Preventie- en Handhavingsplan Drank- en Horecawet

1.1 Aanleiding

Om ervoor te zorgen dat het alcoholgebruik onder voornamelijk de jongeren wordt teruggedrongen, hiermee tevens de verstoring van de openbare orde wordt teruggedrongen, de veiligheid wordt bevorderd en de gezondheidsschade door het nuttigen van alcoholhoudende drank wordt teruggedrongen, is op 1 januari 2013 de gewijzigde Drank- en Horecawet in werking getreden. Tevens wordt met deze wetswijziging ernaar gestreefd om de administratieve lasten terug te dringen. Om dit te bereiken, zijn onder andere de toezicht- en handhavingstaken overgegaan van de nieuwe Voedsel- en Warenautoriteit (nVWA) naar de gemeenten. De logica hierachter is dat de gemeenten beter op de hoogte zijn van de lokale alcoholgerelateerde problematiek en hier dus beter op kan inspelen.

Vervolgens is de Drank- en Horecawet op 1 januari 2014 opnieuw gewijzigd, waarbij onder andere is opgenomen dat de gemeenten moeten beschikken over een vastgesteld Preventie- en Handhavingsplan (hierna te noemen P&H-plan). In dit plan staat omschreven op welke wijze de alcoholpreventie en de handhaving is vormgegeven en welke resultaten (doelen) hierbij moeten worden bereikt. De looptijd van het Preventie- en handhavingsplan is 4 jaren. Met het onderhavige Preventie- en Handhavingsplan DHW wordt tegemoet gekomen aan deze wettelijke plicht.

1.2 Wettelijk en beleidsmatig kader

De wettelijke grondslag van het onderhavige P&H-plan vloeit voort uit de (gewijzigde) Drank- en Horecawet. Daarnaast hebben enkele artikelen van de Algemene plaatselijke verordening (Apv) raakvlakken met dit plan en oefenen meerdere beleidsdocumenten krachten uit op het P&H-plan. In deze paragraaf wordt dan ook kort stilgestaan bij deze verschillende wettelijke en beleidsmatige kaders.

2.1 Uitgangspunten

Op 1 januari 2014 heeft de bestuurlijke fusie plaatsgevonden, waarbij gemeente De Friese Meren is ontstaan uit de fusiegemeenten Gaasterlân-Sleat, Lemsterland en Skarsterlân. De gemeente heeft circa 51.000 inwoners en bestaat uit 51 kernen, waarvan 50 dorpen en 1 stad, namelijk Sloten. Binnen de gemeente zijn Balk, Joure en Lemmer de hoofdplaatsen en vervullen derhalve een regionale functie in de betreffende omgeving. Binnen gemeente De Fryske Marren wonen 7.258 jongeren en jong volwassenen in de leeftijd van 12 tot en met 23 jaar (peildatum 1 juli 2015). Hiervan hebben 4.196 jongeren de leeftijd 12 tot en met 17 jaar en 3.062 jong volwassenen de leeftijd van 18 tot en met 23 jaar. Gemeente De Fryske Marren beschikt voorts over circa 275 horecagelegenheden. Deze horecagelegenheden kunnen worden onderverdeeld in (para-)commerciële horeca-inrichtingen en slijterijen. Daarnaast vinden in gemeente De Fryske Marren jaarlijks circa 140 vergunningplichtige evenementen plaats, beschikt de gemeente over meerdere jeugdsozen, staan er in de gemeente in ieder geval 11 jeugdketen en maakt de jeugd gebruik van meerdere hangplekken.

2.2 Doelstelling

Het onderhavige P&H-plan is er op gericht om het alcoholgebruik door jongeren tot en met 17 jaar tegen te gaan en het stimuleren van een verantwoord alcoholgebruik door jongeren in de leeftijd van 18 tot en met 23 jaar. Om deze doelstelling te halen, wordt zowel ingezet op preventie (voorkomen) als op toezicht en handhaving (tegengaan).

