Verordening winkeltijden Vlieland 2011

Ondertekening

Nota-toelichting 1 Algemene toelichting

1. Uitgangspunten Winkeltijdenwet

De uitgangspunten komen neer op het volgende.

• 1.

  Op maandag t/m zaterdag is openstelling van winkels toegestaan tussen 06.00 en 22.00 uur. Gemeenten mogen tijdens deze uren geen beperkingen opleggen aan de openstelling van winkels.

• 2.

  Aan het aantal openingsuren per winkel per week is geen maximum verbonden.

• 3.

  Tijdens de nachturen van 22.00 tot 06.00 uur is winkelopening op werkdagen niet toegestaan. Gemeenten kunnen echter vrijstellingen of ontheffingen van deze verplichte winkelsluiting verlenen. Op Goede Vrijdag, Kerstavond (24 december) en Dodenherdenking (4 mei) moeten de winkels vanaf 19.00 uur dicht zijn.

• 4.

  Op zon- en feestdagen is winkelopening niet toegestaan. Voor maximaal 12 zon- en feestdagen per kalenderjaar kan de gemeente vrijstelling of ontheffing van deze verplichte sluiting verlenen. De Winkeltijdenwet merkt in dit verband als feestdagen aan: Nieuwjaarsdag, tweede Paasdag, Hemelvaartsdag, tweede Pinksterdag en eerste en tweede Kerstdag.

• 5.

  Winkels waar uitsluitend of hoofdzakelijk levensmiddelen worden verkocht (in de praktijk gaat het vaak om supermarkten) kunnen ontheffing krijgen om op zon- en feestdagen vanaf 16.00 uur open te zijn. Ze moeten dan wel op alle zon- en feestdagen voor 16.00 uur dicht zijn, ook als die als koopzondag zijn aangewezen. Belangrijk is ook dat er in een gemeente maar één ontheffing per 15.000 inwoners mag worden verleend.

• 6.

  De raden kunnen bij verordening vrijstelling verlenen van de verplichte winkelsluiting op zon- en feestdagen in verband met op de gemeente of een deel daarvan gericht autonoom toerisme.

De Winkeltijdenwet is niet alleen van toepassing op winkels: het is op de in artikel 2, eerste lid, van de wet bedoelde dagen en tijden ook verboden om in de uitoefening van een bedrijf (anders dan in een winkel) goederen te koop aan te bieden of te verkopen aan particulieren. Dit volgt uit artikel 2, tweede lid.

1.1 Ruimere openstellingsmogelijkheden winkels

In de Winkeltijdenwet is winkelopening toegestaan op werkdagen tussen 06.00 uur en 22.00 uur. De openstelling van winkels gedurende deze uren is ongelimiteerd. Binnen dit tijdsbestek kunnen gemeenten ook geen beperkingen aan de openstelling van winkels opleggen. De winkelier kan aldus binnen dit tijdsbestek geheel naar eigen inzicht de winkel openstellen.

Ook in de Winkeltijdenwet geldt als algemene regel dat op zon- en feestdagen winkels gesloten zijn. Deze regel is niet van toepassing op winkeliers die een geloofsovertuiging aanhangen welke de wekelijkse rustdag op een andere dag dan de zondag houdt. Deze winkeliers dienen dan wel op hun eigen religieuze rustdag hun winkel gesloten te houden. In het Vrijstellingenbesluit Winkeltijdenwet is daarbij bovendien voorzien in vrijstellingen van de verplichte zondagssluiting voor winkels die reeds van oudsher ook op zondag geopend zijn. De wet is niet alleen van toepassing op winkels, maar ook op andere vormen van detailhandel, zoals de ambulante handel.

1.2 Gemeentelijke bevoegdheden

In de Winkeltijdenwet gekozen voor ruime bevoegdheden voor de gemeente om ook buiten de wettelijke tijden winkelopening toe te staan. Deze bevoegdheden kunnen worden ingedeeld in:

• 1.

