Asbestbeleid Omgevingsdienst Rivierenland

l

Inleiding

In hun werk hebben medewerkers van de afdeling Toezicht en Handhaving te maken met situaties waarbij er risico bestaat op de blootstelling aan asbest. Dat kan bijvoorbeeld zijn bij het toezicht op de uitvoering van sloopwerkzaamheden waarvoor een sloopvergunning is verleend, illegale sloop, illegale dump, beschadiging van asbesthoudend materiaal bij grondwerken, verbouwingen van bestaande bouwwerken en de controle van de constructieve veiligheid van gebouwen die beschadigd zijn geraakt door bijvoorbeeld storm of brand.

Hoofdregel

Hoofdregel bij asbest

Als hoofdregel geldt dat onze medewerkers zelf geen asbest verwijderen en niet actief handelingen uitvoeren met asbest.

Onder normale omstandigheden voert de ODR zelf geen handelingen uit met asbest. Er worden gecertificeerde bedrijven ingeschakeld voor het inventariseren en het opruimen van het aanwezige asbest. Bij illegale activiteiten of in geval van een calamiteit kan het voorkomen dat er asbestverdacht materiaal wordt meegenomen als bewijslast voor de aanwezigheid van asbest. Deze handelingen mogen alleen worden uitgevoerd door de daartoe opgeleide personen (conform SC-570) en met de in bijlage 1 opgenomen middelen uit het monsternamepakket.

Arbowet en verplichte naleving protocol en procedures

Als werkgever volgen wij de wettelijke bepalingen en plichten vanuit de Arbeidsomstandighedenwet en het Arbeidsomstandighedenbesluit. Om ongelukken en toekomstige schadeclaims zoveel mogelijk uit te sluiten, verplichten wij onze medewerkers die (mogelijk) in aanraking kunnen komen met asbest, deze hoofdregel, dit beleid, de protocollen en de procedures na te leven.

Meldingsplicht van mogelijke blootstelling aan asbest

Elk vermoeden van blootstelling aan asbest, wordt door de medewerker gemeld bij het afdelingshoofd en vastgelegd in een asbestregister.

In geval van werken met asbest onderscheiden wij 3 groepen medewerkers:

• 1.

  De 2 medewerkers die vanuit deskundigheidsgebied 17 (sloop en asbest) met enige regelmaat actief bezig zijn met toezicht houden op asbest;

• 2.

  De overige medewerkers en overige toezichthouders die geen actief toezicht houden op asbest, maar binnen hun toezichthoudende werkzaamheden wel met asbest geconfronteerd kunnen worden.

• 3.

  Daarnaast lopen ook medewerkers die piket hebben, en in geval van een calamiteit worden opgeroepen, risico op blootstelling aan asbest (bijv. bij een grote brand waar mogelijk asbest vrijkomt).

De meldingsplicht per incident of situatie is niet van toepassing op de 2 medewerkers genoemd onder groep 1. Om de administratieve last voor hen te beperken en om te voorkomen dat zij dagelijks van iedere situatie melding moeten maken, wordt jaarlijks in het verslag van het beoordelingsgesprek vastgelegd dat zij “door de aard van de uit te voeren werkzaamheden met enige regelmaat in aanraking (kunnen) komen met asbesthoudende materialen of besmetting”. Deze vaststelling wordt op een aparte bijlage vastgelegd die wordt opgenomen in het personeelsdossier en in het asbestregister.

Daarin wordt ook vastgelegd dat (voor zover van toepassing) deze medewerkers bij hun vorige werkgever ook werkzaamheden op het terrein van asbest hebben uitgevoerd.

1x per 3 jaar ondergaan zij een MEDISCHE lichamelijke keuring waarbij standaard ook longfoto’s worden gemaakt.

Asbestregister

Van iedere werknemer die in verband met de arbeid wordt blootgesteld aan asbeststof, wordt aantekening gehouden in een asbestregister waarbij de aard en de duur van de arbeid alsmede de mate van de blootstelling worden vermeld. De gegevens die in het register zijn vermeld, kunnen worden ingezien door de deskundige persoon bedoeld in artikel 2.14a, tweede lid Arbeidsomstandighedenbesluit of de arbodienst en worden 40 jaar bewaard. Iedere werknemer krijgt inzage in zijn persoonlijke gegevens in het register.

