Verordening Individuele Inkomenstoeslag 2016

Toelichting Verordening Individuele Inkomenstoeslag.

Algemeen.

Langdurigheidstoeslag wordt individuele inkomenstoeslag

Per 1 januari 2015 is de wet werk en bijstand (WWB) aangepast en opgenomen in de Participatiewet. Met de wetswijziging is de langdurigheidstoeslag (LDT) omgevormd naar een individuele inkomenstoeslag

Aan de bijstand ligt het uitgangspunt ten grondslag dat het normbedrag, bedoeld ter voorziening in de algemeen noodzakelijke kosten van het bestaan met inbegrip van een component reservering, in beginsel toereikend is. Toch kan de financiële positie van mensen die langdurig op een minimuminkomen zijn aangewezen onder druk komen te staan als er na verloop van tijd geen perspectief lijkt te zijn om door inkomen uit arbeid het inkomen te verhogen. Er is dan sprake van bestaansverschraling. Om die reden is bij de invoering van de Wet werk en bijstand in 2004 de langdurigheidstoeslag in het leven geroepen. Sinds 1 januari 2009 is de langdurigheidstoeslag gedecentraliseerd. Ook is de langdurigheidstoeslag sinds die datum een bijzondere vorm van (categoriale) bijzondere bijstand. Per 1 januari 2015 vervangt de individuele inkomenstoeslag de langdurigheidstoeslag. Sindsdien is het verlenen van de toeslag geen gebonden bevoegdheid meer, maar een discretionaire bevoegdheid. Dit betekent dat het college een individuele inkomenstoeslag kan verlenen als een persoon voldoet aan de voorwaarden daarvoor.

Bevoegdheid gemeenten

Vast te leggen regels in verordening

De individuele inkomenstoeslag is niet gerelateerd aan bepaalde kosten. Het is een inkomensondersteunende maatregel voor bepaalde personen die langdurig een laag inkomen hebben en daarbij, gelet op de omstandigheden van die persoon, geen uitzicht hebben op inkomensverbetering (artikel 36, eerste lid, van de Participatiewet). Bij verordening moeten regels vastgesteld worden over het verlenen van een individuele inkomenstoeslag als bedoeld in artikel 36 van de Participatiewet. Deze regels moeten in ieder geval betrekking hebben op de wijze waarop invulling wordt gegeven aan de begrippen ‘langdurig’ en ‘laag inkomen’. Daarnaast moet bij verordening de hoogte van de individuele inkomenstoeslag bepaald worden.

Beleidsregels

Het college kan in beleidsregels aangeven wanneer sprake is van 'geen uitzicht op inkomensverbetering'. Gelet op de tekst van artikel 8, tweede lid, van de Participatiewet hoeft dit criterium niet te worden vastgelegd in de verordening. Bij de beoordeling van het criterium 'geen uitzicht op inkomensverbetering' moet het college rekening houden met de omstandigheden van de persoon. In artikel 36, tweede lid, van de Participatiewet is bepaald dat tot die omstandigheden in ieder geval worden gerekend:

• -

  de krachten en bekwaamheden van de persoon, en

• -

  de inspanningen die de persoon heeft verricht om tot inkomensverbetering te komen.

Het college kan in beleidsregels aangeven welke groepen niet in aanmerking komen voor individuele inkomenstoeslag en in welke gevallen personen (geen) uitzicht hebben op inkomensverbetering. Hierbij kan bijvoorbeeld worden gedacht aan personen aan wie in de referteperiode een maatregel is opgelegd wegens een schending van een arbeidsverplichting of een re-integratieverplichting of aan personen die uit 's Rijks kas bekostigd onderwijs volgen.

Overgangsrecht

Per 1 januari 2015 vervangt de individuele inkomenstoeslag de langdurigheidstoeslag. Het is niet nodig om in deze verordening overgangsrecht op te nemen met betrekking tot eerder verstrekte langdurigheidstoeslagen, omdat artikel 78z van de Participatiewet voorziet in algemeen overgangsrecht met betrekking tot de wijzigingen in de Participatiewet als gevolg van de inwerkingtreding van de Invoeringswet Participatiewet en de Wet maatregelen WWB op 1 januari 2015. Toekenning van het recht op individuele inkomenstoeslag tegen een datum gelegen op of ná 1 januari 2015 is uitsluitend mogelijk als wordt voldaan aan de in artikel 36 van de Participatiewet en deze verordening opgenomen voorwaarden.

