Reclame maken in Westland

1.1 Aanleiding

Gemeente Westland is een gebied waar veel grote, middelgrote en kleine bedrijven gevestigd zijn. Om hun diensten en producten in de maatschappij onder de aandacht te brengen, maken zij gebruik van allerlei communicatiemiddelen, waarvan het plaatsen van reclame-uitingen er één is. Reclame-uitingen kunnen vele vormen hebben zoals gevelreclames, spandoeken en lichtreclames.

Reclame-uitingen beïnvloeden het beeld van de openbare ruimte sterk. Dit is het geval in de kernen, maar ook langs doorgaande wegen en in het buitengebied. Zo zijn bijvoorbeeld kwekers in het buitengebied minder vaak aangesloten bij afnemende organisaties, waardoor ze zich gedwongen zien zelf reclame te maken voor hun producten en naamsbekendheid. Door de grote bedrijvigheid en (kassen)bouwprojecten in Westland, zijn er veel bouwborden te vinden, maar ook sponsorreclames en aankondigingen van evenementen. Het opstellen van criteria voor reclame-uitingen is een manier om wildgroei te voorkomen.

De behoefte aan reclamebeleid is ontstaan om verschillende redenen, zoals:

Versnipperd en ontbrekend beleid

• Een volledig reclamebeleid ontbrak. Het was voor medewerkers en burgers, bedrijven en instellingen onduidelijk waar gezocht moest worden naar informatie/richtlijnen met betrekking tot reclame-uitingen. Er waren wel richtlijnen, maar deze waren verspreid over verschillende stukken. Daarnaast waren er onderdelen waarop reclamebeleid ontbrak. Het ontbreken van reclamebeleid betekende dat er geen toetsings- en handhavingskader was. Gevolg daarvan was een periode, waarin ongewenste reclame-uitingen werden geplaatst, bijvoorbeeld op kassen of langs zichtlocaties, die niet verwezen naar het bedrijf of het terrein waarop ze zich bevinden. Hier kon niet tegen opgetreden worden en er ontstond een rommelig beeld in de openbare ruimte.

Wijzigingen in wet- en regelgeving

• Begin 2010 is het reclamevergunningsstelsel geschrapt uit de Algemene Plaatselijke Verordening (APV), op basis van de modelverordening van de VNG. De reden vanuit de VNG voor het schrappen van dit stelsel was deregulering. Reclame-uitingen zouden onder het bouwvergunningsregime kunnen vallen. In de APV waren slechts verbodsbepalingen opgenomen met daarin dat reclame-uitingen geen hinder voor het verkeer of ernstige hinder voor de omgeving mochten opleveren. Deze bepalingen waren niet uitgewerkt in beleidsregels of nadere regels.

• Daarnaast is op 1 oktober 2010 de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) met het daarbij behorende Besluit omgevingsrecht (Bor) in werking getreden. In het Bor worden de omgevingsvergunningsvrije activiteiten omschreven. Een aantal van deze omgevingsvergunningsvrije activiteiten heeft betrekking op reclame-uitingen. Voor reclame-uitingen zonder constructieve consequenties geldt geen omgevingsvergunningsplicht, dus geen preventieve toetsing. Ook jurisprudentie heeft uitgewezen dat bijvoorbeeld het plaatsen van een gevelreclamebord van 4,7 m bij 0,2 m geen bouwactiviteit is als bedoeld in de Wabo.

• Gevolg van het bovenstaande is dat er langzamerhand steeds meer reclame-uitingen geplaatst zullen worden. Dit komt de ruimtelijke kwaliteit en de leefbaarheid van Westland niet ten goede.

Klachten van burgers

• Jaarlijks komen er tientallen klachten binnen over reclame-uitingen. De klachten bestaan uit onder andere de plaatsing van reclameborden, vlaggen en spandoeken, verkeershinder door reclameborden, te laat verwijderde bouwborden, versleten borden, ontsierende reclame-uitingen en overdaad aan reclame-uitingen.

