Regeling vervallen per 11-07-2019

Economisch beleidsplan 2013-2016

Geldend van 31-07-2013 t/m 10-07-2019

Intitulé

Economisch beleidsplan 2013-2016

De raad van de gemeente Hulst;

B E S L U I T :

het Economisch Beleidsplan 2013-2016 vast te stellen en een doelreserve van € 50.000,-- ter beschikking te stellen ten behoeve van uitvoering.

Inleiding

Aanleiding en doel

De lokale economie is één van de belangrijkste pijlers van een gemeente. Gezonde bedrijven,

woonwijken en instellingen leveren werkgelegenheid, maken een gemeente aantrekkelijker en zijn de motor achter sociaal-economische en culturele ontwikkelingen. Voor het college van B&W van de gemeente Hulst is het versterken van de lokale economie van bijzonder belang. Daarom is in het coalitieakkoord opgenomen dat een economisch beleidsplan wordt opgesteld voor de periode 2013-2016.

Een nieuwe beleidsnota economie is niet alleen geagendeerd, maar ook noodzaak, aangezien de economie in Hulst het afgelopen decennium niet is toegenomen. In Hulst is de werkgelegenheid in de laatste tien jaar structureel gedaald (o.a. door banktoerisme, Morres, Neckermann). Daarom dit beleidsplan. Wat de basis is voor acties in de komende jaren met als doel: het versterken en uitbouwen van de economische structuur van de gemeente H u lst in al haar facetten, evenals een evenw ichtige ontwikkeling van de werkgelegenheid.

De acties geven aan waar de gemeente op in moet zetten en hoe de gemeente met knelpunten en kansen/ontwikkelingen om moet gaan. Waar staat Hulst en waar wil het naar toe? Waar wil de gemeente aan mee werken en waaraan niet? Hoe ondernemers te stimuleren tot actie? En waar ligt de rol van de gemeente zelf?

Werkwijze

Dit beleidsplan is tot stand gekomen in samenwerking met ondernemers en stakeholders (zie schema hieronder). Deelnemers aan de stakeholders-bijeenkomsten zijn terug te vinden in de bijlagen.

afbeelding binnen de regeling

Leeswijzer

Na een beschrijving van de economische structuur van onze gemeente en haar arbeidsmarkt in hoofdstuk 1, volgt een SWOT-analyse in hoofdstuk 2, waarna in hoofdstuk 3 de uitkomsten van de brainstorm-bijeenkomst met stakeholders worden beschreven. Uit die bijeenkomst vloeien de thema’s voor de toekomst voort, welke in hoofdstuk 3 schematisch weergegeven worden en beschreven. In hoofdstuk 4 worden deze thema’s en randvoorwaarden verder uitgewerkt in concrete acties.

Hoofdstuk 1 Hulst in beeld

1.1 Lokaal vestigingsklimaat

Ligging en bereikbaarheid

De gemeente Hulst ligt zowel binnen Zeeland als binnen Nederland decentraal. De gemeente ligt echter direct tegen de grenzen van de Antwerpse agglomeratie, dus ten opzichte van Vlaamse steden ligt Hulst gunstig. De gemeente heeft hiervan veel profijt: voor Vlamingen blijft “een dagje Hulst” in trek. Qua cultuur en traditie blijkt zakendoen in Vlaanderen echter toch nog steeds net even anders te liggen dan in Nederland.

Met de realisatie van de Sluiskiltunnel zal vanaf 2015 de doorstroming van het wegverkeer in heel Zeeuws-Vlaanderen verbeteren. Een belangrijk verkeersknelpunt is de zuidelijke ontsluiting van onze gemeente via Kapellebrug tussen Hulst en de aansluiting op de A11/E34. Vooral op drukke dagen in verband met het “kooptoerisme”, is de optredende filevorming een ernstige belemmering voor bezoekers die vaak voor “een aangenaam dagje uit” op pad zijn. Daarom wordt er gewerkt aan een oplossing van dit knelpunt, door middel van herinrichting met een rotonde.

De oostelijke toegangsweg van Hulst is al onderhanden genomen met de aanleg van drie nieuwe rotondes. De realisering van de parallelweg tussen Absdale en Hulst zal de verkeersveiligheid nog verder vergroten.

De dichtstbijzijnde grote luchthaven is in Zaventem (Brussel) op een uur rijden.

De havens van Antwerpen en Terneuzen zijn te bereiken op minder dan 30 minuten rijden.

Hulst heeft geen aansluiting op het spoorwegennetwerk, noch voor personen, noch voor vracht. De bereikbaarheid met het openbaar vervoer is vanwege de ligging kwetsbaar. Dit heeft een negatief effect op de economische potenties.

De structuurvisie stelt dat de gemeente Hulst de bereikbaarheid van de (binnen)stad van Hulst optimaliseert d.m.v.:

  • -

    Autoroute vanuit het zuiden via Kapellebrug (zie hierboven);

  • -

    Bereikbaar houden van voorzieningen vanuit alle woonplaatsen ook voor minder mobiele groepen;

  • -

    Verkeerscirculatie in de binnenstad, waarbij de Nieuwe Bierkaai beter in de routing komt te liggen en de Gentsestraat zoveel mogelijk wordt ontzien van autoverkeer;

  • -

    Afstemming van parkeren in en rond de binnenstad.

Er is sprake van forse forensstromen naar vooral de Kanaalzone Zeeuws-Vlaanderen en naar Antwerpen (havengebieden). Van de Zeeuws-Vlamingen werkt in 90% ook in Zeeuws-Vlaanderen. Van de inwoners van de gemeente Hulst is dat zelfs 93%. Hulst is een woongemeente met een pendeloverschot: er gaan meer mensen buiten de gemeente werken dan dat er naar Hulst toe komen om te werken.

Bevolking en arbeidsmarkt

Evenals elders in Zeeland en Zeeuws-Vlaanderen is de kans reëel dat het aantal inwoners in Hulst in de toekomst zal dalen. Wat we wel zeker weten is dat de leeftijdsopbouw van de bevolking gaat veranderen. Zoals hieronder in figuur 1 is te zien, komen er op termijn meer ouderen en minder jongeren (vergrijzing en ontgroening).

Figuur 1: Bevolkingsopbouw 2009-2015 en 2009-2025

afbeelding binnen de regeling

De beroepsbevolking van Hulst bedraagt11.700 personen(2007-2009), waarvan er 11.300 personen ook daadwerkelijk werken (de werkzame beroepsbevolking ).

In de periode tot 2015 zal de beroepsbevolking naar verwachting licht dalen met 25 personen. Nagenoeg stabiel dus, wat vooral te danken is aan de toenemende arbeidsparticipatie van ouderen.

Hulst is een gemeente waar het aantal arbeidsplaatsen al jaren daalt. Hulst had in 2012 9.787 arbeidsplaatsen, wat ten opzichte van de 11.162 arbeidsplaatsen in 2002 een daling naar 87,7% van het aantal arbeidsplaatsen tien jaar daarvoor betekent.

Prognoses van het UWV-werkbedrijf gaven aan dat de Zeeuwse vacaturemarkt in 2012 iets zal afnemen ten opzichte van 2011. Maar in 2013 zou, vanwege vervangingsvraag door vergrijzing, het aantal vacatures weer groeien. Verwacht werd dat de Zeeuwse werkgelegenheid in zijn totaal in 2012 en 2013 zou dalen met respectievelijk 0.5% en 0.1%, dit is ongeveer gelijk aan de Nederlandse cijfers. In werkelijkheid vielen de cijfers met 0,8% en 0,3% iets slechter uit.

De spreiding van het aantal arbeidsplaatsen over de gemeente is als volgt:

  • -

    Hulst/St. Jansteen : circa 6.000 arbeidsplaatsen;

  • -

    Kloosterzande/Walsoorden: circa 1.500 arbeidsplaatsen;

  • -

    Clinge circa 850 arbeidsplaatsen (een groot deel bij Tragelzorg)

  • -

    de rest van de arbeidsplaatsen in onze gemeente is verdeeld over de overige kernen.

Het aantal niet-werkende werkzoekenden in de gemeente Hulst bedroeg in april 2013 6,1%. Ter vergelijking: in Zeeland was dat 5.8% en in Nederland 8,2%.

Ondanks het bovenstaande zal de arbeidsmarkt zich de komende jaren ontwikkelen tot een markt die zich kenmerkt door arbeidstekorten, flexibilisering van arbeidsverhoudingen en toename van de vraag naar hoger opgeleiden. (WSP, aug. 2012).

Wonen

Hulst is een aantrekkelijke woongemeente met een mooie woonomgeving, een kwalitatief goede woningvoorraad tegen een aantrekkelijke prijs en havengebieden en Vlaamse steden in de nabijheid. Helaas zit de wooneconomie vanwege de financiële crisis behoorlijk in het slop. Woningen wisselen maar mondjesmaat van eigenaar en daarmee wordt ook een wissel getrokken op toeleveranciers en dienstverleners. De snel stijgende huizenprijzen in Vlaanderen maken echter dat Belgen verhuizen naar woningen in onze gemeente, waardoor negatieve effecten enigszins worden gedempt.

Als uitvoering van de structuurvisie stelt de gemeente Hulst apart beleid op voor de woningmarkt, waarin:

a.de herstructureringsopgave, oplossingsrichtingen en financiering van dit beleid in beeld worden gebracht.

b. verdergaande herstructurering van de woningmarkt wordt gestimuleerd, waarbij levensloopbestendig wonen, bewaken van sociale samenhang in de dorpen en vergroten van de energetische kwaliteit sleutelbegrippen zijn.

