Bomenbeleid groener dan nu

Inleiding

De gemeente is één van de grootste beheerders van groen in onze gemeente. Het is daarom van belang dat er regels of kaders zijn voor handelingen die aan ons groen verricht worden, zodat we een groene boomrijke gemeente blijven. Het groenbeleid van de gemeente kent vele onderdelen, wegkanten, speelveldjes, groenborders en de bomen. Elk onderdeel vraagt beleid over hoe wij daarmee omgaan, maar ook wat bijvoorbeeld het onderhoudsniveau moet zijn. Groenbeleid is dus veel omvattend en op te knippen in onderdelen. Een van die onderdelen is in dit beleidsstuk opgesteld; het bomenbeleid – groener dan nu.

Dit beleidsstuk bevat de beleidskaders voor handelingen die verricht worden aan / ten behoeve van gemeentelijke en particuliere bomen. Deze handelingen zullen voornamelijk door het college verricht worden. Met dit stuk in onze hand zal de raad toezien op het college of zij handelen volgens de kaders die gesteld worden.

Dit beleidsstuk dient een tweede doel. Vergroten van het bewustzijn van het bestuur, ambtenaren en inwoners. Dat is net zo belangrijk voor een groene boomrijke gemeente. Een mentaliteit (omslag) van bomen beheren en behouden moet in de gemeente en het gemeentehuis de boventoon voeren.

Het bomenbeleid is onderverdeeld in behoud, beheer, ontwikkeling en communicatie. De beleidsinstrumenten en beleidsregels bij deze onderdelen moeten ervoor zorgen dat er;

• -

  een goede communicatie met de inwoners is,

• -

  zo min mogelijk gemeentelijke bomen gekapt worden,

• -

  het gemeentelijke bomenbestand tenminste gelijk blijft,

Deze uitgangspunten moeten er toe leiden dat het groene (bomen) karakter van de gemeente zich zal versterken en ontwikkelen en dat inwoners geïnformeerd zijn over het handelen van de gemeente.

Dit wordt bereikt door;

• -

  Kapvergunningsplicht voor niet-particulieren gronden. Een overheid die een boom wil kappen moet daarvoor een kapvergunning (WABO) aanvragen als de gemeente het bevoegd gezag is. Deze aanvraag wordt getoetst op ecologische en publieke waarden. Als blijkt dat de boom van waarde is voor een van deze twee toetsingsgronden, wordt de boom in principe niet gekapt.

• -

  Herplantplicht. De overheid krijgt een herplantplicht voor elke boom die gekapt wordt. In principe wordt die herplantplicht ingevuld op de plaats waar de boom gekapt is. Als dat niet mogelijk is wordt er elders in de gemeente een boom herplant. Projectontwikkelingslocaties worden daarvoor niet gebruikt.

• -

  Groene bermen en wegkanten. In bermen en wegkanten die daar geschikt voor zijn staan bomen.

• -

  Kapvergunningsplicht voor bomen die op de waardevolle bomenlijst staat.Eenboom die op de waardevolle bomenlijst staat wordt in principe niet gekapt.

• -

  Bijwerken waardevolle bomenlijst.Procesafspraken voor het herzien / opstellen van de waardevolle bomenlijst worden apart van het bomenbeleid opgesteld.

• -

  Voorkomen van kappen wordt het uitgangspunt. Projecten worden dusdanig uitgevoerd dat het kappen van bomen zo veel mogelijk voorkomen wordt.

• -

  Kappen om onderhoudskosten te drukken wordt niet voor gekozen. Een verhoogd onderhoudsprofiel van een boom is geen reden om over te gaan tot kappen.

• -

  Verplanten wordt onderzocht als alternatief voor kappen. Als blijkt dat een boom gekapt moet worden, wordt er onderzocht of het verplanten van deze boom tot de mogelijkheden behoort.

• -

  Nieuwe (project)ontwikkelingen worden beoordeeld op hun groene karakter (bomenbestand). Nieuwe (project)ontwikkelingen van zowel gemeente als particulieren worden zo groen mogelijk (zoveel mogelijk bomen) uitgevoerd.

• -

  Actieve communicatie bij voornemen en kappen van bomen. Omwonenden en belanghebbenden worden actief geïnformeerd over het voornemen van de gemeente om een boom te kappen.