  Bevoegdheden op werkdagen

De gemeentelijke bevoegdheden op werkdagen behelzen feitelijk de mogelijkheid om ook na 22.00 uur winkelopening toe te staan (art. 7 van de Winkeltijdenwet). De winkeltijdenverordening moet in een grondslag voorzien om de detailhandelsactiviteiten mogelijk te maken die na 22.00 uur op werkdagen plaatsvinden. Dat is gebeurd in artikel 7 van de verordening.

b. Bevoegdheden op zon- en feestdagen en 19-uurdagen

De gemeenteraad heeft op grond van artikel 3, eerste lid, Winkeltijdenwet de bevoegdheid om per kalenderjaar maximaal twaalf zondagen of feestdagen als koopzondag aan te wijzen. Deze bevoegdheid geldt per deel van de gemeente afzonderlijk en kan worden overgedragen aan het college van burgemeester en wethouders. Ook kan de raad het college van burgemeester en wethouders een ontheffingsbevoegdheid toekennen. In de Winkeltijdenverordening Vlieland is geen koopzondagenregeling opgenomen, omdat door toepassing van de toerismebepaling (artikel 6) de winkels iedere zondag geopend mogen zijn.

Artikel 2, eerste lid, aanhef en onder a, Winkeltijdenwet bepaalt dat de winkels op zondag gesloten moeten zijn. In het eerste lid, onder b, wordt een aantal andere dagen genoemd waarop de winkels gesloten moeten zijn, namelijk Nieuwjaarsdag, tweede Paasdag, Hemelvaartsdag, tweede Pinksterdag en eerste en tweede Kerstdag. Deze dagen zijn in artikel 1 van de verordening gedefinieerd als feestdagen. Daarnaast noemt artikel 2, eerste lid onder b, van de Winkeltijdenwet nog drie dagen waarop de winkels gesloten moeten zijn vanaf 19.00 uur: Goede Vrijdag, 4 mei en 24 december. Deze dagen vallen dus niet onder het begrip feestdagen; Nieuwjaarsdag, tweede Paasdag, Hemelvaartsdag, tweede Pinksterdag en eerste en tweede Kerstdag zijn ook in artikel 1 van het Vrijstellingenbesluit Winkeltijdenwet gedefinieerd als feestdagen.

c. Bevoegdheden voor specifieke situaties

De gemeente heeft de bevoegdheid om bij verordening een vrijstelling te verlenen van het verbod om op zon- en feestdagen open te zijn vanwege op de gemeente of een deel daarvan gericht autonoom toerisme (artikel 3, derde lid, onder a). Deze vrijstelling kan worden verleend voor de gehele gemeente of een deel daarvan. Hierbij geldt de wettelijke voorwaarde dat de lokale aantrekkingskracht voor toeristen niet wordt bepaald door de (vrijgestelde) winkelopening. Deze bevoegdheid is uitgewerkt in artikel 6 van de verordening.

De wet voorziet in artikel 3, vierde lid, in een bevoegdheid van de gemeenteraad om in een verordening een bevoegdheid aan het college van burgemeester en wethouders toe te kennen om aan winkels die uitsluitend of hoofdzakelijk eet- en drinkwaren verkopen een ontheffing te verlenen voor opening op zon- en feestdagen vanaf 16.00 uur. Per 15.000 inwoners van de gemeente mag slechts één winkel worden aangewezen. In gemeenten met minder dan 15.000 inwoners mag aan één winkel een dergelijke ontheffing worden verleend. Omdat in de verordening gekozen is voor het toepassen van een toeristisch regime, waardoor alle winkels op zondag geopend mogen zijn, is ervoor gekozen om deze mogelijkheid niet in de nieuwe verordening op te nemen.

