Beleidsregel mantelzorgwoning Venlo 2013

Awb:

Op basis van titel 4.3. van de Awb (art. 4.81 – 4.84) kan een bestuursorgaan beleidsregels vaststellen met betrekking tot een hem toekomende of onder zijn verantwoordelijkheid uitgeoefende, dan wel door hem gedelegeerde bevoegdheid. Het college van burgemeester en wethouders is in beginsel, op grond van de Wabo en het Bor, het bestuursorgaan dat bevoegd is tot het nemen van een besluit op een aanvraag om een omgevingsvergunning voor een mantelzorgwoning. Derhalve is het college ook bevoegd om hiervoor een beleidsregel vast te stellen.

Wro:

De gemeenteraad is bevoegd om een bestemmingsplan vast te stellen (artikel 3.1 Wro). Daarin worden regels gesteld over de bestemming en het gebruik van de grond en de bouwwerken.

Er worden twee soorten huisvesting voor mantelzorg onderscheiden, namelijk:

• •

  ‘inwoning’ binnen een bestaande woning of in een aanbouw.

• •

  ‘bijwoning’ in een bijbehorend bouwwerk cq vrijstaand bijgebouw.

Inwoning kan plaatsvinden door de mogelijkheden voor aan- en uitbouw in een bestaande woning optimaal te benutten. Deze vorm biedt vaak een prima oplossing voor huisvesting van mantelzorg. Er is dan sprake van één gezamenlijke toegang en van gemeenschappelijke voorzieningen. Inwoning is niet strijdig met de gebruiksvoorschriften in de bestemmingsplannen van de gemeente Venlo.

Bijwoning kan plaatsvinden in een bijbehorend bouwwerk zoals een garage of een schuur of in een verplaatsbare woonunit, die bij een bestaande woning wordt geplaatst. Bijwoning is wel strijdig met de gebruiksregels in de meeste bestemmingsplannen van de gemeente Venlo.

Huisvesting voor mantelzorg in een bijbehorend bouwwerk of in een verplaatsbare unit is dus volgens de meeste bestemmingsplannen niet toegestaan. Dit zou wel mogelijk kunnen worden gemaakt op de volgende wijzen:

• •

  Binnenplanse afwijkingsbevoegdheid: bij een bestemmingsplan kan worden bepaald dat bij een omgevingsvergunning kan worden afgeweken van de regels van het plan (artikel 3.6 lid 1 sub c Wro). Het nadeel is dat het geruime tijd vergt voordat een dergelijke regeling in alle bestemmingsplannen is opgenomen. Om die reden heeft dit instrument geen voorkeur.

• •

  Partiële herziening van bestemmingsplannen (een “paraplubestemmingsplan”), voor de toepassing van de hiervoor genoemde binnenplanse afwijkingsbevoegdheid. Een paraplubestemmingsplan is een gedeeltelijke herziening van meerdere bestemmingsplannen op één of meer aspecten, bijvoorbeeld op het gebruik van een bijbehorend bouwwerk als mantelzorgwoning. Voor de overige aspecten blijven de betreffende bestemmingsplannen van kracht. Gelet op de doorlooptijd, de ambtelijke capaciteit die is gemoeid met herziening en digitalisering en het feit dat de “kruimellijst” in het Bor naar alle waarschijnlijkheid zal worden uitgebreid met huisvesting ten behoeve van mantelzorg, is het nu niet zinvol om een paraplubestemmingsplan op te (laten) stellen voor mantelzorgwoningen.

• •

  Gebruiksregels. Daarnaast is het mogelijk om het wonen ten behoeve van mantelzorg in een vrijstaand gebouw of verplaatsbare unit rechtstreeks mogelijk te maken in de gebruiksregels van het bestemmingsplan. Ook hier geldt het nadeel dat het geruime tijd duurt voordat een dergelijke regel in alle bestemmingsplannen is opgenomen. Voor de korte termijn is deze oplossing dan ook niet zinvol.

Wabo:

In beginsel is het verboden zonder omgevingsvergunning een project uit te voeren, voor zover dat geheel of gedeeltelijk bestaat uit het gebruiken van gronden of bouwwerken in strijd met een bestemmingsplan. Indien een project in strijd is met het bestemmingsplan, kan het college besluiten om medewerking te verlenen aan het project met toepassing van een afwijkingsprocedure. Deze procedure kan worden gevolgd om de strijdigheid met het bestemmingsplan op te heffen. Het volgen van een afwijkingsprocedure is een bevoegdheid van het college en geen plicht. Algemene belangen worden afgewogen ten aanzien van de belangen die gemoeid zijn met het realiseren van het aangevraagde project.

Artikel 2.12, lid 1, sub a, Wabo geeft aan dat het college aan een met het bestemmingsplan strijdige activiteit medewerking kan verlenen als:

• 1.

  Het bestemmingsplan hiertoe zelf de mogelijkheid heeft (binnenplanse afwijking);

• 2.

  het Besluit omgevingsrecht en de daarbij behorende Bijlage II, deze mogelijkheid biedt, of,

• 3.

  de activiteit niet in strijd is met een goede ruimtelijke ordening en bij het besluit hiervoor een goede ruimtelijke onderbouwing kan worden gegeven.

