Winkeltijdenverordening

Algemene toelichting

De Winkeltijdenwet

Op 28 mei 2013 is de gewijzigde Winkeltijdenwet in werking getreden. De gewijzigde Winkeltijdenwet brengt mee dat de gemeenteraad volledige beleidsvrijheid heeft bij het regelen van de koopzondagen. Gelijktijdig met de inwerkingtreding van de gewijzigde Winkeltijdenwet zijn een aantal vrijstellingen in het Vrijstellingenbesluit Winkeltijdenwet van rechtswege komen te vervallen. Hierdoor is een bepaalde categorie winkels niet automatisch vrijgesteld om op zondag open te mogen zijn, maar moet dit bij verordening geregeld worden.

Uitgangspunten Winkeltijdenwet

De wijzigingen van de Winkeltijdenwet komen op het volgende neer:

• a.

  Op maandag t/m zaterdag, de werkdagen, is openstelling van winkels toegestaan tussen 06.00 en 22.00 uur. Gemeenten mogen tijdens deze uren geen beperkingen opleggen aan de openstelling van winkels.

• b.

  Aan het aantal openingsuren per winkel per week is geen maximum verbonden.

• c.

  Tijdens de nachtelijke uren van 22:00 tot 06:00 uur is winkelopening op werkdagen niet toegestaan. Gemeenten kunnen echter vrijstellingen of ontheffingen van deze verplichte winkelsluiting verlenen. Op Goede Vrijdag, Kerstavond (24 december) en Dodenherdenking (4 mei) moeten de winkels vanaf 19:00 uur dicht zijn.

• d.

  Op zon- en feestdagen is winkelopening niet toegestaan. De gemeenteraad kan bij verordening vrijstelling van deze verplichte sluiting verlenen. De Winkeltijdenwet merkt in dit verband als feestdagen aan: Nieuwjaarsdag, tweede Paasdag, Hemelvaartsdag, tweede Pinksterdag en eerste en tweede Kerstdag.

De Winkeltijdenwet is niet alleen van toepassing op winkels: het is op de in artikel 2, eerste lid, van de wet bedoelde dagen en tijden ook verboden om in de uitoefening van een bedrijf (anders dan in een winkel) goederen te koop aan te bieden of te verkopen aan particulieren. Dit volgt uit artikel 2, tweede lid.

Gemeentelijke bevoegdheden

Als algemene regel geldt dat op zon-, feestdagen en op werkdagen tussen 22:00 uur en 6:00 uur de winkels gesloten zijn. De gemeenteraad heeft op grond van artikel 3, eerste lid, Winkeltijdenwet de bevoegdheid om vrijstelling te verlenen van de in artikel 2 vervatte verboden.

Deze bevoegdheden kunnen worden ingedeeld in de volgende drie categorieën.

1. Bevoegdheden op zon- en feestdagen en 19-uurdagen

Artikel 2, eerste lid, aanhef en onder a, Winkeltijdenwet bepaalt dat de winkels op zondag gesloten moeten zijn. In het eerste lid, onder b, wordt een aantal andere dagen genoemd waarop de winkels gesloten moeten zijn, namelijk Nieuwjaarsdag, tweede Paasdag, Hemelvaartsdag, tweede Pinksterdag en eerste en tweede Kerstdag. Deze dagen zijn in artikel 1 van de modelverordening gedefinieerd als feestdagen. Daarnaast noemt artikel 2, eerste lid onder b, van de Winkeltijdenwet nog drie dagen waarop de winkels gesloten moeten zijn vanaf 19:00 uur: Goede Vrijdag, 4 mei en 24 december. Deze dagen vallen dus niet onder het begrip feestdagen. In deze toelichting worden ze verder aangeduid als “19-uurdagen”.

2. Bevoegdheden op werkdagen

Artikel 2, eerste lid, aanhef en onder c, Winkeltijdenwet bepaalt dat de winkels op werkdagen tussen 22:00 uur en 6:00 uur gesloten zijn. De gemeentelijke bevoegdheid behelst de mogelijkheid om ook na 22:00 uur winkelopening toe te staan.

3. Bevoegdheden voor specifieke situaties

Het college kan op grond van artikel 6 van de Winkeltijdenwet op verzoek een ontheffing verlenen voor de openstelling van de winkel op zondag aan winkeliers die tot een kerkgenootschap behoren dat de wekelijkse religieuze rustdag op een andere dag dan de zondag houdt. Deze winkeliers moeten dan wel op hun eigen religieuze rustdag hun winkel gesloten houden.