Het college heeft op grond van artikel 4, eerste lid, van de wet de bevoegdheid om bij plotseling opkomende bijzondere omstandigheden een vrijstelling van de verplichte winkelsluiting te verlenen. Daarnaast kan de raad het college in bij de verordening aangewezen gevallen de bevoegdheid toe kennen op verzoek een ontheffing verlenen bij bijzondere gelegenheden van tijdelijke aard en voor het uitstallen van goederen. Omdat de winkels op grond van artikel 6 van de winkeltijden verordening op alle zon- en feestdagen geopend mogen zijn, is het niet nodig een dergelijke bevoegdheid in de nieuwe verordening op te nemen.

1.3 Handhaving

De controle op de naleving van de regels is in eerste instantie een taak van de plaatselijk bevoegde politie in overleg met de gemeente. De Economische Controledienst (ECD) wordt daarbij ingeschakeld als er een landelijke coördinatie vereist is.

Bijlage 1

Nadere motivering toeristische aantrekkingskracht van de gemeente Vlieland

De Winkeltijdenwet bepaalt in artikel 2, lid 1 dat het verboden is om een winkel voor het publiek geopend te hebben voor het publiek op zon- en feestdagen.

De gemeenteraad heeft de bevoegdheid om bij verordening een vrijstelling te verlenen van het verbod om op zon- en feestdagen open te zijn vanwege op de gemeente of een deel daarvan gericht autonoom toerisme (artikel 3, 3e lid, onder a). Deze vrijstelling kan worden verleend voor de gehele gemeente of een deel daarvan. Hierbij geldt de wettelijke voorwaarde dat de lokale aantrekkingskracht voor toeristen niet wordt bepaald door de (vrijgestelde) winkelopening.

De bepaling mag daarbij alleen worden toegepast als er sprake is van toerisme van een substantiële omvang in de gemeente of een deel daarvan. Verder is van belang dat de winkelopening moet dienen ter ondersteuning van het toerisme.

In artikel 3, lid 6 van de Winkeltijdenwet is opgenomen dat de gemeenteraad bij een besluit op grond van het derde lid, onder a, tot de verlening van een vrijstelling in ieder geval de volgende belangen betrekt:

• 1.

  werkgelegenheid en economische bedrijvigheid in de gemeente, waaronder mede wordt begrepen het belang van winkeliers met weinig of geen personeel en van winkelpersoneel,

• 2.

  de zondagsrust in de gemeente,

• 3.

  de leefbaarheid, de veiligheid en de openbare orde in de gemeente.

Artikel 3, lid 7 vermeldt dat een besluit als bedoeld in het 3e lid, onder a, vergezeld gaat van een toelichting. Deze toelichting bevat ten minste een motivering dat wordt voldaan aan de voorwaarden die in het 3e lid, onder a, worden gesteld aan de toepassing van de bevoegdheid tot het verlenen van vrijstelling onderscheidenlijk het toekennen van een ontheffingsbevoegdheid.

De toelichting beschrijft tevens de belangen, waaronder in ieder geval de in het 6e lid genoemde, die in de besluitvorming zijn betrokken, alsmede een motivering op welke wijze die belangen in de besluitvorming zijn betrokken.

Toelichting Toerisme bepaling

Vlieland heeft door haar recreatiegebieden, toeristische voorzieningen, stranden, jachthaven en dergelijke een sterke autonome toeristische aantrekkingskracht. Deze toeristische aantrekkingskracht is bovendien substantieel aanwezig gezien de 7.288 toeristische bedden (afgezet tegen +/- 1130 inwoners) en ongeveer 650.000 overnachtingen en 240.000 jaarlijkse toeristen.

Voor sommige detailhandelsactiviteiten is een zondagssluiting niet logisch. Te denken daarbij valt aan bijvoorbeeld de fietsenverhuur, supermarkt(en), kleding- en souvenirswinkels. Om deze redenen wordt dit zogenaamde toeristische regime van toepassing verklaard op het gehele grondgebied van de gemeente Vlieland.

