Besluit van gedeputeerde staten van Utrecht van 5 juli 2016, nr. 8186EA35, houdende nadere regels op grond van de Algemene subsidieverordening provincie Utrecht (Uitvoeringsverordening subsidie Nieuwe Hollandse Waterlinie en Stelling van Amsterdam provincie Utrecht)

Ondertekening

Toelichting

Algemeen Deze uitvoeringsverordening vormt de juridische basis voor de uitvoering van de Cultuurnota en het Utrechtse programma Nieuwe Hollandse Waterlinie en Stelling van Amsterdam.

De Provinciaal Ruimtelijke Structuurvisie (PRS/PRV) schept de ruimtelijke kaders voor de ontwikkeling van onze provincie. Daarop aansluitend geeft de Cultuurnota invulling aan de provinciale aanpak van de Nieuwe Hollandse Waterlinie en Stelling van Amsterdam. Deze aanpak is verder geconcretiseerd in het Utrechtse programma Nieuwe Hollandse Waterlinie en Stelling van Amsterdam dat voor deze coalitieperiode is opgesteld. Het Utrechtse programma is een organisch programma en zet binnen de lijnen van de Cultuurnota in op flexibiliteit, samenwerking met onze partners en het leveren van maatwerk.

De opzet van deze uitvoeringsverordening volgt ook deze werkwijze. Het is een uitvoeringsverordening op hoofdlijnen om zo op basis van maatwerk het beschikbare budget zo efficiënt mogelijk in te kunnen zetten.

Artikelgewijs

Artikel 2 Criteria

Lid 2 De provincie werkt aan het beter verbinden, versterken en verzelfstandigen van het militaire werelderfgoed (gebouw en landschap) van de Nieuwe Hollandse Waterlinie en Stelling van Amsterdam. Dit doen wij aan de hand van de volgende strategische doelen:

1: Een herkenbaar waterlinieprofiel De focus van de provincie Utrecht ligt op het mede mogelijk maken van ontwikkelingen die door derden worden geïnitieerd. Op deze manier werkt de provincie aan versterking en herkenbaarheid van het landschappelijk Waterlinieprofiel met historische gebouwen en gebieden, waarin ook het water een belangrijke rol speelt. De provincie werkt hierbij vraaggericht en heeft samen met haar partners vijf aandachtsgebieden benoemd, waarin de provincie daarnaast ook een aanjagende rol oppakt.

2: De waterlinie in de hoofden, harten en handen Het is vooral het nationaal (Liniebrede) programma dat ervoor zorgt dat (het totaalconcept van) de NHW & SvA in de hoofden, harten en handen van mensen komt en blijft. Denk bijvoorbeeld aan het nationale Waterliniemuseum Fort bij Vechten. Tegelijkertijd kiest ook de provincie Utrecht hierin een richting door ondersteuning te bieden voor een vraaggerichte aanpak van publieksbereik, recreatieve benutting en marketing. Denk bijvoorbeeld aan betere aansluiting op forten waar publiek naartoe komt, de herkenbaarheid vergroten (branding) en de samenhang versterken, zowel fysiek als digitaal. Juist de verbindingen tussen de verschillende elementen van de NHW & SvA en de koppeling (“het arrangement”) met andere trekkers in een gebied kunnen grote recreatieve en toeristische meerwaarde bieden. De samenwerking met partners en netwerken is hierbij van groot belang.