Dit beleid zal regio-breed, met de gemeente Sluis en Terneuzen worden opgesteld, waarin ook de uitkomsten zullen worden meegenomen van de Maatschappelijke Kosten Baten Analyse (MKBA) met betrekking tot de bevolkingsontwikkeling die momenteel wordt opgesteld. Er zijn in gemeentelijk-regionaal verband nu al verschillende initiatieven om verkrotting tegen te gaan, zoals KLUS en UPGRADE.

(Beschikbare) bedrijventerreinen

De totale oppervlakte aan bedrijventerrein in onze gemeente telt (bruto) 210 hectare. Deze is verdeeld over Hogeweg te Hulst (ongeveer 80 hectare, zie hierna in figuur 4), Kloosterzande, Walsoorden, Clinge, Sint Jansteen, Kapellebrug en verspreide bedrijfslocaties in de gemeente.

Momenteel is, afgezien van een enkele (geherstructureerde) kavel, het enige uitgeefbare (nog niet bouwrijpe) bedrijventerrein in de gemeente Hulst: Hogeweg V met 11,65 hectare netto bedrijfsgrond (1e fase). Op dit gecategoriseerde terrein is ruimte voor bedrijven van milieucategorie 2 tot en met 4.1. Ook is er een strook waar bedrijfswoningen bij de bedrijfspanden mogen worden gebouwd. Grondprijzen bedrage tussen € 75,-- en € 85,-- voor bedrijfskavels en € 115,-- voor de woonwerkkavels (alle prijzen excl. BTW).

In de structuurvisie wordt over de rol van de bedrijventerreinen de volgende relevante beleidsuitspraak gedaan:

De gemeente Hulst faciliteert nieuwe en of te verplaatsen ruimte-vragende economische activiteiten uitsluitend op geconcentreerde locaties:

  • -

    Grootschalige detailhandel ten zuiden van de binnenstad van Hulst;

  • -

    Goederengerichte bedrijvigheid op de bedrijfsterreinen Hogeweg en Hoek en Bosch;

  • -

    Grootschalige verblijfsrecreatie in Perkpolder;

  • -

    Een grotere dag-recreatieve trekker op een nader te bepalen, goed bereikbare locatie.

afbeelding binnen de regeling Figuur 4 : structuurvisie Bedrijventerrein Hogeweg

Het haventerrein van Walsoorden staat in de structuurvisie genoemd als te herstructureren: kwaliteit van het gebied wordt verbeterd en de functie blijft hetzelfde. Het in stand houden van de haven, voor huidige en hopelijk ook nieuwe gebruikers, is belangrijk voor de bedrijvigheid in het noorden van onze gemeente. De toekomst van de haven wordt nader onderzocht en zal verder worden uitgewerkt in een herstructureringsproject.

1.2 Sectorale verkenning economie Hulst

De gemeente Hulst wordt economisch gekenmerkt door relatief veel handelsactiviteiten (groothandel en detailhandel) en een relatief grote zorgsector. Ook de landbouw is relatief sterk vertegenwoordigd, inclusief aanverwante dienstverlenende activiteiten.

In de gemeente Hulst hebben ongeveer 9.900 mensen een arbeidsplaats en zijn er bijna 2.100 bedrijven gevestigd. Hieronder een overzicht van de procentuele verdeling van het aantal arbeidsplaatsen over de sectoren in onze gemeente (figuur 3). Figuur 4 geeft aan hoe het aantal

vestigingen/bedrijven verdeeld is over de respectievelijke sectoren.

afbeelding binnen de regeling

Figuur 3 (links) : percentage arbeidsplaatsen per sector Hulst, RIBIZ , 2011

afbeelding binnen de regeling

Figuur 4 (rechts) : percentage vestigingen per sector Hulst, Ribiz, 2011

Hieronder wordt per sector, het aantal arbeidsplaatsen en vestigingen toegelicht en kort de ontwikkeling van desbetreffende sector omschreven.

Handel en reparatie

Groot- en detailhandel en reparatie is met 442 vestigingen en 2.781 arbeidsplaatsen (Ribiz, 2011) de belangrijkste banenmotor van onze gemeente. Met 28% arbeidsplaatsen ligt dit ruim boven zowel het Zeeuws-Vlaams gemiddelde van 18.9% als het Nederlands gemiddelde van 16.6%.

Detailhandel, exclusief die in auto’s, is al jarenlang goed voor ongeveer 250 bedrijven en voor ongeveer 2.200 banen in 2011, al is dat aantal sinds 2007 wel met 300 arbeidsplaatsen gedaald.

Het totale winkelaanbod in de gemeente Hulst is volgens Locatus(2012) met ruim 92.000 m2 winkelvloeroppervlak omvangrijk, zeker gezien het inwoneraantal van ongeveer 28.000 inwoners. Het merendeel van de winkels is te vinden in de kern Hulst, waarvan 12.000 m2 in de binnenstad van Hulst. Hulst heeft een duidelijke functie voor de eigen gemeente en de regio Oost-Zeeuws-Vlaanderen. Ook de Belgische consument komt graag naar Hulst; als een dagje uit, maar ook om boodschappen te doen en te “Morressen”.

Op basis van een benchmark met vergelijkbare winkelsteden concludeert Markteffect in de Passantentelling (2011) dat er in Hulst sprake is van een relatief groot aantal bezoekers:

  • -

    2,1 miljoen bezoekers per jaar aan de binnenstad

  • -

    2,6 miljoen bezoekers aan het Stationsplein

  • -

    650.000 bezoekers aan het Morres-gebied

De helft van het totale winkelvloeroppervlak komt voor rekening van bedrijven in de branche “in en om het huis”. Hulst (binnenstad) kent een relatief lage filialiseringsgraad (30% van het totaal aantal verkooppunten)

Schattingen over hoe de detailhandel zich de komende jaren zal ontwikkelen lopen erg uiteen. Prof. Cor Molenaar meent dat we over vijf jaar 30% minder fysieke winkels dan nu hebben. Anderen menen dat het zeker niet zo een vaart zal lopen.

Ook de verwachtingen over de invloed van internet-winkelen op de fysieke detailhandel lopen uiteen. Het aandeel van internet-winkelen op de retailmarkt is weliswaar ‘indrukwekkend gestegen’, maar het gaat nog altijd om niet meer dan 5%. Locatus stelt dat de vergrijzing winkeliers veel meer hoofdbrekens kost: ‘CBS-cijfers laten zien dat de gemiddelde 65-plusser 40% minder besteedt in de detailhandel (…) Niet de crisis of de internetaankopen verklaren de absolute hoogte van de leegstand: dat doet de vergrijzing.’ Het vrij besteedbaar inkomen van ouderen ligt 20% lager dan dat van mensen onder de 65 jaar. Ze hebben niet alleen minder te besteden, maar besteden hun geld ook anders. Wonen en zorg zijn belangrijkste kostenposten. Een relatief groot deel gaat naar dienstverlening en niet naar producten. Ouderen eten minder en geven maar liefst gemiddeld 40% minder uit aan kleding en schoenen. Ze doen gewoon langer met hun spullen.

Zorg en welzijn

De zorgeconomie, met 1.979 arbeidsplaatsen (20% van alle banen in de gemeente) en 121 vestigingen, is een erg belangrijke sector voor de gemeente Hulst. Ook op provinciaal niveau werken 20% van de werknemers in de zorg, het merendeel werkt in “care” de rest in “cure” zoals ziekenhuizen, revalidatiecentra, tandartsen en huisartsen. (Scoop, 2012).

De vergrijzing neemt toe en daarmee de potentiële doelgroep voor zorg. Er komt steeds meer vraag naar zorgproducten en –concepten en steeds meer koppeling met health en wellness. Maar ook trends als schaalvergroting, outsourcing en fusies zijn van invloed op de spelers in de zorg. Ook decentralisatie van beleid en het neerleggen van uitvoering bij de gemeente, terwijl daar weinig of geen middelen voor beschikbaar komen, zal van invloed zijn op de sector. Invoering van voorgenomen wijzigingen in de AWBZ, hebben mogelijk negatieve gevolgen voor de arbeidsmarkt. Ook de impact van de invoering van de Participatiewet is nog niet helemaal duidelijk.

Landbouw

18% van de bedrijven in de gemeente zijn actief in de agrarische sector. Met 380 vestigingen leveren ze 826 arbeidsplaatsen (8%) (Ribiz, 2011).

De landbouw is van oudsher een belangrijke sector. Het zijn veelal traditionele landbouwbedrijven, die granen, bieten en akkerbouwgroenten verbouwen.

Van de totale oppervlakte van onze gemeente is ongeveer 77% agrarisch in gebruik (16.000 hectare) en bijna 15% (3.000 hectare) is bos/open terrein. Het grootste deel van de agrarische grond wordt gebruikt voor akkerbouw (zie tabel hieronder). Verder wordt het landbouwareaal ook nog gebruikt voor tuinbouw op open grond, zoals bloembollen en fruitteelt (430 hectare) en grasland en groenvoedergewassen (4.872 hectare).

afbeelding binnen de regeling

Tabel 1: Gebruik akkerbouw oppervlakte gemeente Hulst, bron: CBS, 2012

Het houden van dieren is met ruim 70 bedrijven en ruim 180 arbeidsplaatsen een relevante sector. Vooral de melkveehouderij springt eruit met circa 30 bedrijven die gemiddeld 111 melkkoeien houden per bedrijf. Qua bedrijfsomvang staan de melkveehouders in onze gemeente op de 9e plaats van Nederland. Qua productie per melkkoe staan ze op nummer 1! De veestapel telde in 2010 161.421 dieren, waarvan 88% kippen. De Zeeuwse veestapel telt ongeveer 2 miljoen dieren, het Hulsterse aandeel op de Nederlandse dieren is slechts 1,3%.