Wijziging leefvorm

De leefvorm (alleenstaande, alleenstaande ouder of gehuwd) van een persoon kan wijzigen binnen de referteperiode. Dit is bijvoorbeeld het geval indien gehuwden individuele inkomenstoeslag aanvragen, maar zij over een gedeelte van de referteperiode als alleenstaande moeten worden aangemerkt. Personen moeten dan ook over dat deel van de referteperiode aan de voorwaarden voldoen om voor individuele inkomenstoeslag in aanmerking te komen. Gehuwden moeten immers zowel gezamenlijk als afzonderlijk aan de voorwaarden voldoen.

Mogelijkheden voor eigen beleid.

Op grond van de nieuwe wet zijn er diverse mogelijkheden voor het invullen van eigen gemeentelijk beleid.

Naast de genoemde onderwerpen kan het daarbij ook gaan om de afstemming van het beleid op het gemeentelijke armoede en participatie beleid. Hierna wordt op de verschillende onderwerpen nader ingegaan.

Doelgroep.

De nieuwe individuele inkomenstoeslag geeft gemeenten nadrukkelijk de mogelijkheid deze ook van toepassing te laten zijn op werkenden met een laag inkomen. De raad kiest ervoor deze 'werkende armen' tot de doelgroep van de individuele inkomenstoeslag te blijven rekenen. Op deze manier is de individuele inkomenstoeslag onderdeel van het integrale gemeentelijk beleid op het gebied van armoedebestrijding. Een belangrijke focusgroep binnen de armoedebestrijding is namelijk de groep van werkenden met een laag inkomen. We hebben in deze verordening, om werkende armen in aanmerking te kunnen laten komen op de toeslag, de norm aangepast waarmee wordt gerekend. Als we de individuele inkomenstoeslag zouden koppelen aan de nieuwe kostendelersnorm komen veel werkenden niet in aanmerking. De kostendelersnorm rekent namelijk met een lager uitkeringsbedrag naarmate er meer volwassenen in een huis wonen. Omdat werkende mensen minimaal het wettelijk minimum loon verdienen hebben zij bij inwoning altijd een hoger inkomen dan de kostendelersnorm. Als we de kostendelersnorm zouden hanteren, zouden werkenden dus niet in aanmerking komen voor de inkomenstoeslag. Dit willen we voorkomen. Daarom koppelen we het recht op toeslag aan een percentage van de norm gehuwden tussen 21 jaar en de pensioengerechtigde leeftijd zoals opgenomen in de Participatiewet en hanteren we niet de kostendelersnorm.

Echtparen

Uit de Minima-Effect-Rapportage Gemeente Tilburg 2015 blijkt dat echtparen met (oudere) kinderen ondanks de individuele inkomenstoeslag maandelijks een tekort hebben. Het gaat om een onwenselijke situatie omdat het deze inwoners, en dus ook de kinderen, belemmert om mee te doen. Besloten is dit tekort met € 20,- per maand te compenseren. Dit betekent dat de individuele inkomenstoeslag voor gehuwden met ten laste komende kind(eren) van 12 tot en met 17 jaar, per jaar wordt opgehoogd met € 240,-.

Er zijn dus twee categorieën van echtparen: gehuwden zonder kinderen of met kinderen jonger dan 12 jaar, en gehuwden met ten laste komende kind(eren) van 12 tot en met 17 jaar.

Hoogte van de toeslag.

Tot 2009 was de hoogte van de langdurigheidstoeslag centraal bepaald. Oorspronkelijk was de hoogte van de toeslag gekoppeld aan het verschil tussen de bijstandsnorm en de volledige AOW. Deze hoogte hanteren wij bij benadering nog. Het waren vaste bedragen, als percentage van de voor de persoon toepasselijke bijstandsnorm. Vanaf 1 januari 2009 bepalen gemeenten zelf de hoogte van de toeslag. Ook met de Participatiewet blijft dat zo.