Stuitingsbrief

De tijd tussen blootstelling aan asbest en het mogelijk ontstaan van een asbest gerelateerd ziektebeeld, zoals opgenomen in bijlage 2, kan soms meer dan 20 – 30 jaar duren. Aansprakelijk stellen kan pas op het moment dat er bij een medewerker een asbest gerelateerd ziektebeeld wordt vastgesteld. In verband met eventuele verjaring, kunnen medewerkers die tijdens hun werkzaamheden aan asbeststof zijn blootgesteld, een stuitingsbrief naar de aansprakelijk geachte werkgever (in dit geval de ODR) sturen. Geadviseerd wordt om dit elke 5 jaar te doen en deze brief aangetekend te versturen. Een voorbeeldtekst van een stuitingsbrief is als bijlage 6 bijgevoegd. De medewerker kan deze aan de eigen situatie aanpassen.

Risico Inventarisatie en Evaluatie (RI&E)

In het plan van aanpak RI&E zijn de risicovolle werkzaamheden voor de ODR beschreven. Hierin worden de bodemsaneringen en asbest genoemd. Bij de uitvoering van deze werkzaamheden dient de ODR te voldoen aan de kwaliteitscriteria 2.1 van KPMG.

Kwaliteitscriteria 2.1 KPMG

De kwaliteitscriteria zijn bedoeld om de uitvoering van vergunningverlening, toezicht en handhaving (de VTH-taken) door gemeenten en provincies in het Omgevingsrecht te professionaliseren en de kwaliteit in de organisatie te borgen. De criteria gaan over proces, inhoud en kritieke massa. Het voldoen aan de criteria zorgt ervoor dat het bevoegd gezag in staat is om de gewenste kwaliteit en continuïteit te leveren. De set met criteria maakt inzichtelijk welke kwaliteit van de VTH-taken burgers, bedrijven en instellingen, maar ook overheden onderling en als opdrachtgevers, mogen verwachten.

Bodemsaneringen (deskundigheidsgebied 6 ; toezicht en handhaving bodem )

Het toezicht op bodemsaneringen is geen reguliere taak voor de ODR. Deze werkzaamheden worden uitgevoerd door de Omgevingsdienst Arnhem (ODRA). In overleg met de ODRA wordt voor incidentele gevallen door de ODR capaciteit beschikbaar gesteld. In 2015 is dat bij 2 projecten (sanering bodem gasfabriek terreinen) het geval geweest.

Bij dergelijke saneringen is er sprake van een door het bevoegd gezag goedgekeurd saneringsplan, waarin afhankelijk van het type sanering ook de in acht te nemen arbomaatregelen zijn opgenomen. Een toezichthouder dient zich hieraan te conformeren om het saneringsterrein te mogen betreden. Een beschrijving van de set met criteria is opgenomen als bijlage 8.

Asbest (deskundigheidsgebied 17 ; sloop en asbest )

Het toezicht op sloop- en asbestwerkzaamheden is wel een reguliere taak van de ODR. Binnen de ODR zijn twee personen die zich fulltime bezig houden met het toezicht op asbest.

Beide personen voldoen aan de kwaliteitscriteria 2.1 en beschikken over een specialistische asbestopleiding conform SC570.

Hiermee borgen we dat deze werkzaamheden worden uitgevoerd door personen die voldoende kennis hebben van de wet- en regelgeving en de risico’s die verbonden zijn aan asbest. Een beschrijving van de set met criteria is opgenomen als bijlage 9.

De vereiste middelen om een monster van asbestverdacht materiaal te kunnen nemen (het zgn. monsternamepakket), worden door de ODR aan deze twee medewerkers beschikbaar gesteld. Het monsternamepakket bevat in ieder geval een fixeermiddel, handschoenen, afzetlint, monsternamezakjes, asbeststickers, hygiënedoekjes, half gelaatsmasker, asbest afvalzak.

Asbest (deskundigheidsgebied 4; Toezicht en handhaving bouwen en ruimtelijke ordening)

De overige toezichthouders en medewerkers die piket draaien zijn eveneens verplicht om, in het verlengde van de set met criteria vanuit deskundigheidsgebied 4 (Toezicht en handhaving bouwen en ruimtelijke ordening), de aanvullende opleiding basiscursus asbestherkenning te volgen. Een beschrijving van de set met criteria is opgenomen als bijlage 7.

Geldigheidsperiode en evaluatie van het asbestprotocol

Wijzigingen in de wet- en regelgeving volgen elkaar in hoog tempo op. Dit document is niet statisch en om ervoor te zorgen dat de informatie nog juist is, evalueren we jaarlijks of het asbestbeleid en de protocollen nog actueel zijn.

Bijbehorende bijlagen

Dit asbestbeleid is een verdere aanvulling op ons arbobeleid op het gebied van ‘bodemsanering en asbest’.