De structuurvisie ziet het landschap als drager van het buitengebied, waarbij de agrarische sector niet intensiveert, maar wel inzet op schaalvergroting (in de grootschalige polders), specialisatie, product-teeltvernieuwing (generiek) en op verbreding (in het kleinschalige landschap).

Industrie De industriële sector vertegenwoordigt met 111 vestigingen, 5% van het aantal bedrijven in onze gemeente en zorgt met 826 arbeidsplaatsen, voor 8% van de werkgelegenheid in de gemeente Hulst.

Hulst heeft geen fysieke, noch milieuruimte voor hele zware industriële bedrijven, maar hoeft met de havens van Terneuzen en Antwerpen in de buurt die rol ook helemaal niet te hebben.

Grotendeels speelt de Hulsterse industrie zich af op de bedrijventerreinen in Hulst en Kloosterzande/Walsoorden en in beperkte mate in Clinge en Vogelwaarde.

Vervoer/opslag en communicatie

De sector vervoer/opslag en communicatie voorziet in 6% van de arbeidsplaatsen en 7 % van het totaal aantal vestigingen in de gemeente. Het onderdeel “Transport en logistiek” neemt met 81 vestigingen, 502 arbeidsplaatsen voor haar rekening (in 2011). De communicatie- en informatiesector de rest. Beide bedrijfstakken nemen de laatste jaren (sinds 2008) licht toe in aantal werknemers. Opvallend is, dat in de sector communicatie/informatie het aantal werknemers per bedrijf heel laag is.

In dat kader is ook onderstaande figuur illustratief. De gemeente Hulst heeft veel bedrijven met weinig werknemers en heel weinig bedrijven (9 stuks) met meer dan 100 werknemers.

afbeelding binnen de regeling

Tabel 2 : totaal aantal arbeidsplaatsen en bedrijven in Hulst naar grootteklasse, Ribiz, 2011

Recreatie en toerisme

De horecasector (logies, maaltijd en drankverstrekking) heeft 128 vestigingen en biedt werk aan 531 personen in 2011.

De Kamer van Koophandel concludeerde in 2009, in Hulst in Beeld, dat naast het dag-bezoek aan de winkels en horeca van Hulst, ook andere vormen van recreatie en toerisme aanmerkelijke dragers van de regionale economie kunnen zijn. Ze stellen dat daaraan tot nu toe te weinig vorm is gegeven. Het is belangrijk om te werken aan een verdere verbreding van dat aanbod, zowel wat betreft uitbreiding van verblijfsaccommodatie (onder andere hotelkamers) als van dagrecreatie, stelt de Kamer. Verbreding van de recreatieve aantrekkingskracht van de gemeente is nodig voor een meer gedifferentieerd en langer recreatief bezoek. Een impuls voor recreatie en toerisme, zoals de Gebiedsontwikkeling Perkpolder en routenetwerken kan tevens extra draagvlak betekenen voor bedrijven en voorzieningen, ook in de kernen buiten de stad Hulst. De kwaliteitsslag die nu bij Camping De Vogel wordt gemaakt, is een goed voorbeeld van een ondernemer die investeert in de recreatieve aantrekkingskracht.

De Gebiedsontwikkeling Perkpolder combineert wonen, recreatie en natuur. Op het voormalig veerplein komen op een verhoogd gedeelte 250 woningen, een luxe hotel/restaurant met conferentiefaciliteiten en een wellnesscentrum. Aan de voet van het verhoogde gedeelte komt een jachthaven met 350 à 500 ligplaatsen. Dit centrale gebied van Perkpolder wordt omringd door nieuwe natuur met bomen en hagen, sloten en kreken. Verder komen er in het gebied nog 200 deeltijdwoningen, 75 hectare buitendijkse natuur en een 18 holes golfbaan.

Ten behoeve van de uitvoering van het toeristische beleid is in 2011 de “Nota Toerisme” door de gemeenteraad vastgesteld. De toeristische sector zal in deze beleidsnotitie dus verder geen speerpunt zijn, onder verwijzing naar de Nota Toerisme.

Bouw

De bouwsector levert 6% van de arbeidsplaatsen in de gemeente Hulst. Het aantal bouw- en bouw gerelateerde bedrijven in onze gemeente is sinds 2007 tot nu redelijk stabiel op ongeveer 150 vestigingen. De werkgelegenheid in de sector daalt in die jaren licht met ongeveer 40 arbeidsplaatsen naar 574 banen. De laatste jaren staat de sector onder druk en de vooruitzichten zijn vanwege de economische recessie en de crisis op de woningmarkt niet rooskleurig.

Zakelijke dienstverlening

Ook de zakelijke dienstverlening levert een vergelijkbaar aantal arbeidsplaatsen als de bouwsector. Over de laatste jaren laat deze sector een kleine stijging zien, zowel in het aantal banen als het aantal vestigingen. De verklaring dat het hier z.z.p.-ers (zelfstandigen zonder personeel) betreft, die voor zichzelf een bedrijf in de advisering, specialistisch onderzoek, ingenieursbureaus, etc. zijn begonnen, is slechts ten dele waar. Want na analyse op bedrijfsniveau, blijkt de vestiging van Jan Snel BV een aanzienlijke rol te spelen in de toename van het aantal arbeidsplaatsen in deze sector. De groei van het aantal vestigingen in de zakelijke dienstverlening ligt onder het Zeeuwse gemiddelde.

Overheid en onderwijs

Deze sectoren bieden gezamenlijk 7% van de arbeidsplaatsen in onze gemeente. Het aantal arbeidsplaatsen in het onderwijs is tussen 2007 en 2011 constant rond de 420. Het aantal arbeidsplaatsen bij de overheid zien we licht afnemen met 35 arbeidsplaatsen tot 257 in 2011.

Het dalend aantal geboorten zal onvermijdelijk leiden tot een afnemend leerlingenaantal, waardoor de verwachting is dat het aantal arbeidsplaatsen in de onderwijssector significant zal afnemen.

Financiële dienstverlening

De financiële sector neemt met 2% van de vestigingen en 2% van de arbeidsplaatsen een klein deel van onze economie voor haar rekening. Deze sector, die eens zo belangrijk was voor Hulst, heeft de laatste jaren bijna de helft van haar werknemers zien verdwijnen en er is de komende jaren nog een verdere teruggang te verwachten. Desondanks is voor de financiële sector een andere rol weggelegd dan eerder genoemde sectoren. De financiële sector heeft namelijk een aanjaagfunctie voor de economie. Deze functie wordt echter behoorlijk geremd door de financiële/economische crisis.

1.3 Inzet overheden en samenwerking

Naast een beschrijving van hoe Hulst economisch in elkaar zit en wat er van buitenaf op ons afkomt, is het ook belangrijk om in beeld te brengen wat voor beleid de verschillende overheden hebben. Nadat heel kort de provinciale visie op de economie van Hulst is beschreven, wordt de bestuurlijke opdracht en het doel van het economisch beleid van de gemeente Hulst beschreven.

Provinciaal beleid

Op 23 november 2012 is door Provinciale Staten de ECONOMISCHE AGENDA 2013 – 2015 voor een duurzame economische ontwikkeling van Zeeland vastgesteld.

Dit beleidsstuk richt zich op Zeeland, maar staat niet los van doelstellingen van nationale en Europese overheden. Zo sluit het aan op de topsectoren van het ministerie van EL&I en de Europese doelstellingen uit de EU2020-agenda. De Provincie wil inspelen op kansen en zoekt daarbij de samenwerking met partijen en programma’s binnen en buiten Zeeland en wil daarin een stuwende kracht zijn. Voor het realiseren van de ambities van de Economische Agenda heeft de Provincie voor de komende drie jaar 16,5 miljoen gereserveerd. Topsectoren op de provinciale economische agenda zijn: Haven en industrie (bio-based, maintenance en logistiek), Energie, Zorg, Vrijetijdseconomie, Water, Agro-Food en landbouw, Seafood, Visserij en Aquacultuur.

Voor onze gemeente relevante thema’s uit de Economische Agenda van de Provincie zijn: Thema “Bloeien op land en in zee” wat voor Hulst specifiek is uitgewerkt in: niche teelten en grootschalige landbouw. Ook de volgende topsectoren kunnen relevant zijn voor Hulst: - Zorg: schaalvergroting, veel werkgelegenheidsgroei en uitdaging in het vinden van personeel; - Vrijetijdseconomie: Perkpolder is hotspot; - Agro & Food en Landbouw: schaalvergroting en verjonging.

Los van deze Economische Agenda zullen we met de Provincie in overleg moeten blijven over ontwikkelingen (o.a. krimp) die op onze gemeente afkomen. Met als doel steun van de Provincie te krijgen, financieel of op een andere manier, om deze problemen het hoofd te bieden.

Gemeentelijk beleid

In het Coalitieakkoord is over ‘Economie en Werkgelegenheid’ het volgende opgenomen. De gemeente Hulst zal tijdens deze laagconjunctuur alles in het werk moeten stellen om de bestaande bedrijven en arbeidsplaatsen te behouden. Tegelijkertijd blijft het nodig om nieuwe bedrijven te werven om de werkgelegenheid in de regio op peil te houden. Een goede grensoverschrijdende en regionale samenwerking zijn hierbij van groot belang. De ondernemers in onze gemeente zijn van groot belang voor de werkgelegenheid en verdienen daarom een goede gemeentelijke service en ondersteuning. De gemeente wil hierbij een voorwaardenscheppende rol spelen, die moet leiden tot een goed ondernemersklimaat. Zeker nu is een optimale communicatie met alle ondernemers in de gemeente Hulst hoogst noodzakelijk. Daarbij worden we ondersteund door de Kamer van Koophandel Zuidwest-Nederland, MKB Zeeland en NV Economische Impuls Zeeland.

