaarde voor het omgevingsgeluid van 45 dB(A) en voor de avondperiode (vanaf 19.00 uur tot zonsondergang) een richtwaarde van 40 dB(A) voor het omgevingsgeluid.

Geluidsapparatuur

Geluid afkomstig van geluidsapparatuur is langdurig gedurende een bepaalde periode in de tijd aanwezig. Het geluidsniveau en de frequentie van het geluid afkomstig van geluidsapparatuur kan tijdens die periode in hoogte verschillen. Omdat geluid afkomstig van een geluidsapparaat langdurig aanwezig kan zijn, zijn wij van mening dat hiervoor een geluidsgrenswaarde moet gelden.

Een beoordelingsgrootheid die dit soort langdurig aanwezige geluiden beschrijft is het langtijdgemiddelde beoordelingsniveau (Lart) . Het Lart houdt rekening met fluctuaties van het geluidsniveau en de frequentie van het geluid, en middelt deze uit over een bepaalde beoordelingsperiode. Op basis van de Wet milieubeheer mag dit Lart niet meer bedragen dan het omgevingsgeluid. Indien het Lart hoger ligt dan het omgevingsgeluid kan hinder in de omgeving optreden.

Wij stellen dan ook vast dat het Lart op de gevel van geluidsgevoelige objecten, ten gevolge van het geluid afkomstig van geluidsapparatuur niet meer mag bedragen dan 45, 40 en 35 dB(A) gedurende respectievelijk de dag-, avond- en nachtperiode. Daarnaast zijn wij van mening dat voor maximale geluidsniveaus (kortdurende stijgingen van het geluidsniveau) veroorzaakt door geluidsapparatuur geen grenswaarde geldt. Immers waarborgt de grenswaarde voor het Lart dat de maximale geluidsniveaus in aantal en hoogte voldoende worden beperkt.

Knalapparatuur

Om te beoordelen of er sprake is van een ontoelaatbare hinder wordt aangesloten bij de Circulaire schietlawaai. De gelijkenis tussen de soort en aard van geluid van knalapparaten met geweer of kanonschoten is groot. Bij beide is sprake van schrikeffecten uitgedrukt in Lknal of het effect van meerdere schoten op het achtergrondniveau uitgedrukt in Lart.

Bij de vaststelling van de geluidsgrenswaarde voor knalgeluiden in de dag- en avondperiode wordt de richtwaarde voor het omgevingsgeluid voor dezelfde periode aangesloten. Concreet betekent dit dat het geluidsniveau van een enkele knal ter plaatse van een geluidsgevoelig object maximaal 72,5 of 70 dB(A) respectievelijk voor de dag- of avondperiode mag bedragen. De invloed van herhaald hoorbare knallen (meestal uitgedrukt in aantal knallen per uur) is afhankelijk van het bronniveau van het knalapparaat en de afstand. Geconcludeerd wordt dat het immissieniveau (Lknal) bepalend is.

Het bepalen of sprake is van een overschrijding van Lknal kan op basis van berekening of meting. Berekening op basis van bronniveau en afstand i met de ons beschikbare rekenmethode betrouwbaar tot een afstand van maximaal 150 meter van het geluidsgevoelig object, Bij een grotere afstand heeft meting de voorkeur. De gemeente Horst aan de Maast heeft in het najaar van 2004 en het voorjaar van 2005 een aantal representatieve geluidsmetingen uitgevoerd. Uit die metingen blijkt dat een aantal uitgangspunten een rol spelen bij de beoordeling van knalapparaten, zoals de situering van het apparaat (lees afstand tot geluidgevoelige objecten), het bronvermogen van het apparaat en de afscherming van het apparaat. Daarnaast blijkt uit de resultaten van de metingen dat tijdens het gebruik van het apparaat sprake is van een band breedte van geluidsniveaus bij de gevoelige objecten. Deze bandbreedte wordt bij gaskanonnen (het meest toegepast) vooral veroorzaakt door:

• ·

  de variatie in gasvulling;

• ·

  de windsterkte en windrichting;

• ·

  de gebruiksduur;

• ·

  de uitschuiflengte van de loop van het gaskanon;

• ·

  de rotatiemogelijkheden van een gaskanon.

Concreet veroorzaken deze factoren een bandbreedte van 5 dB(A).

Daarnaast is geconstateerd dat een gaskanon richtingsafhankelijk afstraalt. In voorwaartse richting wordt meer geluid afgestraald dan in achterwaartse richting. De bronsterkte in achterwaartse richting bedraagt gemiddeld 140 dB(A) ten opzichte van de bronsterkte in voorwaartse richting van 148 dB(A). Verder is geconstateerd dat er ook verschillen zijn tussen een ongedempt en gedempt gaskanon. De demping ontstaat door het inschuiven van de loop van het kanon. De bronsterkte (in achterwaartse richting) varieert dan van 135 dB(A) bij gedempt gebruik tot 143 dB(A) bij ongedempt gebruik. Op basis van literatuur blijkt verder dat afscherming van de knalapparaten (richting de gevoelige objecten) een reductie van circa 5 dB(A) kan betekenen.

