Verordening op de elektronische bekendmaking

BIJLAGE BEHOREND BIJ GEMEENTEBLAD VAN UTRECHT 2013, NR. 48

Toelichting

1. Algemene toelichting

1.1 Digitalisering van publieke taakuitoefening

Uit onderzoek (Utrecht Monitor van november 2010) blijkt dat in de stad Utrecht sprake is van een zeer grote internetdichtheid, namelijk dat 91% van de Utrechters beschikt over internet. Daarnaast bieden alle gemeentelijke bibliotheken de mogelijkheid om –zonodig met begeleiding– gebruik te maken van publieke computers met internetverbindingen. De afgelopen jaren zijn door ontwikkelingen zoals tablets, open wifivoorzieningen en smartphones de mogelijkheden om internet te gebruiken naast de vaste huisaansluitingen nog verder toegenomen.

De verspreidings- en gebruiksmogelijkheden van de nieuwe voorzieningen zijn groter dan de traditionele papieren vorm. "Utrecht Dichtbij" (voorheen "Ons Utrecht") wordt als huis-aan-huisblad alleen verspreid in de gemeente Utrecht en kent een oplage van 120.000 stuks. Het huis-aan-huisblad wordt niet 100% verspreid (67%) en niet iedereen leest het. De resultaten zijn bekend uit het verspreidingsonderzoek 2011, een officieel onderzoek van het Communicatiebureau in samenwerking met Bestuursinformatie. Met internet kan iedereen die over een internetverbinding beschikt, tijd- en plaatsonafhankelijk toegang krijgen tot diverse soorten informatie, waaronder overheidsinformatie.

De gemeente Utrecht wil gebruik maken van deze maatschappelijke ontwikkelingen en deze nieuwe mogelijkheden ten volle benutten. Ook de wet- en regelgeving wordt in toenemende mate via digitale informatievoorzieningen gefaciliteerd. Voorbeelden zijn het digitale loket om omgevingsvergunningen aan te vragen en de nieuwe Wet ruimtelijke ordening die sinds 1 januari 2010 de gemeente verplicht om ruimtelijke plannen digitaal vast te leggen en elektronisch als open data beschikbaar te stellen.

De Wet elektronische bekendmaking (Web) maakt het mogelijk om de officiële bekendmaking van besluiten elektronisch te doen. Voorwaarde is wel dat de publicatie voldoet aan de in de wet gestelde eisen op het gebied van beveiliging en betrouwbaarheid. Sinds 2011 is er een landelijke Gemeenschappelijke Voorziening voor Officiële Publicaties (GVOP). Dit voldoet aan de eisen voor bekendmaking van centrale en decentrale wet- en regelgeving via internet. De Utrechtse regelgeving, zoals gemeentelijke verordeningen, mandaatbesluiten en beleidsregels, worden zichtbaar gemaakt via CVDR/wetten.nl. Het GVOP is een vervolg daarop. Voor meer informatie over het GVOP verwijzen wij u naar:

http://www.e-overheidvoorburgers.nl/producten,gvop.

In recente uitspraken (zaaknummers 201101170/1/A4, 201102433/1/A4 en 201105354) heeft de Raad van State zich in een aantal zaken uitgesproken over de verdergaande digitalisering van kennisgevingen en digitale terinzagelegging van ontwerpbesluiten door plaatsing op de gemeentelijke website. De Raad van State heeft in zijn uitspraken aangegeven dat een kennisgeving via het internet een geschikte wijze van kennisgeving als bedoeld in artikel 3:12, eerste lid van de Awb kan zijn. Dit wordt bevestigd in de memorie van toelichting bij de Wet elektronisch bestuurlijk verkeer (Kamerstukken II 2011-2002, 28483, nr. 3, blz.24 en 38). Echter artikel 3:12, eerste lid van de Awb dient volgens de Raad van State in onderlinge samenhang met artikel 2:14, tweede lid van de Awb uitgelegd te worden. Tenzij bij wettelijk voorschrift, bijvoorbeeld een gemeentelijke verordening, anders is bepaald moet de kennisgeving ook tenminste op één niet-elektronische geschikte wijze worden gegeven. De VNG en Binnenlands Bestuur hebben in reactie hierop aangegeven dat gemeenten de digitale bekendmaking door van een verordening kunnen regelen.

De Raad van State geeft daarbij ook aan dat het college een zekere vrijheid toekomt bij de invulling van een geschikte wijze van kennisgeving. Voorwaarde daarbij is dat de kennisgeving daadwerkelijk al diegenen kan bereiken die bijvoorbeeld bedenkingen kunnen hebben tegen een ontwerpbesluit worden of in de gelegenheid behoren te worden gesteld om bezwaar te maken of beroep aan te tekenen tegen een genomen besluit.