We zetten in op de volgende punten:

  • -

    Grensoverschrijdende samenwerking, zowel met Vlaamse gemeenten als het Vlaamse bedrijfsleven, wordt bevorderd.

  • -

    De gemeente zet zich in voor een goede ontsluiting van Hulst op de Expresweg (via

  • -

    Kapellebrug).

  • -

    Hulst streeft actief naar verregaande samenwerking in de regio.

  • -

    De gemeente streeft ernaar continu uitgeefbare bedrijfsgrond beschikbaar te hebben.

  • -

    Voor de binnenstad van Hulst wordt o.a. een oplossing gezocht voor bestrijding van de leegstand van winkelruimten.

Doel van het economisch beleid van de gemeente Hulst: Het versterken en uitbouwen van de economische structuur van de gemeente Hulst in al haar facetten, alsmede een evenwichtige ontwikkeling van de werkgelegenheid.

In het hoofdstuk “Visie&strategie” in de Structuurvisie staan de onderstaande strategieën m.b.t. economisch relevante thema’s:

  • -

    Binnenstad heeft positie van levendig centrum, funshoppen, horeca en vermaak in een cultuurhistorische waardevolle entourage, waarin een dwarsdoorsnede van de bevolking woont en waar publiekgerichte functies (detailhandel, horeca, cultuur en baliefuncties) worden geconcentreerd aan de gedefinieerde ontmoetingsruimte.

  • -

    Centrum Kloosterzande: Hof te Zande plein transformeren

  • -

    Haven van Walsoorden, verouderde bebouwing aan de Absdaalseweg en bedrijvenlocatie te Clinge en verouderde delen van Hogeweg herstructureren.

  • -

    Ontwikkelen: Nieuwe Bierkaai, Perkpolder, Life Style Village, De Statie en Hogeweg 5.

Verder staat in de Programmabegroting 2012, naast een korte beschrijving van de economische structuur van de gemeente en de trends en ontwikkelingen, in het programma Economische Structuur en Toerisme: dat de gemeente Hulst o.a. groter financieel draagvlak wil bereiken voor de promotie van Hulst door reclamebelasting te heffen en daarmee samenhangende subsidieregeling uit te voeren. Om daarmee, indirect, de economische structuur van Hulst te versterken, een positief oordeel van winkelend publiek te krijgen, een beter en diverser winkelklimaat te krijgen, goede waardering van de openbare ruimte te krijgen en werkgelegenheid te behouden en te versterken.

Samenwerking

Economische ontwikkelingen houden zich noch aan gemeentegrenzen, noch aan landsgrenzen. Samenwerking met de Provincie, andere gemeenten in Zeeuws-Vlaanderen en de Belgische buurgemeenten en intermediaire en ondernemers(organisaties), is noodzakelijk om de kansen van de regio op het gebied van wonen, werken en recreëren te benutten. De regionale samenwerking in Zeeuws-Vlaanderen blijft in ieder geval noodzakelijk op het gebied van bedrijventerreinen, (grootschalige) detailhandel en voorzieningen (wonen, zorg, onderwijs etc.). Zo maakten de Zeeuws-Vlaamse gemeenten samen met de Provincie een regionale Bedrijventerreinenvisie 2010-2015, staan ze ieder jaar gezamenlijk op de Contacta (Zeeuwse business to business beurs in Goes) en organiseren ze samen met de Kamer van Koophandel de jaarlijkse Startersdag.

Ook is er grensoverschrijdende samenwerking met de Belgische buurgemeenten binnen de EGTS Linieland van Waas en Hulst. Binnen deze samenwerking wordt invulling gegeven aan een grensoverschrijdend economisch profiel, maar ook aan toeristische routenetwerken en het realiseren van verkeersinfrastructuur, zoals de rotonde in Kapellebrug.

Een positief voorbeeld van samenwerking tussen overheid en bedrijfsleven in Zeeuws-Vlaanderen is “UwNieuweToekomst”. Gezamenlijk wordt succesvol gewerkt aan productontwikkeling en promotie van de streek om nieuwe inwoners en bedrijven aan te trekken. De organisatie heeft haar nut bewezen en is toe aan de volgende stap, die zal in 2013 genomen worden. Naar buiten toe zal gecommuniceerd worden met “Onbegrensd Zeeuws-Vlaanderen”.

Verder werken de Provincie en de Zeeuwse gemeenten samen op het gebied van promotie en acquisitie door middel van de NV Economische Impuls Zeeland. De NV Economische Impuls Zeeland is het Zeeuwse acquisitiebedrijf, dat Zeeland als ondernemingsgezinde provincie op de kaart zet en bedrijven aantrekt.

Een voorbeeld van samenwerking tussen gemeente, ondernemers en belanghebbende partijen is het Convenant “Samen Vitaal Ondernemen”. Dat in september 2010 met economische partners (NV Economische Impuls Zeeland, de Kamer van Koophandel, en MKB Zeeland) en de vijf ondernemersverenigingen in onze gemeente is gesloten. Op basis van een economische analyse is een lijst met actiepunten opgesteld. Ondertussen zijn enkele van deze actiepunten opgepakt en afgerond, nog openstaande acties kunnen, als ze nog actueel zijn, ook in het kader van dit beleidsplan worden meegenomen.

Het WerkServicePunt Zeeuws-Vlaanderen tenslotte is een samenwerkingsverband waarin onder andere de Zeeuws-Vlaamse gemeenten, UWV Werkbedrijf, werkgevers en opleidingen de handen ineen hebben geslagen om de vacatures te vervullen met kandidaten die op zoek zijn naar een baan. Ook over de grenzen heen wordt getracht de juiste vacatures bij de juiste werkzoekende te brengen in het project Tendensen zonder Grenzen.

Hoofdstuk 2 SWOT-analyse Hulst

Algemene trends die momenteel op ons afkomen zijn naast vergrijzing en ontgroening, ook de afgenomen investeringen, dalend consumentenvertrouwen, minder besteedbaar inkomen, dalende huizenprijzen en druk op werkgelegenheid als gevolg van de economische crisis. Maar ook toenemende mobiliteit en schaalvergroting van de landbouw. Verder heeft de verschuiving van fysiek naar online kopen, ook invloed op de ruim vertegenwoordigde sector detailhandel in Hulst.

Naast algemene trends zijn er ook lokale ontwikkelingen die van invloed zijn, zoals de realisering van plannen als de Nieuwe Bierkaai, de Statie en Perkpolder. Maar ook infrastructurele ingrepen als de Expressweg, kanaalkruising, rotonde Kapellebrug, etc). Maar ook het verdwijnen van lokale aansturing bij bedrijven als Neckermann en Morres heeft gevolgen.

Een analyse van de sterke en zwakke kanten en kansen en bedreigingen die op Hulst afkomen, leert ons het volgende:

Sterke punten

  • -

    Voldoende bedrijfsterrein tegen relatief gunstige grondprijzen.

  • -

    Goede ligging tussen havens en agglomeraties.

  • -

    Stationsplein Hulst (met daar aanwezige supermarkten) hebben 2,6 mln. bezoekers per jaar (binnenstad: 2,1 mln. en Morres 650.000) vooral Belgen.

  • -

    De natuur en het landschap stralen rust, ruimte en landelijkheid uit.

  • -

    Er zijn een aantal bijzondere cultuur-historische elementen en natuurgebieden aanwezig.

  • -

    De gemeente Hulst biedt een aantrekkelijke woonomgeving.

  • -

    Relatief veel en diverse horecagelegenheden en winkelaanbod met veel “couleur locale”.

  • -

    Sterke agrarische sector met mogelijkheden voor plattelandsrecreatie.

  • -

    Veel arbeidsplaatsen in handel en zorg.

Zwakke punten

  • -

    De economische structuur is opgebouwd rond een beperkt aantal clusters van agrarische, zorg en (detail- en groot)handelsactiviteiten.

  • -

    Beperkt aanbod voorzieningen: b.v. geen vervolgopleidingen, cultureel, ontspanning voor jeugd.

  • -

    Inwoners van Hulst zijn relatief laag opgeleid.

  • -

    Er is al jaren een structurele daling van het aantal arbeidsplaatsen

  • -

    Vergrijzing en ontgroening: relatief weinig 15 tot 24-jarigen en het aandeel jonge gezinnen is relatief klein.

  • -

    Recreatie en toerisme zijn als economische drager nog onvoldoende ontwikkeld.

  • -

    Bereikbaarheid (o.a. bottleneck Kapellebrug, maar ook openbaar vervoer).

  • -

    Huizenmarkt ontspannen.

  • -

    Meer uitgaande dan inkomende pendel.

Kansen

  • -

    Meer profiteren van nabijheid havens.

  • -

    Goede prijs/kwaliteitverhouding woningen gebruiken om nieuwe (Belgische) inwoners te werven.

  • -

    Vergrijzing; “jonge” bejaarden staan nog vol in het leven

  • -

    Toerisme verder uitbouwen: Plan Perkpolder, cultuurhistorie inzetten.

  • -

    Verbreding (bv toerisme, aquacultuur) en schaalvergroting agrarische sector.

  • -

    ‘foot-loose’-werken en ‘deeltijd wonen’.

  • -

    Versterken detailhandel (o.a. koppeling fysiek/online) en verblijfsaccommodaties.