4. Algemeen

Alle op grond van de wet en de verordening te verlenen vrijstellingen en ontheffingen kunnen onder beperkingen worden verleend; ook kunnen er voorschriften aan worden gebonden. Aan de ontheffingen op grond van artikel 3, derde lid, kan bijvoorbeeld de beperking worden verbonden dat er na een bepaald tijdstip geen alcoholhoudende drank mag worden verkocht (ECLI:NL:CBB:2009:BI0895 Zaanstad)

Vrijstellingenbesluit Winkeltijdenwet

In het Vrijstellingenbesluit worden aan enkele vormen van detailhandel landelijke vrijstellingen verleend van de openingsverboden uit de Winkeltijdenwet. Hierbij worden landelijke vrijstellingen voor de gehele week en landelijke vrijstellingen voor de zondagen en de feestdagen onderscheiden. Voor de detailhandelsactiviteiten van de laatste categorie kunnen voor de werkdagen op lokaal niveau vrijstellingen en ontheffingen worden verleend. De twee categorieën zijn hieronder nader uitgewerkt.

Aan dit onderscheid ligt de keuze ten grondslag om het zwaartepunt bij de mogelijkheid voor het verlenen van vrijstellingen bij de gemeenten te leggen. Voor een beperkt aantal detailhandelsactiviteiten wordt de vrijstelling gedurende de gehele week echter van zo groot landelijk belang geacht, dat hiervoor landelijke vrijstellingen zijn opgenomen. Het gaat om de detailhandel in instellingen voor de volksgezondheid, verkeer en vervoer en de verkoop van nieuwsbladen en tijdschriften.

1. Vrijstellingen voor zon- en feestdagen en werkdagen

De vrijstellingen die voor de hele week gelden zijn alleen van toepassing op:

• a.

  Instellingen van volksgezondheid (apotheken en winkels in en op het terrein van ziekenhuizen en verpleeghuizen). Het college krijgt daarbij de bevoegdheid om op verzoek een ontheffing te verlenen voor verkooppunten van uitsluitend of hoofdzakelijk eet- en drinkwaren, prentbriefkaarten, nieuwsbladen en tijdschriften, alsmede bloemen en planten, op ten hoogste 250 meter afstand van de publieksingang van een ziekenhuis of verpleeghuis. Deze ontheffing mag gelden vanaf een half uur voor de aanvang van de bezoektijden tot het einde daarvan.

• b.

  Instellingen van verkeer en vervoer (winkels in NS-stationsgebouwen, luchtvaartterreinen voor intercontinentaal verkeer, shops in benzinestations en wegrestaurants en verkoop ten behoeve van de beroepsscheepvaart). Het college krijgt daarbij de bevoegdheid op verzoek een ontheffing te verlenen aan winkels gericht op reizigers in een gebouw voor een knooppunt van openbaar vervoer of voor het verkopen van bloemen en planten op een afstand van ten hoogste 100 meter daarvan.

• c.

  Instellingen voor de verkoop van nieuwsbladen en tijdschriften.

2. Vrijstellingen uitsluitend voor zon- en feestdagen

Vrijstellingen voor uitsluitend de zon- en feestdagen zijn van rechtswege komen te vervallen met het inwerktreden van de nieuwe Winkeltijdenwet.

Handhaving

De controle op de naleving van de Winkeltijdenwet en Winkeltijden verordening is in eerste instantie een taak van de plaatselijk bevoegde politie in overleg met de gemeente. De Belastingdienst/FIOD-ECD wordt daarbij ingeschakeld als er een landelijke coördinatie vereist is.

Uiteraard is ook bestuursrechtelijke handhaving mogelijk. Over de handhaving van de Winkeltijdenwet heeft de Minister van Economische Zaken op 22 december 2006 een brief naar alle gemeenten gestuurd. Over de samenloop van strafrechtelijke en bestuursrechtelijke handhaving heeft de VNG nadere informatie gegeven. Deze is te vinden op de website van de VNG, http://www.vng.nl/eCache/DEF/62/907.html.