Raadsvragen

• In 2009 zijn raadsvragen gesteld betreffende reclame-uitingen over het vergroten van het aantal plaatsingsmogelijkheden van driehoeksborden en over de hoogte van de reclamemast van 30 m hoog met bord van 9 m bij 12 m op bedrijventerrein Honderdland te Maasdijk.

Coalitieakkoord

• In het hoofdstuk "Veiligheid en handhaving" van het Coalitieakkoord 2010-2014 staat als één van de speerpunten van handhaving genoemd: handhaven op wildplakken en illegale reclame-uitingen. Handhaving is alleen mogelijk op grond van duidelijke regelgeving. Het onderwerp reclamebeleid is tevens opgenomen in de lange termijn agenda.

Kans voor de ruimtelijke kwaliteit, de leefbaarheid en het imago van Westland

• Door middel van een helder reclamebeleid geeft de gemeente duidelijkheid over wat wel en wat niet mag en dat komt de ruimtelijke kwaliteit en dus ook de leefbaarheid en het imago van Westland ten goede. Goede handhaving is een voorwaarde voor succes.

1.2 Doelstelling "Reclame maken in Westland"

De doelstelling van "Reclame maken in Westland" luidt als volgt:

Te komen tot een verantwoorde en beheersbare situatie in de openbare ruimte ten aanzien van reclame-uitingen, waarbij een balans wordt gevonden tussen de ruimtelijke kwaliteit van de openbare ruimte enerzijds en de belangen van de ondernemers anderzijds.

Dit wordt bereikt door:

• Het bieden van toetscriteria/richtlijnen, waarmee alle relevante gemeentelijke afdelingen kunnen werken, voor de beoordeling en handhaving van omgevingsvergunningsaanvragen;

• Het bieden van toetscriteria/richtlijnen voor niet omgevingsvergunningsplichtige reclame-uitingen (met verwijzing vanuit de APV), op grond waarvan achteraf gehandhaafd kan worden;

• Bij het opstellen van de criteria niet alleen specialisten op het gebied van stedenbouw, vergunningverlening, handhaving en front-office te betrekken, maar ook vertegenwoordigers van ondernemers- en winkeliersverenigingen;

• Transparant te maken voor bedrijven, burgers en instellingen hoe gemeente Westland met reclame-uitingen omgaat en aan welke eisen reclame-uitingen moeten voldoen. Hier is een intensief communicatietraject aan verbonden;

• Een adequate handhaving.

 Gekozen is voor een systematiek van algemeen geldende regels, welke worden aangestuurd vanuit de APV (voor omgevingsvergunningsvrije reclame-uitingen) en vanuit de Welstandsnota (voor omgevingsvergunningsplichtige reclame-uitingen).

1.3 Afbakening

Definitie reclame: iedere openbare en/of systematische directe dan wel indirecte aanprijzing van goederen, diensten en/of denkbeelden door een adverteerder of geheel of deels ten behoeve van deze, al dan niet met behulp van derden. Onder reclame wordt mede verstaan het vragen van diensten en naamsaanduidingen.

Om geen regels te stellen die in strijd zijn met artikel 7 van de Grondwet (vrijheid van meningsuiting) of voor zaken die gelegen zijn in de privésfeer, gaat dit beleidsstuk allereerst over handelsreclame, zichtbaar vanaf het openbaar toegankelijke gebied (openbaar groen, water en weg). Het betreft reclame met een commerciële doelstelling. Dit is reclame van personen, bedrijven en/of overheden die als doel hebben winst te maken. Daarnaast worden gerelateerde onderwerpen zoals wegwijsborden en politieke uitingen meegenomen.

