Besluit van de gemeenteraad van de gemeente Westvoorne houdende regels omtrent de richting voor beleid, inrichting en beheer van het openbaar groen

1.1 Achtergronden, doel en status van het Groenbeleidsplan

Achtergronden Groenbeleidsplan

De gemeente Westvoorne ligt op de overgang tussen de zeekleipolders en het duinengebied va Voorne – Putten. De landelijke omgeving met dijken, duinen, bossen en zee steekt sterk af tegen het drukke en bedrijvige Rotterdam e.o. Daarbij ervaar je een enorme omgevingsverandering van een verstedelijkte omgeving naar de landelijke, natuurrijke en rustgevende omgeving van bos, duin, water en dorpse sferen.

Het gemeentebestuur heeft daaraan ook terecht haar missie ontleent:

Westvoorne: tuin van het regio Rijnmond.

In deze missie worden vervolgens een dorps woonmilieu in een natuurlijke en recreatief aantrekkelijke omgeving als belangrijke pijlers ervaren.

De bewoners worden ook aangemoedigd om zich, samen met het gemeentebestuur, actief in te zetten om deze kwaliteiten te bewaken en waar mogelijk verder te ontwikkelen. In het bijzonder wordt geappelleerd aan de eigen verantwoordelijkheid van de bewoners voor haar directe woon- en leefomgeving.

Het Groenbeleidsplan gaat in op deze ambities voor met name het groen binnen de kernen en de aansluiting met het omringende landschap.

En gelukkig is Westvoorne erg groen. Groen dat zorgvuldig is opgebouwd en zorgvuldig wordt beheerd en onderhouden.

De groeninrichting heeft soms een direct verband met de het verleden, de natuurlijke omgeving of is karaktervol en geeft daarmee een eigenheid aan een bepaalde plek. Deze waarden zijn belangrijk om herkend te worden en bij herinrichting als uitgangspunten mee te nemen en waar nodig te beschermen.

Zo kenmerkt Oostvoorne zich onder-meer door riante woonwijken in een bosrijke omgeving welke zich vermengen met de omringende bos- en duingebieden. Het vele groen in de particuliere tuinen, tezamen met de bomenlanen maken deze omgeving tot gewilde woonplekken. Het centrum met de burcht en de stevige boomstructuur op het Dorpsplein geven deze omgeving cachet en geven een handreiking naar het verleden. De nieuwere uitbreidingen aan de oostzijde van het dorp zijn compacter bebouwd waarin de watergangen structuur aan de wijken geven.

Rockanje is compacter gebouwd en meer naar binnen gekeerd. Hier zorgen de waterpartijen voor een parkachtige sfeer; soms worden deze parkzones onvoldoende als doorgaande blauwgroene linten ervaren of zijn te dicht beplant. Typisch is de uitgebreide toepassing van vormbomen in het centrum en de robuuste bomenlanen langs de belangrijkste wegen. Opvallend is de oost-west doorsnijding van het dorp door een langzaamverkeersverbinding, die voorheen een belangrijke hoofdontsluiting van het dorp vormde. Deze verbinding wordt gekenmerkt door watergangen en groene oevers met bomen.

De Strandweg is een harde grens tussen de bebouwing en het bosrijke duingebied.

Tinte ligt als langgerekt woonlint (met een klein buurtje en open groenpleintjee) midden in de polder met een noordelijk en zuidelijk deel. Tussen deze twee delen is het landschap open, waardoor een verbrokkeling lijkt.

De groene en verzorgde uitstraling van de kernen is iets om trots op te zijn, evenals de dorpse sfeer.

Daardoor wonen de mensen graag in de groene omgeving van Oostvoorne, Rockanje en Tinte. Dit ‘thuisgevoel’ wordt in onze maatschappij steeds schaarser en derhalve belangrijk genoeg om als gemeente te erkennen en door te geven aan nieuwe generaties.

En toch staat deze kwaliteit onder druk.

Landelijk spelen ontwikkelingen van overheidswege zoals het inbreiden met woningen ten koste van openbaar groen, overlas van bomen en plantvakken (onveilig, schaduw), krimpende beheerbudgetten en “schoon, heel en veilig” als inrichtingsnorm voor de openbare ruimte. Maatschappelijke ontwikkelingen die het nodig maken om bewuster de beschikbare gelden in te zetten. Binnen de gemeente Westvoorne bleven bezuinigingen nog beperkt tot het niet meer geheel opnemen van prijsindexering en areaaluitbreiding in de jaarbegrotingen.

Politiek en bestuur dienen beter gedocumenteerd te worden over de gevolgen van en relaties tussen de inzet van middelen en de kwaliteit van de woonomgeving c.q. het openbaar groen.

Afwegingen daarbij het Groenbeleidsplan informatie moet aanleveren om verantwoorde keuzes te maken voor zowel politiek, bestuur als de ambtelijke organisaties.

Keuzes die vooral ingegeven moeten zijn op het beschermen en verbeteren van bijzondere en samenhangende kwaliteiten van het groenstructuur, het effectief besteden van de beschikbare middelen en het voorkomen van kapitaalsvernietiging.

Doel van het Groenbeleidsplan

Middelen voor inrichting en beheer van het groen zijn terecht gelimiteerd. Het gemeentebestuur moet deze dan ook evenwichtig inzetten in het belang van het welzijn van de burger. Effectief en gericht investeren in kwaliteit van inrichting en verzorging van het groen moet daarom het uitgangspunt voor het groenbeheer zijn. Van belang is daarbij dat voor bestuurders kwaliteit tastbaar wordt en er verantwoorde en duurzame beslissingen genomen kunnen worden.

Doelstelling van dit Groenbeleidsplan:

Het beeld brengen van de belangrijkste pijlers van de huidige groenstructuur ter bescherming van samenhang en identiteit maar vooral samenhangend ontwikkelen naar een karaktervolle, duurzame en hoogwaardige groenstructuur is daar een belangrijke koers in. Van het groen in de directe woonomgeving mag verwacht worden dat inrichting en gebruik meer afgestemd worden op de lokale wensen van bewoners en daarmee bewust als minder duurzaam wordt beschouwd. De ontwikkeling en bescherming van de groenstructuur is feitelijk niet aan een beheerperiode gerelateerd, de actiepunten wel.

Status van het Groenbeleidsplan

Het Groenbeleidsplan heeft geen juridische status. Het is een beleidsdocument waarmee de gemeente – bestuur en ambtelijke dienst – de richting voor beleid, inrichting en beheer van het openbaar groen binnen de kernen vaststelt. Het plan wordt daarmee een duurzaam instrument:

• -

  als informatiebron over de functies, de waarde en belang van groen in de woon- en werkomgeving;

• -

  als onderkenning van structureel en derhalve duurzaam te beschermen groenstructuur en overig groen waar een flexibelere toepassing aan ontleend kan worden;

• -

  als ideeënboek bij planontwikkeling en als basis voor interactieve planuitwerkingen op wijk- en buurtniveau;

• -

  als beleidskader voor integrale plantoetsingen, termijngericht kwaliteitsverbeteringen en beheerafwegingen

• -

  als instrument voor het toekennen van budgetten door het gemeentebestuur.

Niet alle onderwerpen zijn tot in detail uitgewerkt, het plan geeft wel voldoende richting aan vervolgacties en beleidskeuzes:

• a.

  Verantwoording en planning van acties ter verbetering of herstel van de groenstructuur. Daarbij wordt vooral ingespeeld op haalbare oplossingen.

• b.

  Het neerzetten van een aantal beleidsthema’s: probleemstelling > politieke oplossingsrichting> prioriteit voor verdere uitwerking en uitvoering.

Op deze wijze blijft het Groen beleidsplan compact en overzichtelijk en geeft de organisatie voldoende handvatten om de komende vijf jaar doelgericht de noodzakelijke acties ten uitvoer te brengen.

Het Groenbeleidsplan onderkent meerdere termijnen:

Het onderdeel Groenstructuurplan en de daarbij horende verbeteracties zijn opgesteld voor de lange termijn. Hier zijn bewust geen prioriteiten aan gesteld, omdat deze acties geïntegreerd zullen worden in andere renovatie- en verbeterplannen.

Het onderdeel Groenbeleid en de daarbij horende acties en besluiten zijn voor een periode van 5 jaar (2005 – 2010) opgesteld en dienen in het vijfde jaar te worden geactualiseerd voor wederom vijf jaar.

Bij het opstellen van het Groenbeleidsplan is aansluiting gezocht bij andere beleids- en bestemmingsplannen. Een overzicht hiervan is opgenomen in de literatuurlijst.

1.2 Leeswijzer

Dit groenbeleidsplan bestaat uit twee hoofdonderdelen. “de groenstructuur” en het “groenbeleid”.

Er is een sterke onderlinge relatie tussen de structuur en het beleid. Een goed groenbeleid is het instrument om de groenstructuren en de kwaliteit van het groen in stand te houden en daar waar nodig te verbeteren.

In de Visie op de Groenstructuur (hoofdstuk 2) wordt ingegaan op de kwalificering van het groen en de groenstructuren. Er worden allereerst uitgangspunten genoemd, zoals de huidige groenstructuur, landschapsstructuur, stedenbouwkundige structuur en de wegenstructuur.

Vanuit deze uitgangspunten zijn de functies en waarderingen van de groenstructuur in kaart gebracht. Vervolgens zijn per dorp actiepunten genoemd die uitgevoerd moeten worden om de groenstructuur in stand te houden of te verbeteren.

Aan deze visie op de groenstructuur kan bij budgettaire afweging ook prioriteit (van overwegend belang voor het groene dorpsimago en van belang voor buurt of straat) worden ontleend en bijvoorbeeld randvoorwaarden voor de verkoop van groenstroken.

In het onderdeel Groenbeleid (hoofdstuk 3) wordt ingegaan op verschillende thema’s die belangrijk zijn voor het beheren en ontwikkelen van een passende en duurzame groenstructuur met de daarvoor benodigde middelen.

Het Groenbeleid wordt uiteindelijk samengevat in actiepunten die ter besluitvorming zijn voorgelegd aan de Raad.

Deze besluitvorming is wenselijk voor een effectief groenbeheer.

1.3 Juridische en wettelijke kaders

Het openbaar groen is primair een verantwoordelijkheid van de gemeente Westvoorne. Toch is het wel of niet instandhouden ervan niet vrijblijvend. Hogere overheden hebben wetgeving en beleid ontwikkeld ter bescherming van groen, waaraan de gemeente zich heeft te houden.

Het groenbeleid- en beheer dient rekening te houden met de planologische kaders (streek- en bestemmingsplannen) zoals bijvoorbeeld de realisatie van en aansluiting op de Ecologische en Groene Hoofdstructuur en zijn Boswet, Flora-en faunawet, Monumentenwet sterk beschermend voor gebieden, objecten of soorten.

Ook in het beheer zijn de Wet Milieubeheer, Bouwstoffenbesluit, Zorgplicht bomen, Keur Waterschap, Habitatrichtlijn en Distelverordening regels waarbinnen gewerkt moet worden.

Voor-zover van belang voor de besluitvorming, inrichting of beheer van het openbaar groen wordt hierbij verwezen naar een overzicht van relevante nota’s en wetgeving in de bijlage.

1.4 Evaluatie Groenbeleid 2000-2004

In 2000 is de nota Groenbeleid “2000 – 2004 geaccordeerd.

In deze paragraaf wordt een korte terugblik gegeven op de doelstellingen en de bereikte resultaten.

De belangrijkste uitgangspunten uit de nota waren:

• -

  In het groen dienen zoveel mogelijk inheemse plantensoorten te worden toegepast.

• -

  Het groen mag naast de beeldfunctie meer als gebruiksgoen worden benut.

• -

  Bij aanvragen voor verkoop van openbare groenvakken wordt een passief beleid gehanteerd.

• -

  Er dient gestreefd te worden naar vermindering van het gebruik van chemische onkruidbestrijdingsmiddelen.

• -

  Waar mogelijk dienen (on)kruiden in beplantingen en op verharding te worden geaccepteerd.

• -

  Ecologisch groenbeheer dient voortgezet en waar mogelijk uitgebreid te worden.

De concrete doelstellingen die door de gemeenteraad zijn vastgesteld zijn geëvalueerd (respectievelijk doel en resultaat):

Automatisering

• ■

  De automatisering moet beperkt blijven tot de gegevens die in het kader van de wet en regelgeving aanwezig dienen te zijn.

• ■

  De groeninventarisatie wordt actueel gehouden in een administratief informatiesysteem. Het toepassen van deze gegevens is niet gebruiksvriendelijk en sluit niet aan op de huidige maatschappelijke gegevensbehoefte (effectief, beeldend).

Opleidingen

• ■

  Het opleidingsniveau (functioneel en verplicht) van alle medewerkers moet op peil blijven, waarvoor jaarlijks 8.000 euro wordt gereserveerd.

• ■

  Deze doelstelling is behaald

Voorlichting en communicatie

• ■

  De betrokkenheid van bewoners inzake reconstructies en renovaties, kapvergunningen enz. wordt met behulp van inspraak en informeren vergroot.

• ■

  De inspraak en communicatie met bewoners is uitgevoerd zoals was voorgenomen. Dit heeft een positieve uitwerking gehad.

Onderhoudsniveau

• ■

  Het op het huidige kwaliteitsniveau beheren en onderhouden van de openbare groenvoorzieningen.

• ■

  Deze doelstelling is gehaald met die aantekening dat de bezuinigingen (geen indexering en extra budget bij areaaluitbreiding) van de laatste jaren het onderhoudsniveau geleidelijk aan verlaagd. De scherpere inkoop als gevolg van marktwerking heeft dit nog kunne maskeren.

Chemische onkruidbestrijding

• ■

  Vermindering van het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen in het openbaar groen en op verhardingen in de periode van 2000-2004 met 25% t.o.v. 2000.

• ■

  Deze doelstelling is tot 2003 op koers geweest, voor 2004 is deze doelstelling niet geheel gehaald.

Composteren plantsoenafval

• ■

  Het plantsoenafval dient in eigen beheer, binnen de milieueisen en tegen de concurrerende kostprijs, verwerkt te worden tot bruikbare compost.

• ■

  Deze doelstelling is behaald.

Nieuwe uitbreidingsplannen

• ■

  De kosten voor het beheer en onderhoud van nieuwe uitbreidingen van het groenareaal worden jaarlijks toegevoegd aan de begroting.

• ■

  Deze extra kosten orden slechts beperkt aangevuld als gevolg van doorgevoerde bezuiniging.

Reconstructies en renovaties

• ■

  Het structureel vervangen van versleten en arbeidsintensieve beplantingen om het kwaliteitsniveau te kunnen handhaven en de bedrijfsmatigheid te kunnen verbeteren.

• ■

  Er is jaarlijks een bedrag van 22.535 euro beschikbaar gesteld voor reconstructies. Dit bedrag is niet toereikend voor grootschalige reconstructies; wel worden in kapitaalswerken budgetten voor groen gereserveerd.

Ecologisch groenbeheer en tolerantie van kruiden op verharding

• ■

  Het meer toepassen van ecologisch groenbeheer, gebruik van inheems plantmateriaal en het uit oogpunt van milieu tolereren van kruiden op verharding

• ■

  Ecologisch beheer en inrichting is slechts beperkt toegepast (o.a. rondom de waterpartij van Waranda) en wordt door bewoners momenteel onvoldoende gedragen.

Middelen

• ■

  Het leveren van de juiste instrumenten voor een veilige werkomgeving, een optimale productiviteit en ter stimulering van de motivatie van de werknemers.

• ■

  Deze doelstelling heeft een goede werksfeer, laag ziekteverzuim en weinig verloop tot gevolg gehad en is derhalve geslaagd.

Arbeidsbehoefte

• ■

  Binnen de eigen (minimale structurele) formatiebezettingen dienen binnen het vastgestelde onderhoudsniveau seizoenwerkzaamheden en pieken te worden uitbesteed. Daarnaast dient flexibel te kunnen worden ingespeeld op noodzakelijke handelingen van de structurele werkzaamheden en structurele uitbreidingen van het groenareaal.

• ■

  Deze doelstelling wordt in toenemende mate nagestreefd.

  nr	Acties beheer & onderhoud
  1	Het nieuwe Groenbeleidsplan gaat door op bovenstaande doestellingen, maar legt accenten en maakt zaken concreter. De beschrijvende wijze uit het aflopende beleidsplan geeft namelijk iets te veel ruimte aan persoonlijke interpretaties, waardoor de kans ontsaat dat visies niet eenduidig worden geïnterpreteerd. Het egologisch beheer wordt wat terughoudender toegepast, vanwege beperkt draagvlak bij bewoners.