In situatie 2 en 3 kan de aanvraag om een omgevingsvergunning worden verleend met toepassing van een de volgende procedures:

• •

  Een (kleine) buitenplanse afwijking (de “kruimellijst”). Bij afwijking van het bestemmingsplan kan voor een aantal categorieën een omgevingsvergunning worden verleend. Deze categorieën staan in de zogenaamde kruimellijst. Voorwaarde is wel dat het aantal woningen gelijk blijft. (artikel 2.12 lid 1 sub a onderdeel 2° Wabo jo. art. 2.7. Bor in samenhang met art. 4 van Bijlage II Bor). De kleine buitenplanse afwijking wordt voorbereid met de reguliere procedure. De doorlooptijd hiervan bedraagt acht weken. De “kruimellijst” is een lijst met categorieën van gevallen waarbij het college bevoegd is een omgevingsvergunning te verlenen voor planologische gebruiksactiviteiten die strijdig zijn met het bestemmingsplan. De doorlooptijd van de procedure bedraagt acht weken. Een “mantelzorgwoning” komt nog niet voor op de kruimellijst. De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft (in de brief van 24 november 2011) aangekondigd het Bor te willen aanpassen om huisvesting ten behoeve van mantelzorg mogelijk te maken door mantelzorgwoning als nieuwe categorie toe te voegen aan artikel 4 van Bijlage II van het Bor. De verwachting is dat deze wijziging binnen niet al te lange termijn via een wetsvoorstel “Wijziging van de Crisis- en herstelwet en diverse wetten in verband met het permanent maken Crisis- en herstelwet en het aanbrengen van enkele verbeteringen op het terrein van het omgevingsrecht (nr. 33 135) ” wordt doorgevoerd.

• •

  Een tijdelijke afwijking, voor zover de aanvraag betrekking heeft op een activiteit voor een bepaalde termijn en de activiteit niet in strijd is met een goede ruimtelijke ordening (artikel 2.12 lid 2 Wabo jo. art. 5.18 Bor). Gebruik maken van de bevoegdheid om tijdelijk af te wijken van het bestemmingsplan is mogelijk, maar is maximaal vijf jaar geldig. Dat zal in veel gevallen voor mantelzorg niet lang genoeg zijn. Hoewel de regering van plan is (volgens de brief van 24 november 2011) om deze termijn te verlengen tot maximaal tien jaar, zal ook dit in veel gevallen niet afdoende zijn. Bovendien is deze procedure tijdrovend; de doorlooptijd van deze procedure bedraagt maximaal 26 weken. Tezamen met de verlenging van de maximale termijn naar 10 jaar, is de intentie om deze voorbereidingsprocedure te verkorten naar acht weken in het hiervoor aangehaalde wetsvoorstel.

• •

  Een uitgebreide buitenplanse afwijking (ook wel een projectafwijkingsbesluit genoemd), indien de activiteit niet in strijd is met een goede ruimtelijke ordening en de motivering van het besluit een goede ruimtelijke onderbouwing bevat (artikel 2.12 lid 1 sub a onderdeel 3° Wabo). De procedure van een buitenplanse afwijking (projectafwijkingsbesluit) kent een langere doorlooptijd (26 weken), zware motiveringseisen en hoge lasten voor de burger.

Wet maatschappelijke ondersteuning en Wmo besluit (Besluit nadere regels Wet maatschappelijke ondersteuning 2013)

De beleidsregel mantelzorgwoning hanteert de begripsomschrijving van “mantelzorg” zoals is genoemd in de Wet: “mantelzorg: langdurige zorg die niet in het kader van een hulpverlenend beroep wordt geboden aan een hulpbehoevende door personen uit diens directe omgeving, waarbij zorgverlening rechtstreeks voortvloeit uit de sociale relatie en de gebruikelijke zorg van huisgenoten voor elkaar overstijgt”.

De doelgroep die aanspraak kan maken op deze beleidsregeling is de groep mensen, die alleen met mantelzorg (nog) zelfstandig kunnen wonen. Mensen kunnen hierdoor “thuis” blijven wonen en hoeven bijvoorbeeld niet naar een verzorgingstehuis. Er hoeft niet persé sprake te zijn van een ouder-kindrelatie. Ook een leeftijdsgrens is niet vereist. Er is sprake van een relatie tussen zorggever (veelal hoofdbewoner van de woning) en de zorgontvanger.

Geheel in de geest van de voorgenomen wijzigingen in het Bor wordt in deze beleidsregel onder een bijbehorend bouwwerk mede verstaan een gebouw bij een woning voor de huisvesting van een persoon die mantelzorg verleent aan- of ontvangt van een bewoner van de woning.

Een indicatie van het wijkteam, n.a.v. een keukentafelgesprek, (“zorgontvanger kan alleen nog met mantelzorg zelfstandig wonen”) moet de behoefte of noodzaak van mantelzorg aantonen. Indien geen andere indicatie voorligt is een verklaring van de huisarts nodig.

In het WMO besluit staan nadere regels over het vergoeden van voorzieningen door de gemeente. In dit besluit komt een indicatie voor een mantelzorgwoning niet voor. Wanneer dus een zorggever een familielid in huis haalt die mantelzorg nodig heeft, hoeft de gemeente daarvoor niets te vergoeden.