Het reclamebeleid gaat over:

• Reclame-uitingen aan gevels en los van de gevel;

• Reclame-uitingen in winkelgebieden, bedrijventerreinen, woongebieden, kassengebied, sport- en recreatieterreinen en kust- en strand;

• Reclame-uitingen van bedrijven, instellingen en overheid;

• Reclame-uitingen op gronden van particulieren, bedrijven, instellingen en overheid, voor zover er geen hogere regelgeving van toepassing is;

• Inpandige reclame-uitingen die gericht zijn op zichtbaarheid vanaf de weg;

• Wegwijsborden (bijvoorbeeld op bedrijventerreinen), voor zover dit onder gemeentelijke bevoegdheid valt en niet valt onder "(object)bewegwijzering of de wegenverordening Zuid-Holland 2010";

• Terrasreclame;

• Informatieborden;

• Politieke uitingen.

Bijvoorbeeld: Gevel- en dakreclame, spandoeken, vlaggenmasten, bouwborden, reclame op parasols en schermen, abri-reclame, rotonde-reclame, mupi's (stadsplattegronden), aanplakbiljetten, verplaatsbare reclame-uitingen (geparkeerde reclame-auto’s, uitstallingen in winkelgebieden), driehoeksborden, wegwijsborden en steigerreclame.

Het reclamebeleid gaat niet over:

• Reclame-uitingen die niet zichtbaar zijn vanaf het openbaar toegankelijke gebied (openbaar groen, water en weg);

• Reclame-vliegtuigjes;

• Bewegende reclame-uitingen (rijdend, op flyers);

• Onverlichte kleine reclameobjecten zoals prullenbakken, die functioneel geplaatst zijn. Hiervoor gelden geen criteria;

• Uitstallingen van producten;

• Bewegwijzering;

• Reclame-uitingen die onder de Verordening Bescherming Landschap en Natuur Zuid-Holland (VBLN) van de provincie vallen.

• Reclame-uitingen op rijkswegen en provinciale wegen, waar de Wet beheer rijkswaterstaatswerken, respectievelijk de Wegenverordening Zuid-Holland 2010 van toepassing zijn.

• Onderzoek naar reclamebelasting[1]en/of precariobelasting[2].

• Onderzoek naar locaties voor billboards, digitale LED schermen e.d.

Met de volgende ontwikkelingen binnen gemeente Westland is afgestemd:

• Welstandsbeleid;

• Ontwikkeling beleid "openbare ruimte";

• Aanbestedingstraject abri's;

• Bedrijven Investeringszones.

[1]Reclamebelasting kan worden geheven ter zake van openbare aankondigingen die zichtbaar zijn vanaf de openbare weg (artikel 227 Gemeentewet of artikel 59 FinBES). Het vereiste dat de reclame zichtbaar is vanaf de openbare weg, heeft tot gevolg dat belasting verschuldigd is bij zowel reclamevoorwerpen boven grond van de lokale overheid, als reclamevoorwerpen boven particuliere grond. Daarin verschilt de reclamebelasting derhalve van de zogenaamde precariobelasting.

[2]Precariobelasting kan worden geheven ter zake van het hebben van voorwerpen onder, op of boven voor de openbare dienst bestemde gemeentegrond (artikel 228 Gemeentewet). Hierbij moet worden gedacht aan een winkeluitstalling en allerlei andere voorwerpen die op straat te vinden zijn. Ook het terras van een café dat zich op de openbare grond bevindt valt er onder.

1.4 Leeswijzer

In hoofdstuk 2 worden visie en uitgangspunten beschreven. Vervolgens worden in hoofdstuk 3 de toetscriteria voor de verschillende reclame-uitingen genoemd. Allereerst wordt het stroomschema doorlopen, vervolgens wordt er aan de algemene criteria getoetst en tot slot aan de gebiedsspecifieke criteria en/of aan de criteria voor de soort reclame-uiting. Hoofdstuk 4 gaat over de handhaving op illegaal geplaatste reclame-uitingen en hoofdstuk 5 beschrijft het overgangsrecht. In hoofdstuk 6 is de citeertitel te vinden. In de bijlagen zijn onder andere het juridische kader (landelijke, provinciale en gemeentelijke regelgeving), de gebiedskaartjes en definities van de genoemde reclame-uitingen opgenomen.