Verordening nadeelcompensatie Lage Erfbrug

Met deze verordening wordt beoogd een met waarborgen omklede algemene regeling in het leven te roepen op grond waarvan benadeelden voldoende zekerheid wordt verschaft op welke wijze een nadeelcompensatieverzoek wordt behandeld. Deze verordening bevordert dus de transparantie van het overheidshandelen, de rechtszekerheid en de rechtsgelijkheid.

De verordening is uitsluitend van toepassing op die verzoeken die betrekking hebben op de feitelijke werkzaamheden ten behoeve van de vervanging van de Lage Erfbrug en de hiermee verband houdende werkzaamheden in de directe omgeving ervan. Voorts is deze verordening uitsluitend van toepassing op de nadelen en/of schade die niet anderszins is verzekerd, bijvoorbeeld door een andere wettelijke schadevergoedingsregeling (artikel 49 WRO) of door aankoop van gronden.

Het recht op nadeelcompensatie vloeit voort uit het algemene beginsel van “égalité devant les charges publiques” (gelijkheid voor openbare lasten). Deze nadeelcompensatieverordening beoogt een regeling te bieden voor de beoordeling en behandeling van op dit beginsel gebaseerde verzoeken om schadevergoeding als gevolg van het project.

Binnen het stelsel van nadeelcompensatie komt enkel de schade die buiten het normaal maatschappelijke risico valt, in beginsel voor vergoeding in aanmerking (abnormale last). Het rechtmatig toebrengen van schade die binnen het normale maatschappelijke risico valt,

levert in beginsel geen schending van het égalitébeginsel op, zodat deze schade ten laste van benadeelde dient te blijven.

In dit verband dient onder meer te worden onderzocht, of en zo ja in hoeverre het gestelde nadeel een gevolg is van het project. Er dient een voldoende hechte samenhang te zijn tussen de beweerdelijke schade en de litigieuze bestuurshandeling van het betrokken bestuursorgaan (causaal verband) zoals dit ook is verwoord in de uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van Raad van State van 9 juni 2004 (Nadeelcompensatie HSL-Zuid), en niet een gevolg is van andere factoren.

Voorts is bepaald dat alleen aanspraak gemaakt kan worden op het recht op nadeelcompensatie voor zover op een andere wijze in een vergoeding niet is, of kan worden voorzien, het zogenaamde subsidiariteitsbeginsel. Dit criterium beoogt te voorkomen dat dezelfde schade meermaals wordt vergoed (bijvoorbeeld door aankoop, onteigening of op grond van een wettelijke schadevergoedingsregeling zoals artikel 49 WRO).

Het stelsel van nadeelcompensatie heeft voorts het uitgangspunt dat uitsluitend onevenredig nadeel in beginsel voor vergoeding in aanmerking kan komen. Het kan hierbij voorkomen dat de schade zowel in absolute of in relatieve zin zodanig gering is dat er redelijkerwijs geen objectiveerbaar en derhalve onevenredig nadeel is ontstaan. Dergelijke schade wordt ook wel bagatelschade genoemd en komt volgens vaste jurisprudentie niet voor vergoeding ten titel van nadeelcompensatie in aanmerking. Het is, vanwege de individuele feiten en omstandigheden niet mogelijk ten aanzien hiervan vaste richtlijnen op te stellen, zodat één en ander per individueel verzoek dient te worden beoordeeld.

In het derde lid van dit artikel is aangegeven dat de vergoeding van de schade wordt bepaald in geld, tenzij op basis van bijzondere feiten of omstandigheden het meer voor de hand ligt de schade op een andere manier te vergoeden.

Bij de beantwoording van de vraag of de schade als gevolg van het project redelijkerwijs ten laste van de verzoeker dient te blijven, dient te worden onderzocht of de verzoeker bij het nemen van een bepaalde investeringsbeslissing, zoals onder meer de beslissing om zich ergens te vestigen of de beslissing om uit te breiden c.q. van assortiment te wijzigen, redelijkerwijs rekening had kunnen en had moeten houden met de uitvoering van het project. In dit verband is van belang te constateren dat de risico’s waarmee hij redelijkerwijs bekend kon zijn op het moment van investeren, geacht worden door hem te zijn aanvaard. De schade, wat daarvan ook zij, als gevolg van het project dient in een dergelijk geval dan ook in beginsel voor rekening van de verzoeker te blijven.