2.1 Uitgangspunten voor de visie op de groenstructuur

Een groenstructuur is doorgaans opgebouwd uit streekeigenheden en typische karaktereigenschappen van de bevolking en krijgt daarmee een eigenheid. Het bouwen vanuit standaardsjablonen is ongewenst voor het karakteristieke Westvoorne.

Een karakteristieke groenstructuur versterkt het gevoel van streekgebondenheid, kan ondersteunen bij de ordening van hoofd/nevenontsluiting, entree’s representatief of uniek en herkenbaar maken of ongewenste beelden afschermen. Groen kan steeds meer als gebruikersgroen worden toegepast. Soms is groen van belang voor het dorpsimago, soms is groen er alleen voor de bewoners in de straat. Tegenwoordig zijn “schoon, heel en veilig” criteria die heel sterk de inrichting en het gebruik van groen bepalen, eerder waren dat ecologische principes. Morgen zijn er wellicht weer andere maatschappelijke behoeftes.

Belangrijk is dat er zoveel mogelijke duurzame componenten aan de gewenste groenstructuur worden toegekend om niet teveel tot korte termijnoplossingen te komen.

Vanuit deze achtergronden worden een aantal duurzame factoren in beeld gebracht die politiek, bestuur en ambtelijke organisaties onderschrijven. Op dat moment kunnen de middelen effectiever worden ingezet en wordt kapitaalsvernietiging voorkomen.

Het streefbeeld van een passende groenstructuur is altijd een mix van duurzaamheid, waardering en landschappelijke eigenheid en directe behoefte.

Daarom worden de belangrijkste achtergronden toegelicht, opdat kwaliteitskenmerken bij elke verandering kunnen worden geïnterpreteerd om vervolgens verstandige beslissingen te kunnen nemen.

De belangrijkste aanknopingspunten voor de groenstructuur.:

• -

  de huidige groenstructuur; zorgvuldig ontwikkeld en tot volle wasdom gebracht binnen de beperkingen van het zeeklimaat. Inmiddels is luwte ontstaan door bomen en beplantingen, waardoor groen beter tot wasdom kan komen in een beschutte leefomgeving;

• -

  de landschappelijke basis waarlangs de dorpsuitbreidingen en het groen zich heeft ontwikkeld;

• -

  de stedenbouwkundige ontwikkeling van de dorpen waarbij het groen ondersteunend is geweest om de verschillende functies zoals wonen, werken, recreëren en verkeer te ondersteunen;

• -

  de wegenstructuur; en het ondersteunende groen dat aangeeft of een weg het dorp ontsluit, vervolgens de bezoeker naar de wijk respectievelijk naar de woning begeleidt.

Omwille van de compactheid van de rapportage en de nadruk die ligt op het uitvoeringsgerichte karakter ervan zijn slechts samenvattende themakaarten en teksten opgenomen.

2.1.1 Huidige groenstructuur Westvoorne

De huidige groenstructuren binnen de kernen van de gemeente Westvoorne worden gevormd door bomenrijen, aaneengesloten groenzones en doorlopende singels met water. Het onderhoudsniveau van het groen is over het algemeen vrij hoog. Opvallend is de uitgebreide toepassing van, onderhoudsintensieve vormbomen.

Er zijn onderlinge verschillen tussen de drie kernen te onderscheiden:

Oostvoorne

De westzijde van Oostvoorne kenmerkt zich door een bosachtige sfeer, waarbij de laanbeplantingen aan twee zijden van de weg de belangrijkste structuur vormen. Dit gedeelte van Oostvoorne ligt op een zandige ondergrond, welke in de beplantingstoepassing is terug te vinden. In enkele kleinschaligere wijken spelen problemen met de huidige boomstructuren;

• -

  een aantal gemeentelijke bomen staan in particuliere tuinen;

• -

  bomen zijn niet duurzaam of groeien nauwelijks en leveren daarbij geen noemenswaardige bijdrage aan een vitale en gezonde leefomgeving.

Aan de oostzijde van Oostvoorne bevinden zich de jongere woonuitbreidingen. De boomstructuur is hier minder opvallend aanwezig, terwijl hier de langgerekte watergangen met oevers de belangrijkste groenstructuren vormen. Het centrumgebied bevindt zich aan de noordelijke rand van het dorp, tegen een groot bosgebied op de zandige geestgronden. De groenstructuur van dit centrumgebied wordt gekenmerkt door een stevige boomstructuur op het dorpsplein een grote groene graszone nabij de burcht, het gemeentehuis en de Stationsweg.

Rockanje

De belangrijkste groenstructuren binnen Rockanje worden voor en belangrijkdeel bepaald door de grote langgerekte watergangen met flankerende oevers en een groot aantal bomenlanen langs dorps- en wijkontsluitingswegen. De watergangen zijn verschillend van uiterlijk. Gazonoevers met verspreiden grote bomen worden afgewisseld met stroken die vrijwel geheel beplant zijn met zware opgaande en ‘verstikkende’ beplanting. Rockanje ligt op de kleigrond hetgeen zichtbaar is in de sterke en zware heesterbeplantingen in de woonbuurten. Aansluiting met het buitengebied is beperkter dan Westvoorne en concentreert zich op de aansluiting met het bosgebied ten westen van de kern op de geestgronden en de landschappelijke lijnen die zijn versterkt door bomenrijen.

Tinte

De groenstructuur van Tinte wordt gevormd door de boombeplantingen langs de oude bebouwingslinten. Tinte bestaat uit twee delen, het zuidelijke en noordelijke deel. De twee delen zijn door middel van “De Kade” met elkaar verbonden. De bomenstructuur die in het noordelijke gedeelte te vinden is loopt niet door naar het zuidelijke deel. In de woonwijk van Tinte bevindt zich een open speelveld welke door haar formaat tot de groenstructuur wordt gerekend.

Op basis van aangetroffen kwaliteiten en knelpunten kunnen de volgende randvoorwaarden voor de visie op de groenstructuur worden geformuleerd:

• ■

  De huidige groenstructuren zijn ruim en kwalitatief van opzet en als basisstructuur duurzaam in stand te houden.

• ■

  De bijzondere beeldkwaliteit van vormbomen komt beter tot zijn recht bij een meer geconcentreerde toepassing in bijzondere gebieden zoals centra en de dropsentree’s

• ■

  Functioneel en visuele samenhang van de parkzones welke parallel lopen met de watergangen dreigt verloren te gaan door lokale herinrichtingen. Deze samenhang dient te worden erkend en gestimuleerd door samenhangende planvorming en normalisering van groene inrichtingselementen.

• ■

  In Rockanje zijn in een aantal wijken vele parkzones oevers en heesters, rozen of bosplantsoen welke te dicht en onveilig zijn. Er dient te worden gestreefd naar een open parksfeer van gras met daarin enkele bomen of bomengroepen, waardoor de groen ruimtes beter kunnen worden ervaren en benut.

• ■

  De grenzen tussen intensief beheer in de kernen en het natuurlijke beheer van met name bermen en sloten in het buitengebied is erg scherp. Met name de Strandweg in Rockanje, waarvan de grenzen verzacht mogen worden met een gericht bermenbeheer en het toepassen van een duidelijke groenwand van bomen en/of struikbeplanting.

2.1.2 Landschapsstructuur Westvoorne

De identiteit van een kern wordt voor een deel bepaald door het landschap waarin deze is gelegen. De landschappelijke onderlegger (bepaald door geologie, geomorfologie, hydrologie) heeft grote invloed gehad op hoe het landschap en haar gebruikspatronen (wegen, bebouwingspatroon) zich hebben gevormd. Telkens nieuwe ontwikkelingen hebben geleid tot nieuwe tijdslagen, die leesbaar zijn in het landschap. Deze landschappelijke lagen zijn vaak ook herkenbaar in de stedenbouwkundige patronen en wegen- en groenstructuren in de bebouwde omgeving. Door deze specifieke identiteit te herkennen kan het wezen van deze identiteit bewaard blijven en uitgebouwd worden. De gemeente Westvoorne is gelegen op het schiereiland Voorne-Putten. Het landschap is zeer divers en omvat een zeekleiplolder, bossen en een duingebied. De afwisseling tussen de open, weidse uitstraling van de zee, stranden, schorren en de polder, en de besloten gebieden die worden gevormd door de duinen en de duiden randzone met bossen. De zee en later ook de dijken en molens speelden een belangrijke rol in de ontwikkeling van het landschap en de bewonersgeschiedenis in het gebied. Nu vormt de gemeente de westelijke punt van het eiland Voorne-Putten en biedt een brede duinzone bescherming tegen het zeewater.

Er worden vijf verschillende landschapstypen onderscheiden:

• 1.

  Zeeklei polders

• Deze laaggelegen zeekleigebieden kenmerken zich door kleine hoogteverschillen als gevolg van afzetting. Dit is na de bedijking geaccentueerd door de maaivelddaling. De vlakke polders zijn als grasland of akkerland in gebruik met een veelal rationele verkaveling.

• 2.

  ‘Voormalige’ kreken en waterlopen,

• Dit landschap bestaat uit lager gelegen gebiedsdelen die bij hoog water inunderen. Vele van deze kreekbeddingen zijn verland als gevolg van bedijkingen. Maar zijn vaak nog goed te herkennen door de lage ligging in het landschap. Het bodemgebruik is voornamelijk akkerland en grasland.

• 3.

  Zanderige overgangsgebieden,

• Deze gebieden vormen de “geestgronden” tussen de duiden en de jongen zeekleipolders. Grote delen van de geestgronden zijn afgegraven (afgegeest), met als doel de afstand tussen het maaiveld en het grondwater te verkleinen. Het afgraven is niet systematisch gebeurd, waardoor de ligging ten opzichte van het grondwater en de vorm van de percelen nogal verschillen. Het grootste gedeelte van de geestgronden is bebost.

• 4.

  Duinen,

• Dit landschapstype bestaat uit droge duinkoppen, duinreeksen, lage natte uitblazingsvalleien en volledig afgesneden strandvlakken met (ex)-zeerepen en stuifdijken. De duinen kenmerken zich door veel hoogteverschillen, die vaak worden verdoezeld door begroeiing van bos en struikgewas. De duinen zijn door de wind gevormd en bestaan primair uit opgewaaid strandzand.

• 5.

  Stranden, schorren en slikken

• Dit landschapstype is gesitueerd buiten de hoofdwaterkering en is samengesteld uit de stranden langs de kust en de schorren, slikken en platen bij Oostvoorne. In tegenstelling tot de stranden zijn de schorren, slikken en platen ontstaan in een rustig zout tot brak milieu, zodat de fijne slibdeeltjes tot bezinking konden komen. Oostvoorne meer is ne een brak milieu.

• (Bron: Bodemkaart van Nederland Blad 37 West Rotterdam)

Overige landschappelijke bouwstenen:

• ■

  De dorpskernen, historische landschappelijke lijnen en structuurbepalende dijken.

Op basis van de landschapsstructuur kunnen de volgende randvoorwaarden voor de visie op de groenstructuur worden geformuleerd:

• ■

  Rockanje, Tinte en het westelijke deel van Oostvoorne liggen de vlakke polder met kleigrond, het oostelijke deel van Oostvoorne ligt op de zanderige overgangsgebieden. Deze verschillen in grondsoorten en ligging zijn in de beplantingtoepassingen op enkele plaatsen terug te vinden (In het westen van Oostvoorne komen veel eiken- en kastanjelanen voor, terwijl Rockanje en Tinte de gemengde boomstructuren de boventoon voeren). Deze verschillen dienen in de toekomst gehandhaafd te blijven.

• ■

  Enkele historisch landschappelijke lijnen zijn voorzien van een stevige boomstructuur, waardoor deze lijnen opvallend aanwezig zijn. Deze boomstructuren dienen gehandhaafd te blijven zodat deze in het landschap herkenbaar zijn.

2.1.3. Stedenbouwkundige structuur Westvoorne

De huidige opbouw van de dorpen in de gemeente Westvoorne is gegroeid op basis van het landschap en andere ontwikkelingen zoals bijvoorbeeld de aanleg van (provinciale) wegen. De groenstructuur kan de stedenbouwkundige structuur versterker door bijvoorbeeld onduidelijke hoofdwegen en de dorpscentra te versterken met een stevige of onderscheidende boomstructuur.

De historische achtergronden en actuele karakteristieken van de dorpen geven een aantal stedenbouwkundige kenmerken per dorp. Juist omdat identiteit, streekeigenheid en stedenbouwkundig goed functioneren zo van belang zijn voor een prettige en duurzame woonomgeving, worden deze als uitgangspunten voor de groenstructuur opgenomen.

Oostvoorne

De stedenbouwkundige structuur van Oostvoorne kenmerkt zich door ruim opgezette wijken en veel groen. Karakteristiek zijn de historische wegen die door grote bomen worden begeleid. Deze boomrijen, voornamelijk eiken, lopen vaak door in het landschap of gaan over in bosgebieden en verankeren het dorp in het landschap. In de nieuwere wijken worden deze landschappelijke verbindingen met het poldergebied gevormd door de watergangen.

Met bovenstaande kenmerken zijn er vier stedenbouwkundige eenheden in Oostvoorne te erkennen:

• 1.

  Historische bebouwing

  • ■

    Centrumgebied (Gebied rondom de Burgemeester Letteweg en de Stationsweg)

  • ■

    Historisch lintbebouwing (Noordweg, Brielseweg, Voorweg en Molendijk)

• 2.

  Woongebieden

  • ■

    Jonge bebouwingslinten

  • ■

    Wijk A – Waranda e.o.

  • ■

    Wijk B – Gebied tussen Zeeweg, Voorweg en Fazantenlaan

  • ■

    Wijk C – Molenweg e.o., Voorhof

  • ■

    Overig woongebied

  • ■

    Toekomstige bouwzone

• 3.

  Werkgebieden

  • ■

    Bedrijventerrein

• 4.

  Overige stedenbouwkundige bouwstenen

  • ■

    Kerken

  • ■

    Molen

  • ■

    Campings

  • ■

    Waterlopen- en partijen.

    Vooral aan de oostzijde komen veel watergangen in de overige woongebieden voor. Rondom de burcht ligt een gracht. Enkele vijvers in de overige woongebieden en in het buitengebied.

  • ■

    Sportcomplex

  • ■

    Begraafplaats

  • ■

    Burcht en gemeentehuis

  • ■

    Dorpscentrum “De Man”

De stedenbouwkundige uitgangspunten voor de visie op de groenstructuur in Oostvoorne zijn:

• ■

  In tegenstelling tot vroeger maakt de burcht in de huidige situatie geen duidelijk onderdeel van het centrumgebied uit. De burcht dient vooral ruimtelijk meer betrokken te worden bij het centrumgebied door opgaande elementen (beplanting, parkeren) te verwijderen c.q. te verplaatsen.

• ■

  De wijken aan de westzijde van het dorp kenmerken zich door forse bomenlanen; deze dienen gehandhaafd te blijven.

• ■

  Het molenbiotoop dient gehandhaafd te blijven, waarbij de molen beeldbepalend blijft vanuit het landschap. Het molenbiotoop is een radiaal rondom de molen waarbij vooral de openheid in verband met de windtoevoer intact moet blijven.

• ■

  Hoewel een zichtbare inpassing van bedrijven een eerlijke landschaparchitectonische oplossing is, geeft het huidige contrast (schaal, vorm en kleurstelling van gebouwen detoneren met het landschap) aanleiding om deze met gesloten randbeplanting vanuit het landschap aan het zicht onttrekken. Een doorontwikkeling van de randbeplanting dient opnieuw te worden aangezet, om de ruimtelijke inpassing te versterken. Vanwege mogelijk verschillende gezichtspunten bij betrokken/omwonenden dient dit opnieuw te worden geïnitieerd.

• ■

  De belangrijkste dorpsontsluitingswegen zijn voorzien van een begeleidende boomstructuur en worden in stand gehouden en eventueel uitgebreid.

Rockanje

Rockanje is als een ronde compacte vorm ontwikkeld en is vervolgens doorsneden door een belangrijke dorpsontsluitingsweg (Alardusdreef). Een ander herkenbaar gegeven van Rockanje zijn de vele watergangen met oevers die de kern en wijkdelen doorsnijden.

In Rockanje worden vier stedenbouwkundige eenheden onderscheiden:

• 1.

  Historische bebouwing

  • ■

    Centrumgebied (Gebied rondom de Dorpsweg en de Hoogvlietlaan)

  • ■

    Historisch lintbebouwing (Molendijk-Dorpsweg-Zeeweg)

• 2.