Het beleid wordt praktisch ondersteund met de volgende bijlagen:

• 1.

  Protocol ‘gebruik monsternamepakket’

• 2.

  Procedure ‘wat te doen bij blootstelling aan asbest’

• 3.

  Procedurestappen ‘medische registratieplicht asbestwerkers ODR’

• 4.

  Meldingsformulier asbestincident ODR (tevens t.b.v. het persoonlijk dossier blootstelling aan asbest)

• 5.

  Voorbeeld van een getuigenverklaring (bedoeld voor medewerkers)

• 6.

  Voorbeeldtekst van een stuitingsbrief (bedoeld voor medewerkers)

• 7.

  Kwaliteitscriteria 2.1 deskundigheidsgebied 4; toezicht en handhaving bouwen en ruimtelijke ordening

• 8.

  Kwaliteitscriteria 2.1 deskundigheidsgebied 6; toezicht en handhaving bodem

• 9.

  Kwaliteitscriteria 2.1 deskundigheidsgebied 17; sloop en asbest

Slotbepaling

Deze beleidsnota kan worden aangehaald als ‘Asbestbeleid ODR’ en is vastgesteld in de vergadering van het Dagelijks Bestuur van de Omgevingsdienst Rivierenland op 7 juni 2017.

De medewerkers die vanuit deskundigheidsgebied 17 (sloop en asbest) met enige regelmaat actief bezig zijn met toezicht houden op asbest, zijn verplicht om bij het verwijderen van asbest minimaal de onderstaande middelen uit het monsternamepakket te gebruiken.

Het monsternamepakket bestaat o.a. uit de volgende onderdelen:

  wegwerpoverall

  half gelaatsmasker,

  wegwerphandschoenen,

  fixeermiddel,

  monsternamezakjes,

  afzetlint,

  asbeststickers,

  asbest afvalzak,

  hygiënedoekjes.

Afhankelijk van de aard van de werkzaamheden wordt bekeken wat nog meer nodig is voor een veilige uitvoering van de werkzaamheden.

Leg je eigen werk stil!

• Ø

  Het eerste dat je moet doen als je bent blootgesteld aan asbest is je eigen werkzaamheden stil leggen en de ruimte zo spoedig mogelijk verlaten!

• Ø

  Stel je leidinggevende direct telefonisch op de hoogte van de situatie, meld de situatie in overleg met je leidinggevende bij de Inspectie SZW (voorheen Arbeidsinspectie) en informeer overige collega’s die mogelijk vanuit hun werk ook bij de situatie betrokken zijn!

• Ø

  Vul binnen 2 dagen na het incident het ‘Meldingsformulier asbestincident ODR’ in (zie bijlage 4).

Bewijzen verzamelen (mogelijke) blootstelling asbest en een persoonlijk asbestdossier opbouwen

Het is van belang om zo snel mogelijk nadat het incident heeft plaatsgevonden bewijzen te verzamelen van het feit dat je aan asbest bent blootgesteld. Nu herinner je je het incident nog goed. Het is immers mogelijk dat blootstelling aan asbest over twintig tot veertig jaar gevolgen heeft voor je gezondheid. Ten gevolge van het asbestcontact kunnen longziekten ontstaan zoals: mesothelioom (longvlieskanker en buikvlieskanker), longkanker als gevolg van werken met asbest, asbestose en asbestplaques. Mocht dit gebeuren dan kun je je voorstellen dat het erg moeilijk wordt om te bewijzen dat je zo lang geleden bent blootgesteld aan asbest en dat je werkgever aansprakelijk is voor de schade. Een persoonlijk asbestdossier helpt je hierbij (zie bijlage 4) en we adviseren je om elke vijf jaar een stuitingsbrief aan de aansprakelijk geachte werkgever te sturen (zie bijlage 6).

Het is aan te raden om ook altijd zelf een kopie te bewaren van brieven van de Inspectie SZW of de werkgever in dit dossier. Ook foto’s moet je voor je eigen dossier en dat van collega’s extra laten afdrukken en aan het dossier toevoegen. Hiermee voorkom je dat bewijsmateriaal in het bezit van collega’s verloren gaat als je de collega’s uit het oog verliest of als die niet zorgvuldig het dossier bewaren. Een lijst van collega’s, leidinggevende en andere mensen op de plek die kunnen getuigen dat je bent blootgesteld is ook van belang. Het is wenselijk om meteen al een getuigenverklaring op te stellen en die over en weer met collega’s uit te wisselen. Een voorbeeld van een getuigenverklaring is opgenomen als bijlage 5.

