UITSTALLINGENIN DE OPENBARE RUIMTE

A. Algemene Plaatselijke Verordening

Artikel 2.1.5.1 van de APV regelt het gebruik van de openbare ruimte voor uitstallingen e.d. Hierin is bepaald dat het zonder vergunning van burgemeester en wethouders verboden is de weg of een weggedeelte te gebruiken anders dan overeenkomstig de bestemming daarvan. Onder het begrip “weg” wordt mede verstaan voor het publiek toegankelijke stoepen, pleinen, wallen, dijken, portieken, etc.

Dit artikel is overigens niet van toepassing op terrassen; deze materie is verder uitgewerkt in artikel 2.3.1.4 van de APV. In artikel 5.2.3 is verder nog bepaald dat het zonder vergunning verboden is goederen uit te stallen om deze te verkopen of te verstrekken aan het publiek.

Bij het beoordelen van een verzoek tot ingebruikname van de weg zijn een aantal criteria van belang. Een vergunning kan volgens de desbetreffende APV-bepaling worden geweigerd indien:

• -

  het beoogde gebruik schade toebrengt aan de weg of een belemmering vormt voor het doelmatig beheer en onderhoud ervan;

• -

  het beoogde gebruik gevaar oplevert voor een doelmatig en veilig gebruik van de weg;

• -

  het te plaatsen object hetzij op zichzelf, hetzij in verband met de omgeving niet voldoet aan redelijke eisen van welstand;

• -

  door het object voor gebruikers van in de nabijheid gelegen onroerende zaken overlast kan ontstaan.

De volledige tekst van de artikel 2.1.5.1 APV is opgenomen in bijlage 1.

B. Nota “Het beeld van de binnenstad”

Deze beleidsnota bevat spelregels voor reclame, gevelverandering en het gebruik van de openbare ruimte in de binnenstad van Hulst. Vaststelling heeft plaatsgevonden door de gemeenteraad van Hulst op 25 mei 2000. Tevens is daarbij besloten de nota als formeel toetsingskader te laten gelden voor de welstandscommissie. De nota “Het beeld van de binnenstad” richt zich vooral op de kwaliteit van de gebouwde omgeving in het stadscentrum en formuleert uitgangspunten voor o.a. vormgeving, maatvoeringen en dergelijke bij veranderingen van bouwwerken. Reclametoepassingen, uitstallingen, geveltoevoegingen, etc. worden op grond van in de nota geformuleerde uitgangspunten getoetst. De nota bevat in hoofdzaak dan ook een welstandsvisie en richt zich in minder mate op een veilig en doelmatig gebruik van de openbare weg (trottoir). De uitgangspunten die in de nota zijn geformuleerd kunnen evenwel deels worden gehanteerd als basis voor de regelgeving ten aanzien van uitstallingen.

De status van de nota “Het beeld van de binnenstad” is die van beleidsregels. Deze vorm van regelgeving is hiërarchisch ondergeschikt aan algemeen verbindende voorschriften (zoals verordeningen). Beleidsregels geven aan hoe een bestuursorgaan met een wettelijke bevoegdheid omgaat, maar zijn niet zodanig bindend dat er geen ruimte meer overblijft om rekening te houden met bijzondere omstandigheden. Bij beleidsregels houdt het bestuursorgaan dus meer vrijheid van handelen.

Samengevat kan gesteld worden dat de APV het formele kader schept voor uitstallingen. De invulling van het welstandsaspect bij dergelijke objecten is voor een belangrijk gedeelte geregeld in de nota “Het beeld van de binnenstad”.

Uitstallingen:

• A.

  leveren geen gevaar op voor een (veilig) gebruik van de weg, met name voor voetgangers en daarmee vergelijkbare categorieën weggebruikers;

• B.

  brengen geen schade toe aan de weg en vormen geen belemmering voor een doelmatig onderhoud en beheer ervan;

• C.

  dienen te voldoen aan redelijke eisen van welstand, hetzij op zichzelf, hetzij in relatie tot de omgeving;

• D.

  veroorzaken geen overlast voor gebruikers van in de nabijheid gelegen onroerende zaken.

Het realiseren van dit streefbeeld vergt nadere precisering. Randvoorwaarden hierbij zijn dat de nieuwe regels zonder problemen moeten kunnen worden nageleefd en uitgevoerd. Ook effectieve handhaving moet gewaarborgd zijn. Kortom, nieuwe regels dienen duidelijk en acceptabel te zijn en eenvoudig te controleren.

Het verwezenlijken van de bovengenoemde doelstellingen in combinatie met de aangehaalde randvoorwaarden bij (nieuwe)regelgeving, leidt tot de volgende bepalingen:

1. Uitstallingen binnen 1 meter uit gevel als algemene regel.

Toelichting:

Deze “hoofdregel” beoogt ordening en eenvormigheid aan te brengen, hetgeen zowel uit we l standsoogpunt als in verband met de vrije doorgang op trottoirs wenselijk is. Deze bepaling beoogt eveneens te zorgen voor een “rustig” straatbeeld. Dit geldt zowel voor uitgestalde goederen als losse aankondigings- of reclameborden.