  Woongebieden

  • ■

    Wijk A – Dirk van Voornelaan e.o.

  • ■

    Wijk B – Hoogvlietlaan e.o.

  • ■

    Wijk C – Moerbeistraat e.o.

  • ■

    Wijk D - Mercuriuslaan e.o.

  • ■

    Wijk E – Duinrand e.o.

  • ■

    Overig woongebied

  • ■

    Toekomstige bouwzone

• 3.

  Werkgebieden

  • ■

    Bedrijventerrein

• 4.

  Overige stedenbouwkundige bouwstenen

  • ■

    Kerken

  • ■

    Molen

  • ■

    Sportcomplex

  • ■

    Begraafplaatsen

  • ■

    Campings

  • ■

    Waterlopen- en partijen.

    Vooral in de overige woongebieden aan de zuid- en westkant van de kern. Ten noorden van de kern ligt aan de oude kreekloop “De Waal”, deze oude kreekloop vormt een onderdeel van een natuurgebied.

De stedenbouwkundige uitgangspunten voor de visie op de groenstructuur in Rockanje zijn:

• ■

  Bij de parkzones met watergangen moet op veel plaatsen gestreefd worden naar een doorgaande parkachtige, open zone van gras, met enkele bomen zoals treurwilgen, waardoor de sociale veiligheid gewaarborgd blijft voor de toekomst.

• ■

  Het molenbiotoop moet instant worden gehouden, waarbij de molen beeldbepalend blijft vanuit het landschap. Het molenbiotoop is een radiaal rondom de molen waarbij vooral de openheid in verband met de windtoevoer intact moet blijven.

• ■

  Hoewel doorgaans een zichtbare inpassing van bedrijven een eerlijke landschaparchitectonische oplossing is, geeft het huidige contrast (schaal, vorm en kleurstelling) aanleiding om deze met een gesloten randbeplanting vanuit het landschap aan het zicht te onttrekken. Een doorontwikkeling van de randbeplanting dient vanwege verschillende gezichtspunten bij betrokken/omwonenden opnieuw te worden geïnitieerd.

• ■

  Langs de Molendijk-Dorpsweg-Zeeweg is in de loop der tijd een bebouwinglint ontstaan. In het straatprofiel van dit bebouwingslint is van oorsprong, op enkele bomen na, weinig ruimte voor groen. Deze karakteristieken van bebouwing met relatief weinig groen in de straten is nog te herkennen bij de Molendijk. Dit beeld dient uit cultuurhistorisch oogpunt te worden veiliggesteld. Incidenteel kan hier hooguit een karakteristiek groenelement (solitaire boom of haag) worden toegepast.

Tinte

Tinte wordt gekenmerkt door lintbebouwing. Het dorp heeft een rijk verleden dankzij een Meekrapfabriek (fabriek waarbij de wortels van een plant (Meekrab=Rubia tinctorium) verfstoffen worden gemaakt) die heeft gestaan op de hoek van de Colinslandsedijk en de Kade. Als woningen voor de arbeiders van de fabriek zijn barakken in een lintvorm gebouwd op de Colinslandsedijk. Deze barakken zijn in het verleden gesloopt.

Het dorp bestaat uit twee delen, het zuidelijke deel en het noordelijke deel. De twee delen worden met elkaar verbonden door de Kade.

In Tinte worden drie stedenbouwkundige eenheden onderscheiden:

• 1.

  Historische bebouwing

  • ■

    Historische lintbebouwing

• 2.

  Woongebieden

  • ■

    Weidehof en overige bebouwingseenheden achter de lintbebouwing.

• 3.

  Overige stedenbouwkundige bouwstenen

  • ■

    De omgeving van de kerk

  • ■

    Watergangen aan de westkant van de bebouwingslinten

Een stedenbouwkundig uitgangspunt voor de visie op de groenstructuur in Tinte is:

• ■

  Tinte is ontstaan als een bebouwinglint. In het straatprofiel van bij de bebouwingsconcentraties is van oorsprong, op enkele bomen, na relatief weinig groen gebruikt. Deze bebouwingskarakteristiek met weinig groen in de straten is nog goed te herkennen en ook uit oogpunt van cultuurhistorie dient dit beeld gehandhaafd te blijven. Incidenteel kan hier hooguit een karakteristiek groenelement (solitaire boom of haag) worden toegepast.

2.1.4 Wegenstructuur Westvoorne

Groen kan ook ondersteunen bij routing en verheldering van verkeersstromen. De schaal en maat van het groen, en in het bijzonder de boombeplanting, dienen daarom binnen de veiligheidsaspecten te worden afgestemd op de functie van de betreffende weg of wegonderdeel.

Door de gemeente is een Wegencategoriseringsplan opgesteld door Bureau Civiele Techniek op basis van gewenste verkeerssnelheden. Er wordt onderscheid gemaakt in Ontsluitingswegen en Erfontsluitingswegen in verschillende typen. Zodra de groenstructuur wordt gekoppeld aan de weg- en verkeersfuncties kunnen meerdere functies worden gecombineerd zoals gewenste verkeerssneleden in combinatie met hoofd- en nevenroute, historiciteit en representativiteit. Hierdoor kan de maat en vorm van de wegbegeleidende groenstructuur afwijken van de toekenning van de categorieën uit het wegenplan.

Om de uitkomsten van deze analyse inzichtelijk te maken is ene bijgevoegde themakaart samengesteld met een onderverdeling in provinciale-, regionale-, dorpsontsluitingswegen en de dorpsentrees.

Enkele van de genoemde wegen vormen geen eigendom van de gemeente. Desondanks wordt er met deze wegbeheerders nauw samengewerkt om de gewenste structuur langs wegen in stand te houden of te ontwikkelen.

Buiten de gemeentegrenzen komen drie Provinciale wegen die van belang zijn voor de gemeente: (N218 – N496 – N57)

Oostvoorne

Primaire ontsluiting

• ■

  Regionale ontsluitingsweg: Heveringseweg-Voorweg-De Ruy-Brielseweg.

Secundaire ontsluiting

• ■

  Dorpsontsluitingsweg: Zeewe-Stationsweg, Mildenburglaan-Kerkplein-Letteweg, Duinlaan-Fazantenlaan, Molendijk, Berkenrijs, F.H.G. van litersonlaan, Polderslaan-Meeuwenlaan, Gerard van Voorneweg-Molenweg-Valweg.

Overige bouwstenen

• ■

  Dorpsentrees: Heveringseweg, Brielseweg, Noordweg.

Uitgangpunten vanuit de wegenstructuur voor de visie op de groenstructuur van Oostvoorne:

• ■

  De meeste belangrijke dorpontsluitingswegen zijn voorzien van een begeleidende boomstructuur. In stand houden en versterken van deze structuren op plaatsen Waar deze ontbreken is van belang.

• ■

  Aan de zuidzijde van de kern tussen de Hoefweg en de Molenweg wordt in de toekomst mogelijk een multifunctioneel centrum met woningen gebouwd. Om dit centrum te verbinden met het centrumgebied is het mogelijk ook een wandelroute te ontwikkelen waardoor de begraafplaats een belangrijkere functie kan krijgen;

• ■

  Er ontbreekt samenhang in het gebied tussen het Dorpsplein en de Burcht. Dit gebied zou samen het centrumgebied moeten vormen.

• ■

  Als er vervanging van de boomstructuren nodig is kan het beste gekozen worden voor soorten die thuishoren op de grondsoort. Dus in het westen van Oostvoorne soorten kiezen die thuishoren op de zandgronden en in het oosten soorten kiezen die thuishoren op de kleigronden. Op deze manier worden de specifieke kenmerken van Oostvoorne versterkt en is er minimaal beheer nodig om de boom te laten uitgroeien tot de soorteigen habitus en omvang.

Rockanje

Primaire ontsluiting

• ■

  Regionale ontsluitingsweg: Vleerdamsedijk-Alardusdreef, Dirk van Voornelaan, Strandweg, Nieuw Achterweg;

Secundaire ontsluiting

• ■

  Dorpsontsluitingsweg: Zeeweg, Dwarsweg, Hoogvlietlaan, Mercuriuslaan, Dorpsweg-Middeldijk;

• ■

  Langzaam verkeer route ( Duin-Middeldijk) (Oude weg): Dit is een zone die Rockanje in de oostwestrichting doorsnijdt.

Overige bouwstenen

• ■

  Dorpsentrees: Vleerdamsedijk, Alardusdreef en Nieuwe Achterweg;

Uitgangspunten vanuit de wegenstructuur voor de visie op de groenstructuur van Rockanje:

• ■

  De meeste belangrijke dorpsontsluitingswegen zijn voorzien van een begeleidende boomstructuur met een onderbeplanting. In stand houden en versterken van deze boomstructuren op plaatsen waar deze ontbreken is van belang. De onderbeplanting is veelal te divers en verdient daarom extra aandacht;

• ■

  Als er een vervanging van de boomstructuur nodig is kan het beste gekozen worden voor soorten die thuishoren op de kleigrond. Op deze manier kan Rockanje zich onderscheiden en is er minimaal beheer nodig om de boom te laten uitgroeien tot de soorteigen habitus en omvang.

Tinte

Primaire ontsluiting

• ■

  Regionale ontsluitingsweg: Kade-Lodderlandsedijk-Colinslandsedijk;

Overige bouwstenen

• ■

  Dorpsentrees: Kade, Collinslandsedijk en Lodderlandsedijk.

Uitgangspunten vanuit de wegenstructuur voor de visie op de groenstructuur van Tinte.

• ■

  De verbindingsweg (De Kade) tussen de twee dorpsdelen wordt niet begeleid door een boomstructuur. Begeleiding van deze weg door middel van een boomstructuur is gewenst om tussen de dorpsdelen meer samenhang te creëren.

• ■

  Als er een vervanging van de boomstructuren nodig is kan het beste gekozen worden voor soorten die thuishoren op de kleigrond. Op deze manier kan Tinte zich onderscheiden en is er minimaal beheer nodig om de boom te laten uitgroeien tot de soorteigen habitus en omvang.

2.2 Groenstructuurplan Oostvoorne

2.2.1 Toelichting

De groenstructuur is onder te verdelen in groene dorpsstructuur, groene wijkstructuur en overig groen. Hieronder wordt een nadere uitleg gegeven over de verschillende typen groen. Daarnaast worden de kenmerken en eventuele problemen rond de verschillende groentypen beschreven.

Groene dorpsstructuur, dit zijn groeneenheden die bijdrage aan de groene hoofdstructuur van Oostvoorne. In Oostvoorne zijn de elementen die de dorpsstructuur bepalen in te delen in de volgende hoofdgroepen:

• ■

  Laan- / wegbeplantingen: doorgaande boom- en/of haagstructuren. Er wordt gestreefd naar instandhouding of ontwikkeling van duurzame bomen die uit kunnen groeien tot volwassen exemplaren, langs de belangrijke dorpsontsluitingswegen.

• ■

  Duinzoom: bosgebieden op de rand van de duinen tegen de het dorp. Vanwege de natuur, recreatieve waarden en de afmetingen vormt het een onderdeel van de dorpsstructuur.

• ■

  Groenzone: door de maat en situering structuurbepalend voor de dorpsstructuur van Oostvoorne. Er wordt ingezet op versterken van de gebruikerswaarden van deze zone. Een parkachtige zone met sterkere verbindingen tussen het dorpsplein en het bosgebied ten westen ervan, vergroot de gebruikswaarde.

• ■

  Boomgroepen en solitaire bomen, waar mogelijk: boomstructuren die in de praktijk geen doorgaande structuur vormen, maar in de beleving wel als doorgaande structuur dienst doen. Er wordt gestreefd naar instandhouding of ontwikkeling van duurzame bomen die uit kunnen groeien tot volwassen exemplaren.

• ■

  Centrumgroen: groen dat het centrum voorziet van een groenstructuur. Er wordt gestreefd naar instandhouding van de huidige structuren die veelal bestaan uit vormbomen.

• ■

  Begraafplaats: als groenrijk gebied door maat, ligging en diversiteit aan beplanting structuurbepalend voor Oostvoorne. Er wordt ingezet op instandhouding van de huidige inrichting en beheer van de begraafplaats.

• ■

  Sportvelden: groenelementen die door hun maat structuurbepalend zijn voor Oostvoorne. Behoud van een dergelijke grote groene zone is belangrijk voor de dorpsstructuur.

• ■

  Dorpsentree: de wegen met hun omgeving bepalen in belangrijke mate de aanblik van het dorp. De entrees dienen uitnodigend en representatief te zijn. Er wordt ingezet op het ontwikkelen en behouden van de belangrijke herkenbare dorpsentrees.

Groene wijkstructuur, de elementen die de wijkstructuur van Oostvoorne bepalen zijn in te delen in vier eenheden:

• ■

  Bomenrijen, bomen beplantingen langs wegen die de wijkstructuur versterken. Er wordt ingezet op versterking en behoud van de bestaande bomenrijen.

• ■

  Groenzone: dit zijn brede groenzones (vaak met water) die van groot belang zijn voor de wijkstructuur van de Oostvoorne. Er wordt ingezet op het ontwikkelen of in stand houden van open zones met solitaire bomen en pleksgewijs wat bosplantsoen.

• ■

  Watergangen- en partijen: al het oppervlaktewater met oevers binnen de kern, die samen met de groenzones functioneel en ordenend zijn voor de wijkstructuur.

• ■

  Speelvelden: grasgebieden vanwege hun recreatieve gebruikswaarde voor sport en spel en de afmetingen van belang voor de wijkstructuur. Er wordt gestreefd naar een instandhouding van open zones, waarbij de randen eventueel aangeplant kunnen zijn.

Overig groen, het overig groen is in te delen in twee onderdelen:

• ■

  Groen in woonomgeving: groenobjecten in woongebieden, die niet structuurbepalend zijn voor het dorp of de wijk. Kleinere groenvakken. Vooral perceeltjes snippergroen welke geen duidelijke functie hebben kunnen in aanmerking komen voor uitgifte aan bewoners (zie paragraaf 3.1.5 “Voorkomen en verkopen van snippergroen”).

• ■

  Groen in werkomgeving: goenobjecten op en rondom het bedrijventerrein, die niet structuurbepalend zijn voor het dorp of de wijk. Deze groenelementen kunnen wel van groot belang zijn voor het aanzicht van het dorp.

2.2.2 Actiepunten

De actiepunten die in Oostvoorne benodigd zijn om de groenstructuur op peil te houden en te verbeteren staan in onderstaand schema. Er wordt onderscheid gemaakt in acties die door de buitendienst zelfstandig opgepakt kunnen worden en acties die bij herinrichting van de buitenruimte integraal opgepakt moeten worden. Bij elk actiepunt wordt dit aangegeven door het kruisje achter het actiepunt. Als het kruisje in de kolom “I” staat gaat het om een integraal project, staat het kruisje in de kolom “G” dan is het een “groen” project. Per actiepunt wordt eerst de huidige situatie geschetst, vervolgens het streefbeeld en de maatregelen die nodig zin om het streefbeeld te bereiken.

2.3 Groenstructuurplan Rockanje

2.3.1 Toelichting

De groenstructuur is onder te verdelen in groene dorpsstructuur, groene wijkstructuur en overig groen. Hieronder wordt een nadere uitleg gegeven over de verschillende typen groen. Daarnaast worden de kenmerken en eventuele problemen rond de verschillende groentypen beschreven, en worden uitgangspunten aangereikt om de groenstructuur te verbeteren.

Groene dorpsstructuur, dit zijn groeneenheden die bijdrage aan de groene hoofdstructuur van Rockanje. In deze kern zijn de elementen die de dorpsstructuur bepalen in te delen in de volgende hoofdgroepen:

• ■

  Laan-/wegbeplantingen: doorgaande boom- en/of haagstructuren. Er wordt gestreefd naar instandhouding of ontwikkeling van duurzame bomen die uit kunnen groeien tot monumentale afmetingen, op de belangrijke dorpsontsluitingswegen.

• ■

  Duinzoom rand : bosgebieden op de rand van de duinen tegen het dorp. Vanwege de natuur, recreatieve waarden en de afmetingen vormt het een onderdeel van de dorpsstructuur.

• ■

  Groenzone: door de maat en situering structuurbepalend voor de dorpsstructuur van. Er wordt ingezet op versterken van de gebruikerswaarden van deze zone. Deze zone wordt gebruikt als evenemententerrein. Een parkachtige zone met sterkere verbindingen tussen het dorpsplein en het bosgebied ten westen ervan vergroot de gebruikswaarde.

• ■

  Centrumgroen: groen dat het centrum voorziet van een groenstructuur. Er wordt gestreefd naar instandhouding van de huidige structuren die veelal bestaan uit vormbomen.