Tip: bewaar je persoonlijk asbestdossier bij je verzekeringspapieren of andere belangrijke privépapieren die niet zoek mogen raken.

Gevolgen voor je gezondheid

Niet iedereen die blootgesteld is aan asbest krijgt ook daadwerkelijk een asbestgerelateerd ziektebeeld. De tijd tussen blootstelling aan asbest en het mogelijk ontstaan van een asbestgerelateerd ziektebeeld kan soms meer dan twintig tot veertig jaar duren. Er bestaat dus een grote mogelijkheid dat de blootstelling geen gevolgen heeft voor je gezondheid. Probeer je dus niet onnodig ongerust te maken. Mocht je je zorgen maken en meer informatie willen over de mogelijke gevolgen, dan kun je het best naar je huisarts gaan. Bij longklachten zal hij je in dat geval sneller verwijzen naar een medisch specialist voor nader onderzoek. Overigens heeft het geen zin om vlak na de blootstelling foto’s te laten maken van je longen omdat de eventuele gevolgen pas later zichtbaar zullen zijn.

Mocht je (later) toch gezondheidsklachten krijgen, waarvan het vermoeden bestaat dat deze gerelateerd zijn aan de blootstelling aan asbest, en je bent lid van FNV Bouw, FNV Bondgenoten, Abvakabo of FNV Kiem, dan kan het Bureau Beroepsziekten FNV misschien helpen. Het Bureau Beroepsziekten FNV is gespecialiseerd in het verhalen van schade door beroepsziekten bij de (voormalige) werkgever.

Het gaat bij een schadevergoeding voor aan asbestgerelateerde ziekten om veel geld. De ex-werkgever of zijn verzekeraar halen vaak alles uit de kast om in twijfel te trekken dat werknemers zijn blootgesteld aan asbest. Het is niet alleen van belang te bewijzen dat er ooit bij het uitvoeren van je eigen werkzaamheden asbest is aangetroffen, maar vooral dat je daar mee in contact bent geweest.

Ten behoeve van het aanleggen van een medisch dossier na melding van een medewerker die beroepsmatig mogelijk is blootgesteld aan asbest.

Stap 1

Melding door medewerker van (mogelijke) blootstelling aan asbest aan afdelingshoofd direct na blootstelling.

Stap 2

Medewerker vult deel 1 (medewerkersgedeelte) in op het ‘meldingsformulier asbestincident/blootstelling aan asbest’ en stuurt het ingevulde en getekende formulier binnen 2 dagen na het incident door naar het afdelingshoofd.

Stap 3

Het afdelingshoofd vult deel 2 (werkgeversgedeelte) in en stuurt het ingevulde en getekende formulier binnen 5 dagen door naar het cluster P&O/arbocoördinator.

Stap 4

Het cluster P&O/arbocoördinator vult deel 3 (P&O-gedeelte) in en stuurt het formulier binnen 5 dagen door naar de bedrijfsarts.

Stap 5

De bedrijfsarts bepaalt binnen 5 dagen of de betrokken medewerker wordt opgeroepen voor het spreekuur. De medewerker kan hiervoor ook zelf een afspraak maken.

Stap 6

De bedrijfsarts vult deel 4 (bedrijfsartsgedeelte) in en stuurt het ingevulde en getekende formulier binnen 5 dagen terug naar het cluster P&O/arbocoördinator.

Stap 7

Het cluster P&O/arbocoördinator stuurt een kopie van het meldingsformulier naar de betreffende medewerker t.b.v. het eigen asbestdossier.

Stap 8

Het cluster P&O/arbocoördinator voegt het meldingsformulier toe aan het personeelsdossier onder arbo. Het meldingsformulier wordt hierin 40 jaar bewaard.

Stap 9

Het cluster P&O/arbocoördinator stuurt de asbestmelding naar de preventiemedewerker ODR voor registratie in het asbestregister.

Stuur dit formulier binnen 2 dagen na het incident ingevuld door naar je afdelingshoofd!

Op welke wijze kun je aantonen dat je op deze locatie hebt gewerkt?

• o

  getuigen (naam en adres geven)

• o

  persoonlijke instructie werkgever, e-mail werkgever (bijvoegen)

• o

  planning van de afdeling op schrift (bijvoegen)

Op welke plek op deze locatie heb je gewerkt? (welke verdiepingen, afdelingen, hallen of gebouwen op een terrein)

Beschrijf hieronder welke werkzaamheden je in de bewuste periode op deze locatie moest verrichten.