Bij vaststellen van het bedrag moet een aantal zaken bedacht worden. Een te laag bedrag doet geen recht aan het karakter van de individuele inkomenstoeslag, namelijk dat deze is bedoeld voor mensen die financieel geen mogelijkheden hebben gehad te reserveren voor onverwachte uitgaven. Een te hoog bedrag kan leiden tot het optreden van de armoedeval. Immers, wordt op enig moment een hoger inkomen bereikt, dan vervalt direct de hele toeslag.

Met de Participatiewet wordt ook de kostendelersnorm ingevoerd. Hierdoor ontstaan bij het bepalen van de hoogte van uitkeringsbedragen veel verschillende categorieën van bedragen; meer dan in de vroegere situatie. Dat maakt het lastig uit te gaan van de geldende bijstandsnorm; die is er immers in veel varianten. Door te kiezen voor een percentage van de norm gehuwden, hoeft slechts gerekend te worden met één bedrag dat jaarlijks wordt vastgesteld. Bovendien hoeft op deze manier niet jaarlijks apart geïndexeerd te worden. De raad heeft ervoor gekozen om de hoogte van de individuele inkomenstoeslag ten opzichte van de vorige verordening minimaal aan te passen door niet meer uit te gaan van de geldende bijstandsnorm maar van het van toepassing zijnde percentage van de norm gehuwden.

Vanaf 2016 wordt de IIT voor echtparen met kind(eren) van 12 tot en met 17 jaar verhoogd met 240 euro per jaar. Uit de Minimaeffectrapportage Gemeente Tilburg 2015 bleek dat deze groep structureel te kort komt. Gehuwden zonder kinderen of met kinderen jonger dan 12 jaar krijgen een IIT ter hoogte van 39% van de norm gehuwden. Gehuwden met ten laste komende kind(eren) van 12 tot en met 17 jaar ontvangen 39 % van de norm gehuwden, vermeerderd met een bedrag van 240,- euro.

Langdurig.

De referteperiode bij de langdurigheidstoeslag was gesteld op vijf jaar. Op dit moment heeft de raad ervoor gekozen deze referteperiode van vijf jaar nog steeds te handhaven.

Laag inkomen.

Aanvankelijk lag de maximale inkomensgrens vast op 105% van het sociaal minimum en vanaf 2010 op 120%, waarna de wet vanaf 2012 weer een maximale grens stelde van 110%. Vanaf 2015 heeft de gemeente weer de vrijheid te bepalen of zij de inkomensgrens wil verhogen of verlagen.

Tilburg kiest ervoor de grens van 110% te handhaven, berekend naar een percentage van het wettelijk minimum loon voor respectievelijk gehuwden, alleenstaande ouders en alleenstaanden. Hiermee blijft de doelgroep verruimd met 'werkende armen', en is de toeslag ongevoelig voor conjuncturele schommelingen, terwijl de druk op het budget niet toe neemt.

Vorm verstrekking.

De toekenning gebeurt in beginsel op aanvraag. Het onderzoek om vast te stellen of klanten met een

bijstandsuitkering of andere inkomensondersteunende regeling van de gemeente Tilburg in aanmerking komen

voor individuele inkomenstoeslag, zal zoveel mogelijk uitgevoerd worden met gebruikmaking van gegevens uit de administratie door middel van geautomatiseerde gegevensselectie. We voldoen daarmee aan belangrijke pijlers van gemeentelijk en landelijk beleid: tegengaan van niet-gebruik (armoedemaatregel), beperken van administratieve last en verhogen van dienstverlening aan klanten, individuele toetsing en het beperken van gegevensuitvraag en efficiencymaatregelen in relatie tot uitvoeringskosten. Ook voldoen we hiermee aan de Wet eenmalige gegevensuitvraag.

De overige inwoners van de gemeente die nog niet in onze administratie zitten kunnen de individuele inkomenstoeslag aanvragen en moeten de noodzakelijke gegevens aanleveren.

Artikelsgewijze toelichting.

Artikel 1. Begripsbepalingen.

Dit artikel bevat de definitiebepalingen.

