Antimisbruikverordening WWB, Bbz, IOAW, IOAZ gemeente Uden 2013

TOELICHTING BIJ DE VERORDENING

Antimisbruikverordening

Artikel 8a WWB stelt dat “de gemeenteraad in het kader van het financiële beheer bij

verordening regels vaststelt voor de bestrijding van het ten onrechte ontvangen van

bijstand/uitkering alsmede van misbruik en oneigenlijk gebruik van de wet.

In de aangescherpte WWB (met inbegrip van de Bbz 2004) is deze verordeningsplicht onverkort opgenomen om in navolging van het standpunt van de regering het handhaven van verplichtingen nadrukkelijker uit te voeren. Deze regels gelden ook voor de toepassing van de IOAW en de IOAZ.

Het college moet jaarlijks doelen, activiteiten en instrumenten vaststellen om misbruik te

voorkomen en hoe aan de eisen van rechtmatigheid wordt voldaan. Er ligt een duidelijke relatie met de regels uit de Wet handhaving en boete (in werking getreden op1-1-2013), de afstemmingsverordening en met de beleidsregels rond terugvordering. In de wet en beleidsregels wordt aangegeven hoe de gemeente Uden omgaat met geconstateerde fraude. Daar is geregeld of, en zo ja welke boete wordt opgelegd. In de wet en het terugvorderingsbeleid is terug te vinden hoe de gemeente het geconstateerde fraudebedrag van de klant terugvordert.

In de Antimisbruikverordening dient de nadruk veel meer te liggen op het voorkomen van fraude (de visie van de gemeente op handhaving) en op welke wijze de gemeente frauduleus gedrag opspoort.

Concept Hoogwaardig Handhaven

Deze verordening gaat uit van handhaving gebaseerd op het concept Hoogwaardige

Handhaving, dat is geïntegreerd in alle werkprocessen.

Hoogwaardig handhaven kent vier samenhangende beleidslijnen die de kern vormen van het handhavingsbeleid:

• ·

  instrumenten ter voorkoming van fraude (preventie)

• ·

  het beter en vroegtijdig informeren van klanten over rechten, plichten en

handhaving;

·het optimaliseren van de dienstverlening zonder belemmeringen, zodat de kans

op spontane naleving wordt vergroot;

• ·

  instrumenten gericht op aanpak van fraude (repressie)

• ·

  vroegtijdige detectie en afhandeling van fraudesignalen; controle op maat

• ·

  bij constatering van fraude, conform wettelijke regels en aanvullende beleidsregels, een waarschuwing of boete opleggen.

ARTIKELGEWIJZE TOELICHTING

Artikel 1 Definities

In de begripsomschrijving is de afbakening van de verordening af te lezen.

Artikel 2 Concept Hoogwaardige Handhaving

Deze bepaling regelt dat het college activiteiten gericht op handhaving vaststelt, met als

uitgangspunt het concept Hoogwaardige Handhaving. Deze benadering is in 2005 door het

Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid aangeboden en financieel gestimuleerd.

Instrumenten die inhoud geven aan Hoogwaardig handhaven en die vorm krijgen in de

activiteiten gericht op handhaving zijn:

·Voorlichting: het goed en vroegtijdig informeren van cliënten over hun rechten, plichten

en handhaving in de bijstand. Bijvoorbeeld door middel van folders of een

dienstverleningsgesprek.

·Poortwachtersrol: het nagaan of aanvrager van bijstand ook daadwerkelijk recht heeft op

een bijstandsuitkering of inkomensvoorziening en of de hoogte daarvan correct wordt

vastgesteld. Het uitgangspunt "werk boven uitkering" staat voorop.

·Verificatie en validatie: controleren van de noodzakelijke gegevens aan de hand van

bewijsstukken die door de klant worden overlegd. Teneinde zekerheid te krijgen omtrent

de volledigheid van de gegevens en inlichtingen controleren bij externe instanties.

·Afspraken met partners in de keten: met partners (UWV WERKbedrijf en

reïntegratiebedrijven) om ons te informeren wanneer klant zich niet houdt aan zijn/haar

verplichtingen.

·Signaalsturing (controle op maat): volgen van klanten indien zaken opvallen die zouden

kunnen duiden op frauduleus gedrag.

·Risicoanalyse (controle op maat): het extra controleren van cliënten met een verhoogd

risico.

· Themacontrole: thematisch onderzoek naar groepen cliënten waarbij vermoeden

bestaat op een verhoogd risico van onrechtmatig gedrag (bijvoorbeeld cliënten die

parttime werkzaam zijn in de horeca).

·Bestandsvergelijkingen: koppeling van het cliëntenbestand met (o.a.) het

Inlichtingenbureau. Hierdoor is maandelijks te zien welke klanten inkomsten hebben

waarover belasting wordt geheven. Witte fraude wordt hiermee zeer snel ontdekt en

grotendeels voorkomen. Ook worden gegevens beschikbaar gesteld van UWV

WERKbedrijf , andere gemeenten, zorgverzekeraars en DUO (studiefinanciering).

·Daadwerkelijk sanctioneren: snel en kort na geconstateerd verzuim daadwerkelijk

sanctioneren (afstemmen van de uitkering).

·Fraudealert personeel: investeren in de fraudealertheid van de consulenten, gericht op

kennis, houding en vaardigheden.

Artikel 3 Controlemiddelen, validering en controle van gegevens

In deze bepaling wordt de methodiek van de controle op fraude geregeld. Het bestrijden van fraude verlegt zich meer en meer naar het moment waarop de potentiële klant een beroep doet op uitkering. Een goede controle op de aanvraag voorkomt dat klanten ten onrechte in de uitkering komen. De controle wordt voorafgegaan door voorlichting en heldere communicatie over hoe de gemeente handhaaft. Verder bepaalt dit artikel de wijze waarop fraude wordt bestreden tijdens de uitkeringsperiode. Middelen die hiervoor worden ingezet, zijn de bestandkoppelingen met bijvoorbeeld het Inlichtingenbureau. Ook kunnen bij de bestrijding risicoprofielen ingezet worden. Aan de hand hiervan kan beter worden ingeschat of een klant fraudegevoelig is. Zodoende kunnen voor de koppeling klanten worden geselecteerd die passen binnen een risicoprofiel.

Artikel 4 Het opleggen van boete of waarschuwing

Inzake het schenden van de informatieplicht is in de wet en afzonderlijke beleidsregels vastgelegd op welke wijze een boete of waarschuwing wordt opgelegd en zijn nadere regels gesteld inzake terug- en invordering van ten onrechte genoten uitkering.

Artikel 5 Aangifte bij het Openbaar Ministerie

In alle gevallen die voldoen aan richtlijnen terzake van het Openbaar Ministerie, zal de

gemeente aangifte doen. Het doen van aangifte is gebonden aan de algemeen geldende regels vanuit het strafrecht en het strafprocesrecht, en aan de door het Openbaar Ministerie gevolgde beleid. Met name is het doen van aangifte pas aan de orde wanneer de fraude een vastgesteld bedrag overschrijdt.

Artikel 6 Nadere regels terugvorderen en verhalen van kosten van uitkering

Een effectief handhavingsbeleid is volledig wanneer na de vaststelling, afstemming (en

eventuele aangifte) een passend terug-, invorderings- en verhaalsbeleid volgt. Met betrekking tot oneigenlijk gebruik of misbruik (schending van de informatieplicht) is het een wettelijke verplichting om in alle gevallen van ten onrechte ontvangen uitkering over te gaan tot terugvordering. Binnen wettelijke marges dient in principe volledig te worden terugbetaald.