Beschrijf hieronder op welke wijze je in de bewuste periode op deze locatie contact hebt gehad met asbest.

Is door anderen aangetoond dat er in de bewuste periode op deze locatie asbest is vrijgekomen?

omondelinge verklaring werkgever of leidinggevende

naam:

plaats en tijdstip:

• o

  schriftelijke verklaring werkgever of leidinggevende (bijvoegen)

• o

  rapport Inspectie SZW (bijvoegen)

• o

  mondelinge verklaring collega

naam:

plaats en tijdstip:

oanderen, namelijk

Heb je andere bewijzen dat het om asbest gaat?

• o

  foto’s (bijvoegen)

• o

  anders, te weten

Heeft je werkgever instructies gegeven voor hoe te handelen als asbest vrijkomt?

• o

  ja, namelijk

• o

  nee

Heeft je werkgever persoonlijke beschermingsmiddelen ter beschikking gesteld?

• o

  ja, namelijk

• o

  nee

Bij dit dossier zitten de volgende bijlagen:

Lijst van getuigen:

Hiermee verklaar ik dat . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . (naam blootgestelde werknemer) als toezichthouder van de Omgevingsdienst Rivierenland op . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (datum) op de locatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . (adres) is blootgesteld aan asbest.

Ik was in die periode collega/leidinggevende//contactpersoon van hem/haar3.

Handtekening:

Naam:

Adres:

Postcode en woonplaats:

Bedrijf:

Functie:

Periode in dienst:

Datum en plaats van ondertekening:

AANGETEKEND VERSTUREN MET BERICHT VAN ONTVANGST

Kopie aantekenbewijs plus ontvangstbewijs vastgeniet aan kopiebrief bewaren in je eigen administratie!

Deze stuitingsbrief dient iedere vijf jaar (een maand voor de werkelijke verjaringsdatum = vijf jaar) na asbestincident, opnieuw aan de aansprakelijk geachte huidige en voormalige werkgever (s) verstuurd te worden.

Aan de aansprakelijk geachte werkgever:

[Hier NAW-gegevens invullen van betreffende werkgever]

[Plaats, datum]

Geachte directie,

Op [datum blootstelling aan asbest] heb ik tijdens mijn dienstverband bij [naam betreffende werkgever] van [begindatum dienstverband] tot [einddatum dienstverband / indien het dienstverband nog bestaat: tot heden] blootgestaan aan asbest. Dit was bij het uitoefenen van mijn functie als [naam functie] tijdens werkzaamheden op het project / de werkplek [naam project / werkplek en eventueel de duur van het project / de werkzaamheden op betreffende werkplek].

Naar mijn mening ben ik werkzaam geweest onder omstandigheden die niet voldeden aan de wettelijke criteria van de Arbeidsomstandighedenwet [en het bepaalde in het Burgerlijk Wetboek, waarvan in het bijzonder de artikelen 7:658 en 7:611 indien men geen ambtenarenstatus meer heeft]. Als gevolg hiervan kan ik in de toekomst een asbestgerelateerde ziekte ontwikkelen en materiële en immateriële schade oplopen.

Voor deze situatie acht ik u als werkgever aansprakelijk en dus gehouden de daaruit voortkomende schade, zowel materieel als immaterieel die mogelijk in de toekomst ontstaat, te voldoen.

Ik handhaaf onverkort mijn recht op schadevergoeding. Deze mededeling is uitdrukkelijk bedoeld om de (eventuele) verjaring van het recht op schadevergoeding te sluiten.

Ik verzoek u een kopie van deze brief op te nemen in mijn personeelsdossier.

Met vriendelijke groet,

[handtekening, naw-gegegevens]

Bijlage 7. Kwaliteitscriteria 2.1 deskundigheidsgebied 4 Toezicht en handhaving bouwen en ruimtelijke ordening

Bevat pagina 56 en 57 uit document Kwaliteitscriteria 2.1 Voor vergunningverlening, toezicht en handhaving krachtens de Wabo d.d. 7 september 2012.

Bijlage 8. Kwaliteitscriteria 2.1 deskundigheidsgebied 6; toezicht en handhaving bodem

Bevat pagina 64 uit document Kwaliteitscriteria 2.1 Voor vergunningverlening, toezicht en handhaving krachtens de Wabo d.d. 7 september 2012.

Bijlage 9. Kwaliteitscriteria 2.1 deskundigheidsgebied 17; sloop en asbest

Bevat pagina 82 uit document Kwaliteitscriteria 2.1 Voor vergunningverlening, toezicht en handhaving krachtens de Wabo d.d. 7 september 2012.