Van risicoaanvaarding is in ieder geval sprake indien op het moment van de investeringsbeslissing de mogelijkheid van een schadeveroorzakende maatregel in voldoende mate kenbaar was om hiermee rekening te houden bij de beslissing tot investeren. Het is derhalve van belang dat bij ieder verzoek onderzoek wordt gedaan naar de kenbaarheid van het project, welke aanleiding gaf rekening te houden met de kans dat als gevolg daarvan schade zou kunnen ontstaan (zie o.a. de uitspraak ABRS 18 augustus 2004 (200306635/1)). De kenbaarheid van het project kan in beginsel voortvloeien uit openbaar gemaakte besluiten van bestuursorganen, zoals beleidsplannen, trajectstudies, Milieueffectrapportages, bestemmingsplannen of daarmee gelijkgestelde documenten, inspraak- en informatieavonden.

Bij de beoordeling van een verzoek om vergoeding van geleden schade in het kader van een nadeelcompensatieverordening is het gebruikelijk de omzetten en brutowinsten van de periode waarin de schade zich heeft voor gedaan te vergelijken met die van een gelijke periode in de drie jaar die hieraan vooraf zijn gegaan, tenzij er aanleiding is daarvan af te wijken, bijvoorbeeld op grond van de ontwikkeling van de omzet van de voorgaande jaren.

Voor wat de wijze van schadebegroting betreft wordt in deze verordening de hoofdregel weergeven. Gelet op de individuele feiten en omstandigheden kan bij de concrete beoordeling van een verzoek van deze hoofdregel worden afgeweken. De schade dient dus te worden begroot op de wijze die het meest met de aard ervan in overeenstemming is, terwijl zo nodig de omvang van de schade dient te worden geschat. Het is in ieder geval het gebruik dat ook de invloed van beschikbare en objectieve branchegegevens bij de berekening van de schade wordt betrokken.

In het stelsel van nadeelcompensatie wordt een actieve houding van de verzoeker verondersteld. Immers, de verzoeker heeft, op basis van algemene rechtsbeginselen, de plicht zijn schade zoveel als mogelijk te voorkomen dan wel te beperken.

In dit kader dient bij de beoordeling van een verzoek ingevolge deze verordening dan ook te worden onderzocht in hoeverre de verzoeker maatregelen had kunnen treffen om de schade te voorkomen of te beperken. Hierbij kan worden gedacht aan besparingen op variabele of semivaste kosten.

Daartegenover staat dat eventuele extra gemaakte kosten ter voorkoming of beperking van de schade in het stelsel van nadeelcompensatie in beginsel onderdeel uitmaken van de schade. Hierbij kan onder meer worden gedacht aan extra reclamekosten of kosten vanwege extra bewegwijzering. Deze extra gemaakte kosten (ten opzichte van de normale bedrijfsvoering) worden bepaald op basis van de relevante jaarrekeningen en/of overgelegde facturen. In dit verband wordt nog opgemerkt dat het niet zo kan zijn dat schier ongelimiteerde extra kosten voor vergoeding in aanmerking kunnen komen. Immers, er dient een causaal verband aanwezig te zijn tussen de gemaakte extra kosten en de omvang van de schadebeperking die hiervan het gevolg kan zijn geweest. In zijn algemeenheid kan nog worden opgemerkt dat het in het belang van alle betrokken partijen is dat, indien er sprake is van een voornemen om zeer ingrijpende maatregelen te treffen die gepaard gaan met hoge kosten, men kan hierbij denken aan tijdelijke sluiting, al dan niet tijdelijke verhuizing, al dan niet structurele wijzigingen in het personeelsbestand of zeer omvangrijke reclamecampagnes, de verzoeker hierover eerst in overleg treedt met het college en schriftelijke toestemming van het college afwacht. Dit dient niet zo zeer te worden beschouwd als een vrijblijvende veronderstelling, doch gelet op de juridische en maatschappelijke normen en waarden, als een nadrukkelijke verplichting. Immers, indien dergelijk overleg niet plaatsvindt kunnen dergelijke “niet goedgekeurde” maatregelen mogelijk leiden tot de conclusie dat er geen sprake is van schadevoorkoming of schadebeperking doch van schadevergroting.