Artikelgewijze toelichting

Artikel 1. Begripsbepalingen

Voor de definitie van winkel wordt verwezen naar artikel 1 van de Winkeltijdenwet. Daarin is een winkel gedefinieerd als: een voor het publiek toegankelijke besloten ruimte, waarin goederen aan particulieren plegen te worden verkocht.

Voor de omschrijving van het begrip feestdag is aansluiting gezocht bij artikel 2, eerste lid onder b van de Winkeltijdenwet. In de wet is geen definitie opgenomen van feestdag, maar worden de volgende dagen genoemd als dagen waarop de winkels gesloten moeten zijn (naast de zondag): Nieuwjaarsdag, tweede Paasdag, Hemelvaartsdag, tweede Pinksterdag en eerste en tweede Kerstdag. Deze dagen zijn in artikel 1 van de verordening gedefinieerd als feestdag. Daarnaast noemt artikel 2, eerste lid onder b van de Winkeltijdenwet nog drie dagen waarop de winkels gesloten moeten zijn vanaf 19.00 uur: Goede Vrijdag, 4 mei en 24 december. Deze dagen vallen dus niet onder het begrip feestdag in de verordening.

Door in de verordening het begrip feestdag te definiëren, kan waar nodig worden volstaan met het woord “feestdag” of “feestdagen” en hoeven niet steeds alle dagen bij naam genoemd te worden. Koningsdag en Bevrijdingsdag (5 mei) zijn, voor zover deze dagen niet op zondag vallen, in de wet niet aangemerkt als een dag waarop de winkels gesloten moeten zijn.

Voor het begrip slijtlokaliteit is aansluiting gezocht bij artikel 1 van de Drank- en Horecawet.

De gemeente Wijchen is wat betreft winkelgebied opgedeeld in vier verschillende gebieden.

Artikel 2. Vrijstelling op zon- feestdagen

De verordening is een uitwerking van artikel 3, eerste lid, Winkeltijdenwet. Dit artikel geeft de raad de mogelijkheid vrijstelling te verlenen voor de in artikel 2 van de wet vervatte verboden. De gemeenteraad heeft er voor gekozen om vrijstelling te verlenen voor de in artikel 2 aanhef en onder a en b vervatte verboden (zon- en feestdagen) Het is in de gemeente Wijchen niet mogelijk om vrijstelling te krijgen voor een openstelling van de in artikel 2 aanhef onder c vervatte verboden (werkdagen tussen 22:00 uur en 6:00 uur).

De volgende categorie winkels mogen als volgt geopend zijn op zon- een feestdagen:

• -

  Centrum op 18 aangewezen koopzondagen van 13:00 tot 17:00 uur;

• -

  Tuincentra in de gemeente Wijchen van 11:00 tot 17:00 uur;

• -

  Supermarkten in de gemeente Wijchen van 11:00 tot 20:00 uur (hiervan is uitgezonderd de slijtlokaliteit);

• -

  Bakkers in de gemeente Wijchen van 08:00 tot 17:00 uur;

• -

  Bedrijven op bedrijventerrein Wijchen Oost van 11:00 tot 17:00 uur;

• -

  Overig winkelgebied kern Wijchen van 13:00 tot 17:00 uur;

• -

  Resterend buitengebied van 13:00 tot 17:00 uur.

Artikel 3

Doordat de Winkeltijdenwet het aan de gemeenteraad overlaat om in de verordening te bepalen of en welke winkels er wanneer op zon- en feestdagen open mogen zijn, zijn een groot aantal vrijstellingen zoals voorheen opgenomen in het Vrijstellingenbesluit Winkeltijdenwet, van rechtswege komen te vervallen. Een aantal van deze algemene vrijstellingen zijn in artikel 3 en 4 van de verordening opgenomen. De overige vervallen vrijstelling zijn op de gemeente Wijchen niet van toepassing en daarom niet in de verordening opgenomen.

Artikel 3. Bepaalde winkels

Dit artikel is overgenomen uit het vrijstellingenbesluit winkeltijdenwet en behelst een algemene vrijstelling om op zon- en feestdagen open te mogen zijn voor musea, snackbars en videotheken.

Artikel 4. Verzorgingstehuizen

Dit artikel is overgenomen uit het vrijstellingenbesluit winkeltijdwet en behelst een algemene vrijstelling om op zon- en feestdagen open te mogen zijn voor winkels die bepaalde goederen verkopen in of op het terrein van een verzorgingstehuis.