• ■

  Begraafplaats: als groenrijk gebied door maat, ligging en diversiteit aan beplanting structuurbepalend voor Rockanje. Er wordt ingezet op instandhouding van de huidige inrichting en beheer van de begraafplaats.

• ■

  Sportvelden: groenelementen die door hun maat structuurbepalend zijn voor Rockanje. Behoud van een dergelijke grote groene zone is belangrijk voor de dorpsstructuur.

• ■

  Dorpsentree: de wegen met hun omgeving bepalen in belangrijke mate de aanblik van het dorp. Deze entrees dienen uitnodigend en representatief te zijn. Er wordt ingezet op het ontwikkelen en behouden van de belangrijke herkenbare dorpsentrees.

Groene wijkstructuur, de elementen die de wijkstructuur van Rockanje bepalen zijn in te delen in vier eenheden:

• ■

  Bomenrijen, bomenbeplantingen langs wegen die de wijkstructuur versterken. Er wordt ingezet op versterking en behoud van de bestaande bomenrijen.

• ■

  Groenzone: dit zijn brede groenzones (vaak met water) die van groot belang zijn voor de wijkstructuur van de Rockanje. Er wordt ingezet op het ontwikkelen of in stand houden van open zones met solitaire bomen en pleksgewijs wat bosplantsoen.

• ■

  Watergangen- en partijen: al het oppervlaktewater met oevers binnen de kern, die samen met de groenzones functioneel en ordenend zijn voor de wijkstructuur.

• ■

  Speelvelden: grasgebieden vanwege hun recreatieve gebruikswaarde voor sport en spel en de afmetingen van belang voor de wijkstructuur. Er wordt gestreefd naar een instandhouding van open zones, waarbij de randen eventueel aangeplant kunnen zijn.

Overig groen, het overig groen is in te delen in twee onderdelen:

• ■

  Groen in woonomgeving: groenobjecten in woongebieden, die niet structuurbepalend zijn voor het dorp of de wijk. Kleinere groenvakken, vooral snippergroen welke geen duidelijke functie hebben kunnen in aanmerking komen voor uitgifte aan bewoners (zie paragraaf 3.1.5 Voorkomen en verkopen van snippergroen).

• ■

  Groen in werkomgeving: goenobjecten op het bedrijventerrein, die niet structuurbepalend zijn voor het dorp of de wijk. Deze groenelementen kunnen wel van groot belang zijn voor het aanzicht van het dorp.

2.3.2 Actiepunten

De actiepunten die in Rockanje benodigd zijn om de groenstructuur op peil te houden en te verbeteren staan in onderstaand schema. Er wordt onderscheid gemaakt in acties die door de buitendienst zelfstandig opgepakt kunnen worden en acties die bij herinrichting van de buitenruimte integraal opgepakt moeten worden. Bij elk actiepunt wordt dit aangegeven door het kruisje achter het actiepunt. Als het kruisje in de kolom “I” staat gaat het om een integraal project, staat het kruisje in de kolom “G” dan is het een “groen” project. Per actiepunt wordt eerst de huidige situatie geschetst, vervolgens het streefbeeld en de maatregelen die nodig zijn om het streefbeeld te bereiken.

2.4 Groenstructuurplan Tinte

2.4.1 Toelichting

De groenstructuur is onder te verdelen in groene dorpsstructuur en overig groen. Hieronder wordt een nadere uitleg gegeven over de verschillende typen groen. Daarnaast worden de kenmerken en eventuele problemen rond de verschillende groentypen beschreven, en worden uitgangspunten aangereikt om de groenstructuur te verbeteren.

Groene dorpsstructuur, dit zijn groeneenheden die bijdrage aan de groene hoofdstructuur van Tinte. In deze kern zijn de elementen die de dorpsstructuur bepalen in te delen in de vijf volgende hoofdgroepen:

• ■

  Laan- / wegbeplantingen, dit zijn doorgaande boom- en/of haagstructuren. Er wordt gestreefd naar instandhouding of ontwikkeling van duurzame bomen die uit kunnen groeien tot soorteigen habitus, langs de belangrijke dorpsontsluitingswegen.

• ■

  Groenzone, dit zijn groenvakken die door de maat of de voorkomende beplanting structuurbepalend zijn voor de hoofdstructuur van Tinte. Er wordt ingezet op het ontwikkelen of in stand houden van open zones met solitaire bomen.

• ■

  Speelvelden, deze velden zijn in verband met de recreatieve waarde en de afmetingen van belang voor de dorpsstructuur. Er wordt gestreefd naar een instandhouding van open zones, waarbij de randen eventueel aangeplant kunnen zijn.

• ■

  Dorpsentree: de dorpsentrees bepalen in belangrijke mate de aanblik van het dorp. Deze entrees dienen uitnodigend te zijn. Er wordt ingezet op behoud van de bestaande dorpsentrees.

• ■

  Waterlopen, Dit is al het oppervlaktewater in en rondom de kern. Er wordt ingezet op het instandhouden van het open water karakter van de waterlopen.

Groene wijkstructuur, deze komt in Tinte niet voor.

Overig groen, het overig groen is in te delen in twee onderdelen:

• ■

  Groen in woonomgeving , dit zijn groenobjecten in woongebieden, die niet structuurbepalend zijn voor het dorp of de wijk.

2.4.2 Actiepunten

De actiepunten die in Tinte benodigd zijn om de groenstructuur op peil te houden en te verbeteren staan in onderstaand schema. Er wordt onderscheid gemaakt in acties die door de buitendienst zelfstandig opgepakt kunnen worden en acties die bij herinrichting van de buitenruimte integraal opgepakt moeten worden. Bij elk actiepunt wordt dit aangegeven door het kruisje achter het actiepunt. Als het kruisje in de kolom “I” staat gaat het om een integraal project, staat het kruisje in de kolom “G” dan is het een “groen” project. Per actiepunt wordt eerst de huidige situatie geschetst, vervolgens het streefbeeld en de maatregelen die nodig zijn om het streefbeeld te bereiken.

3.1 Beleidskaders voor inrichting en beheer van het openbaar groen

Het vastleggen van een visie op de groenstructuur in hoofdstuk 2 geeft nog geen garanties voor zorgvuldig omgaan met kwaliteiten en middelen.

Er dient actief te worden gewerkt aan instandhouding, verbeteringen en meervoudig gebruik van het groen.

Groen heeft ruimte, onderhoud en tijd nodig om tot wasdom te komen; zeker in Westvoorne waar het zeeklimaat tocht zijn beperkingen geeft aan de groei van bomen en struiken.

Het schetsen van een gewenste groenstructuur is een belangrijk uitgangspunt, iedereen weet daardoor waar de gemeentelijke organisatie belang aan hecht om te behouden en te versterken. Vervolgens is het zaak dat er structureel wordt beheerd. En daarvoor is eenduidig beleid met een lange adem nodig.

Niet alles kan tegelijktijdig en ook de financiële middelen zijn beperkend om alles op hele korte termijn te realiseren. Daarom wordt deze paragraaf uitgewerkt om vanuit duurzaamheid en effectieve inzet van middelen vooral een constante koers uit te zetten. Een constante bewaking van de koers moet de leidraad zijn voor de inzet van middelen, het opschuiven van acties of het verwerven van extra middelen bij hogere overheden.

Niet altijd hoeft een actie of besluit direct gepaard te gaan met investeringen. In vel gevallen is het implementeren van beleid in de organisatie of extra aandacht voor voorlichting voldoende, in andere gevallen dienen er (extra) middelen te worden vrijgemaakt.

In deze paragraaf worden beleidsthema’s uitgewerkt die van invloed zijn op het beeld en gebruik van de groenstructuur in relatie tot het handelen binnen de gemeentelijke organisatie:

• -

  Acties die leiden tot het implementeren van de geschetste groenstructuur als duurzame leidraad bij alle planuitwerkingen.

• -

  Acties die leiden tot het invoeren van meerdere kwaliteitsniveaus (inrichting en verzorging) in de openbare ruimte.

• -

  Acties die leiden tot een effectieve methodiek van beoordeling en beheer (verwijderen, vervangen en beschermen) van bomen in de openbare en private ruimte.

• -

  Acties die leiden tot meervoudig gebruik van de groene ruimte in Westvoorne.

• -

  Acties die leiden tot bescherming van belangrijk groen en voorwaarden te stellen bij verkoop van groenobjecten.

Om het beleid te concretiseren is het aan te bevelen de beleidsthema’s als projecten uit te zetten in de periode van 2005 – 2010.

3.1.1 Toepassing Groenstructuurplannen per kern

In hoofdstuk 2 is op basis van een aantal achtergronden de gewenste groenstructuur geschetst. Op basis van de waarde op dorps-, wijk- en buurtniveau, de samenhang met regio, landschap en de historie, zijn er drie niveaus te onderkennen die ieder een eigen status hebben (A- van primair belang, B- van overwegend belang en C- van belang voor omwonenden):

• a.

  Groen van groot belang en zorgvuldig te bewaken en verder te verbeteren.

  Deze zones zijn op kaart aangegeven als de Groen dorpsstructuuren zijn dermate bepalend voor het groene beeld van Westvoorne dat deze extra bewaakt, beheerd en ontwikkeld dienen te worden. De bomen in deze structuren moeten zich kunnen ontwikkelen tot monumentale exemplaren. In deze structuren mag meer aandacht voor verzorging, kleur en fleur zijn. Uitgifte van groen in deze structuren dient alleen na afweging en garanties dat de samenhang niet verloren gaat. Ook bij bezuinigingen dienen deze structuren zoveel mogelijk te worden ontzien.

• b.

  Groen van overwegende belang en zorgvuldig te bewaken en te verbeteren.

  Deze zones zijn op kaart aangegeven als de Groene wijkstructuur. De status is vrijwel gelijk aan die van de Groen dorpsstructuur.

• c.

  Groen van belang voor de directe woon- en werkomgeving.

  Dit groen is niet expliciet op kaart aangegeven maar wordt bestempeld als Overig groen. Deze voorzieningen hebben een minder zware beschermingsstatus en kan veel meer afgestemd te worden op de plaatselijke behoefte (inpassing via interactieve planprocessen) van beeld en gebruik. Uiteraard blijft de duurzame en efficiënte instandhouding het uitgangspunt. Mochten er zich maatschappelijk of politieke redenen aandienen om een flexibeler beleid te voeren, dan zal dat de groenstructuur van dorpen op hoofdlijnen niet werkelijk aantasten.

3.1.2 Kwaliteitsniveaus openbaar groen

Zo pluriform als de samenleving is, zo verschillend is ook de mening over een schoon, verzorgd en een acceptabel beeld. Doorgaans wordt de kwaliteitsnorm ‘goed’ of ‘onvoldoende’ afgelezen aan storende factoren zoals de mate van voorkomen van blad, zwerfvuil, onkruid, overhangende takken en versleten of open plekken. Deze beoordeling heeft eveneens te maken met de plaats en het soort groen op die plek. In een natuurlijk bosje wordt eerder een kruidenvegetatie getolereerd dan in een rozenperk. In de dorpscentra en in de omgeving van verzorgingscentra kunnen eerder klachten worden verwacht dan in een natuurlijker gebied tegen de bosrand.

Om meer variatie in inrichting en beheer te creëren, wordt voorgesteld om een heldere zonering te maken voor de inrichting en beheer van het openbaar groen. Bij de toekenning van verschillende kwaliteitsniveaus zijn de nuances ten opzichte van het huidige verzorgingsbeeld bepaald.

Verzorging

Op basis van functies en gebruik van de openbare ruimte is voor elke plek binnen een kern of wijk aangegeven op welk niveau het onderhoud van het groen plaats moet vinden. Hierbij wordt onderscheid gemaakt in drie kwaliteitsniveaus (intensief – normaal – natuurgericht).

Uitgangspunt bij de zonering is dat er budgettair neutraal wordt gewerkt.

• ■

  Intensief: De gebieden welke een representatieve uitstraling dienen te hebben worden op een intensief niveau onderhouden, bijvoorbeeld de dorpscentra, de entrees/hoofdinvalswegen.

• ■

  Normaal: De woon- en werkgebieden (het grootste areaal) worden op het huidige peil onderhouden. Omdat de politiek en de burgers een nette omgeving ambiëren krijgen deze zones een reëel verzorgde omgeving welke vergelijkbaar is met het huidige onderhoudsbeeld.

• ■

  Natuurgericht: Daar waar de gebruiksdruk laag is en waar het groen de ruimte heeft, een natuurlijk karakter kan hebben of al raakvlakken heeft met natuurgebieden of open landschap, kan gestreefd worden naar een natuurlijke inrichting en daarop afgestemd beheer. Sommige onderhoudsmaatregelen kunnen daarmee extensiever worden uitgevoerd. Bij deze extensivering behoeven echter de zwerfvuilrondes niet te worden teruggebracht om daarmee een acceptabele uitstraling te behouden.

Inrichting

Naast verschillen in verzorging kan deze zonering ook doorontwikkeld worden naar kwaliteitsniveaus van inrichting. Te denken valt hierbij aan vastleggen van Ontwerpcriteria en bijvoorbeeld de toepassing van vormbomen, perkgoed en hoogwaardig meubilair alleen in Intensieve gebieden en aangepaste inrichtingselementen in de gebieden Normaal en Natuurgericht (natuurlijke materialen). Door deze toepassing krijgt het groen geleidelijk aan ook meer onderscheid en karakter.

Voor een praktische haalbaarheid van de zonering is het van belang dat het sortiment en groentype afgestemd zijn op het kwaliteitsniveau van het groenbeheer. Wanneer dit niet het geval is, wordt het huidige groenbeheer aangehouden tot het moment dat er een herinrichting of vervanging van het groen plaatsvindt. Op dat moment dient de nieuwe beplanting aangepast te worden aan het nieuwe kwaliteitsniveau.

3.1.3 Inrichting en beheer van bomen

Bomen zijn de meest duurzame en beeldbepalende elementen in de groenstructuur van Westvoorne. Door hun lange levensduur, afmetingen en doordat de bomen van oudsher zijn aangeplant langs doorgaande wegen, op pleinen en bij monumentale gebouwen, vormen bomen het raamwerk van de groenstructuur van de dorpen. Daarbij kunnen bomen de ruimtelijke of stedenbouwkundige structuur ondersteunen en beschutting bieden tegen weer en wind. Vooral in de kustgemeenten is een gedegen bomenbeleid van belang omdat de zeewind het aanslaan van bomen bemoeilijkt en de betekenis die bomen hebben voor het microklimaat hier juist heel groot kan zijn.

De bodemstructuur bestaat uit gemeentelijke bomen (in eigendom en beheer bij de gemeente Westvoorne) en particuliere bomen (waartoe ook bomen van andere overheidsinstellingen zoals het waterschap worden gerekend). In dit groenbeleidsplan zijn uitgangspunten geformuleerd voor het gemeentelijke beleid ten aanzien van zowel gemeentelijke bomen (inrichting en beheer) en particuliere bomen (bescherming en instandhouding).

Gemeente Westvoorne heeft circa 5700 bomen en geven de dorpen, tezamen met de particuliere bomen, een groen en lommerrijk karakter. Dit bomenbeleid is gericht op de het instandhouden of ontwikkelen van een waardevolle, karakteristieke, veilige en duurzame boomstructuur binnen de kernen.

De vier kwalificaties worden daarin als volgt nader omschreven:

• ■

  waardevol: De boomstructuur moet door haar verschijningsvorm en standplaats een positieve bijdrage leveren aan het woongenot en de kwaliteit van de dagelijkse woon- en werkomgeving. Daarnaast kan een boomstructuur bijzondere waarde hebben door bijvoorbeeld het creëren van een beschut microklimaat;

• ■

  karakteristiek: De boomstructuur moet bijdragen aan de identiteit en herkenbaarheid van de verschillende dorpen, wijken en landschapstypen van de gemeente Westvoorne. Door verschillen in de open en dichte, natte en droge, uniforme en afwisselende gebieden te versterken met de boomstructuur, wordt vervlakking van het landschap tegengegaan en ontstaan bijzondere en fraaie locaties. Typerend is de toepassing van dennen in het groen welke refereert aan het duingebied;

• ■

  veiligheid: Doordat bomen vaak in woonwijken of langs wegen staan is de veiligheid van het bomenbestand zeker een belangrijk aspect bij het beheer van de bomen;

• ■

  duurzaamheid: De gewenste boomstructuur dient toekomstgericht te zijn, in het bomenbeleid wordt nadrukkelijk ingezet op bomen die kunnen uitgroeien tot volwassen en mogelijk zelfs monumentale bomen omdat de genoemde kwaliteiten dan goed tot hun recht komen. Bomen die vanwege standplaats, soort of kwaliteit niet deze huidige waarde of potentie hebben dienen tijdig gesignaleerd te worden.