2. Uitzondering voor, nl. “autovrije” straten.

Toelichting:

Omdat het vrij gebruik van de openbare weg (voetpad) een belangrijk argument is, is het r e delijk om in autovrije straten –uiteraard slechts indien de ondernemer dit wenst – bredere ui t stallingen toe te staan (tot maximaal 1.50 meter uit de gevel). Voorbeelden van dergelijke gebieden zijn de Bierkaaistraat en de Vismarkt.

3. Geen uitstallingen toestaan indien het voetpad < 1.50 m. is.

Toelichting:

In dergelijke gevallen zouden obstakels voetgangers dwingen gebruik te maken van de openb a re weg, hetgeen uit veiligheidsoogpunt vanzelfsprekend moet worden voorkomen. Uitstalling in po r tieken van winkels zijn in dergelijke gevallen wel mogelijk (en niet- vergunningplichtig ).

Dit betekent dat in bepaalde delen van onder meer de Gentsestraat, Steenstraat, Overda m straat en Korte Nieuwstraat geen uitstallingen zullen worden toegestaan.

In bijlage 2 is een kaart opgenomen van de voornaamste winkelstraten van Hulst waarop is aangegeven op welke locaties uitstallingen niet of nauwelijks mogelijk zijn.

4. Minimale afstand tussen uitstalling en rijbaan 1.50 m.;

Toelichting:

Deze regel heeft uiteraard tot doel de voetgangers te beschermen. Hiervoor is op dit aspect al n a der ingegaan. Voor de binnenstad van Hulst moet deze bepaling worden geïnterpreteerd als afstand tussen de uitstalling tot en met de afgeschuinde stoeprand (dus niet tot de hulst e naartjes”).

5. Uitstallingen niet hoger dan 2.00 meter, een maximale breedte van 1.00 meter per 5.00 meter gevelbreedte bij winkels in de binnenstad.

Toelichting:

Deze regel heeft niet zozeer een veiligheidmotief, maar is nuttig uit een oogpunt van we l stand. Het waardevolle, historische karakter van de binnenstad wordt namelijk mede gevormd door de gevels van de (winkel-)panden. De bescherming (aanzicht) van gevels van monumentale winkelpanden wordt hiermee enigszins gewaarborgd. Met deze maatvoering vindt ook een un i fo r mering plaats die ten goede komt aan het straatbeeld.

6. Uitstallingen enkel tijdens openingstijden van de winkel.

Toelichting:

Deze bepaling spreekt voor zich. Buiten de openingstijden is er geen nut of noodzaak uitsta l lingen op het voetpad te plaatsen. Overigens geldt deze beperking niet tussen twee op e ningstijden op één dag.

7. Van bovenbedoelde bepalingen kan door het college van burgemeester en wethouders worden afgeweken in die gevallen waarin toepassing van deze criteria redelijkerwijs niet mag worden verwacht.

Toelichting:

Deze regel heeft tot doel om uitzonderingen te mogelijk te maken, met name in die gevallen waarbij er praktische behoefte is aan meer uitstalruimte ( o.a. bloemen- en plante n zaken). Ook als uitstallingen op een andere plaats dan hiervoor is bepaald uit visueel oogpunt of om reden van een doelmatig en veilig gebruik van de weg geen bezwaar opleveren, kan afwijking van de normen plaatsvinden.

8. In drukke winkelstraten, zoals de Gentsestraat, worden geen winkeluitstallingen toegestaan.’ (maart 2008).

Toelichting:

Na de renovatie van de Gentsestraat in december 2007, heeft het gemeentebestuur na overleg met de middenstandsorganisatie de wens uitgesproken om het vernieuwde gedeelte aantre k kelijker te maken voor het winkelend en toeristisch publiek. Tevens is daarbij beoogd om het straa t beeld van de historische binnenstad en daarmee de kwaliteit van de openbare ruimte te verbeteren. Om deze redenen worden uitstallingen in de openbare ruimte per 1 januari 2009 niet meer toeg e staan.

Deze uitgangspunten vormen een gedegen basis voor een hanteerbaar en handhaafbaar beleid ten aanzien van uitstallingen. De voorschriften zijn duidelijk en niet voor tweeërlei uitleg vatbaar. Overigens zijn er gelegenheden denkbaar waarbij de bovenstaande regels niet of in mindere mate moeten gelden. Te denken valt in dit verband aan winkelweekacties, kerstmarkten, braderieën, of andere soortgelijke (kortdurende) activiteiten.