3.1 Onderzoeken, controles en gegevensverzameling

Het vaststellen van het probleem en de omvang ervan is het uitgangs- en startpunt voor het inzetten van de instrumenten om de doelstelling zoals omschreven in paragraaf 2.2 te verwezenlijken. Hierbij is gebruik gemaakt van:

• ·

  het Jong Proef onderzoek dat het Bureau Horeca Bijzondere Wetten (BHBW) in de periode juni tot en met september 2012 in opdracht van de voormalige gemeenten Gaasterlân-Sleat, Lemsterland en Skarsterlân heeft uitgevoerd;

• ·

  de Gezondheidsmonitor 2012 van de GGD Fryslân (leeftijd van volwassenen vanaf 19 tot 34 jaar);

• ·

  de peiling ‘Koop- en drinkgedrag van Friese 16- en 17-jarigen na invoering van de nieuwe Drank- en Horecawet’, die in opdracht van Platform Nuchtere Fries in 2014 is uitgevoerd;

• ·

  de resultaten van de kennismakingscontroles / inventarisatie (reguliere controles) bij de (para-) commerciële horeca-inrichtingen, supermarkten en slijterijen;

• ·

  de resultaten van de uitgevoerde leeftijdscontroles in 2013 en 2014;

• ·

  het nalevingsonderzoek Fryslân 2015 (Alcoholverstrekking aan jongeren onder de 18 jaar) door het Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid STAP, en;

• ·

  de gegevens c.q. mutaties van de politie wat betreft (alcohol gerelateerde) verstoring van de openbare orde en veiligheid.

  Jong Proef onderzoek BHBW en Peiling 16- en 17 jarigen Platform Nuchtere Fries

  Inrichting	Nalevings-%
  Commerciële horeca-inrichtingen	16,7
  Cafetaria’s	0,0
  Para-commerciële horeca-inrichtingen	0,0
  Slijterijen	50,0
  Supermarkten	6,2
  Evenementen	16,7
  Totaal gemiddelde	13,5

  Aankopen en nuttigen alcohol 16- en 17 jarigen	2013 (%)	2014 (%)
  Aankopen alcohol 16-jarigen	74,0	33,8
  Aankopen alcohol 17-jarigen	82,9	43,0
  Nuttigen alcohol 16-jarigen	84,5	76,6
  Nuttigen alcohol 17-jarigen	90,0	74,9

  Uit het bovengenoemde Jong Proef onderzoek blijkt dat in 2012 het naleefgedrag binnen de toenmalige fusiegemeenten, wat betreft het verstrekken van alcoholhoudende drank aan jongeren onder de 16 jaar over het algemeen zeer te wensen overlaat. Het resultaat is in de tabel weergegeven. Naar aanleiding van de wijziging van de nieuwe Drank- en Horecawet op 1 januari 2014, waarbij de leeftijd voor het mogen aankopen en nuttigen van alcoholhoudende drank is verhoogd van 16 naar 18 jaar, heeft Platform De Nuchtere Fries een peiling onder jongeren van 16 en 17 jaar uitgevoerd, waarbij is nagegaan wat het aankoop- en drinkgedrag is in 2014 ten opzichte van 2013. Uit deze peiling blijkt dat het aankooppercentage enorm is gedaald. Daarentegen is het percentage van het drinken van alcoholhoudende drank onder deze jongeren veel minder sterk afgenomen. Uit de peiling blijkt tevens dat de locaties waar de jongeren alcoholhoudende drank kopen en nuttigen is veranderd. Ten opzichte van 2013 wordt in 2014 meer gekocht en gedronken in jeugdketen/ -caravans, bij vrienden en thuis. Minder wordt gekocht en gedronken bij de reguliere horeca en bij supermarkten.