  • -

    Toenemende betekenis van vrije tijd en onthaasting; de consument, maar ook de ondernemer, keert de drukte de rug toe en gaat op zoek naar rust en eenvoud op platteland.

Bedreigingen

  • -

    Consumentengedrag (internet, hand op de knip vanwege crisis, minder toestroom Belgen).

  • -

    Economische crisis (o.a. beperkt budget overheden en afgenomen investeringsbereidheid bedrijven en banken).

  • -

    Voorzieningenniveau kleinere kernen (onderwijs, detailhandel, diensten) onder druk.

  • -

    Leegstand.

  • -

    Te eenzijdige bevolkingsopbouw binnenstad van Hulst.

  • -

    Krimp (wegtrekken jeugd en afname aantal inwoners).

  • -

    Schaalvergroting winkelvloeroppervlak, indien concurrerend voor kleinschalig aanbod

Hoofdstuk 3 Thema’s voor de toekomst

Vooropgesteld dat de invloed van een gemeentelijke overheid op zoiets mondiaals als “de economie” heel klein is, willen we toch beleidsuitspraken doen over hoe nu verder met Hulst.

Ten einde breed gedragen beleid te formuleren, zijn vertegenwoordigers van verschillende economische sectoren en de raadscommissie Ruimte betrokken bij de totstandkoming van dit beleidsplan. Daarbij zijn de navolgende inhoudelijke overwegingen voorgelegd.

Meest kansrijke sectoren? Breed gedragen is dat de kracht niet in één bepaalde sector zit, maar dat de synergie juist zit in de combinatie van sectoren. Dat leidt tot innovatie en investeringskracht.

De agrarische sector is en blijft belangrijk voor onze economie (en voor ons landschap). Deze sterke sector zal zijn eigen weg vinden en zich ontwikkelen langs de volgende ontwikkelmogelijkheden: verbreding (o.a. link met toerisme), schaalvergroting, verjonging (ook al zal het voor jonge boeren financieel niet meevallen om bedrijf/grond over te nemen) en innovatie.

Dat detailhandel en horeca belangrijk zijn voor Hulst is in het eerste hoofdstuk aangetoond. Door de ondernemers zelf wordt aangegeven dat de bedrijfstak moet veranderen, omdat het consumentengedrag verandert. Dat veranderde gedrag uit zich in: meer internet-aankopen, kooplustigen willen meer beleving en stellen hogere eisen aan assortiment en beschikbaarheid, door economische crisis houden ze de hand op de knip, oudere klanten hebben andere wensen en bestedingspatroon, etc. Als kans wordt het verder uitbouwen van cultuurtoerisme (in binnenstad van Hulst) en verblijfstoerisme genoemd. Ook het terugbrengen van centrumfuncties zoals de bioscoop en de bibliotheek en het uitbreiden van terrascapaciteit, kan de aantrekkingskracht vergroten. Belangrijk is wel dat leegstand moet worden voorkomen.

Is vergrijzing een kans? Zowel vanuit de zorgsector als vanuit horeca/detailhandel wordt onderschreven dat de groeiende doelgroep senioren zeker een kans is. Deze doelgroep heeft het nodige te besteden en aangezien de meesten langer vitaal blijven, doen ze dat ook. Ook centrumvoorzieningen zijn heel belangrijk voor deze groep. Investeren in deze voorzieningen is dan ook wenselijk. Het ontwikkelen van “producten op maat” verdient verdere uitwerking. Hierbij kan gedacht worden aan bijzondere woonvormen met service en zorg, innovaties in domotica of investeringen in “vitaliteit” door koppeling aan vrije tijd. Vooral in de sfeer van welzijn en vitaliteit liggen er kansen. De kracht zit in de combinatie en koppeling van sectoren. Verwacht wordt dat de werkgelegenheid in de zorgsector ondanks nieuwe technieken en bezuinigingen toch zal stijgen voor het gedeelte cure&care.

Kunnen Vlaamse kansen worden benut? Toenadering tot de Antwerpse haven (linkeroever) is gewenst. De ligging tussen de havengebieden, biedt vooral kansen voor dienstverleners, bedrijven die relatief veel waarde toevoegen (handel en industrie). Acquisitie kan gericht zijn op kleinere Belgische toeleveranciers/dienstverleners aan havenbedrijven, die nu in België niet de gewenste vestigingslocatie vinden. Voor Belgische bedrijven die al zaken doen in Nederland, is het vooral fiscaal aantrekkelijk om hier een nevenvestiging te hebben. Op- en overslag in functie van de havens is minder passend bij Hulst.

Ook het woningaanbod kan meer worden afgestemd op specifieke Vlaamse doelgroepen, bijvoorbeeld wonen en zorg, maar ook starterswoningen

Toerisme en recreatie spelen een belangrijke rol in onze gemeente onder andere in relatie tot bijvoorbeeld verbrede landbouw, kooptoerisme, maar ook bij nieuwe concepten als recreatie/zorg, toerisme/vitaliteit, winkelen/cultuurtoerisme, etc. De kracht zit in de combinatie en creativiteit om verbindingen te maken tussen sectoren om daarmee de verblijfsduur en het plezier van bezoekers en inwoners te verhogen.

Uit bovenstaande blijkt nadrukkelijk dat sectoren niet meer te scheiden zijn en dat de kracht net in nieuwe verbindingen zit. Deze nieuwe verbindingen kunnen met name aan de hand van de navolgende drie thema’s gestalte krijgen:

Vrijetijdseconomie  Leisure is qua dag-/kooptoerisme en horeca altijd al een sterke troef geweest van Hulst, maar vraagt nu om nieuwe inspanningen en een gedifferentieerder aanbod van onder andere verblijfs- en dagrecreatie, detailhandel en horeca zowel in Hulst als daarbuiten (bijvoorbeeld langs de Westerschelde).

Vlaamse kansen benutten  Hulst ligt geografisch gunstig voor zowel wonen (wooneconomie), recreëren/shoppen (vrijetijdseconomie) als voor ondernemen (bedrijventerreinen). Hulst biedt dus de mogelijkheid voor (Belgische) ondernemers en personeel om te wonen/werken in een rustig deel van Nederland, maar vlakbij Vlaamse economische kerngebieden.

Zorg & welzijn  Zorgvraag kent een autonome groei, waarbij synergie met andere sectoren nodig is om tot beter aanbod te komen. Maar een beter aanbod is ook nodig om voldoende draagvlak te houden voor volwaardige zorgaanbieders in de regio Zeeuws-Vlaanderen.

Dat deze drie thema’s onderling veel raakvlakken hebben blijkt uit onderstaande figuur 5.

afbeelding binnen de regeling

Figuur 5: samenhang der thema’s

Zoals hierboven in het figuur is te zien, zullen we inzetten op het benutten van Vlaamse kansen, de vrijetijdseconomie behouden en versterken en zorg&welzijn op niveau houden. De uitdaging is om dit zoveel mogelijk in samenhang met elkaar te doen, opdat de drie thema’s elkaar versterken. Dit biedt voor de gemeente Hulst het meeste perspectief.

Om dit doel te kunnen halen is het navolgende noodzakelijk:

  • ·

    bedrijfslocaties en woonlocaties nog meer onder de aandacht brengen bij Belgische en eigen bedrijven/inwoners;

  • ·

    van kooptoerisme naar “Beleef een dagje Hulst”: verblijfstoerisme, winkelen, leisure en recreatieve aantrekkingskracht van Hulst vergroten, door kwaliteit van het aanbod te verhogen en diversiteit te vergroten;

  • ·

    de kwaliteit van de zorg op allerlei nieuwe manieren versterken, met als vanouds een blik op België.

Dat we de focus op deze 3 thema’s leggen, wil niet zeggen dat andere sectoren of thema’s geen aandacht krijgen. Het mag duidelijk zijn dat de economie niet kan gedijen zonder de juiste randvoorwaarden als o.a. bereikbaarheid en voldoende bedrijventerreinen.

Hoofdstuk 4 Acties

Nu de sterke kanten en kansen van onze gemeente in kaart zijn gebracht en de economische speerpunt-thema’s zijn geformuleerd, weten we waar we onze pijlen op gaan richten. Maar de cruciale vraag is: hoe gaan we dit doen? Dat komt aan bod in dit hoofdstuk.

In de eerste paragraaf worden de drie speerpunt-thema’s: ‘vrijetijdseconomie’, ‘zorg&welzijn’ en ‘Vlaamse kansen benutten’, verder beschreven met de acties die de komende jaren opgepakt zullen worden.

In de tweede paragraaf komen de economische randvoorwaarden en de acties die daarop genomen worden aan bod. Het betreft hier geen economische sectoren, maar faciliteiten zonder welke de economie niet kan functioneren. Deze smeerolie tussen de economische raderen zijn: arbeidsmarkt, bereikbaarheid, onderwijs en scholing, maatschappelijk verantwoord ondernemen, bedrijventerreinen, promotie en acquisitie, stimuleren ondernemerschap.

In de laatste paragraaf worden het tijdspad en de kosten beschreven. Niet alle beschreven acties zijn nieuw. Sommige dingen doen we nu al en blijven we doen, omdat ze nog steeds bijdragen aan ons doel. Andere acties zijn nieuw en hier dient budget voor gevonden te worden.

4.1 Thema’s voor de toekomst

4.1.1 Vrijetijdseconomie

Leisure in de vorm van dag-/kooptoerisme en horeca is altijd al een sterkeafbeelding binnen de regeling troef geweest van Hulst, maar vraagt nieuwe inspanningen, een diverser aanbod en creatieve combinaties tussen o.a. (verblijfs-)toerisme, (dag-) recreatie, detailhandel en horeca zowel in Hulst als daarbuiten (bv. langs de Westerschelde).