3: Maatschappelijk en economisch duurzaam gebruik Het realiseren van maatschappelijk en economisch duurzaam gebruik en beheer is een belangrijk doel voor de provincie Utrecht. Wij streven ernaar dat de NHW & SvA in de toekomst op eigen benen kunnen staan. Naast ondersteuning van ontwikkeling, verbinding en herbestemming, ziet de provincie hierbij vooral een rol voor haarzelf weggelegd in het stimuleren van ondernemerschap. Dit doen we bijvoorbeeld door te investeren in kennis en in (expertise)netwerken. Ook onderwerpen als innovatieve financieringsconstructies, energietransitie of water(overlast) staan hierbij op de kaart. Net zoals de aandacht voor de stevigheid van het onmisbare maatschappelijk draagvlak, door onze netwerkpartijen te ondersteunen bij de inzet van vrijwilligers bij beheer en onderhoud of bij activiteiten. Naast dit duurzame draagvlak is de samenleving is ook een goede bescherming van de NHW & SvA door planologische borging en monitoring essentieel.

De bovengenoemde strategische doelen zijn vertaald in meer specifieke en meetbare doelen. Deze doelen zijn overgenomen uit de Cultuurnota 2016–2019:

• 1.

  De provinciale en gemeentelijke Waterliniepartners hebben in 2018 een gezamenlijk kader voor de bescherming van de NHW en de SvA.

• 2.

  De NHW en de SvA worden goed beheerd.

• 3.

  Het gebied Amelisweerd/Rhijnauwen/Vechten is beter ontsloten en ingericht en de cultuurhistorische waarde van het gebied is bekend bij bewoners en bezoekers.

• 4.

  Het nominatiedossier voor plaatsing van de NHW op de Werelderfgoedlijst van UNESCO is in 2017 gereed.

• 5.

  De NHW en de SvA zijn in 2020 economisch en maatschappelijk rendabel en klaar om op eigen benen te staan.

• 4.

  Provinciaal blad 2016 nr. 3999 11 juli 2016

• 6.

  De bekendheid van en het bezoek aan het toekomstige UNESCO Werelderfgoed van de NHW en de SvA is substantieel toegenomen.

Onder de activiteiten die kunnen bijdragen aan de ambitie van programma Nieuwe Hollandse Waterlinie en Stelling van Amsterdam, kunnen ook worden verstaan activiteiten die betrekking hebben op de voorbereiding of uitwerking van voorgenomen projecten, zoals haalbaarheidsonderzoeken.

Lid 4 sub a De provincie wil met middelen die beschikbaar zijn voor de Nieuwe Hollandse Waterlinie en Stelling van Amsterdam zichtbaar het verschil kunnen maken met haar bijdrage. In alle gevallen moet aangetoond kunnen worden wat de gevolgen zijn van het wel of niet ontvangen van een bijdrage; wat gaat er mis indien de provincie geen partij wordt in de activiteiten?

sub c Met de (beoogde) Werelderfgoedstatus verklaart Nederland de gebieden en objecten in de Nieuwe Hollandse Waterlinie en Stelling van Amsterdam te zullen behouden en beschermen voor de lange termijn. Dit met eigen Nederlandse wet- en regelgeving (o.a. Monumentenwet en planologische bescherming gemeente, provincie en Rijk). Er moet aangetoond kunnen worden wat de gevolgen zijn van het voorgenomen project en dat dit past binnen de heersende wet- en regelgeving.

sub d Of een bijdrage substantieel is wordt bepaald door een afweging van een aantal factoren. Zo worden de absolute hoogte van de gevraagde subsidie, het percentage dat de gevraagde subsidie vormt van de totale kosten van het project, het percentage dat de gevraagde subsidie vormt van het totale beschikbare programmabudget en de mate waarin het project bijdraagt aan het behalen van de programmadoelen ten opzichte van elkaar bekeken.