• -

  Kapvergunningaanvragen (WABO) worden 4 weken ‘vrijwillige’ ter inzage gelegd. De gemeente (bevoegd gezag) legt een kapvergunningaanvraag (WABO) 4 weken ‘vrijwillig’ ter inzage voordat de vergunning verleend wordt.

• -

  Aanpassing website Gemeente de Ronde Venen . De website van de Gemeente de Ronde Venen wordt uitgebreid met een webpagina waarop kapvergunningaanvragen (WABO) en verleende vergunningen in te zien zijn.

De beleidskaders voor de gemeentelijke bomen kunnen niet los gezien worden van de beleidskaders voor bomen op particuliere percelen. De beleidsinstrumenten (omgevingsvergunning, activiteit kappen van houtopstanden) voor particulieren zijn ook van toepassing voor de overheid. Vanuit deze context beschrijft het bomenbeleid – groener dan nu daarom de regelgeving voor particuliere bomen. Dit beleidsstuk is echter niet opgesteld om op dit onderdeel kaders te stellen of nieuw beleid te ontwikkelen. Nogmaals, dit beleidsstuk is opgesteld om kaders te stellen voor gemeentelijke bomen.

De gemeente is niet de enige bestuurslaag. Rijk, provincie en waterschap (klassieke indeling overheid) zijn eveneens overheidslagen die een verantwoording hebben over hun handelen. Daarom zijn de beleidsregels op het gebied van vergunningaanvragen (WABO) ook voor deze bestuurslagen van toepassing. Echter alleen als de gemeente bevoegd gezag is. Naast deze bestuurslagen zijn meer (semi)-overheidsorganisaties eigenaren van bomen in onze gemeente. De gemeente is alleen voor het overgrote deel van deze bomen niet het bevoegd gezag. Het bomenbeleid, noch de vergunningsplicht is van toepassing voor deze organisaties. Het bomenbeleid – groener dan nu moet door deze organisaties als gedragsregel gezien worden.

Behoud

De gemeente de Ronde Venen is een boomrijke gemeente. Met name in de kernen zijn veel bomen. Streven voor de gemeente is het behouden van het areaal en liefst een uitbreiding. Deze gewenste uitbreiding moet echter wel aansluiten bij De Ronde Venen en het polderlandschap. Hiervoor worden er verschillende beleidsinstrumenten en beleidsregels ingezet. Zo behouden we de kapvergunningsplicht (WABO) voor niet-particulieren en waardevolle bomen, krijgt de gemeente een herplantplicht en wordt de waardevolle bomenlijst herzien. Speciaal aandacht krijgt het aanplanten van bomen in wegbermen en groenstroken. Deze combinatie aan maatregelen moet ervoor zorgen dat er zo min mogelijk bomen gekapt worden en het bomenbestand in de gemeente tenminste gelijk blijft dan wel uitbreidt. Verdere uitwerking van groenstructuren en locatie gebonden groenplannen volgt als uitwerking van het bomenbeleid.

Particulieren hoeven in de Ronde Venen geen kapvergunning (WABO) aan te vragen voor het kappen van een boom op hun perceel. De gemeente vertrouwd erop dat inwoners het publieke en ecologische belang van een boom tegen hun individuele belang afwegen. Als deze afweging leidt tot het kappen van een boom, dan kan een inwoner daartoe over gaan zonder daarvoor een kostbare procedure te doorlopen.

Dit geldt niet voor particuliere bomen die op de waardevolle bomenlijst staan. Deze bomen mogen in principe niet gekapt worden. Als iemand toch zo’n boom wil kappen, dan moet daarvoor een kapvergunning (WABO) aangevraagd worden. Deze wordt alleen verleend door het bevoegd gezag als er zwaarwegende argumenten aangevoerd worden.

In de APV is de kapvergunningsplicht voor waardevolle bomen geregeld. Daarin wordt er verwezen naar de waardevolle bomenlijst. Daarmee is de juridische status van deze lijst geborgd. En, is deze lijst gekoppeld aan particuliere bomen. De werkwijze of criteria om een boom op deze lijst te zetten maakt geen onderdeel uit van het bomenbeleid – groener dan nu. Voor een goed werkend bomenbeleid is het echter wel van belang om procesafspraken te maken voor de waardevolle bomenlijst. Temeer de waardevolle bomenlijst bescherming van echt waardevolle bomen op boomniveau mogelijk maakt en daarmee ruimte biedt voor het vergunningsvrije beleid van de Ronde Venen voor de overige bomen.