De gemeentelijke organisaties heeft middels verschillende instrumenten invloed op het bomenbestand binnen haar grondgebied. De kapverordening is het voornaamste instrument voor instandhouding van de aanwezige bomen. Daarnaast kan de gemeente door eenmalige maatregelen (reconstructies of nieuwe aanleg) de structuur van gemeentelijke bomen wijzigen en bepaalt de gemeente het beheer van de eigen bomen. Voor elk van deze onderdelen zijn hieronder de beleidsuitgangspunten aangegeven.

Kapverordening

De gemeente Westvoorne heeft een kapverordening waarin beleid en verplichting rond de instandhouding van bomen zijn vastgesteld. De kapverordening geldt voor zowel de gemeentelijke als de particuliere bomen. In het kader van dit Groenbeleidsplan is de huidige kapverordening (Bijlage 4) beoordeeld en wordt voorgesteld een aangepaste bomen- of kapverordening op te stellen. In deze aangepaste verordening kunnen verschillende aanpassingen doorgevoerd worden waarvoor hieronder de globale richting is beschreven.

Kapvergunnigenstelsel

De vigerende kapverordening kent een verplichting tot het aanvragen van een kapvergunning wanneer een boom wordt gekapt, met enkele uitzonderingen zoals wegbeplanting van wilgen of populieren tenzij deze geknot zijn, kweekgoed, dunningen, bossenbuiten de bebouwde kom, zieke bomen en fruitbomen, alsmede bomen dunner dan 20 cm. Bij een kapvergunningaanvraag beoordeelt de verantwoordelijke ambtenaar, naast de boomwaarde, ook de volgende criteria:

• ○

  Natuur en milieuwaarden

• ○

  Landschappelijke waarden

• ○

  Cultuurhistorische waarden

• ○

  Waarden stads- en dorpsschoon

• ○

  Waarden voor recreatie en leefbaarheid (Bron: kapverordening gemeente Westvoorne)

Deze criteria zijn niet nader of onvoldoende gespecificeerd waardoor verschillende interpretaties mogelijk zijn.

Het behandelen van aanvragen voor kapvergunningen vormt jaarlijks een tijdbelasting van circa 500 uur van de betrokken ambtenaar. Zo zijn in 2004 82 vergunningen aangevraagd waarvan er 76 zijn verleend en 6 zijn geweigerd. Door de vereiste beoordeling van bovengenoemde waarden en de gedegen onderbouwing, die noodzakelijk is door de subjectiviteit van de criteria, kosten deze aanvragen veel tijd. Daarbij valt op dat de aanvragers mondiger zijn geworden en vaker bezwaar wordt gemaakt, mede door de subjectiviteit, tegen het weigeren van een vergunning.

Het is daarom wenselijk te beoordelen of het huidige kapvergunningenstelsel nog een adequate oplossing biedt voor de gestelde doelstellingen. Het primaire doel van de kapverordening is het instandhouden van bomen (en houtopstanden) die om uiteenlopende redenen een aanzienlijke betekenis of waarde hebben. Mogelijke discussiepunten hierin zijn:

• ○

  Moeten nog meer boomsoorten, bijv. de zeedennen of coniferen, ook kapvergunningvrij zijn?

• ○

  Wordt in de vigerende kapverordening de boomwaarde voldoende afgewogen tegen de aanwezige overlast?

• ○

  Is het mogelijk, behoudens momentele/waardevolle bomen, alle bomen kapvergunningvrij te verklaren?

Dit Groenbeleidsplan biedt de aanzet tot een vereenvoudiging en verbetering van de vigerende kapverordening. Hiervoor zijn drie oplossingsrichtingen (al dan niet in combinatie) mogelijk:

• A.

  In de huidige verordening worden de uitzonderingsgevallen waarvoor geen vergunning nodig is verruimd met bijvoorbeeld zeedennen/coniferen, bomen in te kleine tuinen en wordt de minimale stamdiameter verhoogd. Deze aanpassing geeft weliswaar een vermindering van het aantal vergunningen dat behandeld moet worden, maar biedt nog onvoldoende instrumenten voor een eenvoudigere / objectievere beoordeling.

• B.

  De huidige beoordeling wordt vervangen door een puntensysteem waarbij voor elke te kappen boom een score voor de boomwaarde en overlast wordt berekend door het invullen van een enkele eenvoudige en objectieve criteria. Dit bepaalt of gekapt mag worden zonder vergunning, een kapvergunning afgegeven wordt of dat een kapvergunning geweigerd wordt. Deze methode biedt een gedegen onderbouwing voor vereenvoudiging en de benadeling van de kapvergunningaanvraag. Het aantal te behandelen bomen zal echter niet verminderen.

• C.

  Op basis van een objectief puntensysteem wordt een lijst van monumentale/waardevolle bomen (particulier en gemeentelijk) opgesteld. De bomen op deze lijst mogen niet worden gekapt, er wordt in beginsel geen vergunning voor verleend. De overige bomen kunnen met een reguliere vergunning of melding worden gekapt. Een aanzienlijke investering is echter noodzakelijk voor het opstellen en instandhouden van deze lijst.

Het puntensysteem wat in de varianten B en C wordt voorgesteld bestaat uit een aantal objectieve criteria die voor elke boom afzonderlijk worden opgenomen en ingevoerd. Naast de toekenning van punten per criteria, kan ook nog een wegingsfactor gehanteerd worden. De criteria zijn objectief en kunnen steeds op dezelfde wijze gehanteerd worden.

Het toekennen van punten aan de verschillende criteria gebeurt eenmalig en is afgestemd op de situatie in de gemeente Westvoorne. Het vaststellen/toevoegen van wegingsfactoren is alleen noodzakelijk bij beleidsmatige voorkeur op een specifiek onderdeel. Zo kan gekozen worden voor optimale bescherming van aanwezige zware bomen of kan de nadruk worden gelegd op de ontwikkeling van de bomen op een markante plaats. Ook kan meer of minder waarde worden toegekend aan bijvoorbeeld de streekeigenheid of zichtbaarheid. Een voorbeeld van een beoordeling volgens de nieuwe waarderingstabel is in dit rapport opgenomen als bijlage 3a t/m 3c. (Deze toepassing is samengesteld uit de landelijk gehanteerde systemen en op een aantal onderdelen aangepast voor de gemeente Westvoorne).

Voorgesteld wordt om primair te gaan werken volgens methode B, welke voor een betere onderbouwing van de kapvergunning zorgt. Het toevoegen van wegingsfactoren per onderdeel is vooralsnog achterwege gelaten.De exacte methode dient te worden opgenomen in de kapverordening. Als toetsingscriteria voor de waardebepaling/overlast worden o.a. opgenomen de;

• ■

  boomsoort (duurzaamheid, grootte, dendrologische waarde en inheemsbeleid);

• ■

  stamdiameter;

• ■

  levensduurverwachting;

• ■

  groeivorm (soorteigen habitus, opgekroond, bijzondere leivorm);

• ■

  ruimtelijke betekenis (zichtbaarheid, markante plaats, ondersteunend aan groene structuur);

• ■

  cultuurhistorische betekenis (streekeigene beplantingen, herdenkingsbomen);

• ■

  standplaats ten opzicht van gebouwen/bouwwerken en de mate van overlast.

Naast het aanpassen van de huidige kapverordening is een gedegen voorlichting over de verplichting tot het aanvragen van een kapvergunning wenselijk, zodat zowel binnen als buiten de gemeenschappelijke organisatie het belang ervan, de uitgangspunten en de werkwijze bekend zijn.

Boombescherming bij werkzaamheden

Bij uitvoering van werkzaamheden en bouwplannen wordt soms een kapvergunning aangevraagd voor de te vellen bomen en/of houtopstanden. Ook de te handhaven bomen verdienen echter de nodige aandacht, zeker indien dit waardevolle bomen zijn waarvoor een kapvergunning is, of zal worden, geweigerd. Bouw- of graafwerkzaamheden kunnen ernstige gevolgen hebben voor de conditie van de bomen. Hierbij valt te denken aan werkzaamheden zoals graven, bouwen, bronnering, plaatsen opstallen, materiaalopslag en werkzaamheden aan de kabels en leidingen.

Om schade aan de bomen te voorkomen dient er een lijst opgesteld te worden met voorschriften die gehanteerd moeten worden bij werkzaamheden. De voorschriften kunnen betrekking hebben op:

• ■

  bescherming van stam en wortels;

• ■

  vrijhouden van de kroonprojectie van bouwverkeer, schadelijke stoffen, opslag en keten;

• ■

  beperking van schade bij aanleg kabels en leidingen;

• ■

  het constant houden van de grondwaterstand bij de boom;

• ■

  de inrichting van het terrein rond de boom.

• ■

  vakkundige uitvoering van snoeiwerk.

Op basis van deze voorschriften kunnen eventueel ook schades worden verhaald op degene die de schade heeft veroorzaakt en/of verzuimt heeft de boombeschermende maatregelen toe te passen en instand te houden. Toezicht op de uitvoering van werkzaamheden en naleving van de voorwaarden is hierbij noodzakelijk. Bij waardevolle bomen kan het opstellen van een Bomen Effect Analyse (BEA) bijdragen aan instandhouding en bescherming van de boom. Een BEA geeft onder andere de kwaliteit van de boom, randvoorwaarden voor de uitvoering en beschermende maatregelen per bouwfase aan. Voor te handhaven bomen nabij een bouwproject of andere mogelijk schadelijke werkzaamheden wordt een dergelijke BEA verplicht opgesteld door de aanvrager van de bouwvergunning. De BEA wordt verplicht gesteld voor bomen met een nader te bepalen score in de eerder genoemde puntentelling.

Herplantplicht en compensatie

Om de groene uitstraling van de gemeente op de lange termijn te waarborgen is een bomencompensatieregeling van groot belang. De basisgedachte van deze regeling is dat wanneer ergens een boom verdwijnt, op dezelfde plek of ergens anders binnen de gemeente compensatie plaatsvindt, door een boom aan te (laten) planten.

In het huidige beeld wordt herplant op eigen terrein veelal als voorwaarde opgenomen bij een verleende kapvergunning. Hierbij wordt veelal voor elke gekapte boom één boom teruggeplant. Ook bij illegale kap kan een herplantplicht worden opgelegd. Het groet voordeel van deze werkwijze is de eenvoud van de maatregel en het toezicht op de naleving. Een belangrijk nadeel van deze werkwijze is dat bij terugplaatsing van een boom op termijn dezelfde problemen kunnen ontstaan en dat bij herinrichting/bouwen de herplant op eigen terrein soms niet mogelijk is. Desgewenst kan in de kapverordening een aanpassing worden opgenomen die inhoudt dat voor bomen met een boomwaarde van 17 t/m 33 punten twee mogelijkheden bestaan:

• 1.

  herplant van een vergelijkbare boom op eigen terrein; waarbij voor elke gekapte boom één boom wordt teruggeplant; deze herplantmethode verdient de voorkeur vanwege de eenvoudige uitvoering en controle;

• 2.

  storting van een bedrag ter grootte van de financiële boomwaarde in een gemeentelijke compensatiefonds; de boomwaarde wordt berekend conform methode Raad; de gemeente zal dit fonds enkel benutten voor aanplant en beheer van de gemeentelijke bomen, passend binnen de gestelde beleidskaders voor de bomenstructuur.

Bij laatstgenoemde mogelijkheid dient rekening te worden gehouden met de redelijkheid van het bedrag voor de burger. Een herplant op (alternatieve) locaties met een (toekomstige) overlastscore van 17 t/m 33 punten, kunnen vrijgesteld worden van de verplichting tot herplant, alsmede een storting in het bomenfonds.

Inrichting en beheer gemeentelijke bomenstructuur

Groenstructuur en karakteristieken

In het hoofdstuk over de groenstructuur per kern is nadrukkelijk aandacht besteed aan de gewenste bomenstructuur. Daarbij is een dorpsstructuur aangegeven die is gericht op ondersteuning van landschappelijke en stedenbouwkundige kenmerken en op begeleiding van de ontsluitingsstructuur. Instandhouding van deze dorpsstructuur, en waar nodig aanvulling of aanpassing, hebben de hoogste prioriteit.

Naast realisatie van de genoemde dorpsstructuren en de eveneens aangegeven wijkstructuren is een gerichte sortimentstoepassing van belang om te komen tot een karaktervolle boomstructuur. Naast technische en ruimtelijke randvoorwaarden, zoals aangegeven in de paragraaf over beheer, zijn hierin ook landschappelijke criteria en beeldaspecten van belang. Zo kan het onderscheid tussen de overgangs- of geestgronden enerzijds en de polders anderzijds worden benadrukt door toepassing van bepaalde boomsoorten.

In de poldergebieden gedijen bomen de van zwaardere en natte gronden houden beter, zoals esdoorns, essen en elzen. Daarnaast zijn ook verschillende exoten, zoals platanen hier goed toepasbaar. Hierdoor ontstaat een afwisselend en gevarieerd beeld met verschillende soorten. Opvallend is daarnaast dat veelal de jongere uitbreidingswijken in de poldergebieden liggen. Deze wijken zijn vaak minder ruim van opzet en hebbe daardoor een minder groen karakter.

In de duinenzone van de gemeente Westvoorne en het zandgebied op de overgang naar de duinen komen verspreid zeedennen voor. Toch is de den een kenmerkende soort voor eem kustgemeente als Westvoorne, het geeft het gevoel dicht bij het strand te zijn. Door dennen toe te passen in het openbaar groen binnen de kernen vormt het een zachte overgang van bebouwde omgeving naar delandschappelijke duinenzone met daarachter het strand en het water. De dennen dienen als kenmerkende soort van Westvoorne behouden te blijven.

Richtlijnen voor de aanplant van bomen

De duurzaamheid van een boom en zeker ook de overlast die een boom veroorzaakt, worden voor een belangrijk deel bepaald door de manier waarop bij aanplant rekening is gehouden met de juiste soortkeuze, de standplaats en de beschikbare ruimte. Doordat bomen relatief klein worden aangeplant en pas na jaren uitgroeien tot een uiteindelijke omvang, worden de gevolgen van foute keuzes hierin pas na jaren duidelijk.

Duurzame bomen, die qua soort en standplaats een hoge leeftijd kunnen bereiken, hebben een hogere belevingswaarde en zijn daarnaast goedkoper in het beheer, Doordat de vervangingskosten (aanplant en begeleidingssnoei) bij minder duurzame soorten relatief zwaarder doorwegen in de totale beheerkosten zijn bomen die lang mee gaan, gemiddeld per jaar goedkoper.

Om de beschikbare kennis op dit gebied optimaal te gebruiken en toegankelijk te maken, zijn in dit beleidsplan richtlijnen opgenomen voor de aanplant van bomen. Deze richtlijnen zijn primair bedoeld als uitgangspunten voor het aanplanten van nieuwe bomen, maar kunnen tevens worden gebruikt bij beoordeling van de duurzaamheid van bestaande bomen.

De richtlijnen worden als volgt gebruikt bij aanplant van nieuwe bomen:

• •

  de richtlijnen worden door de afdeling Gemeentewerken gehanteerd bij aanplant van bomen;

• •

  de richtlijnen worden als uitgangspunten meegegeven aan derden die verantwoordelijk zijn voor planvorming en uitvoering van werkzaamheden met bomen in de openbare ruimte zoals stedenbouwkundigen, landschapsarchitecten, architecten, projectontwikkelaars en aannemers;

• •

  de richtlijnen worden door de gemeentelijke afdeling openbare werken gebruikt bij toetsing van inrichtingsplannen die door derden zijn opgesteld;

De gestelde eisen zijn gericht op het ontwikkelen van een duurzame boomstructuur. Hierbij zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd:

• •

  De vitaliteit van de boom moet optimaal gegarandeerd kunnen worden. Een gezonde boom is in het algemeen veilig en duurzaam. Naast externe omstandigheden (stambeschadigingen bijvoorbeeld) zijn standplaats, groeiruimte, bodem en waterhuishouding en natuurlijk de juiste soortkeuze, essentieel voor een vitale boom.

• •

  De boom moet kunnen uitgroeien tot de soorteigen habitus (groeivorm). Dat wil zeggen dat de boom bovengronds en ondergronds de ruimte moet hebben om uit te groeien tot de vorm die de soort van nature ontwikkelt. Hierdoor wordt het beheer beperkt en ontstaat een fraaie verschijningsvorm van de boom.