De praktische consequenties bij invoering van de nieuwe regels voor betrokkenen ondernemers zijn beperkt. Zij die nog niet over een vergunning beschikken zullen zich zonder meer rekening moeten houden met het nieuwe beleid. Winkeliers die wel al beschikken over een (gedateerde) vergunning, zullen gedeeltelijk worden geconfronteerd met nieuwe regels. Dit roept de vraag op of voor deze gevallen een gericht overgangsrecht in het leven moet worden geroepen. De hoofdregel van overgangsrecht in zijn algemeenheid is “exclusieve werking”, oftewel: nieuwe regels gelden na invoering onmiddellijk voor bestaande situaties. Slechts als de maatschappelijke gevolgen van de nieuwe regels onbillijk of onredelijk zijn of een ingrijpend “verrassingseffect” teweeg brengen, is uitgestelde inwerkingtreding op zijn plaats. Voor de uitstallingen gaan deze argumenten niet op. Het rapport “Het beeld van de binnenstad” waarin belangrijke consequenties van het uitstalbeleid al zijn weergegeven, geldt immers al sinds mei 2000 en is ook algemeen gepubliceerd. Een ieder heeft daarvan dus kennis kunnen nemen. Bovendien zijn de gevolgen voor de vergunninghouders niet zodanig dat er sprake is van “onredelijkheid of onbillijkheid” aangezien er geen sprake is van drastische beperkingen.

Verder is het uit een oogpunt van algemeen belang verdedigbaar dat geen overgangs- periode wordt ingevoerd.

Artikel 2.1.5.1 Voorwerpen of stoffen op, aan of boven de weg

• 1.

  Het is verboden zonder vergunning van het college de weg of een weggedeelte anders te gebruiken dan overeenkomstig de bestemming daarvan.

• 2.

  Het in het eerste lid bepaalde is niet van toepassing op:

  • a.

    vlaggen, wimpels en vlaggenstokken indien ze geen gevaar of hinder kunnen opleveren voor personen of goederen en niet voor commerciële doeleinden worden gebruikt;

  • b.

    zonneschermen, mits ze zijn aangebracht boven het voor voetgangers bestemde gedeelte van de weg en mits:

    • -

      geen onderdeel zich minder dan 2,2 meter boven dat gedeelte bevindt; en

    • -

      geen onderdeel van het scherm, in welke stand dat ook staat, zich op minder dan 0,5 meter van het voor het rijverkeer bestemde gedeelte van de weg bevindt;

    • -

      geen onderdeel verder dan 1,5 meter buiten de opgaande gevel reikt;

  • c.

    de voorwerpen of stoffen, die noodzakelijkerwijze kortstondig op de weg gebracht worden in verband met laden of lossen ervan en mits degene die de werkzaamheden verricht of doet verrichten ervoor zorgt, dat onmiddellijk na het beëindigen daarvan, in elk geval voor zonsondergang, de voorwerpen of stoffen van de weg verwijderd zijn en de weg daarvan gereinigd is;

  • d.

    voertuigen;

  • e.

    voorwerpen of stoffen waarop gedachten of gevoelens worden geopenbaard;

  • f.

    benzinepompen en standplaatsen als bedoeld in de Marktverordening, in de Voorwaarden voor de verhuur van standplaatsen op kermisterreinen en in artikel 5.2.3.

• 3.

  Het is verboden op, aan, over of boven de weg voorwerpen of stoffen waarop gedachten of gevoelens worden geopenbaard te plaatsen, aan te brengen of te hebben, indien deze door hun omvang of vormgeving, constructie of plaats van bevestiging schade toebrengen aan de weg, gevaar opleveren voor de bruikbaarheid van de weg of voor het doelmatig en veilig gebruik daarvan, danwel een belemmering vormen voor het doelmatig beheer en onderhoud van de weg.

• 4.

  Voor de toepassing van het tweede lid, onder c, wordt onder weg verstaan wat artikel 1 van de Wegenverkeerswet 1994 daaronder verstaat.

• 5.

  Een vergunning bedoeld in het eerste lid kan worden geweigerd:

• a.

  indien het beoogde gebruik schade toebrengt aan de weg, gevaar oplevert voor de bruikbaarheid van de weg of voor het doelmatig en veilig gebruik daarvan, dan wel een belemmering kan vormen voor het doelmatig beheer en onderhoud van de weg;

• b.

  indien het beoogde gebruik hetzij op zichzelf, hetzij in verband met de omgeving niet voldoet aan redelijke eisen van welstand;

• c.

  in het belang van de voorkoming of beperking van overlast voor gebruikers van de in de nabijheid gelegen onroerende zaak.

• 6.

  Het in het eerste lid bepaalde geldt niet voorzover de op de Wet milieubeheer gebaseerde voorschriften, de Woningwet, de Wet beheer rijkswaterstaatswerken, artikel 5 van de Wegenverkeerswet 1994 of de Wegenverordening Zeeland van toepassing zijn of voorzover er sprake is van een activiteit als bedoeld in artikel 2.1.4.1, of terras als bedoeld in artikel 2.3.1.1, derde lid, waarvoor vergunning is verleend.