Voor niet-particuliere bomen geldt een algemeen kapverbod als deze boom een stamdiameter heeft groter dan 20 cm gemeten op 1,3 meter vanaf maaiveld. Ongeacht of het gaat om een gemeentelijke, provincie, waterschap of Rijks boom, het kappen van zo’n boom mag niet, tenzij daarvoor een kapvergunning (WABO) is afgegeven.

Een kapvergunningaanvraag (WABO) wordt getoetst op de ecologische en publieke waarden van een boom. Deze waarden worden afgewogen tegen de argumenten waarom een boom gekapt moet worden. Hierbij wordt zowel door de aanvragen als het bevoegd gezag serieus naar alternatieven gekeken en moet aangegeven worden of verplaatsen van de boom of aanpassen van het initiatief waarvoor de aanvraag ingediend wordt (indien van toepassing) een mogelijkheid is.

De toetsingsgronden zijn in dit beleidsstuk opgedeeld naar twee categorieën; ecologische en publieke waarden. Deze waarden zijn afgeleid van de standaard toetsingsset uit het VNG model. Dit model stelt dat een kapvergunningaanvraag (WABO) geweigerd kan worden op grond van:

• a.

  de natuurwaarde van de houtopstand (ecologische waarde);

• b.

  de landschappelijke waarde van de houtopstand (publieke waarde);

• c.

  de waarde van de houtopstand voor stads- en dorpsschoon (publieke waarde);

• d.

  de beeldbepalende waarde van de houtopstand (publieke waarde);

• e.

  de cultuurhistorische waarde van de houtopstand (publieke waarde);

• f.

  de waarde voor de leefbaarheid van de houtopstand (publieke waarde).

Het bomenbeleid – groener dan nu neemt deze weigeringsgronden over als kaders voor de beoordeling van kapvergunningsaanvragen (WABO). Met andere woorden; de gemeente kapt een boom niet als een boom op een van deze waarden van belang is.

De twee categorieen kunnen grof als volgt geduid worden;

• -

  Ecologische waarden zijn onder andere dat een boom een directe relatie heeft met minimaal een bijzonder en/of zeldzaam organisme (insecten, uilen, vleermuizen, vogelkolonies, enz.).

• -

  Publieke waarden zijn belevingswaarden van het publiek. Bijvoorbeeld dat een boom onderdeel uitmaakt van een laan of bomenrij, langs een toegangsweg van een wijk staat of onderdeel van een park. Ook zeldzame soort, variëteit of bijzondere groeivorm, bijvoorbeeld meerstammigheid zijn publieke waarden.

Een voorbeeld van bomen met publieke waarden zijn de bomen aan de Aquamarijn in Mijdrecht. Deze bomen geven deze wijk een overweldigend groen en bomenrijk karakter. De publieke waarden van deze bomen maakt dat een kapvergunningaanvraag (WABO) voor een boom aan deze toegangsweg in principe niet verleend wordt. De Kievietslaan in Vinkeveen is een vergelijkbaar voorbeeld.

Afwijking van de regel -een boom mag niet gekapt worden als een van de waarden van toepassing is- kan als er alternatieven geboden worden of andere argumenten aangevoerd worden. De waarde van een boom dient hierbij in ogenschouw genomen te worden. Zo kan het dat ondanks dat een boom om ecologische en/of publieke redenen behouden zou moeten worden er toch een kapvergunning (WABO) afgegeven wordt. De kwaliteit de leefomgeving kan zo’n reden zijn. De boom kan bijvoorbeeld in slechte conditie zijn of gevaarlijk worden door overhellen. Ook het onderhoud van een boom kan reden zijn tot het wel verlenen van een kapvergunning. Deze reden wordt dan wel goed afgewogen tegen de ecologische en publieke waarden. Extra onderhoud aan bijvoorbeeld wegen door een boom kunnen ook reden zijn voor het verlenen van een kapvergunning (WABO), waarbij wel de stelregel geldt dat de oplossing voor het probleem in principe gevonden moet worden in het aanpassen van de weg en niet in het kappen van een boom. Hinder door bladval of lichtontneming worden niet gezien als redenen om een boom te kappen, wettelijke bepalingen daargelaten.

Snoeien waardoor een boom zodanig misvormt raakt is eveneens kapvergunningsplichtig (WABO).