Het bronvermogen van het knalapparaat en de afstand tot gevoelige objecten is bepalend of aan de geteld geluidsgrenswaarden kan worden voldaan. Tijdens de geluidsmetingen bij de geluidsgevoelige objecten op een afstand van 250 meter constateren wij een bandbreedte van 66 dB(A) tot 74 dB(A). Deze bandbreedte komt bij een en dezelfde gaskanon voor.

Ook is er geconcludeerd dat de afstand van 250 meter tot geluidgevoelige objecten leidt tot verantwoord gebruik van knalapparaten, omdat voldaan wordt aan een grenswaarde van de enkelvoudige knal van 72,5 dB(A). Deze afstand kan als indicatieve afstand benut worden voor de opstelling van gaskanonnen op landbouwgronden.

Op basis van de enkelvoudige knal kan het aantal knallen per uur worden berekend om een inpassing in de omgeving te waarborgen. De herhaald hoorbare knallen per uur worden berekend om een inpassing in de omgeving te waarborgen. De herhaald hoorbare knallen (Lr) zijn te berekenen met de volgende formule uit de Circulaire schietlawaai: Lr=Lknal+10log(aantal schoten)-33 dB(A). Uit de geluidsmetingen blijkt echter dat de geluidsniveaus bij gevoelige objecten variëren tussen de 66dB(A) en 74dB(A). Het zwaartepunt van de Lknal bij metingen op 250 meter ligt bij 68 dB(A).

Door de bandbreedte van het geluidsniveau van de enkelvoudige knal is echter een objectieve beoordeling van de herhaald hoorbare knallen niet mogelijk. Te meer daar het gebruik van knalapparatuur over een langere periode wordt gehanteerd en hiermee controle door meting van de herhaald hoorbare knallen door de bandbreedte van geluidsniveaus niet uitvoerbaar is hanteren wij de Lr dan ook niet als norm. Wij waarborgen echter het geluidsniveau van de herhaald hoorbare knallen door een maximum te stellen aan het aantal knallen in de dagperiode en de avondperiode tot zonsondergang. Dit betekent in de dagperiode tot 19.00 uur tien knallen per uur en in de avondperiode van 19.00 uur tot zonsondergang vijf knallen per uur.

Het gebruik van een zogenaamd vogelafweerpistool wordt niet toegestaan vanwege het hoge geluidsniveau dat het pistool produceert.

In de praktijk blijkt dat agrarische ondernemers in elkaars nabijheid gelijktijdig knalapparaten kunnen gebruiken. Dit gezamenlijk gebruik leidt tot cumulatie van geluid bij de geluidgevoelige objecten. Wij houden hierbij de afstand van 300 meter tot geluidsgevoelige objecten aan als afstand om cumulatie van geluid binnen verantwoord gebruik van knalapparatuur te hanteren

Uit jurisprudentie blijkt dat niet alle campings als gevoelig object worden aangemerkt. Enkel de campings met jaarplaatsen zijn als zodanig aangewezen. De overige campings zijn geen geluidsgevoelige objecten. Er ligt geen juridische grondslag om campings extra bescherming te bieden.

Algemene regeling

Zoals hiervoor al is opgemerkt is voor het in werking hebben van geluidsapparatuur op een zodanige wijze dat voor omwonenden of overigens voor de omgeving (geluid)hinder wordt veroorzaakt een ontheffing vereist op grond van de APV. Vanwege deregulering en lastenverlichting voor het bedrijfsleven wordt het ontheffingensysteem voor het gebruik van geluidsapparatuur ter voorkoming van schade aan vruchten en gewassen veranderd in een mededelingensysteem. Er moet dan wel voldaan worden aan een aantal algemene regels die zijn ontleend aan de hiervoor opgenomen beleidsafwegingen. Indien de ondernemer meent daarvan te moeten of te kunnen afwijken dat moet er alsnog een ontheffing worden aangevraagd.

Ontheffingenregeling (maatwerk)

In gevallen waarin niet voldaan wordt aan deze beleidsregels, is het gebruik van knalapparaten verboden. Burgemeester en wethouders kunnen op verzoek een ontheffing verlenen van dat verbod. Een dergelijk verzoek moet dan wel vergezeld gaan van een akoestisch onderzoek, waaruit de geluidsbelasting van de dichtstbijzijnde geluidsgevoelige objecten blijkt. Indien uit het akoestisch onderzoek blijkt dat afwijking van de algemene regels niet leidt tot onaanvaardbare hinder, met andere woorden er moet worden aangetoond dat er voldaan kan worden aan de norm van Lknal van 72,5 dB(A) in de dagperiode en 70 dB(A) in de avondperiode.