Daarbij geldt het ambtsgebied van de gemeente niet als criterium.

De Utrechtse situatie van hoge internetdichtheid, technische mogelijkheden en aanvullende internetvoorzieningen die worden aangeboden via de gemeentelijke bibliotheken zijn van dien aard dat daarmee voldaan kan worden aan de voorwaarde van bereik die hieraan door de Raad van State gesteld wordt. Door middel van het vastleggen hiervan in een verordening wordt conform de lijn in de jurisprudentie een formele basis gegeven aan het digitaal kennis geven en daarmee kan het kennis geven via huis-aan-huisbladen worden gestaakt. Daarmee kan de bekendmaking via huis-aan-huisbladen zoals Utrecht Dichtbij (voorheen Ons Utrecht), de Gemeenteberichten en het Gemeenteblad beëindigd worden.

Met het digitaal publiceren van wettelijk verplichte mededelingen verbetert de dienstverlening aan burgers en ondernemers aanzienlijk. In de papieren bekendmakingen moet handmatig de lijst van bekendmakingen worden doorgenomen om vast te stellen of er mogelijk iets relevants tussen staat. In de digitale vorm hoeft dit niet meer. Burgers kunnen met trefwoorden, zoals postcode en soort besluiten, directer zoeken en krijgen meteen de relevante informatie op een gebruiksvriendelijke wijze gepresenteerd op het beeldscherm. Ook is er een attenderingsservice, waardoor geïnteresseerden gericht per e-mail geïnformeerd worden, op het moment dat er besluiten worden gepubliceerd die voldoen aan hun vooraf opgegeven criteria.

1.2 De verordening

De belangrijkste regels over bekendmaking van overheidsbesluiten zijn vastgelegd in wetgeving. Zo bevat de Algemene wet bestuursrecht (Awb) algemene regels voor de bekendmaking van besluiten van bestuursorganen. Voor een gemeente gelden daarnaast de regels voor bekendmaking van algemeen verbindende voorschriften in de Gemeentewet. Ten slotte kunnen op grond van bijzondere wet- of regelgeving voor bepaalde soorten besluiten afzonderlijke bekendmakingregels gelden, zoals de Wet ruimtelijke ordening.

Het voorgaande houdt in dat de ruimte om bij verordening regels te stellen over bekendmaking beperkt is. Deze verordening regelt dan ook alleen een aantal uitvoeringsaspecten van de bekendmaking, zoals de wijze van publicatie, kennisgeving en terinzagelegging.

1.3 Bekendmaking

Een besluit treedt niet in werking voordat het is bekendgemaakt, zo bepaalt artikel 3:40 van de Awb. Bekendmaking aan degenen die bij een besluit betrokken zijn is daarmee een absolute voorwaarde voor inwerkingtreding van besluiten, een algemeen verbindende voorschrift, een beleidsregel of een ander besluit van algemene strekking. In wet en rechtspraak worden dan ook hoge eisen gesteld aan de bekendmaking van dergelijke besluiten, op straffe van onverbindendheid van die besluiten. Daarom is het gewenst duidelijke regels op te stellen voor de bekendmaking. De verordening beoogt hierin te voorzien.

1.4 Besluiten

De regels voor bekendmaking lopen uiteen voor verschillende soorten van besluiten. Deze zijn niet altijd gemakkelijk van elkaar te onderscheiden. Zo maakt de Awb onderscheid in besluiten die tot een of meer belanghebbenden zijn gericht en besluiten van algemene strekking. De Gemeentewet bevat daarnaast regels voor de bekendmaking van besluiten die algemeen verbindende voorschriften inhouden en beleidsregels. Voor de duidelijkheid wordt hieronder kort uiteengezet welke besluiten tot welke categorie behoren.

Besluiten die tot een of meer belanghebbenden zijn gericht worden meestal aangeduid als beschikkingen. Deze besluiten hebben betrekking op één of enkele individuele personen of zaken. Bekendste voorbeeld is de vergunning of ontheffing.

Besluiten van algemene strekking hebben een algemeen, bovenindividueel karakter. Afhankelijk van de mate waarin zij algemene werking hebben worden besluiten van algemene strekking onderverdeeld in algemeen verbindende voorschriften, beleidsregels, administratieve maatregelen en plannen.

1.5 Opbouw van de verordening

De verordening bestaat uit 3 hoofdstukken. Na de begripsbepaling in hoofdstuk 1 zijn in hoofdstuk 2 de regels opgenomen voor de bekendmaking van vergunningen, ontheffingen, ontvangen aanvragen en meldingen, een algemeen verbindende voorschrift, een beleidsregel of een ander besluit van algemene strekking.