Het huidige bomenbestand in de Gemeente de Ronde Venen moet behouden blijven. Daarom wordt er een herplantplicht ingesteld voor elke boom die door de gemeente gekapt wordt. De wijze waarop hieraan voldaan wordt moet bij de vergunningaanvraag aangegeven worden en wordt als voorschrift opgenomen in de kapvergunning (WABO). Voor een gekapte boom moet liefst op dezelfde plek een nieuwe boom herplant worden. Als het niet mogelijk is om op dezelfde plek een boom terug te planten dan wordt er elders in de gemeente een boom geplant. Zo blijft het aantal gemeentelijke bomen in de Ronde Venen gelijk. Uitgangspunt hierbij is dat kabels en leidingen niet beschadigd raken door de aanplant. Aan de boom die terug gepland wordt, worden geen eisen gesteld qua soort, stamdiameter of iets dergelijks. Wel streeft de gemeente er naar om zo groot mogelijke bomen terug te planten. De herplantplicht wordt niet ingevuld met bomen die aangeplant worden voor projectontwikkelingen of grondexploitatieprojecten.

In de Gemeente de Ronde Venen staan in bermen en wegkanten waar bomen kunnen staan bomen.

Bij deze bermen en wegkanten moet er bijvoorbeeld gedacht worden aan de slootkant tussen het sportpark van Argon en de Hoofdweg. Na aanpassing van het wegprofiel (voetpad deel) zouden in die strook bomen geplant kunnen worden.

Groenstructuurplannen, streefbeelden en locatie gebonden onderhoudsplannen maken een belangrijk onderdeel uit van het groenbeleid. Aan de hand van deze plannen kan de publieke waarde van bomen beter bepaald worden. En, daarmee samenvallend kan ook het beschermingsniveau van bomen zowel in particulier als in gemeentelijk eigendom beter bepaald worden. Het college gaat deze plannen opstellen en laat ze vaststellen door de gemeenteraad. De groenstructuurplannen e.d. worden niet opgenomen in het bomenbeleid, maar maken na vaststelling hiervan wel integraal onderdeel uit.

Beheer

Het huidige beheer van de bomen in de Ronde Venen wordt voortgezet. De kwaliteit van de bomen is goed. Wel gaat er meer ingezet worden op het voorkomen van het kappen van bomen.

Als blijkt dat er iets gedaan moet worden met een boom, dan wordt als eerste optie snoeien bekeken. Dit maakt de boom minder mooi, maar deze blijft wel behouden. Hiervoor kiest de gemeente ook als blijkt dat een boom meer onderhoud nodig heeft. Een verhoogd onderhoudsprofiel van een boom is geen reden om over te gaan tot kappen. Mocht met goeie argumenten aangegeven zijn dat snoeien niet tot de mogelijkheden behoort, dan moet er gekeken worden naar verplanten van een boom. Er zijn in de Ronde Venen genoeg plaatsen waar bomen geplant kunnen worden. Zo blijft de boom behouden voor de inwoners en er staat op de nieuwe locatie direct een boom van omvang. Mocht dit alles niet mogelijk zijn, dan pas komt kappen in beeld.

Het wordt een streven van de gemeente om bomen oud te laten worden. Dit betekent dat we randvoorwaarden moeten stellen aan/voor de standplaatsen van onze bomen. De directe omgeving van een boom moet zo ingericht zijn dat bomen niet vroegtijdig sterven. Daarnaast moet de bodemgesteldheid van onze gemeente en de ontwikkeling daarvan mee genomen worden bij het onderhoud en aanplanten van bomen.

Ontwikkelingen

Nieuwe (particuliere) ruimtelijke ontwikkelingen in de Gemeente de Ronde Venen moeten een bijdrage leveren aan het groene karakter van de gemeente. In de ruimtelijke onderbouwing van een bestemmingsplan of omgevingsvergunning moet aangegeven worden hoe aandacht besteed wordt aan de invulling hiervan. Een groenplan ligt hierbij voor de hand. Behouden van de aanwezige bomen heeft de voorkeur. Als dat niet mogelijk is of niet van toepassing, dan wordt als norm gesteld dat er zoveel mogelijk bomen in het project opgenomen worden. Afwijkingen hiervan kan alleen beargumenteerd.