• •

  Het beheer van de boom (bijvoorbeeld snoeien, boomcontroles, ziektebestrijding) dient waar mogelijk te worden beperkt. Door te streven naar vitale bomen met een soorteigen habitus wordt hier grotendeels aan voldaan. Andere aandachtspunten hierbij zijn de aanplant op de juiste uiteindelijke afstand, alsmede beperking van het aantal boomspiegels (in gazons en verharding) en de aanplant van de juiste soorten.

• •

  De eventuele overlast van bomen aan omwonenden moet zoveel mogelijk worden beperkt om draagvlak voor de instandhouding van de boom, ook bij uitgroeien tot uiteindelijke omvang, te behouden. Naast de omvang van de boom zijn zaken als vruchtdracht, drup, bezonning, takuitval en bladoverlast hierbij van belang.

Voor de toepassing van bomen kunnen verschillende algemene richtlijnen en aanbevelingen worde gehanteerd. Door alle plannen en studies in een vroeg stadium hieraan te toetsen, kan een betere boomstructuur worden bereikt.

• ■

  Geen bomen planten die er eigenlijk niet kunnen staa n ; de technische en ruimtelijke criteria zijn weliswaar niet wettelijk of juridisch vastgelegd maar geven wel vanuit vakkennis en ervaring aan wat de kansen van een boom op een bepaalde locatie zijn. Een boom die als jonge boom uitstekend past, maar bij het volwassen worden onherroepelijk problemen oplevert kan beter op voorhand niet worden geplant.

• ■

  Beter één grote boom dan meerdere klein e ; bomen van de eerste grootte kunnen uitgroeien tot imposante, grote en monumentale bomen. Kleinere bomen zijn over het algemeen sneller versleten en worden eerder vervangen. De meest waardevolle bomen in de openbare ruimte zijn vaak oude, grote en monumentale bomen. Plant daarom bomen die uit kunnen groeien tot een dergelijk exemplaar. Ook in straatprofielen wordt de voorkeur gegeven aan één rij grote bomen boven toepassing van twee rijen kleinere bomen.

• ■

  Bomen bij voorkeur in beplanting of gras; ongeacht de groeiplaatsverbeteringen bij bomen in verhardingen blijven bomen beter groeien als ze in beplanting of gras staan. De betere vochthuishouding, beluchting van de wortels en het ontbreken van te grote druk zorgen voor betere groeiomstandigheden en bieden meer mogelijkheden tot het uitgroeien van een boom. En standplaats in gras heeft daarbij als nadeel dat het gevaar op stambeschadigingen bestaat door het maaiwerk.

• ■

  Vormbomen bewust toepassen; leibomen, gekandelaberde bomen, knotbomen en bomen met andere specifieke vormen hebben extra beheer nodig. Het snoeien en begeleiden van de groei veroorzaakt gedurende het gehele leven van de boom een extra kostenpost. Daarom dienen deze vormbomen alleen te worden toegepast waar een dergelijk intensiever beheer verantwoord is, zoals bijvoorbeeld in centrumgebieden, bij monumenten of op specifieke locaties. Het knotten of kandelaberen van bomen als maatregel om overlast of klachten te bestrijden, dient voorkomen te worden. Een dergelijke maatregel geeft een verkeerd precedent en vormt een regelmatig terugkerende kostenpost.

Bij de richtlijnen die afhankelijk zijn van de grootte van de boom wordt onderscheid gemaakt in drie groottes:

• ■

  bomen van de 1e grootte: bomen die bij uitgroei tot hun natuurlijk habitus groter worden dan 20 meter, voorbeelden zijn plataan, zomereik, linde, gewone beuk, paardekastanje;

• ■

  bomen van de 2e grootte: bomen met een natuurlijke habitus tussen 8 en 20 meter, zoals haagbeuk, zwarte els en ruwe berk;

• ■

  bomen van de 3e grootte: bomen kleiner dan 8 meter blijven, zoals meidoorn, sierappel en lijsterbes.

De richtlijnen zijn gebaseerd op bomen met een ovale of eironde kroonvorm. Voor bomen met afwijkende kroonvormen, zoals zuilvormige kronen of juist brede platte kronen, en voor bomen met snoeivormen, zoals leibomen of knotbomen, gelden afwijkende maten. Deze worden hier niet omschreven.

zorgplicht

De gemeente heeft voor haar bomen een zorgplicht. Ze is verantwoordelijk voor eventuele schade die ontstaat als gevolg van het achterwegen blijven van afdoende boomverzorging en onderhoud, Om aanspraak te kunnen maken op schadevergoeding bij schade door bomen en takken moet de benadeelde kunnen aantonen dat de boomeigenaar verwijtbaar, in gevaarzettingsituaties toerekenbaar, onvoldoende zorg heeft besteed aan de boom. Welke bomen in aanmerking komen voor boomcontrole op gebreken is dus mede afhankelijk van de mate van gevaarzetting van de locatie. De mate van gevaarzetting wordt bepaald door:

• ■

  De geografische standplaats van de boom is zodanig dat hiervan een verhoogde risicokans op schade uitgaat, bijvoorbeeld; bomen direct langs een drukke rijweg of winkels of bomen in de directe omgeving van speelplaatsen of recreatieve voorzieningen;

• ■

  De betrokken boomsoort of cultivar staat bekend om een specifieke verhoogde risicokans op schade, windworp ten gevolge van uitgestelde onverenigbaarheid bij iepen en takbreuk bij oude wilgen of populieren;

• ■

  Externe factoren rond de betrokken boom veroorzaken een verhoogde risicokans op schade, bijvoorbeeld extreem hoge grondwaterstanden of in de bodem voorkomende storende lagen, waardoor onvoldoende wortelverankering mogelijk is. Ook graafwerkzaamheden op korte afstand van de boom kan leiden tot een verhoogde gevaarzetting;

• ■

  Uitwendig zichtbare gebreken van een boom, die kunnen leiden tot een verhoogde kans op schade, bijvoorbeeld inrottingen van snoeiwonden, slechte aangehechte takken, maar ook achterstallig onderhoud of verkeerd uitgevoerde beheermaatregelen;

Het controleren en registreren van de zorgplicht voor bomen in de gemeente Westvoorne dient op een systematische wijze plaats te vinden. Voor een structurele controle van de bomen ten behoeve van de zorgplicht wordt een registratiesysteem opgezet, gevuld en bijgehouden. Dit systeem wordt gehanteerd voor bomen die in eigendom zijn van de gemeente Westvoorne. Deze boomcontroles met registratie dient geïntegreerd te worden in het Groen informatie Systeem (zie paragraaf 3.1.3) Op deze manier vormt het een structureel onderdeel van het groenbeheer.

3.1.4 Inpassing, natuur, water, spelen en begraafplaatsen in het groen

Het rijk, de provincie en het Waterschap hebben richtlijnen en wetten opgesteld die gericht zijn op het ontwikkelen en instandhouden van waarden die betrekking hebben op natuur en water. De richtlijnen en wetten vormen uitgangspunten bij de inrichting en het beheer van het openbaar groen.

In onderstaande beschrijvingen wordt aangegeven wat de algehele richtlijnen zijn binnen de gemeente Westvoorne. In planuitwerkingen, in communicatie naar het publiek, binnen de gemeentelijke organisatie en in het overleg met externe water- en natuurbeheerders zullen deze onderwerpen worden uitgedragen.

Natuur in het groen

Groen heeft een ecologische betekenis voor verschillende flora en fauna. Naarmate er meer gradiënten (van droog naar nat en van licht naar donker) zijn, kan de natuur ook gevarieerder in de directe woonomgeving bestaan. Het is een verantwoordelijkheid van het gemeentebestuur om bewoners, en in het bijzonder kinderen, met natuur in contact te brengen.

Daarbij kan vanuit twee scenario’s worden gewerkt:

• (A)

  òf door natuur intensief in de groenvoorziening te ontwikkelen door bijvoorbeeld de gehele groenstructuur te beheren en te ontwikkelen naar een meer natuurlijke samenstelling.

• (B)

  òf binnen een cultuurlijke groenvoorziening van gazons en sierheesters de natuurambities te richten op grotere groengebieden die ook een verbinding hebben met de natuur in het buitengebied en daardoor ook meer ecologische kansen hebben. Het toepassen van bijvoorbeeld vlinder/vogelaantrekkende sierheesters en bomen kan in de directe omgeving ook een zeker natuurgevoel teweeg brengen.

In het verleden is een aanvang gemaakt met het ecologisch beheren van enkele kleine projecten binnen de kernen (Vijver van de Waranda, te Oostvoorne en de begraafplaats aan de Dirk van Voornelaan in Rockanje). Uit deze projecten is gebleken dat bewoners zeer gecharmeerd zijn van natuur, mits niet te dicht bij of in de woonomgeving. Gelukkig heeft de gemeente Westvoorne een natuurrijk buitengebied, waar de bewoners vrij dicht bij hun woonomgeving kunnen opzoeken. Daarnaast blijken de bewoners een verzorgde groene woonomgeving zeer op prijs te stellen. Dat pleit ervoor Scenario B: natuur in groter verband en natuur in siergroen in de marge te ontwikkelen.

Vooral de grotere groengebieden waar ook water als element is ingebracht en met het buitengebied in verbinding staan, kunnen een sterkere ecologische inrichting en beheer krijgen. Met deze benadering kan ook een betere landschappelijke samenhang tussen dorp en buitengebied worden gecreëerd.

De plekken die daartoe voor in aanmerking komen dienen in een nadere uitwerking in kaart te worden gebracht.

Om natuur ook permanent onder de aandacht te brengen is het aan te bevelen om samen met de lokale natuurwerkgroepen en scholen een aantal kleine natuureducatieprojecten te initiëren. Te denken valt aan o.a.:

• -

  dagvlinderproject (o.a. planten van vlinderstruiken in het openbare groen);

• -

  vleermuizenprojecten (stimuleren vliegroutes en biotopen);

• -

  dorpsvogelprojecten (besdragende planten, nestkastjes en dergelijke).

Water in het groen

Door de kernen loopt een stelsel van openbare watergangen. Er is een permanente aandacht bij de gemeente en de waterbeheerders om de kwaliteit van het (zoete) water te optimaliseren.

Vrijwel overal zijn deze watergangen in de doorlopende groenstroken geprojecteerd.

Het groenbeeld van de kernen wordt veelal bepaald door deze zones.

Onder andere het Waterstructuurplan van Voorne – Putten heeft tot taak om meer water in de bestaande en nieuwe wijken (streven naar oppervlaktewater minimaal 10%) te bergen. In dit beleid wordt de samenhang met groen en recreatie bepleit.

In de groen/waterzones wordt de huidige inrichting van open waterelementen met strakke oeverbeschoeiingen, verzorgde gazons en solitaire bomen (qua beeld, veiligheid en recreatief medegebruik) zeer gewaardeerd.

Dit beeld dient dan ook in de verdere ontwikkeling en het beheer als hoofdkoers te worden aangehouden.

Binnen deze koers kunnen de volgende natuurkwaliteiten verder worden uitgebouwd:

• -

  Stimuleren van oeverrecreatie in de vorm van visgelegenheid (en in samenwerking met de visverenigingen) is aan te bevelen.

• -

  Op plekken wat verder van de woonomgeving gelegen en in aansluiting met grotere natuurverbindingen, dienen de ecologische potenties van land-, oever- en waternatuur te worden

• -

  gestimuleerd. De locaties die daar voor in aanmerking komen dienen in een nadere uitwerking in kaart worden gebracht.

• -

  Gecombineerd plannen van vergroting en verbetering van waterkwaliteit- en kwantiteit, (baggeren, herprofilering, verwerking baggerspecie) met groen en recreatie dient eveneens te worden gestimuleerd.

Spelen in het groen

Momenteel wordt een groot deel van de speelvoorzieningen middels standaard- speelattributen toegepast. Veelal zijn deze toegepast op planmatig ingerichte speelterreinen en in verhardingen, die weinig relatie met het groen hebben. Terwijl het voor kinderen juist erg leerzaam en uitdagend is om te spelen in, of met het groen. Kenmerkend is momenteel het grote aantal speelvoorzieningen op verharding.

Momenteel wordt binnen de gemeente het Buitenspeelruimtebeleidsplan opgesteld en zal eind 2005 gereed zijn. Meervoudig gebruik van het openbare groen verhoogt de gevoelswaarde van een groenstructuur en door er in te spelen ontstaat er meer contact tussen mens en natuur, wat bij kinderen het natuurbesef weer verder ontwikkelt. Het meer ongedwongen laten spelen in een natuurlijke omgeving stimuleert bovendien de creativiteit van kinderen.

Niet elke groenobject is geschikt voor ‘spelen in de natuur’. In grotere groengebieden, welke wat verder van de woningen af liggen, en indien de objecten ook een wat sterkere beplanting (bosachtig, boomsingels, bloemenweitjes, natuurlijke oevers) samenstelling hebben kan ‘minder gereguleerde spelen in het groen onder voorwaarden worden gestimuleerd. Het uitwerken van deze projecten dient in nauwe samenwerking tussen de afdelingen Gemeentewerken en Maatschappelijke zaken te worden uitgevoerd. De locaties die daartoe voor in aanmerking komen zullen in een nadere uitwerking in kaart worden gebracht.

Inpassing begraafplaatsen in het groen

Begraafplaatsen zijn vanwege de grote groene oppervlakte belangrijke objecten in de groenstructuur van de gemeente Westvoorne. Het is ook landelijk beleid om deze elementen op te nemen in de openbare parkfunctie met bijvoorbeeld extensief gebruik als wandelgebied. Bij dit medegebruik dient wel rekening te worden gehouden met beperkingen van de openstelling. (ter voorkoming van vandalisme).

Rockanje heeft verschillende begraafplaatsen.

De oude begraafplaats ligt in het centrum en is daardoor ingeklemd tussen de bebouwing.

De nieuwe begraafplaats ligt aan de rand van het dorp in de duinen. Deze begraafplaats wordt grotendeels ecologisch beheerd, waardoor er een natuurlijk beeld is ontstaan dat goed aansluit bij het omringende duingebied als onderdeel van de Ecologische Hoofd Structuur. Mede door de padenstructuur en de natuurlijke uitstraling is deze begraafplaats uitermate geschikt voor recreatief medegebruik.

Oostvoorne heeft één begraafplaats binnen de dorpskern en is omgeven door een watergang. Mede doordat er in de toekomst in de nabijheid wordt gebouwd, kan de begraafplaats in de randzone worden verbonden met die uitbreiding. Door aansluiting op het padenstelsel kan er een verbinding worde gelegd met het zuidelijke en noordelijke woongebied.

3.1.5 Voorkomen en verkopen van snippergroen

Het bestaande openbaar groen dat voor de groenstructuur en het groene aanzien van Westvoorne van minder belang is en geen directe functie vervult, kan binnen het Groenbeleidsplan worden aangemerkt als snippergroen. Dit zijn over het algemeen kleien of smalle groenvakken waarvan het onderhoud vaak onevenredig duur is. Dergelijke groenvakken worden op een passieve manier afgestoten. Voor de uitgifte van snippergroen is het belangrijk dat er een duidelijk beleid is waarin voorwaarden worde opgesteld voor een acceptabel straatbeeld, effectiviteit van het beheer van het resterend openbaar groen en eventueel restricties aan het toekomstig gebruik worden gesteld.

Het huidige beleid ten aanzien van snippergroen is verwoord in de beleidsnotitie “Verkopen openbaar groen”..

Huidige criteria voor uitgifte van openbaar groen:

• 1.

  Het afstoten van groen mag geen afbreuk doen aan het totaalbeeld van de omgeving (geen verkoop van groen in dorps- en wijkstructuur);

• 2.

  Het te verkopen perceel moet direct grenzen aan het perceel van de aanvrager;

• 3.

  Door de verkoop van het openbaar groen mag de verkeersveiligheid niet worden geschaad;

• 4.

  Huurders komen niet in aanmerking voor de verkoop;

• 5.

  Verkoop is niet mogelijk als nutsbedrijven bezwaar maken tege de voorgenomen verkoop in verband met de aanwezigheid van kabels c.q. leidingen.

  (Bron: beleidsnotitie “Verkopen openbaar groen”)

Bovenstaande criteria blijven gehandhaafd en worden verder aangevuld met onderstaande criteria.

Ter bescherming van de belangrijkste groenstructuren in de gemeente Westvoorne zijn in Hoofdstuk 2 Visie op de groenstructuur een aantal waarderingen uitgesproken:

• ■

  Welke dorpse kenmerken en groene relaties met het buitengebied zijn van primair belang.