Peildatum

De peildatum is de datum waartegen een persoon individuele inkomenstoeslag aanvraagt (artikel 1 van deze verordening). Het gaat om de datum waarop een persoon langdurig een laag inkomen heeft, geen in aanmerking te nemen vermogen heeft als bedoeld in artikel 34 van de Participatiewet en, gelet op de omstandigheden van die persoon, geen uitzicht op inkomensverbetering heeft. De peildatum komt meestal overeen met de meldingsdatum. De peildatum kan in beginsel niet liggen vóór de dag waarop een persoon zich heeft gemeld om individuele inkomenstoeslag aan te vragen, tenzij sprake is van bijzondere omstandigheden. Dit volgt uit artikel 44, eerste lid, van de Participatiewet en de jurisprudentie rondom artikel 44 van de Participatiewet.

Normbedragen

De normbedragen verdienen een toelichting. Per 1 januari 2015 is de kostendelersnorm ingevoerd. Hierdoor wordt de uitkering lager al naar gelang er meer volwassenen in dezelfde woning wonen. Als we de individuele inkomenstoeslag koppelen aan de kostendelersnorm komen veel werkenden niet in aanmerking, omdat zij minimaal het wettelijk minimum loon verdienen en bij inwoning dus een hoger inkomen hebben dan de kostendelersnorm. Wij willen voorkomen dat werkende armen geen IIT kunnen krijgen. Daarom koppelen we het recht op toeslag aan een percentage van de norm voor gehuwden. We noemen dit dus bewust niet de bijstandsnorm of het sociaal minimum. We laten de hoogte van de tegemoetkoming aan dezelfde normen gekoppeld als aan de langdurigheidstoeslag tot 2015.

Artikel 2. Voorwaarden.

In dit artikel worden de omschrijvingen van de begrippen langdurig en laag inkomen uitgewerkt. Het laag inkomen wordt uitgedrukt in maximaal 110% van de voor persoon toepassing zijnde norm, gedefinieerd in deze verordening als:

norm gehuwden: de norm zoals genoemd in de Participatiewet voor gehuwden tussen 21 jaar en de pensioengerechtigde leeftijd.

norm alleenstaande ouder: 90% norm gehuwden

norm alleenstaande: 70% norm gehuwden

Wettelijk is geregeld dat de individuele inkomenstoeslag bestemd is voor mensen tussen 21 jaar en de AOW gerechtigde leeftijd.

Langdurig wordt aangeduid met 5 jaar (60 maanden). Gedurende deze periode moet een laag inkomen zijn geweest, niet hoger dan het in aanmerking te nemen percentage van de norm.

De gemeente verstrekt een eenvoudig aanvraagformulier om de aanvraag in te dienen.

Artikel 3. Hoogte van de toeslag.

In dit artikel wordt de hoogte van de toeslag geregeld. In dit model wordt uitgegaan van 39 % van het toepasselijke percentage van het wettelijk minimumloon voor de categorieën: gehuwden zonder kinderen of met kinderen jonger dan 12 jaar (100%), alleenstaande ouder (90% norm gehuwden) of alleenstaand (70% norm gehuwden). Voor gehuwden met ten laste komende kind(eren) van 12 tot en met 17 jaar wordt uitgegaan van 39% van het wettelijk minimumloon (100%), vermeerderd met 240,- euro. Afronding vindt plaats op hele euro's naar boven. Door te kiezen voor een percentage van de norm gehuwden, hoeft slechts gerekend te worden met één bedrag dat jaarlijks in januari wordt vastgesteld. Bovendien hoeft op deze manier niet jaarlijks apart geïndexeerd te worden.

De norm van januari is de maatstaf en daar wordt de berekening van de toeslag op aangepast. De wijziging in juli wordt niet meegenomen, zoals gebruikelijk was bij de Langdurigheidstoeslag.

Er zijn geen bedragen opgenomen in deze verordening om te voorkomen dat deze onderhoudsgevoelig wordt door de wijzigingen in de normbedragen.

Artikel 5. Inwerkingtreding.

Op 1 januari 2016 treedt deze verordening in werking.

Aldus vastgesteld in de openbare raadsvergadering van 14 december 2015

de griffier,

de voorzitter,