Indien sprake is van naar objectieve maatstaven vast te stellen voordelen, kunnen deze worden verrekend met de opgetreden nadelen.

Wil er gesproken kunnen worden van onevenredige schade, dan moet deze schade buiten het normale maatschappelijke risico vallen. Bij het normaal maatschappelijk risico gaat het om algemene maatschappelijke ontwikkelingen en nadelen waarmee men rekening dient te houden. Het begrip normaal maatschappelijk risico wordt in de praktijk zowel gekoppeld aan de aard van de schadeveroorzakende gebeurtenis, als aan de ernst en de omvang van het nadeel, en soms ook aan het getroffen belang.

Blijkens jurisprudentie (o.a. Kb 16 april 1991, AB 1992, nr 250 en Kb 19 mei 1995, AB 1995, nr 444 en ABR 5 augustus 1996, AB 1996, nr 426) moet het treffen van verkeersmaatregelen zoals bijvoorbeeld het afsluiten van wegen, in beginsel worden beschouwd als een normaal maatschappelijk risico waarmee een ieder kan worden geconfronteerd.

De nadelige gevolgen van verkeersmaatregelen zoals het moeten omrijden, het niet meer kunnen volgen van een bepaalde route die van oudsher wordt gereden, beknotting van de vrijheid om gebruik te maken van openbare wegen, hogere brandstofkosten, verminderde bereikbaarheid van bedrijven en omzetvermindering kunnen in beginsel voor rekening en risico van de belanghebbende worden gelaten, tenzij er zich feiten en omstandigheden voordoen waardoor een individueel belang zodanig – onevenredig - zwaar wordt getroffen dat het nadeel redelijkerwijs niet voor rekening van belanghebbende behoort te blijven. Daarvoor dient te worden vastgesteld of de betrokkene in verhouding tot andere rechtssubjecten door het besluit zodanig zwaar wordt getroffen dat het uitblijven van een zekere mate van compensatie zou leiden tot schending van het beginsel “gelijkheid voor de publieke lasten”.

Het is gebruikelijk om het maatschappelijk risico te verdisconteren door een vooraf bepaald en vastgesteld percentage van de berekende brutowinstderving voor rekening van de verzoeker te laten. Deze wijze van verdisconteren vloeit onder meer voort uit het zogenaamde Paul Krugerbrug-arrest. In het kader van de uitvoering van het project en ten behoeve van deze Verordening zoekt de provincie aansluiting bij deze zogenaamde kortingsbenadering. De hoogte van de nadeelcompensatie zal derhalve in beginsel gelijk zijn aan 75 procent van de vastgestelde winstderving c.q. inkomstenderving.

In bijzondere gevallen is het mogelijk dat op diens verzoek aan een verzoeker één of meerdere voorschotten op het recht op nadeelcompensatie worden verstrekt.

Bij het beoordelen en verstrekken van voorschotten wordt enige voorzichtigheid en terughoudendheid betracht. Voorschotten worden derhalve alleen in die gevallen waarbij sprake is van dreigende en objectief aantoonbare liquiditeitsproblemen dan wel indien er sprake is van bijzondere feiten en/of omstandigheden, verstrekt. De te verstrekken voorschotten bedragen veiligheidshalve 75% van de op dat moment geraamde, te verwachten uit te keren schadevergoeding.

Indien het college besluit een voorschot toe te kennen, erkent hij daarmee nog geen aansprakelijkheid. En verder geldt dat het voorschot alléén kan worden toegekend als verzoeker schriftelijk de verplichting aanvaardt tot gehele en onvoorwaardelijke terugbetaling van hetgeen ten onrechte aan hem is uitgekeerd. Het college kan daarvoor zekerheidstelling verlangen, bijvoorbeeld in de vorm van een bankgarantie.