Lid 5 sub b Voor het verwachte nieuwe werelderfgoed van Nieuwe Hollandse Waterlinie en Stelling van Amsterdam ligt er nog een behoorlijke opgaaf om aantrekkelijk, duurzaam en beleefbaar te zijn en te blijven. Tegelijkertijd is in veel gemeenten al een grote slag geslagen in de herbestemming van objecten en het toegankelijk maken van gebieden. Veel bewoners, bezoekers, toeristen en ondernemers vinden inmiddels hun 'eigen' fort en omgeving. Bij projecten wordt gekeken of het bijdraagt aan de opgave van de Linie die er nog ligt in onze provincie, qua militaire werken, watermanagement of strategisch landschap.

sub c De Nieuwe Hollandse Waterlinie en Stelling van Amsterdam gaat over cultuurhistorie, maar daarnaast ook over veel andere terreinen. Wanneer het gaat om het behouden dan wel realiseren van een aantrekkelijke, duurzame en beleefbare linie zijn ook zaken als recreatie, toerisme, bereikbaarheid, natuur, maatschappelijk draagvlak en ruimte voor groen/water van groot belang. Projecten die deze integrale benadering hanteren verdienen de voorkeur.

sub f In de Cultuurnota en het Utrechtse programma is expliciet aangegeven dat de ontwikkeling van de Nieuwe Hollandse Waterlinie een andere weg inslaat: de provinciale ambitie is om het militaire werelderfgoed (gebouw en landschap) van de Nieuwe Hollandse Waterlinie en Stelling van Amsterdam beter te verbinden, te versterken en te verzelfstandigen. Gebiedsontwikkeling wordt veel meer vanuit de gebruiker benaderd, op een duurzame manier. Het maatschappelijk ‘eigenaarschap’ wordt versterkt en de overheid faciliteert. Projecten die inspelen op deze werkwijze (vraaggericht, maatwerk, maatschappelijk en duurzaam ondernemen, et cetera) verdienen de voorkeur.

Artikel 3 Vorm In dit artikel zijn instrumenten opgenomen die, op basis van eerdere ervaringen, succesvol kunnen zijn om projecten te ondersteunen. De uitgangspunten van het Utrechtse programma zijn echter maatwerk en flexibiliteit, en zodoende is de lijst met instrumenten onder artikel 3 niet uitputtend.

De wijze waarop de ondersteuning en de inzet van middelen plaatsvindt, wordt bepaald op basis van dialoog met de partijen die verzoeken om ondersteuning. De typen instrumenten met voorwaarden worden niet vooraf bepaald, maar per geval wordt gekeken welke type instrument voor het specifieke probleem het meest efficiënt is. Hieruit vloeit voort dat met de subsidieontvangers doorgaans, gekoppeld aan de beschikking, een uitvoeringsovereenkomst gesloten zal worden. Hierin worden de specifieke voorwaarden en de wederzijdse resultaatverplichtingen behorend bij de bijdrage opgenomen.

Artikel 4 Aanvraag Vanuit het oogpunt van flexibiliteit en maatwerk kunnen aanvragen gedurende het gehele kalenderjaar worden ingediend, gedurende de looptijd van het Utrechtse programma Nieuwe Hollandse Waterlinie en Stelling van Amsterdam (2016–2019). Hierdoor kan een bijdrage worden toegekend op het moment dat dit het meest efficiënt is voor het project en het grootste effect wordt bereikt. Omdat de wijze van ondersteuning bepaald wordt op basis van een dialoog tussen aanvrager en provincie, kunnen schriftelijke aanvragen enkel worden ingediend na een mondelinge intake. Tijdens dit gesprek worden de doelstelling, het tijdspad en de te bereiken resultaten van het project besproken tussen potentiële aanvrager en de provincie Utrecht. Samen wordt bekeken in hoeverre de mogelijke aanvraag voldoet aan de criteria in artikel 2 en welke potentie een mogelijke aanvraag heeft. Na deze mondelinge intake heeft de potentiële aanvrager een helder beeld over de kansrijkheid van provinciale ondersteuning van het project, en kan desgewenst een officiële schriftelijke aanvraag indienen.

Artikel 7 Subsidieplafond Er is gekozen voor een programmabudget zonder specifieke verdeling over de verschillende doelen. Dit om te beschikken over maximale flexibiliteit om in te kunnen spelen op actuele situaties en om per project maatwerk te kunnen toepassen.