• ■

  Waar ligt de groene hoofdstructuur die het algemene dorpsimago bepaalt of als lijnen of plekken een belangrijke functie vervullen.

Op grond van die waardering is het zaak om de belangrijkste groenstructuren te beschermen, zeker dor het voorkomen van verkoop van groenobjecten in deze zones en plaatselijk zelfs uit te breiden. Indien deze plekken bestemd blijven als groene hoofdstructuren kunnen, mits zorgvuldig afgewogen aan de hand van de criteria, de overige groengebieden in aanmerking komen voor verkoop.

Uitgifte aan particulieren met allerlei beheer- en bereikbaarheidsbepalingen is ongewenst vanwege de administratieve zorg.

Gekozen wordt voor de indeling, welke correspondeert met de Plankaarten Groenstructuur per kern uit hoofdstuk 2:

Groene Dorpsstructuur status A: Geen verkoop mogelijk

Groene Wijkstructuur status B: Geen verkoop mogelijk

Overig groen status C: Na toetsing aan criteria kan verkoop plaatsvinden

Om te voorkomen dat nieuwe snippergroen ontstaat, dient de gemeentelijke organisatie alert te zijn bij (her)inrichtingsplannen in de openbare ruimte. Het intern laten toetsen van ontwerpvoorstellen en het vaststellen van ontwerpcriteria zijn daarvoor praktische oplossingen.

3.2 Aanpak en planning groenbeheer

In deze paragrafen worden acties en besluitvorming uitgewerkt die vooral gericht zijn op het planmatig en integraal werken binnen de gemeentelijke organisatie en de communicatie naar andere beheerders en bewoners.

3.2.1 Planmatig werken op resultaat

Het openbaar groen en in het bijzonder bomen hebben vaak decennia nodig om tot volle wasdom te komen. Groen groeit en elk stadium heeft zo haar eigen onderhoud nodig, waarbij een zo constant mogelijk beheer gewenst is. Het stimuleren van een lange levensduur van groen is ook uit exploitabel oogpunt interessant. Om te voorkomen dat deze levensduur abrupt wordt afgebroken doordat overlast ontstaat, de vitaliteit afneemt of er adhoc beslissingen worden genomen, is het zaak om vooruit te kijken en met een visie en inzicht het groen uit te bouwen en te beheren.

Om een planmatige en meer constant beheer te kunnen voeren moet er duidelijkheid zijn naar bestuurders en beheerders wat er met het beheer bereikt moet worden.

In dit licht bezien zijn er drie belangrijke insteken die hieraan kunnen bijdragen:

• a.

  Er mag best sprake zijn van duurzaam èn tijdelijk groen; duurzaam groen moet vooral met een lange adem en uiterst zorgvuldig worden beschermd en verzorgt (denk aan een mooie boomlaan), terwijl het groen in bijvoorbeeld de woonstraten veel meer mee moet kunnen bewegen met maatschappelijke behoeftes. Belangrijk is dat deze waardering en vooral voor het duurzaam groen, politiek en bestuurlijk draagvlak krijgt.

• b.

  Het inrichten en beheren van het openbaar groen is niet alleen een verantwoordelijkheid van de Civieltechnische buitendienst waaronder groenmedewerkers werken zijn. Bij de inrichting is de samenspraak nodig tussen bestuurders, andere afdelingen en bijvoorbeeld leidingbeheerders. Maar ook samenspraak met externe beheerders zoals Waterschap en Provincie, die als beheerders van een aantal wegen buiten de bebouwde kom, ook kunnen bijdragen aan een passende en vitale groenstructuur. Integraal en interactief plannen vooral bij aanleg en reconstructie, voorkomen knelpunten in het gebruik en beheer van de openbaar ruimte. Om deze samenspraak effectief te kunnen stroomlijnen moet in toenemende mate planmatig op basis van meerjarenplanningen (van grof naar fijn) het beheer tot uitvoering worden gebracht.

• c.

  Een inzichtelijke en doelmatige informatievoorziening van het openbaar groen (opbouw op basis van werkelijke informatiebehoefte voor bestuur, beheer en uitvoerder). Hierbij zijn de eenvoudige en logische indeling van het groen, de mutatiegevoeligheid en discipline tot actueel houden belangrijke kernpunten.

In onderstaande alinea’s wordt hier een voorzet toe gegeven die verder organisatorische moeten worden geïmplementeerd.

Na dit Groenbeleidsplan dat zijn doelen en acties voor de komende vijf jaar richting geeft, kan het beheerplan concreet worden uitgewerkt als een Groenbeheerplan 2005-2010.

Groenbeleidsplan 2005 – 2010

In vervolg op de Nota groenbeleid 2000-2004 zijn acties en besluitvormen groenbeleid voor de jaren 2005 – 2010 uitgewerkt welke gericht zijn op het effectief ontwikkelen en beheren van de huidige groenstructuur.

Het plan wordt een duurzaam instrument als informatiebron, als vaststelling van de groenstatus (a,b,c), als ideeënboek, als beleidskader bij integrale vraagstukken en als instrument voor het afwegen van budgetruimte door het gemeentebestuur.

Met het vervaardigen van dit beleidsplan, waarin het groenbeleid voor de komende vijf jaar is verwoord, is de belangrijkste stap al gezet voor het groenbeleid.

Groenbeheerplan

Het beheerplan wordt opgesteld als vijfjarenplanning van maatregelen. Het plan geeft inzicht in streefdoelen, planningen, onderhouds- en beheermaatregelen en eenmalige herinrichtingen of reconstructiemaatregelen. Vanuit het beleid kunnen aan de hand van beschikbare inventaris- en werkplangegevens voorstellen worden voorgelegd, omtrent het effectief uitvoeren van werkzaamheden door eigen dienst, of derden zoals het werkvoorzieningsschap “De Welplaat”.

Criteria daarbij kunnen zijn: beschikbare specialistische kennis, effectieve inzet van materieel voor piek/bulkmaatregelen als maaien of hagenknippen, eigen jaarrondcapaciteit e.d.

Voor gemeente Westvoorne zijn geen recente beheerplannen beschikbaar.

Het is binnen gemeente Westvoorne wenselijk om in vervolg op het Groenbeleidsplan een Groenbeheerplan op te stellen, zodat op detailniveau duidelijk wordt hoe, wanneer en tegen welke budgetten werkzaamheden uitgevoerd dienen te worden.

Omdat het Groenbeleidsplan redelijk concrete acties aangeeft voor herinrichting en accenten in het onderhoudsniveau moet het beheerplan vooral een compact en uitvoeringsgericht plan worden met een planning van Aanleg, Reconstructie en Onderhoud met de daarvoor benodigde inzet van financiële middelen. Tevens geeft dit plan aan hoe deze werkzaamheden zo effectief mogelijk kunnen worden uitgevoerd door eigen dienst en derden.

Omdat ook hier een permanente afweging moet kunnen plaatsvinden met bestuur en politiek tussen verzorgingsbeeld en daarmee gepaard gaand budget is het aan te bevelen een soort van productcatalogus te ontwikkelen waarin beeldnormladen worden opgenomen voor alle groenbeheertypen (eventueel later ui te breiden naar met andere beheerelementen in de openbare ruimte) vanuit de drie kwaliteitsniveaus (intensief, normaal en natuurgericht) met prijsverschillen. Op deze wijze wordt interactief en communicatief samengewerkt tussen bestuur, burger en dienst en kunnen eenvoudiger duale scenario’s inzichtelijke worden gemaakt, doorgerekend op budgettaire gevolgen en gecommuniceerd naar bestuur en burger. Een voorbeeld van het beheertype Gazons is hiernaast opgenomen.

Uitvoering eigen dienst en/of uitbesteding

Duidelijkheid en overdracht van de gemeentelijke visie op inrichting en beheer en onderhoud is zowel belangrijk voor de uitvoerende eigen dienst als voor derden.

Momenteel worden aan de hand van werkomschrijvingen (locatie, frequentie en tijdstip) uitvoeringsinstructies gegeven aan eigen dienst en de sociale werkvoorziening. Incidenteel worden werkzaamheden uitbesteed aan specialistische groenbedrijven. Het vinden van een optimum kan alleen met goed gedocumenteerde inventaris- en werkplangegevens en zal in het Groenbeheerplan nader worden uitgewerkt.

Het is voor een zakelijke relatie tussen opdrachtgever en opdrachtnemer gewenst om de contractuele verplichtingen beter af te kaderen, waarbij het toepassen van de RAW bestekssystematiek voor onderhoud en aanleg/reconstructie een goede basis is.

In de systematiek dient naast een duidelijke informatie over kwantiteit en prijs van het werk ook aandacht te zijn voor kwaliteitseisen van de opdrachtnemer (o.a. certificaten).

De bestekssystematiek kan vanuit twee samenwerkingsmethoden worden ontwikkeld:

• -

  Prestatie- en/of beeldnormen (zie ook instrumenten groenbeheerplan) met als voordeel dat optimaal gebruik kan worden gemaakt van de kennis van de uitvoerende partij en dat tevens het toezicht eenvoudiger kan worden. Deze besteksvorm stel hogere eisen aan de kwaliteit van de organisatie van de aannemer op het gebied van met name meedenkend en gekwalificeerd personeel en zelfcontrole. Landelijk worden beeldnormen en beeldbestekken steeds vaker toegepast met steeds betere resultaten

• -

  Frequentiebestek waarin alle werkzaamheden qua handeling, frequentie en bewerkingspercentages scherp wordt omschreven. Deze bestekssystematiek wordt vooral toegepast bij hardere samenwerkingsovereenkomsten en bij twijfel omtrent de professionaliteit van de opdrachtnemer.

Groen – Informatie – Systeem; van actuele inventaris tot contactgegevens.

In de vorige beleidsnota werd de doelstelling uitgezet om de administratieve groengegevens minimaal op orde te houden. Naar de toekomst toe is dit niet meer voldoende. Interactieve planprocessen, burgers (Frontoffice) betrekken bij het wel en wee van de openbare ruimte zijn ontwikkelingen die ook in Westvoorne spelen. Effectief informeren is daarbij uitgangspunt, evenals het actueel houden van informatie (eenvoudig starten en naar de toekomst uitbreidingen open houden). Te complexe en uitgebreide beheersystemen vragen immers doorgaans te veel inspanning om actueel te houden. Binnen de gemeente is het tekenpakket NedGraphics beschikbaar alsmede GBKN -kaarten als tekenondergrond; de groene gegevens zijn op de hooflijnen actueel en zijn administratief verwerkt.

Het is wenselijk om een eenvoudige en gebruiksvriendelijke beheersysteem ter beschikking te hebben, waarbij ook grafische koppelingen gemaakt kunnen worden, zodat ook de ligging van de beheereenheden op de kaarten terug te vinden zijn. Het systeem dient op maat te zijn voor de gemeente, waardoor de gebruiksvriendelijkheid en eenvoudigheid gewaarborgd worden. Bij de verdere uitwerking en implementatie gelden nog de volgende uitgangspunten:

• 1.

  Gegevens zijn alleen interessant als zij gebruikt en actueel gehouden worden. Vanuit de gebruikersbehoefte dient de informatievoorziening te worden opgebouwd. Het werken met een GIS – benadering (op het scherm: via de tekening naar de plek en daar de groengegevens opvragen) is uiterst gebruiksvriendelijk en gaan gegevens ook leven. Het vastleggen van de meest toe te passen groengegevens op tekeningen is een handige informatiedrager. De basis daarin is een heldere en functionele groenindeling (zie beheertypen verderop) en waar die gegevens zijn gesitueerd. Deze gegevens zijn te allen tijde nodig: bij het vervaardigen van bestekken, in het overleg met de dienst en burger en bij het instrueren van medewerkers bij onderhoud en reconstructie. Voor het wijzigen en selecteren van gegevens is de toepassing ven een digitale kaartverwerking inmiddels een logische keuze. Naast inventarisatiegegevens kunnen ook vanuit vraagstukken vanuit beleid en beheer selectiecriteria worden ingebouwd. Wij denken daarbij aan: kwaliteitsniveaus verzorging, status A, B, C, openbaar groen, monumentale bomenlijst, inspectiegegevens binnen kader zorgplicht bomen en bijvoorbeeld uitbestede deelgebieden of objecten.

• 2.

  Werkplanningen met inzet van manuren, machines en materiaalkosten zijn erg mutatiegevoelig (indexeren, methoden veranderen, etc). Deze onderdelen kunnen wellicht beter als besteksraming of stand-alone in handzame Excel- of Acces software worden toegepast.

• 3.

  Er dient een strakke procedure te worden ingevoerd voor het jaarlijks actueel houden van de groengegevens, waarbij de verantwoordelijkheid zo dicht mogelijk bij belanghebbenden moet liggen.

• 4.

  De gemeente dient een autonome positie te kunnen innemen in de keuze betreffende het intern en extern beheren van de groengegevens.

De beleidskeuze richt zich derhalve op de twee punten:

• a.

  Het systeem op zich moet eenvoudig doch gebruiksvriendelijk zijn en uitgaan van een GIS benadering.

• b.

  De Basisgegevens voor Groenbeheer moeten praktisch toepasbaar zijn voor uitvoering van onderhoudswerken (qua gegevensopbouw te gebruiken voor naar werkplan/bestekstekeningen). Inzake het bomenbestand dienen de gegevens te voldoe aan de zorgplicht voor bomen.

• c.

  Er dient een formele mutatieprocedure te worden ontwikkeld waarin taken en verantwoordelijkheden inzake mutaties en databeheer zijn vastgelegd.

Opbouw groengegevens

Beheertypen zijn verschillende groeneenheden waarbij elk type een eigen groep van handelingen krijgt (b.v. gazon, haag) ander beheer wordt toegepast. De onderverdeling dient dus gebaseerd te zijn op het beheer wat uitgevoerd wordt. Er is momenteel een actuele lijst van groengegevens beschikbaar die alleen administratief beschikbaar (zonder tekening, per straat). In de huidige situatie wordt gewerkt met een beheertypen – indeling die erg gedetailleerd is hetgeen arbeidsintensief is om te muteren, soms onoverzichtelijk en weinig extra bruikbare informatie oplevert. Het is wenselijk om de indeling op een dusdanige wijze te versimpelen dat de huidige inventarisatiegegevens zoveel mogelijk gebruikt kunnen worden n de beheertypen - indeling.

In eerste instantie is het voldoende om de huidige hoofdindeling als nieuwe indeling te hanteren. Deze indeling is in beginsel een basis voor het onderscheiden van verschillende onderhouds- en beheermaatregelen. Bij het ontwikkelen van een nieuw Groen – Informatie Systeem is het aan te beleven de huidige indeling te (laten) toetsen op de bruikbaarheid bij beleid, beheer en uitvoering.

De voorlopige indeling op hoofdlijnen:

Bomen <3 jaar – Bomen >3 jaar – Vormbomen – Standplaats bomen – Bosplantsoen – Heesters – Bomenbedekkers – Botanische rozen - Hagen – Kruidachtige gewassen – Gazons (intensief en extensief) inclusief grasranden – Speelweiden – Verwilderingterreinen – Sportvelden – Water – Graven.

3.2.2 Integraal werken

Door het combineren en afstemmen van verschillende werkzaamheden (van visie tot en met uitvoering & van gevel tot gevel) in de openbare ruimte kunnen de inspanningen en resultaten effectiever zijn en wordt de overlast voor bewoners beperkt. Met name bij de reconstructie van bestaande openbare ruimtes kan de afstemming van planningen tussen de verschillende afdelingen positieve effecten hebben op de kwaliteit van inrichting en beheer. Zo kan een aanpassing in het wegprofiel gelijktijdig plaatsvinden met een renovatie van het riool en kan na het leggen van een nieuwe leiding meteen het plantvak worden verjongd. En als er nagedacht wordt over het beperken van obstakels ten behoeve van gemechaniseerd onderhoud komen onderhoudsbesparingen in beeld.

Voor integraal werken is beleid nodig en draagvlak binnen en tussen de afdelingen.

Er zijn twee insteken waar deze integrale benadering kunnen worden geïmplementeerd:

Onderhoud

Bij cyclisch onderhoud van de openbare ruimte door per buitenruimtediscipline te analyseren waar werkcombinaties een besparing of meerwaarde geven (bijvoorbeeld het invoeren van een reinigingskaravaan door afstemming uitharken plantvakken, graskanten steken en vegen van trottoirs). Ook het per wijk plannen van beurten totaalonderhoud kan een positieve uitwerking hebben.