In dit artikel wordt geregeld wanneer een verzoek om nadeelcompensatie uiterlijk dient te worden ingediend, waar het dient te worden ingediend, en op welke wijze het dient te worden ingediend. Van de verzoeker wordt immers verlangd dat hij alle noodzakelijke en relevante gegevens aanlevert die nodig zijn voor het college om te komen tot een redelijke en gefundeerde beslissing op het verzoek.

Tevens wordt in dit artikel de grondslag gegeven voor een recht van € 300,-- dat door verzoeker dient te worden voldaan, voordat het verzoek in behandeling wordt genomen. Het heffen van een recht is er op gericht het indienen van lichtzinnige verzoeken zoveel als mogelijk te voorkomen.

Het schademeldingsbureau bevestigt de ontvangst van het verzoek zo spoedig mogelijk na de ontvangst. In de ontvangstbevestiging wordt in ieder geval een globale uitleg over de te volgen procedure en de daarmee gemoeide termijnen gegeven.

Het college benoemt een onafhankelijke en deskundige adviescommissie. Deze adviescommissie wordt door het college gevraagd om hem van advies te dienen. Het inschakelen van onafhankelijke deskundigen draagt bij aan een zorgvuldige voorbereiding van de te nemen beslissing. Het vormt zo een zorgvuldigheids- en kwaliteitswaarborg voor het onderzoeks-, afwegings- en beslissingstraject.

In dit artikel wordt verder geregeld dat de adviescommissie bestaat uit minimaal één en maximaal drie deskundigen.

Het college en de verzoeker verstrekken de adviescommissie alle informatie, stukken en bescheiden die voor de beoordeling van het verzoek van belang zijn. Het bepaalde in dit artikel sluit aan bij artikel 3:7 e.v. van de Awb. Eveneens is artikel 10 van de Wet openbaarheid van bestuur van overeenkomstige toepassing.

De adviescommissie is bevoegd om derden in te schakelen ter ondersteuning van het onderzoek. Als daarmee kosten zijn gemoeid schakelt de adviescommissie de andere(n) pas in na toestemming van het college.

Tot slot is de adviescommissie bevoegd de situatie ter plaatse op te nemen. Nu echter onderhavige Verordening niet op een wettelijke grondslag stoelt en de adviescommissie in geen geval beschikt over enige bijzondere opsporingsbevoegdheid is het de adviescommissie niet toegestaan zich op plaatsen te begeven tegen de wil van de verzoeker.

In dit artikel wordt de procedure besproken die de adviescommissie hanteert bij het tot stand komen van haar advies.

Van belang is dat er altijd een conceptadvies zal worden opgesteld, tenzij alle betrokken partijen hiervan vooraf schriftelijk afzien, en dat de betrokken partijen op het conceptadvies mogen reageren voordat de adviescommissie haar definitieve advies opmaakt. Alvorens een conceptadvies wordt opgemaakt, stelt de adviescommissie de betrokken partijen in de gelegenheid om hun standpunten mondeling toe te lichten.

Voorts worden in dit artikel de op de advisering toepasselijke termijnen vermeld. In dit verband is het van belang te vermelden dat het zogenaamde termijnen van orde zijn, waaraan geen rechtsgevolgen verbonden zijn. Tevens is van belang dat de termijnen pas ingaan op het moment dat alle voor de beoordeling van het verzoek benodigde en door de adviescommissie gevraagde gegevens door de adviescommissie zijn ontvangen.

Indien verzocht wordt om een voorschot, geldt een andere procedure met andere termijnen.

Het college neemt, zo spoedig mogelijk na ontvangst van het definitieve advies van de adviescommissie, een beslissing op het verzoek tot nadeelcompensatie. Het college zal verzoeker en adviseur desgevraagd schriftelijk op de hoogte stellen van eventuele vertragingen.

De beslissing van het college is vatbaar voor bezwaar en beroep.