Het college van burgemeester en wethouders heeft de bevoegdheid om gemotiveerd van de algemene regels af te wijken.

Calamiteitenregeling

Het college behoudt zich de mogelijkheid om in geval van calamiteiten de voorschriften buiten toepassing te verklaren indien (achteraf) aannemelijk kan worden gemaakt door de ondernemer dat sprake is geweest van een calamiteit zoals een vogelplaag en de ondernemer hierdoor genoodzaakt is geweest de voorschriften te overtreden. Indien dit handelen tot overlast leidt dan dient het college te beslissen in hoeverre de ter beschikking staande handhavingsmiddelen worden ingezet. Dit kan ook achteraf.

Conclusie

Het bovenstaande in aanmerking nemend kan worden geconcludeerd, dat het verantwoord en wenselijk is om het buitengebied geluidsapparatuur ter voorkoming van (vraat)schade door wild en gevogelte aan vruchten en gewassen zonder ontheffing mag worden gebruikt zolang aan de algemene regels kan worden voldaan. Is dat niet het geval dan moet er ontheffing worden aangevraagd van de algemene regels.

1.Zienswijzen

De ingediende zienswijzen als genoemd onder 1a, 1c en 2b gegrond te verklaren en de zienswijze genoemd onder 1b, 2a, 2c en 2d ongegrond te verklaren,

2.Aanwijzing gebieden en categorieën geluidsapparaten

Met gebruikmaking van de bevoegdheid van artikel 4.1.5 van de Algemene Plaatselijke Verordening Leudal 2007 te bepalen dat voor de percelen in het buitengebied, waarop geluids- of knalapparatuur gebruikt wordt ter voorkoming van schade aan bedrijfsmatige teelt van vruchten en gewassen, het verbod vervat in artikel 4.1.5 niet van toepassing is.

3.Algemene regels

De volgende algemene regels vast te stellen. Deze dienen te worden nageleefd om zonder ontheffing de geluidsapparatuur in de aangewezen gebieden te mogen gebruiken.

Mededeling

• 1.

  De gebruiker van de geluidsapparatuur dient vooraf, voor de aanvang van het gebruik daarvan schriftelijk mededeling te doen aan het gemeentebestuur van Leudal. De mededeling dient in elk geval te bevatten:

• • ·

    De naam van de gebruiker, adres, woonplaats;

  • .

    (mobiel)telefoonnummer van de melder;

  • .

    De locatie waar bedoelde apparatuur wordt ingezet;

  • .

    Het doel ervan;

  • .

    De inzet van tenminste 3 verjagingstechnieken.

Knalapparatuur

• 2.

  De kortste afstand tussen een knapparaat en een geluidsgevoelig object bedraagt 250m.

• 3.

  Een knalapparaat mag niet in werking zijn in de nachtperiode die loopt vanaf zonsondergang tot 7.00 uur.

• 4.

  De kortste afstand tussen een knalapparaat en de openbare weg bedraagt ten minste 50 meter. Deze afstand kan worden terug gebracht tot 25 meter indien weggebruikers en wandelaars worden gewaarschuwd met duidelijk waarneembare en herkenbare waarschuwingsborden die aangeven dat een knalapparaat in werking is.

• 5.

  De knalfrequentie bedraagt in de dagperiode maximaal 10 knallen per uur.

• 6.

  Staan meerdere knalapparaten op minder dan 300 meter van een geluidsgevoelig object opgesteld dan geldt samen het maximum van 10 knallen in de dagperiode en 5 knallen in de avondperiode.

Overige

• 7.

  Vrij opgestelde geluidsapparatuur dient voorzien te zijn van een duidelijk leesbaar label waarop de naam, adres, woonplaats en (mobiel)telefoonnummer van de gebruiker staan vermeld.

• 8.

  Tijdens het gebruik moet desgevraagd kunnen worden aangetoond of aannemelijk worden gemaakt, dat minimaal drie verjagingsmethoden worden toegepast.

4.Afwijking algemene regels (ontheffing)

Afwijken van de voornoemde algemene regels is alleen mogelijk na het aanvragen van de ontheffing. Aan de ontheffing kunnen voorschriften worden verbonden. De aanvraag om de ontheffing dient in elk geval te bevatten:

• ·

  De naam van de gebruiker, adres, woonplaats;

• ·

  (mobiel)telefoonnummer van de melder;

• ·

  De locatie waar bedoelde apparatuur wordt ingezet;

• ·

  Het doel ervan;

• ·

  De inzet van tenminste 3 verjagingstechnieken.

• ·

  Een akoestisch rapport waarin wordt aangetoond dat aan de volgende normen wordt voldaan: In de dagperiode van 7.00 uur tot 19.00 uur geldt een Lknal van 72,5 dB(A) en in de avondperiode van 19.00 tot zonsondergang geldt een Lknal van 70 dB(A) voor geluidsgevoelige objecten en campings (niet zijnde minicampings).