Om “vrijetijdseconomie, met name het kooptoerisme (detailhandel/horeca), als kans te verzilveren krijgen de gemeente en voornamelijk de ondernemers, te maken met de volgende ontwikkelingen: steeds minder winkels, grotere winkels, dalende omzet, steeds meer filialen, vergrijzing van zelfstandige winkeliers en ook van de klanten, stijgende aantal aankopen via internet. Dit alles leidt tot leegstand of op zijn minst tot het moeilijker invullen van (nieuwe) winkelpanden. Ze zullen het nodige moeten doen om deze problemen het hoofd te bieden.

Het is cruciaal dat in Hulst het funshoppen op peil blijft, om het aantal arbeidsplaatsen in stand te houden, maar dit zal gezien eerdergenoemde trends niet vanzelf gaan. Om Hulst als “koopstad” zo aantrekkelijk mogelijk te houden, blijven we in ieder geval de drie winkelgebieden in Hulst afzonderlijk van elkaar profileren, zodat ze elkaar optimaal aanvullen en dus versterken. Het onderling verbinden van de gebieden, met combinatiebezoek als resultaat blijft een streven. De drie gebieden hebben elk hun eigen profiel:

  • -

    Binnenstad: winkels met een eigen karakter en weinig filialen, recreatief en vergelijkend winkelkarakter met horeca- en verblijfsvoorzieningen.

  • -

    Stationsplein: nadruk op dagelijkse boodschappen, waarbij grootschaligheid en doelgerichtheid de boventoon voert, gezinnen zijn de doelgroep.

  • -

    Morres: als bovenregionale trekker, die zich richt op vergelijkend winkelen.

De binnenstad van Hulst is een grote troef, als het gaat om de combinatie van winkelen, beleven en goed vertoeven. Daarom onderstaande acties om dit verder te versterken.

Actie 1: Acquisitie nieuwe winkels.

Gemeente initieert en werk samen met andere partijen aan uitvoering. Markteffect zegt in de Passantentelling Hulst (2011) het volgende:

“het recreatieve winkelaanbod in de binnenstad van Hulst blijft achter bij de benchmark (vergelijkbare binnensteden in Nederland). Versterking kan worden gerealiseerd door het winkelaanbod aan te vullen met bijzondere zaken, speciaalzaken en winkels in het “mode&luxe” segment bv. Bonita, Witteveen, We-Men, Esprit of Lakeside. Ook de “dagelijkse artikelen” sector in de binnenstad van Hulst blijft achter bij vergelijkbare binnensteden, omdat o.a. een supermarkt en andere foodspeciaalzaken ontbreken.”

Actie 2: Funshoppen in Hulst aantrekkelijker maken.

Deze aanbeveling van Markteffect kan uitgevoerd worden middels het stimuleren van herhalingsbezoek (bijvoorbeeld lokale winkelpas), combinatiebezoek tussen de verschillende winkelgebieden en het bezoek op doordeweekse dagen intensiveren. Hier ligt een taak voor de ondernemers, waarbij de gemeente slechts faciliteert.

Actie 3:Leegstand-bestrijding is een vaak genoemde oplossing. De ondernemers, gemeente en andere belanghebbenden zullen samen moeten optrekken bij het zo snel mogelijk weer invullen van lege winkels. De mogelijkheden om dit aan te pakken zijn talrijk: overleg met eigenaren, huurverlagingen, ruimten delen met meerdere huurders, inschakelen externen, acquisitie, etc. Aangezien overleg tussen de ondernemersvereniging Hulstvestingstad, Kamer van Koophandel (KvK) en gemeente hierover al is opgestart zal dit verder uitvoering krijgen.

Actie 4: Impuls aan Hulst” koopstad” (blijven) geven door verdere uitvoering van project De Nieuwe Bierkaai en stimuleren (her)ontwikkeling Houtmarkt. Maar ook het blijven faciliteren van plannen als LifeStyleVillage en De Statie.

Actie 5: Beleving binnenstad verbeteren. De gemeente faciliteert en werkt samen met ondernemers en andere relevante partijen (zoals de Rabobank) om de belevingswaarde van Hulst als koopstad te verbeteren. (Een actie die samenhangt met actie 1 tot en met 3).

Om “vrijetijdseconomie, met name toerisme en recreatie, als kans te verzilveren zal de gemeente samen met ondernemers en andere belanghebbende partijen (zoals stichting Bezoekersmanagement) de TOP-5 van acties uit de beleidsnota Toerisme oppakken. Deze vijf acties zijn: verdere versterking van de promotie, bevordering van het toerisme in het buitengebied, bevordering van het (achterblijvende) verblijfstoerisme, nog intensiever gebruik van de bestaande en te ontwikkelen routestructuren en het inzetten voor toerisme van het projectgebied De Nieuwe Bierkaai.

Actie 6:acties uit Beleidsnota Toerisme 2011-2014 uitvoeren (binnen het daarvoor beschikbare budget). Maar vooral ook verder zoeken naar combinaties met zorg, recreatie, horeca, detailhandel, landbouw, etc. om te komen tot een aanbod dat Hulst uniek maakt en de economische structuur versterkt.

Actie 7: het blijven faciliteren van Plan Perkpolder

Actie 8: faciliteren uitbreiding verblijfsaccommodatie/hotels op passende locaties blijft speerpunt.

Om Vrijetijdseconomie, met name in relatie tot het platteland en de agrarische sector, als kans te verzilveren zal de gemeente samen met ondernemers en andere belanghebbende partijen multifunctionele landbouw stimuleren. Dat is een koppeling van het agrarisch bedrijf (veeteelt-, akkerbouw- of fruitteeltbedrijf) met een andere sector bv. zorg of recreatie. Enkele voorbeelden zijn: dagopvang/dagbesteding, workshops of boerengolf, kamperen bij de boer, verkoop agrarische (streek)producten of energieproductie. Waar bovengenoemde combinaties niet leiden tot beperking van de agrarische bedrijfsvoering en/of onaanvaardbare aantasting van het landschap wenst de gemeente Hulst dergelijke combinaties verder te faciliteren.

Actie 9: Uitbreiding van multifunctionele landbouw, waar mogelijk, faciliteren.

Actie 10: Ondersteunen project Lekker regionaal product (voor meer lokale producten op de menukaart, etc.)in 2013 (uit bestaand budget).

4.1.2 Vlaamse kansen benutten

Hulst ligt geografisch gunstig voor zowel wonen (wooneconomie),afbeelding binnen de regeling recreëren/shoppen (vrijetijdseconomie) als voor ondernemen (bedrijventerreinen). Hulst biedt dus de mogelijkheid voor (Belgische) ondernemers en personeel om te wonen/werken in een rustig deel van Nederland, maar vlakbij Vlaamse economische kerngebieden.

Bezoeken: hoe we Hulst nog aantrekkelijker willen maken voor Belgische en andere bezoekers, is uitgebreid beschreven in de vorige paragraaf “Vrijetijdseconomie”.

Wonen Hulst is een woongemeente; dat bouwen we verder uit door voornamelijk Vlamingen aan te trekken en daarmee de wooneconomie te stimuleren en indirect spin-off te creëren voor sectoren als bouw, toeleveranciers, detailhandel en andere voorzieningen. We weten dat er de laatste jaren meer Belgen in Hulst zijn komen wonen dan jaren daarvoor. Het nog actiever werven van potentiële Vlaamse woonmigranten biedt kansen. Via UwNieuweToekomst wordt de stichting Zeeuws&Vlaanderen (makelaars, financiële instellingen, fiscalisten etc. uit de regio) ondersteund, zij zullen ook dit jaar weer actief acquireren in de grensstreek. Overigens worden in de gebiedsontwikkeling “Perkpolder” de Belgen ook als doelgroep gezien, zeker voor het deeltijd wonen. Dit zal verder worden uitgediept in de nog op te stellen regionale woonvisie.

Actie 11: Promotiegericht op nieuwe (Belgische) inwoners intensiveren via UwNieuweToekomst en stichting Zeeuws&Vlaanderen. We blijven deelnemen aan UwNieuweToekomst, die met hun campagne “Onbegrensd Zeeuws-Vlaanderen” o.a. op de emigratiebeurs en via het web nieuwe inwoners voor de regio proberen te interesseren.

Ondernemen Onze gemeente beschikt over voldoende uitgeefbaar bedrijventerrein, voor een goede prijs. Het benaderen van o.a. Belgische ondernemers met de vraag, zich (ook) in onze gemeente te vestigen is eerder benoemd als kans. Om hieraan uitvoering te geven zullen onze Unique Selling Points (o.a. het hebben van een nevenvestiging in Nederland is voor Belgische bedrijven fiscaal aantrekkelijk) t.o.v. België goed op een rij gezet worden, om er vervolgens mee te kunnen communiceren/ promoten en acquireren. Impuls heeft de eerste stappen aan de andere kant van de grens al gezet (beurzen en mailings) en gaat daar ook zeker mee door.

Bieden de bedrijven op de Linker Schelde-oever nog onbenutte kansen? Bijvoorbeeld in de sfeer van toeleverende bedrijven die zich in Hulst zouden kunnen vestigen. De op te stellen grensoverschrijdende economische visie met de gemeenten Stekene, Beveren en St. Gillis-Waas (EGTS: Linieland van Waas en Hulst) biedt hier aanknopingspunten voor.