Werkgelegenheid en Economische bedrijvigheid

Zondagopenstelling zorgt voor een toename van de werkgelegenheid en een toename van de economische bedrijvigheid in het dorp. Door de aanwezigheid van weekendgasten is er specifieke vraag naar weekend openstellingen. Het toerisme betreft ongeveer 70% van de Vlielandse economische bedrijvigheid. Dit is inclusief de verschillende detailhandelsactiviteiten.

De detailhandelsactiviteiten zijn een factor 2 ½ groter dan gemiddeld in gemeenten zonder toeristische aantrekkingskracht. Deze hoeveelheid winkels dankt haar bestaansrecht voor een groot deel aan het toerisme. Zonder exact te weten hoeveel arbeidsplaatsen binnen detailhandel vallen, kan wel gesteld worden dat er ongeveer 325 arbeidsplaatsen van de 500 plaatsen binnen toerisme vallen. De zondagsopenstelling biedt mogelijkheid voor een positief effect op de arbeidsmarkt.

Winkeliers met weinig personeel

Zondagsopenstelling legt geen dwang bij (kleine) detaillisten om mee te doen met de wekelijkse zondagsopenstelling. De afgelopen jaren is gebleken dat er winkeliers zijn die geen gebruik maken van de wekelijkse zondagsopenstelling. Ten aanzien van kleine winkels is niet per definitie te stellen dat die geen gebruik maakt van de zondagopenstelling. Veelal staat de eigenaar zelf op de zondag in de winkel. Wij zien geen redenen om aan te nemen dat de zondagsopenstelling op Vlieland zal leiden tot een (aantoonbare) verslechterde positie van het M.K.B.

Leefbaarheid en Openbare Orde

Naast de economische impuls in het dorp zal de invoering van het toeristische regime ook een bijdrage leveren aan de leefbaarheid van het dorp. Wij verwachten wat betreft de openbare orde geen nadelige gevolgen van de verruiming van de openingstijden van de winkels. Na vaststelling van de winkeltijdenverordening Vlieland in april 2004 en daarmee de verruiming van de zondagopenstelling is van nadelige gevolgen voor de openbare orde niets gebleken.

De openstelling kan naar verwachting leiden tot een toename van de drukte in met name de Dorpsstraat op zon- en feestdagen. Echter, de opening van de winkels zal niet of nauwelijks van invloed zijn op de zondagsrust ook al omdat het grootste deel van de Vlielandse horeca al in het winkelgebied is gevestigd en er om die reden al sprake is van extra drukte.

Verder verwachten wij niet dat het verruimen van de winkelopenstelling met de zondagsopening zal leiden tot een zware uitbreiding van de toezicht- en handhavingstaak in dezen. Ook hierbij verwijzen wij naar de situatie zoals deze reeds sinds 2004 van toepassing is.

Zondagrust

De openstelling zal naar verwachting wel leiden tot een beperkte toename van de drukte in de Dorpsstraat op zon- en feestdagen. Echter, de opening van winkels zal niet of nauwelijks van invloed zijn op de zondagsrust. De kerk moet wel ongehinderd hun activiteiten op zondag kunnen uitoefenen. Sinds de invoering van de toerismebepaling in 2004 is niet gebleken dat de verruimde zondagopenstelling grote negatieve effecten heeft op de zondagsrust.

Ten slotte zorgt toepassing van de toerismebepaling voor heel Vlieland voor gelijkspeelveld voor alle ondernemers op het gebied van winkelopenstelling waarbij geen sprake is van oneerlijke concurrentie tussen ondernemers in verschillende delen van Vlieland.

De vrijstelling geldt, net als die op grond van de oude winkeltijdenverordening, van 10.00 uur tot 18.00 uur, hetgeen een beperking betekent ten opzichte van de tijden waarin de winkels op werkdagen (maandag tot en met zaterdag) volgens de wet geopend mogen zijn te weten van 06.00 tot 22.00 uur.