Aanleg en reconstructie

Bij aanleg en reconstructie van projecten kan samenwerking en toepassen van ontwerp- en beheercriteria preventief werken op de inrichtingskwaliteit en beheerbaarheid. Om hiertoe over te gaan is het aan te bevelen om in eerste instantie inzichtelijk te maken welke knelpunten in de openbare ruimte aanwezig zijn (bezien vanuit groen, civiel, rioleringen, verlichting, spelen). Vervolgens kunnen deze knelpunten worden uitgewerkt op een knelpuntenkaart, waarbij de verschillende beleidsvelden geïntegreerd worden. Op deze wijze worden knelpunten en prioriteiten helder en wordt gestimuleerd om vooral gebiedsgericht tot planning en herinrichting te komen. De actiepunten in het hoofdstuk 2 ter verbetering van de groenstructuur geven al een dergelijke benadering aan (of binnen groenobject oplosbaar of integraal oplosbaar).

Dit meerjarenprogramma dient inzichtelijk te zijn voor alle medewerkers in de organisatie. Op deze manier kan door iedereen (voortschrijdend) inzicht worden verkregen in de knelpunten per beleidsveld en de reconstructies voor de komende jaren.

Deze samenwerking behoeft niet alleen binnen de gemeentelijke organisatie te blijven. Inbreng en samenwerking met middenstand, bewonersgroeperingen en andere beheerders zijn daar een afgeleide van.

3.2.3 Exploitabel begroten en beheren

Het openbaar groen is onderhevig aan slijtage en dient derhalve periodiek vervangen te worden. Gebeurt het niet dan sterven bijvoorbeeld heesterbeplantingen af en ontstaan open plekken die vervolgens weer onkruidgroei geven en meer schoffelwerk tot gevolg heeft. Afstervende of kwijnende bomen en heesters leveren dan tevens gevaar op (takbreuk of omwaaien) voor de omgeving en geven de openbare ruimte een onverzorgd en weinig vitaal beeld. Een onverzorgde omgeving motiveert de bewoners zeker niet om ook medeverantwoordelijk te zijn voor haar omgeving.

De vervanging kan noodzakelijk zijn als gevolg van:

• ■

  Slijtage als gevolg van verjongingsmaatregelen (Regelmatig afzetten van heesters leidt uiteindelijk tot uitputting van de plant);

• ■

  Intensief gebruik van bijvoorbeeld gazons of speelterreinen;

• ■

  Het afsterven van bomen en heesters na een zekere levenscyclus;

• ■

  Vandalisme, vernieling en schades;

• ■

  Ziektes en plagen;

• ■

  Veranderd gebruik van de openbare ruimte en bijbehorende veranderde eisen (meer auto’s in het straatbeeld, grotere aandacht voor sociale veiligheid).

De verschillen in levensduur van een bepaald groentype worden in grote mate bepaald door de juiste soortkeuze, afgewogen beheer en standplaats of omgeving.

Door de jaren heen gebeurt dat natuurlijk niet gelijkmatig en overal. De vervanging van het openbaar groen dient daarom structureel in de termijnplanningen en begrotingen opgenomen te worden. Momenteel is in de jaarbegroting van de afdeling Gemeentewerken naast cyclisch onderhoud slechts een beperkt budget opgenomen voor de vervangingen en groenconstructies. Daarnaast worden in grotere infrastructurele reconstructies eenmalig raambedragen opgenomen voor de herinrichting van groen.

Een veel gebruikte manier is om naast het onderhoudsbudget een structureel vervangingsbudget op te nemen dat gebaseerd is op de technische afschrijving van groen. Deze systematiek gaat uit van de omvang van het huidige groenareaal en kosten die het vervangen van dit areaal met zich mee zou brengen afgewogen tegen de gemiddelde levensduur. Het instellen van een vast jaarlijks vervangingsbudget voor het groen heeft de volgende voordelen:

• ■

  In de begroting krijgt de vervanging en reconstructie van het groen een vaste positie, waarmee instandhouding van het kapitaalsgoed wordt verzekerd.

• ■

  Kleine vervangingen en reconstructies kunnen op een heldere manier een plaats krijgen op de begroting, zonder omslachtige budgetaanvragen.

In de concrete vervanging van het groen behoeft uiteraard niet dezelfde situatie teruggebracht te worden, maar kan tegelijkertijd een verbetering van de groenstructuur en aanpassing aan de beheerzone doorgevoerd worden. Een groot deel van de in hoofdstuk twee voorgestelde actiepunten zouden dan ook gefinancierd kunnen worden vanuit het budget groenafschrijving. Verantwoording van deze budgetten vindt plaats op basis van voortschrijdende meerjaren-reconstructieplanningen voorafgaande aan het begrotingsjaar.

Volgens de berekeningsmethode (vervangingskosten x areaal: gemiddelde levensduur) bedraagt de theoretische vervangingswaarde van het totale areaal openbaar groen binnen de kernen van de gemeente Westvoorne € 7.136.944,- exclusief BTW. In de onderstaande tabel zijn alle voorkomende groenvoorzieningen opgenomen en doorgerekend op basis van de afschrijfwaarde. De theoretische vervangingswaarde van al het groen bedraagt per jaar € 190.937,-.

In de renovatiekosten zijn rooi- en opruimingswerkzaamheden en nieuwe aanplant opgenomen. De bedragen zijn gebaseerd op het areaal / prijspeil 2004 exclusief 19% BTW.

Het benodigde jaarlijkse afschrijvingsbedrag is gebaseerd op de werkelijke omvang van het groenareaal, een inschatting van de gemiddelde levensduur en een inschatting van de gemiddelde vervangingskosten. Het is derhalve een theoretisch bepaald bedrag. In de praktijk zijn de leeftijdsopbouw van het huidige groenbestand, de kwaliteit ervan en de eisen die eraan worden gesteld natuurlijk ook van belang bij het bepalen van de levensduur. Daarnaast kunnen de vervangingskosten worden beperkt door de werkzaamheden integraal te combineren met realisatie van civieltechnische projecten.

Het nastreven van een lange levensduur heeft invloed op de exploitatiekosten van het groen. (zie schema hiernaast)

Relatie actiepunten beheer & onderhoud met groenafschrijvingsfonds

In hoofdstuk twee, bij de actiepunten voor de groenstructuur, is een overzicht opgenomen van de actiepunten die nodig zijn voor het bereiken van de gewenste groenstructuur. Een prioritering van de actiepunten is vooralsnog achterwege gelaten omdat de samenhang met eventuele anderere constructies of ontwikkelingen in de buitenruimte, van invloed is op de werkelijke uitvoeringsplanning. Het integraal uitvoeren van dergelijke projecten (samen met reconstructie van verhardingen, verlichting, riolering en/of speelvoorzieningen) verdient te allen tijde de voorkeur. Voorgesteld wordt om alle groenreconstructies en inboetwerkzaamheden te financieren vanuit één groenreconstructiefonds wat wordt bepaald op basis van het afschrijvingsregime. De besteding van dit fonds kan door de afdeling Gemeentewerken deels vooraf worden aangegeven in een jaarplanning van vooral de grotere reconstructieprojecten en deels achteraf worden verantwoord.

3.2.4 Communicatie en voorlichting

Voor een duurzame ontwikkeling en instandhouding van een groenstructuur is draagvlak bij bewoners noodzakelijk. Zo zullen bewoners minder snel oneigenlijk gebruik maken van het groen als ze zelf hebben meegedacht over de inrichting. Tevens kan door het draagvlak bij bewoners het aantal klachten over de inrichting en het beheer afnemen.

Het is echter niet gewenst dat de burgers de inrichting van elk stukje openbaar groen in de gemeente bepalen. Daarmee zou de realisatie van bijvoorbeeld een boomstructuren, wat een langlopende proces is vrijwel onmogelijk worden en zou het creëren van identiteit en eigenheid van de kernen in het niet vallen. Immers in een straat met bomen wonen wil iedereen, maar de boom voor het eigen huis kan persoonlijke bezwaren opleveren.

Het tijdig betrekken van de bewoners bij de besluitvorming is vooral van belang indien sprake is van een verandering van de bestaande situatie en wanneer het plangebied dicht tegen woningen gelegen is.

Voor communicatie met bewoners kan onderscheid gemaakt worden in twee vormen, welke afhankelijk van de locatie in de groenstructuur en de toegekende status mogelijk toegepast kunnen worden:

• ■

  Inspraak (bewoners hebben inspraak en worden interactief betrokken bij de planvormingsprocessen van inrichting en beheer van de openbare ruimte.) bij veranderingen i status C: Overige groen

• ■

  Informatie (bewoners krijgen informatie over de planvorming van inrichting en beheer van de openbare ruimte.) bij veranderingen in status A en B: groen in Dorps- en Wijkstructuur

Het ontwikkelen van projectfolders waarin voorgenomen plannen met status van inspraak of informatie worden verspreid alsmede benutte van de gemeentelijke website en lokale media zijn elementen die begrip en inzicht tussen partijen kan vergroten.

Ook politiek en gemeentebestuur dient met een zekere regelmaat te worden geïnformeerd over inrichting en onderhoud van het groen. Het introduceren en formaliseren van schouwrondes (bijvoorbeeld voorjaar en najaar met thema’s) met leden van de Raad, het College, vertegenwoordigers van ambtelijke diensten en bewoners kan verhelderend en oplossingsgericht (inzicht, korte lijnen) werken.

3.3 Samenvatting, acties beheer & onderhoud groenbeleid 2005 – 2010

Het vele groen in en nabij de dorpen Oostvoorne, Rockanje en Tinte staat ook in de gemeentelijke strategie ‘wonen in een oase van rust’ hoog aangeschreven.

De huidige groenstructuur heeft een eigenheid die te maken heeft met de eigenheden van het duin- en polderlandschap en de ontstaansgeschiedenis van de dorpen en wegen daarin. Een groene omgeving die onder sterke invloed van het zeeklimaat met heel veel zorg tot volle wasdom is gekomen en inmiddels luwte heeft gegeven aan de woonomgeving en daarmee ook beschermde omgeving voor nieuw aan te leggen groen. Op deze groenstructuur wordt voortgebouwd.

Groen heeft tijd, ruimte, onderhoud en vooral continuïteit in beheer nodig. Daarom wordt in dit Groenbeleidsplan aandacht gevraagd voor een vaste koers:

• -

  Aan de groenstructuur, welke hoofdzakelijk gevormd wordt door boomstructuren langs wegen en langgerekte parkstructuren langs watergangen wordt een status toegekend die te maken heeft met de belangrijkheid voor dorp, wijk of straat. Vooral het groen dat de Dorps- en Wijkstructuren (status A en B) ondersteunen, wordt gevraagd om vooral duurzaam en consistent beleid te voeren. Het Overig groen (status C) kan in samenspraak met bewoners op maat worden gemaakt naar behoefte van de direct betrokkenen. Daarnaast worden haalbare voorstellen gedaan om de groenstructuur op onderdelen te verbeteren zodat de bewoners er meer van kunnen genieten en de omgeving veiliger en onderhoudsvriendelijker wordt (meer gazon).

• -

  Het kwaliteitsniveau hoeft niet overal gelijk te zijn; de dorpscentra en invalswegen mogen best intensief verzorgd worden, daar waar natuur echt kans heeft om te gedijen mag best meer aandacht aan de flora en fauna worden gegeven. De bewoners appreciëren een verzorgde woonomgeving zeer, feitelijk het huidige onderhoudsniveau zonder al te veel ecologisch groen. Deze kwaliteit wordt daarom ook ingezet voor de komende 5 jaar, het waar mogelijk aanbrengen van de verschillen in onderhoud zal budgettair neutraal dienen plaats te vinden, m.a.w. handhaving van het huidige kostenniveau in de begroting t/m 2009.

• -

  Bomen zijn de belangrijkste dragers van de groenstructuur in Westvoorne. De zeewind maakt het er niet gemakkelijker op om tot volle wasdom te komen. Daarom wordt veel aandacht gegeven aan de duurzame instandhouding van bestaande bomen en de aanplant van nieuwe bomen voor behoud van het groene karakter van Westvoorne. Met de overlast die bomen kunnen veroorzaken wordt in de kapverordening rekening gehouden.

• -

  Beter benutten van het openbaar groen voor natuur en recreatie kan op plaatsen waar er ruimte is. Vooral het oppervlaktewater (vissen) en de begraafplaatsen (par en wandelen) worden meer betrokken in het gebruik van de groen ruimtes.

• -

  Het is de taak van de ambtelijke organisatie om het groen effectief te onderhouden. Snippergroen is vaak erg duur in onderhoud zonder dat het een echte meerwaarde geeft aan de kwaliteit van de directe woonomgeving. Deze objecten kunnen heringericht of, onder voorwaarden, worden verkocht aan belanghebbenden.

• -

  De gemeentelijke organisatie is dienstbaar naar haar burgers en moet effectief haar middelen inzetten voor een mooie en functionele openbare ruimte. Dat kan vooral als er intensief wordt samengewerkt tussen afdelingen, politiek en bestuur enerzijds en met de burgers anderzijds. Inzichtelijk verantwoorden van voorstellen en keuzes, een duidelijke visie hebben, niet vanuit ‘schotten’ maar integraal werken. Belangrijk is het laten zien dat beslissingen soms gestoeld zijn op duurzaamheidbeginselen of vanuit een gemeenschappelijk belang zijn bepaald.

• -

  Duurzaamheid is niet alleen gebaseerd op goed regulier onderhoud zoals snoeien en maaien. Ook groen heeft een eindige levensduur en moet vervangen worden. Spreiding van leeftijd door regelmatige verjonging komt ook ten goede aan de continuïteit van groen op lange termijn. Daarvoor zijn structureel middelen nodig om deze verjongen te financieren. Het Groenbeleidsplan pleit ervoor om op basis van een technische afschrijving (groenareaal x vervangingskosten: levensduur) jaarlijks een nader te bepalen vervangingsbudget op te nemen. Uit dit budget kunnen vervangingen, grotere reconstructies en groenrenovaties worden gefinancierd.

• -

  Op basis van meerjarenplanningen worden deze werken jaarlijks geïnspecteerd op prioriteit in samenhang met andere knelpunten, voorbereid, uitgevoerd en verantwoord naar politiek en bestuur.

• -

  Het gemeentebestuur wil graag dat de bewoners medeverantwoordelijkheid dragen voor de openbare ruimte. Een effectieve communicatie daar uiterst belangrijk is, evenals het aangeven of er bij onderwerpen sprake is van (interactieve) inspraak of voorlichting. Projectfoldertjes, de gemeentelijke website en lokale media moeten daarin maximaal worden betrokken. Interactief werken met bewoners zal veel aandacht vragen van de gemeentelijke organisatie, maar verdient zich uiteindelijk terug in draagvlak bij het publiek.

Het Groenbeleidsplan heeft geen juridische status maar zal ongetwijfeld gebruikt gaan worden als informatiebron, ideeënboek, als beleids- en toetsingskader voor herinrichting, beheer en onderhoud van de openbare ruimte. In onderstaand schema zijn de te nemen acties voor beheer en onderhoud uit voorgaande hoofdstukken samengevat. De actiepunten die in Oostvoorne, Rockanje en Tinte benodigd zijn om de groenstructuur op peil te houden en te verbeteren, kunnen indien nodig (mede)gefinancierd worden door onttrekking van middelen uit de Reserve Openbaar Groen. In dat geval worden de betreffende activiteiten ter goedkeuring aan de Raad voorgelegd (incl. begroting). Financiering vindt nu plaats uit:

• -

  de jaarlijks onderhoudsbegroting, welke enige mogelijkheden biedt voor de uitvoering door de eigen buitendienst van kleinere groenprojecten;

• -

  de kredieten van grotere herinrichtingsprojecten waarbij, zo nodig, een bedrag voor groenvoorzieningen is opgenomen;

• -

  een bedrag van circa 22.000 euro in de jaarlijkse onderhoudsbegroting welke beschikbaar is voor renovaties.

De uitwerking ca. van beleidsthema’s en, -instrumenten kunnen in de komende jaren in eigen beheer uitgevoerd worden omdat dit een onderdeel is van het dagelijks beheer (aanpassen kapverordening), danwel dat er in de begroting rekening is gehouden met de uitvoering door derden (bijv. aanschaf beheermodules Gemeentewerken in het ICT plan).

Gelet op de beperkingen van beschikbare uren/middelen kunnen echter niet alle voorgestelde activiteiten binnen de looptijd van dit Groenbeleidsplan gerealiseerd worden. De volgorde zal mede bepaald worden door andere ontwikkelingen in de buitenruimte en/of de realisatie van (herinrichting)projecten. Zaken zoals de kapvergunningen, krijgen de hoogste prioriteit.