Hoofdstuk 3 ten slotte bevat de gebruikelijke slotbepalingen.

2. Artikelgewijze toelichting

Hoofdstuk 1 Begripsbepalingen

Er wordt in de begripsbepalingen uitleg gegeven aan een aantal benamingen die in de tekst van de verordening gebruikt worden. In artikel 1:3 van de Algemene wet bestuursrecht zijn al wettelijke definities gegeven aan de begrippen beschikking, besluit en aanvraag. Deze hoeven daarom niet herhaald te worden in deze verordening.

Hoofdstuk 2 Bekendmaking

Artikel 2 Elektronische bekendmaking

Besluiten die tot een of meer belanghebbenden zijn gericht worden bekendgemaakt door toezending of uitreiking aan de direct belanghebbenden, onder wie de aanvrager (artikel 3:41 Awb). Uit een oogpunt van transparantie van overheidshandelen en met het oog op de mogelijkheid tijdig bezwaar en beroep te kunnen instellen is het echter vast beleid van de gemeente Utrecht om verleende vergunningen, ontheffingen, meldingen en ontvangen aanvragen algemeen bekend te maken, voor zover dit al niet volgt uit bijzondere wetgeving.

De publicatieverplichting geldt ook voor geaccepteerde meldingen. Meldingen zijn kennisgevingen van voorgenomen activiteiten die op grond van een wettelijke regeling zijn vrijgesteld van het vereiste van vergunning of ontheffing. Meestal is een schriftelijke acceptatie van de melding vereist waarin het bestuursorgaan meedeelt of de voorgenomen activiteit en de wijze van uitvoering onder de vrijstelling vallen. Volgens vaste rechtspraak is een dergelijke acceptatie geen besluit in de zin van de Awb, omdat zij niet gericht is op rechtsgevolg. Het rechtsgevolg vloeit rechtstreeks voort uit de wettelijke regeling. Tegen de acceptatie van meldingen (of het weigeren daarvan) staan dan ook geen bezwaar en beroep open.

Ook voor algemeen verbindende voorschriften, beleidsregels en andere besluiten van algemene strekking, zoals verkeersbesluiten gelden eisen waaraan voldaan dient te worden bij bekendmaking.

Voor bestemmingsplannen, structuurvisies en beheersverordeningen op grond van de Wet ruimtelijke ordening worden de in die wet en andere ruimtelijke regelgeving voorgeschreven procedures en eisen in acht genomen, inclusief bekendmaking op www.ruimtelijkeplannen.nl. Deze verordening is daarop niet van toepassing.

Voor verkeersbesluiten is recentelijk Besluit administratieve bepalingen inzake het wegverkeer gewijzigd. Vanaf 1 januari 2013 moeten alle wegbeheerders verkeersbesluiten elektronisch bekend maken in de staatscourant, die bekend wordt gemaakt op www.officielebekendmakingen.nl. Verkeersbesluiten hoeven niet meer in plaatselijke dag- of weekblad bekend te worden gemaakt. Kennisgevingen van ter inzage gelegde verkeersbesluiten vallen wel onder werking van deze verordening.

Voor niet alle besluitvormen is wettelijk bepaald dat er een publicatieplicht geldt. Voor bijvoorbeeld, ligplaatsenvergunningen, rioolaansluitingsvergunningen en opbreekvergunningen wordt een bericht gepubliceerd in de gemeenteberichten of Utrecht Dichtbij dat een aanvraag is ontvangen of een vergunning is verleend. Deze verordening heeft niet tot doel een nieuwe publicatieplicht te introduceren voor besluitvormen waarvoor geen publicatieplicht geldt en waarvan tot op heden geen kennisgevingen zijn gedaan in Utrecht Dichtbij of gemeenteberichten.

Artikel 3 en 4 Inhoud bekendmaking

Deze artikelen vermelden de essentiële onderdelen van de bekendmaking, zoals adresgegevens en omschrijving van het aangevraagde.

Doorgaans zal het niet mogelijk zijn het gehele besluit in de mededeling op te nemen. In dat geval kan worden volstaan met het weergeven van de zakelijke inhoud, dat wil zeggen een omschrijving of samenvatting van het besluit. In dat geval dient het besluit ook ter inzage te worden gelegd (artikel 3:42, derde lid Awb). Voor bekendmaking in gemeentebladen gelden specifieke eisen.

Artikel 5 Plaats

Dit artikel behoeft geen verdere toelichting.

Hoofdstuk 3 Slotbepalingen

Artikel 6 en 7 Inwerkingtreding en citeertitel

Deze artikelen bevatten de gebruikelijke slotbepalingen. Deze behoeven geen verdere toelichting.