  De Gezondheidsmonitor 2012 van de GGD Fryslân (leeftijd van volwassenen vanaf 19 tot en met 34 jaar)

  De Gezondheidsmonitor 2012 laat zien dat binnen de provincie Fryslân onder de volwassenen vanaf 19 tot en met 34 jaar 16% een zware drinker is en 10% een overmatige drinker is. Bij mannen is sprake van een zware dan wel overmatige drinker, wanneer 1 keer per week meer dan 6 glazen alcoholhoudende drank per dag respectievelijk 21 glazen met alcoholhoudende drank per week wordt gedronken. Bij vrouwen het dan om 1 keer per week meer dan 4 glazen op een dag respectievelijk meer dan 14 glazen per week. Voorts blijkt uit de monitor dat volwassenen die een middelbaar onderwijs hebben gevolgd relatief vaker een zware drinker zijn dan volwassenen die hoger onderwijs hebben genoten. Er wordt vanuit gegaan dat de cijfers van de Gezondheidsmonitor 2012 een representatieve weergave is van de jongvolwassenen in gemeente De Fryske Marren.

  Kennismakingscontroles / inventarisatie bij de (para-) commerciële horeca-inrichtingen, supermarkten en slijterijen

  Soort strijdigheid met de DHW	Aantal strijdigheden
  Geen recente drank- en horecavergunning aanwezig.	9
  Nieuwe leidinggevenden niet doorgegeven.	7
  Geen drank- en horeca-vergunning aanwezig.	1
  Verkoop van alcoholhoudende dranken vanuit een kiosk.	1
  Horecalokaliteit heeft wel een drank- horecavergunning, maar voldoet niet aan de inrichtings-eisen.	1
  Totaal	19

  Naar aanleiding van het inwerking treden van de gewijzigde Drank- en Horecawet op 1 januari 2013, waarbij de toezicht- en handhavingstaken van de nVWA zijn overgeheveld naar de gemeente (burgemeester), zijn in 2013 en 2014 door de toezichthouders Apv & BW van de afdeling VVH kennismakingscontroles uitgevoerd bij de 275 (para-) commerciële horeca-inrichtingen en slijterijen. Tijdens deze controles is onder andere uitgelegd wat de wetwijziging DHW voor zowel de (para-) commerciële horeca als de gemeente tot gevolg heeft. Daarnaast heeft tijdens de controles een inventarisatie plaatsgevonden, waarbij is nagegaan of de (para-)commerciële horeca-inrichting en de uitbater voldoen aan de eisen. Wanneer dit niet het geval is, is in kaart gebracht aan welke eisen (nog) niet wordt voldaan. Begin 2015 is deze inventarisatie afgerond en blijkt dat in 19 gevallen (circa 7%) niet wordt voldaan aan de eisen van de Drank- en Horecawet.

  Leeftijdscontroles 2013 en 2014

  In het kader van toezicht en handhaving op de leeftijdscontroles (in 2013 onder de 16 jaar en in 2014 onder de 18 jaar) hebben de toezichthouders Apv & BW in 2013 en 2014 meerdere leeftijdscontroles bij (para-)commerciële horeca-inrichtingen, supermarkten en slijterijen uitgevoerd. In totaal zijn er op verschillende dagen en tijdstippen 29 controles bij 143 (para-)commerciële horeca-inrichtingen, supermarkten en slijterijen uitgevoerd. Hierbij wordt opgemerkt dat de controles een momentopname zijn, waarbij al snel door de aanwezigen wordt opgemerkt dat er een controle wordt uitgevoerd en dus hiermee rekening wordt gehouden. In twee commerciële horeca-inrichtingen heerste tijdens de controles het sterke vermoeden dat 18-minners alcoholhoudende drank nuttigen. Daarnaast wordt ook zeker niet uitgesloten dat 18-minners tijdens evenementen alcoholhoudende drank nuttigen.