Voorbeeld waarom het belangrijk is om te stellen dat een projectontwikkeling zo groen mogelijk uitgevoerd moet worden. Stel een projectontwikkelaar koopt een perceel. De ontwikkelaar is vrij om alle bomen op het perceel te kappen. Als de ontwikkelaar op het perceel een nieuwe ontwikkeling wil realiseren een huis, bedrijfsgebouw of woonwijk, dan moet de planontwikkeling zo groen mogelijk uitgevoerd worden om medewerking van de gemeente te verkrijgen. Deze regel zorgt ervoor dat op het perceel na de kaalslag uiteindelijk weer bomen aangeplant worden.

Ander voorbeeld is het gepresenteerde project voor de ontwikkellocatie Blijdrecht. In eerste instantie werd er een plan gepresenteerd waarbij alle bomen gekapt zouden worden. Na bezwaar van de omwonenden is een nieuw plan gepresenteerd waarbij veel bomen behouden konden worden. Kleine aanpassingen aan het stedenbouwkundig ontwerp zorgde hiervoor. De plantoetsers (gemeente) moeten een zelfde kijk op een project hebben als in dit geval de omwonenden aan de dag legde. Het groene karakter van een ontwikkeling moet integraal meegenomen worden in de plantoets.

Bij het maken van (gemeentelijke) plannen gaan ontwerpers en beleidsmakers als uitgangspunt hanteren dat bestaande bomen leidend zijn. Met plannen wordt hierbij niet alleen (ruimtelijke) bouwprojecten bedoeld, maar juist ook wegreconstructies, rioolvervangingen en kruispunt aanpassingen. Het initiatief waarvoor de boom ‘in de weg’ staat wordt in principe aangepast. Bijvoorbeeld het ontwerp van de weg houdt rekening met de boom of het riool wordt op een andere manier onderhouden / gereconstrueerd. Als dat niet mogelijk is, dan is het zo lang mogelijk laten staan van de boom het uitgangspunt, zodat er ook nog zo lang mogelijk plezier beleefd kan worden aan die boom. De boom wordt pas gekapt net voordat de werkzaamheden beginnen.

Communicatie

De communicatie rondom het kappen van bomen wordt aangepast. Belanghebbenden worden actiever geinformeerd en betrokken bij planvorming en het voornemen om een boom te kappen. Ook als het gaat om het kappen van een enkele boom om beheer redenen. Het gaat niet meer voorkomen dat het kappen van een boom als een verrassing komt voor omwonenden. Vooraf aan de kapvergunningaanvraag (WABO) en aan het kappen wordt er gecommuniceerd met betrokkenen.

De website van de Gemeente de Ronde Venen wordt uitgebreid met een webpagina met uitgebreide informatie over kapvergunningaanvragen (WABO) en verleende vergunningen. Op deze webpagina wordt extra aandacht besteed aan een duidelijke weergave van de plaats van de boom. De verleende vergunning, inclusief afwegingsrapport worden ook op deze webpagina gezet. Op de gemeentepagina wordt extra verwezen naar deze webpagina.

De kapvergunningaanvraag (WABO) wordt voordat de vergunning verleend is tenminste vier weken ter inzage gelegd voor ‘vrijwillige’ inspraak. De inspraak reacties worden meegenomen in de beoordeling van de aanvraag. Hierdoor kunnen inwoners nog voordat een vergunning verleend is kenbaar maken hoe zij aankijken tegen het voornemen. Op de gemeentepagina wordt deze mogelijkheid kenbaar gemaakt. Tijdens de bezwaarperiode (6 weken na verlenen vergunning) wordt er door de gemeente niet gekapt.

Samenvatting

Het huidige vergunningenbeleid in de APV blijft gelijk. Er is geen kapvergunningsplicht (omgevingsvergunning) voor particulieren, tenzij een boom als waardevol is aangemerkt. De overheid moet een kapvergunning (WABO) aanvragen, tenzij het om een boom gaat van minder dan 20 cm in stamdiameter op 1,3 meter hoogte gemeten vanaf maaiveld. Voor elke gekapte boom wordt er een boom herplant. Waardevolle bomen mogen alleen gekapt worden met een kapvergunning (WABO). De waardevolle bomenlijst wordt herzien. Bij een kapvergunningaanvraag (omgevingsvergunning) gelden speciale communicatie en ter inzage legging regels. Er wordt terughoudendheid in kappen van bomen aangehouden. Het beheer van bomen richt zich op het behouden van onze bomen. Insteek bij projecten is dat bomen behouden blijven. Nieuwe (project)ontwikkelingen worden verplicht zo veel als mogelijk bomen in het plan op te nemen.