Actie 12: Promotie en acquisitie t.b.v. verkopen bedrijfsgrond Hogeweg5 aan Belgische ondernemers intensiveren door Heijmans, Impuls, overige belanghebbende partijen i.s.m. de gemeente met inschakeling van Vlaams netwerk.

Actie 13: Binnen het samenwerkingsverband met de Belgische grensgemeenten EGTS (Europese Groepering Territoriale Samenwerking) Linieland van Waas en Hulst wordt een grensoverschrijdende economische visie opgesteld.

4.1.3 Zorg&Welzijn

De zorgsector zorgt voor veel directe en indirecte werkgelegenheid en datafbeelding binnen de regeling neemt nog steeds toe. Het thema Zorg&Welzijn is een van de economische dragers van de toekomst. De koppeling van cure&care aan welzijn, vitaliteit, zelfstandigheid etc. kan nieuwe, innovatieve producten en diensten opleveren.

Bij de zogenaamde dubbele vergrijzing ontstaat al over een paar jaar een groot tekort aan personeel in deze regio. Dit komt door de sterke ontgroening in Zeeuws-Vlaanderen. Maar ook door de toename van de complexheid in de zorgvraag én het aantal chronische zieken met 40% in de komende 20 jaar. Puur cijfermatig wordt het tekort bij vervangingsvraag in Zeeuws-Vlaanderen geschat op ongeveer 1.000 fulltimers in 2020 (bron: Regioplan Goedleven.nl, jan. 2013). Maar tegelijk wordt verwacht van de ‘samenleving’ enerzijds en de ‘markt’ anderzijds, dat zij een deel van de zorgvraag opvangen. Een andere manier dan die we tot nu gewoon zijn, dus. Mensen zullen langer thuis blijven wonen, verzorgd door hun kinderen of mantelzorgers. Ouderen zullen zelf nadenken over alternatieve manieren van ouderenwoningen/zorg, zelf ingekocht of samen. Stijging van de kosten van huidige intramurale zorg zal deze creativiteit versterken. Volgens de zorgleveranciers zal het relatief grote tekort aan zorgmedewerkers binnen 10 jaar in Zeeuws-Vlaanderen, bij ongewijzigd beleid, de continuïteit en beschikbaarheid van de zorgvoorzieningen in gevaar brengen.

Niet alleen de zorgsector zelf anticipeert op deze ontwikkelingen, maar ook de gemeente Hulst is bezig met de toekomst en biedt o.a. met “Hulst voor Elkaar” en “Dienstencheque” alternatieve manieren om zorgvraag op te lossen.

Daarnaast zal in de toekomst steeds meer het accent gelegd worden op een gezonde levensstijl en beweging om de zorgvraag zo lang mogelijk uit te stellen.

Van een gemeente als Hulst, waar veel werkgelegenheid is in de (ouderen)zorg en zorg voor doelgroepen, mag innovatiekracht worden verwacht. Ook al zullen deze innovaties vooral vanuit de sector zelf komen, dient er waar mogelijk gemeentelijke ondersteuning voor dit thema te zijn. Om de zorgsector een steun in de rug te geven de komende jaren zullen de volgende acties uitgevoerd worden.

Actie 14: Stimuleren innovatieve combinaties tussen zorgsector en andere sectoren (zie ook vrijetijdseconomie en platteland). Bijvoorbeeld haalbaarheid onderzoeken van business-case waarin combinatie wordt gemaakt tussen zorg, dagbesteding en detailhandel met partijen als Tragelzorg. Rol van de gemeente in deze is faciliterend.

Actie 15: Zorgtoerisme uitbreiden: onder andere speciale en exclusieve projecten zoals zorghotel(s) faciliteren.

Actie 16: Nieuwe zorg-/woonvormen via het vergunningentraject en bestemmingsplanprocedures in beginsel positief tegemoet treden (faciliteren).

4.2 Randvoorwaarden

Om duurzame economische ontwikkeling, innovatie en groei een stabiele basis te kunnen geven moeten er een aantal randvoorwaarden in orde zijn om de ondernemingen in onze gemeente te laten gedijen en groeien.

4.2.1 Arbeidsmarkt

Vergrijzing en ontgroening zorgen voor een onevenwichtige samenstelling van onze bevolking en dus ook voor een veranderende samenstelling van de beroepsbevolking. Zoals in hoofdstuk 1 beschreven zal de beroepsbevolking nu nog niet krimpen, maar het aantal arbeidsplaatsen neemt de laatste jaren wel af.

Het in kaart brengen van bovengenoemde veranderingen, kan helder maken waar de mogelijke problemen zitten, zowel kwantitatief als kwalitatief.

Actie 17: Om zicht te houden op de aanbodkant van de arbeidsmarkt blijven we lid van RIBIZ (Regionale Informatiebank Bedrijven en Instellingen Zeeland).

Vergrijzing biedt ook kansen voor specifieke branches, ook wat mogelijke arbeidskrapte betreft. Zolang er welvaart is, d.w.z. voldoende bestedingen, volgt desnoods noodzakelijk arbeidsaanbod uit andere (Europese) regio’s. In de zorgsector worden eerste signalen gehoord over het mogelijk aantrekken van buitenlandse werknemers, in de maakindustrie is dit al lang een feit. Veel andere sectoren hebben momenteel echter last van de krimp van de economie en er zijn dus inspanningen nodig om mensen aan het werk te houden. Ook de ontwikkelingen rondom het WerkServicePunt en de toekomst van Dethon zullen hierbij betrokken worden. WerkServicePunt zet zich onverminderd in voor de Zeeuws-Vlaamse arbeidsmarkt, een Zeeuws-Vlaamse wethouder Economie neemt ook deel aan de vergaderingen.

Onder de vlag van het project “Tendensen zonder grenzen” met o.a. deelnemers als de provincies Oost- en West-Vlaanderen en Zeeland (mede gefinancierd met Europees geld) wordt een “grensinfopunt” opgericht. Dit informatiepunt zal grensarbeiders aan weerszijden van de grens helpen met al hun vragen. De betrokkenheid van de gemeente bij dit project loopt via Dethon en WerkServicePunt, maar ook via de grensoverschrijdende samenwerking: EGTS Linieland van Waas en Hulst. Het mes snijdt hier aan twee kanten: het grensinfopunt vergemakkelijkt niet alleen de overstap van Belgen om hier te komen wonen en in België te blijven werken, maar maakt de gevolgen voor Nederlanders die in België gaan werken ook overzichtelijker.

Actie 18: Om grensoverschrijdende arbeidsmobiliteit te verbeteren, wordt aan weerszijden van de grens een “Grensinfopunt” gerealiseerd. Gemeente faciliteert met betrokkenheid via EGTS (in de vorm van ambtelijke uren).

4.2.2 Bereikbaarheid

Behalve de twee rotondes die recent zijn aangelegd, de nog aan te leggen rotonde bij Kapellebrug en de aanpassingen door de Provincie aan parallelwegen, zijn ook ICT voorzieningen van belang voor ondernemers.

De gemeente ligt zowel binnen Zeeland als binnen Nederland decentraal. De gemeente ligt echter direct tegen de grenzen van de Antwerpse agglomeratie, dus ten opzichte van Vlaamse steden ligt Hulst gunstig. Hulst heeft geen aansluiting op het spoorwegennetwerk, noch voor personen, noch voor vracht. De bereikbaarheid met het openbaar vervoer is, vanwege de ligging, kwetsbaar. De gemeente heeft alleen de haven van Walsoorden als ontsluiting voor vrachtschepen en Paal en Walsoorden voor pleziervaart. Bereikbaarheid per auto heeft daarom de meeste aandacht in onze gemeente.

Actie 19: Verkeerscirculatie en parkeren binnenstad zal verder worden uitgewerkt. Initiatief hiervoor ligt bij de gemeente.

Actie 20: Voorbereiden van het toekomstbestendig maken van de haven van Walsoorden.

Digitale bereikbaarheid wordt ook niet uit het oog verloren. Uit een recent afgerond onderzoek van Provincie Zeeland (Verkenning Breedband Zeeland) blijkt dat het Zeeuwse glasvezelnetwerk op Nederlands niveau zit en momenteel voldoet. De komende de vijf tot tien jaar komen er ontwikkelingen op ons af die voor knelpunten kunnen zorgen. Waar die knelpunten komen is zonder nader onderzoek niet in beeld te brengen.

Actie 21: Kwaliteit van digitale bereikbaarheid van onze bedrijven blijven volgen.

4.2.3 Onderwijs/scholing/kennisontwikkeling

Onderwijs en kennisontwikkeling verdienen onze aandacht, omdat samenwerking tussen de drie O’s (Onderwijs, Overheid en Ondernemers) onontbeerlijk is om onder andere de “mismatch” tussen de vraag op de arbeidsmarkt en de gevolgde opleidingen (lees: aanbod) het hoofd te bieden.

Het probleem is in beeld gebracht en er is actie op genomen. Maar helaas nog niet altijd met het gewenste resultaat, omdat ouders/kinderen zelf beslissen welke opleiding ze volgen en niet onderwijs en overheid. Ook verdient het aanbeveling om een volwaardig aanbod aan keuzerichtingen op voortgezet onderwijs te proberen te behouden.

Actie 22:Blijven deelnemen aan project Miniondernemingen van Reijnaert-college en Scalda. Dit project enthousiasmeert leerlingen voor het zelfstandig ondernemerschap.

Actie 23: Via UwNieuweToekomst zullen stageplaatsen aangeboden worden in Zeeuws-Vlaanderen en in het schooljaar 2013-2014 zal een schakelklas van start gaan, die doorstroming voor Havisten naar Belgische Hbo-opleidingen vergemakkelijkt.

4.2.4 Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) gaat over de winnende combinatie van People, Profit, Planet. Bedrijfsvoering afstemmen op mens, maatschappij en milieu hoort steeds meer bij de hedendaagse bedrijfsvoering. Uiteraard moet dit vooral door de bedrijven zelf ingezet worden, maar de gemeente wil initiatieven faciliteren.

In 2012 is voor het eerst de MVO-prijs Hulst uitgereikt. Omdat het een tweejaarlijkse prijs betreft, maar het belang van MVO zeker wordt gezien, worden er voor 2013 andere activiteiten voorgesteld.

Millenniumwerkgroep van gemeente Hulst is voornemens samen met Rabo bank en SWITCH (voorheen COS-Zeeland) een programma van 2 à 3 activiteiten in 2013 organiseren. Voor de eerste activiteit is (financiële) toezegging van de Millenniumwerkgroep.

  • o

    Activiteit 1: duurzaam doe je zelf show (voor de zomervakantie, interactieve quiz voor ong. 80 MKB-ers),

  • o

    activiteit 2: inspiratiebijeenkomst (na de zomervakantie, koplopers aan het woord, ong. 50 deelnemers)

  • o

    activiteit 3: MVO-excursie of inspiratiebijeenkomst (november 2013 of begin 2014)

Actie 24: activiteiten in het kader van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen, zie hierboven.

4.2.5 Bedrijventerreinen

Zoals gesteld in het eerste hoofdstuk biedt het bedrijventerrein Hogeweg, met 11 hectare netto uitgeefbaar bedrijfsterrein, voldoende voorraad voor de komende jaren.

De totale oppervlakte aan bedrijventerrein in onze gemeente telt (bruto) 210 ha. Verdeeld over Hulst, Kloosterzande, Walsoorden, Clinge, St. Jansteen, Kapellebrug en verspreide bedrijfslocaties in de gemeente. In Kloosterzande is geen direct uitgeefbaar terrein beschikbaar, behalve één kavel die is gereserveerd voor een te verplaatsen bedrijf uit de kern. Op bedrijventerrein Hogeweg in Hulst is ongeveer 11 hectare direct uitgeefbaar terrein. In paragraaf 4.1.2 is beschreven hoe acquisitie en promotie ten behoeve van de verkoop van Hogeweg 5 opgepakt zal worden (Actie 12). De mogelijke interesse van Belgische bedrijven is het uitgangspunt, maar uiteraard zullen onze eigen bedrijven en nieuwe vestigers uit overig Nederland daarbij niet vergeten worden.

De provincie wil als uitvoering van het nieuwe Omgevingsplan opnieuw de behoefte naar bedrijventerreinen inventariseren per regio. Dit houdt in dat de gemeenten Hulst, Terneuzen en Sluis i.s.m. de Provincie het Regionale Bedrijventerreinenprogramma Zeeuws-Vlaanderen zullen actualiseren.

Actie 25: Regionaal Bedrijventerreinenprogramma Zeeuws-Vlaanderen actualiseren.

4.2.6. Promotie en acquisitie

Het promoten van “HULST” bij nieuwe bedrijven, inwoners en bezoekers wordt door diverse partijen gedaan, maar behoeft nog meer aandacht.

Stichting Bezoekersmanagement richt zich op de toeristen, NV Economische Impuls richt zich op bedrijven, UwNieuweToekomst probeert de regio als geheel op de kaart te zetten, de Zeeuwse lobbyist probeert de Provincie Zeeland in Den Haag voor het voetlicht te krijgen etc.

Hieronder de acties die we als gemeente (al dan niet samen met belanghebbenden) zullen oppakken de komende jaren. In zover die nog beschreven zijn in de vorige paragrafen.

Actie 26: Voortzetten lidmaatschap NV Economische Impuls Zeeland.

Actie 27: Voortzetten deelname beurs (Contacta).

Actie 28: Folder “ondernemen in Hulst” actualiseren, waarin de sterke punten van de gemeente duidelijk worden neergezet. In het kader van acquisitie is het nodig wervende brochures (of andere acquisitiemiddelen/uitingen) te laten maken per doelgroep (winkels/bedrijventerrein).

4.2.7. Stimuleren ondernemerschap

Ten behoeve van een vitaal economisch klimaat is het belangrijk dat ondernemerschap in Hulst over de volle breedte gestimuleerd wordt. Nu zeker, omdat er meer starters zijn vanwege de economisch onzekere tijden.

De afgelopen jaren stijgt de belangstelling voor het eigen ondernemerschap. Om deze groep van voldoende informatie te voorzien organiseren de Kamer van Koophandel en gemeenten Hulst, Terneuzen en Sluis al twee jaar een Startersavond die door meer dan honderd geïnteresseerden bezocht wordt.

In 2013 wordt weer een dergelijke avond georganiseerd. Vanwege reorganisatie bij de Kamer van Koophandel wordt met de gemeenten in de regio/provincie nagedacht over hoe starters van juiste informatie/hulp te voorzien in de toekomst. Op welke manier dat zal gaan gebeuren, moet nog uitgewerkt worden.

Actie 29: Startersbeleid: - samen met de Kamer van Koophandel en de gemeenten Terneuzen en Sluis organiseren we in 2013 een Startersdag (binnen bestaand budget) - onderzoeken hoe startersbegeleiding vorm zal krijgen na 2013 en welke rol daarvoor de gemeente is weggelegd

Ondernemerschap begint uiteraard bij de ondernemers zelf. Maar om een ondernemingsplan, of het nu van een starter of van een gevestigde ondernemer komt, zo goed mogelijk te kunnen behandelen bij de gemeente, is dienstverlening erg belangrijk. De Kamer van Koophandel (KvK) heeft recent de gemeentelijke dienstverlening aan bedrijven onderzocht. De gemeente Hulst is ruim voldoende beoordeeld op het onderdeel telefonische afhandeling van vragen van bedrijven.

Actie 30: De aangedragen verbeterpunten, waar mogelijk, meenemen in de gemeentelijke dienstverlening aan bedrijven.

Om goed op de hoogte te blijven van wat er speelt, zullen bedrijfsbezoeken frequenter plaatsvinden. Ook zal de bedrijvenavond, als netwerkbijeenkomst voor de ondernemers uit de gemeente Hulst, op de agenda blijven. Omdat het aantal deelnemers de laatste jaren wat terug loopt, streven we erna dat aantal in 2013 weer op peil krijgen. We houden Rabo bank graag als medeorganisator van deze avond.

Bedrijvenavond, met als doel: netwerken tussen ondernemers uit de gemeente, blijven organiseren.

Actie 32:Onderzoeken mogelijkheden/behoefte zzp-café (flex-plekken voor zzp-ers, waar ze kunnen werken en vergaderen in een professionele omgeving).

Actie 33: Intensiveren bedrijfsbezoeken met 1 bedrijf per maand.

4.3 Tijdspad en kosten

Zoals altijd bij uitvoering van beleid zijn hier kosten mee gemoeid. Hieronder is weergegeven in welk jaar de uitvoering, hoeveel zal kosten. Projecten die eerst nog verder uitgewerkt moeten worden, zullen later apart aan de raad worden voorgelegd voor financiering. Ook zijn er aan aantal acties die niets kosten of die betaald worden uit andere budgetten. Deze zullen hier niet apart vermeld worden.

Het programma bevordering economische structuur ( 6.320.00.01) bestaat uit twee componenten: - Bijdrage bedrijven c.q. bedrijfsorganisaties (42150) zoals RIBIZ, NV Econ. Impuls Zeeland en UwNieuweToekomst in 2013 e.v. is er € 67.000 geraamd (tabel 3). - Overige uitgaven (34394): € 8.000,00 voor 2013 (tabel 4).

Daarnaast wordt er ten behoeve van de uitvoering van dit Economisch Beleidsplan een doelreserve van € 50.000,-- geraamd.

Tabel 3: Bijdrage bedrijven c.q. bedrijfsorganisaties (42150)

2013

2014

2015

2016

Structureel budget

€ 67.000,--

€67.000,--

€ 67.000,--

PM

UNT

€ 37.500,--

€ 37.500,--

€ 37.500,--

€ 37.500,--

RIBIZ

€ 3.000,--

€ 3.000,--

€ 3.000,--

3.000,--

Impuls Zeeland

€ 28.000,--

€ 28.000,--

€ 28.000,--

€ 28.000,--

TEKORT

€ 1.500,--

€ 1.500,--

€ 1.500,--

PM

Tabel 4: Overige uitgaven (34394): € 8.000,00 voor 2013 e.v.

2013

2014

2015

2016

Budget

€ 8000,--

€ 8000,--

€ 8000,--

PM

Deelname beurs

€ 2500,--

€ 2500,--

€ 2500,--

€ 2500,--

Startersdag/beleid

€ 1.000,--

PM

PM

PM

KVO/veiligheid

€ 350,--

PM

PM

PM

Bedrijvenavond/thema

PM

PM

PM

PM

overig

PM

PM

PM

PM

Tabel 5: Doelreserve uitvoering Economisch Beleidsplan.

2013

2014

2015

2016

Budget

€ 50.000,--

-

-

-

Vrijetijdseconomie

(Acties 1 t.e.m.5 en 8)

€ 12.000,--

€10.000,--

-

-

Vlaamse kansen

(Actie 12)

€ 5.000,--

-

-

-

Zorg & welzijn

(Actie 14)

€ 5.000,--

-

-

-

Promotie&Acquisitie

(Actie 28)

€ 5.000,--

5.000,--

-

-

Stimuleren ondernemerschap

(Actie 29 en 32)

2.000,--

6.000,--

-

-