  Soort horeca-inrichting	Aantal controles in 2013	Aantal gecontroleerde horeca inrichtingen in 2013	Aantal controles in 2014	Aantal gecontroleerde horeca inrichtingen in 2014	Aantal geconstateerde overtredingen
  Commerciële horeca-inrichting	3	17	6	42	2
  Sportkantines	0	0	4	29	0
  Supermarkten en slijterijen	3	18	6	28	0
  Evenementen	2	3	5	6	Meerdere
  Totaal	8	38	21	105	2+

  Nalevingsonderzoek Fryslân 2015 (Alcoholverstrekking aan jongeren onder de 18 jaar) door Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid STAP

  Om de verkrijgbaarheid van alcoholhoudende drank door jongeren tot 18 jaar in de provincie Fryslân in kaart te brengen, hebben de Friese gemeenten vanuit het Platform De Nuchtere Fries in 2015 het Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid STAP opdracht gegeven om hiernaar onderzoek te doen. Tijdens dit onderzoek is de naleving van de wettelijke leeftijdsgrens van 18 jaar voor de verkoop van alcoholhoudende drank onderzocht met behulp van 17 jarige mystery-shoppers. Tijdens dit onderzoek hebben 982 aankooppogingen plaatsgevonden bij 587 verkooppunten. Bij 365 van de 982 aankooppogingen konden de mystery-shoppers geen alcoholhoudende drank kopen. Dit betekent dat het gemiddelde nalevingspercentage voor de provincie Fryslân 37 is. Dit kan vervolgens weer worden onderverdeeld in een nalevingspercentage van 33 voor de horeca, 30 voor sportkantines, 23 voor cafetaria’s, 46 voor slijterijen, 59 voor supermarkten, 37 voor jongerencentra en 14 voor evenementen.

  Type verkooppunt	Naleving	Geen naleving	Nalevings-%
  Cafetaria’s	1	8	11,1
  Horeca’s	2	27	6,9
  Jongerencentra	1	2	33,3
  Slijterijen	4	6	40,0
  Sportkantines	3	4	42,9
  Supermarkten	15	5	75,0
  Totaal	26	52	33,3

  Uit het nalevingsonderzoek blijkt dat gemeente De Fryske Marren onder het Fries gemiddelde zit. Van de 78 aankooppogingen die in gemeente De Fryske Marren hebben plaats-gevonden, zijn 26 niet geslaagd. Dit komt neer op een naleefpercentage van 33. Echter wanneer dit naleef-percentage wordt vergeleken met het naleefpercentage van 2012, namelijk 13,5, dan zit hier een stijgende lijn in. Het feit blijft dat uit het onderzoek blijkt dat in 2 van de 3 gevallen het aankopen van alcoholhoudende dank door een 17 jarige jongere in gemeente De Fryske Marren slaagt.

  Gegevens c.q. mutaties van de politie inzake (alcoholgerelateerde) verstoring openbare orde en veiligheid

  In januari 2015 heeft de politie Basisteam Sneek e.o. met de Basis Voorziening Handhaving (BVH) het aantal incidenten bekend gemaakt dat in 2014 in gemeente De Friese Meren heeft plaatsgevonden. In dit overzicht zijn de cijfers over 2012 en 2013 ook opgenomen, zodat hiermee een vergelijk kan worden gemaakt. Uit het overzicht blijkt dat in 2014 16 incidenten zijn gemeld over overlast in de horeca. Daarnaast zijn 26 incidenten geregistreerd met betrekking tot overlast tijdens evenementen. Tot slot hebben in ieder geval 362 incidenten plaatsgevonden waarbij sprake was van overlast, vandalisme en/of baldadigheid door jeugdigen. Naast de cijfers van 2014 zijn inmiddels de cijfers over de eerste 4 maanden van 2015 met betrekking tot vandalisme en overlastgevende jeugd ook bekend. Uit deze cijfers blijkt dat er 14 meldingen van vandalisme en 66 meldingen van overlastgevende jeugd zijn gedaan.

  Politiecijfers (incidenten) in DFM	2012	2013	2014
  Overlast in de horeca	10	13	16
  Overlast tijdens evenementen	23	30	26
  Overlastgevende jeugd	327	318	362
  Totaal	360	361	404

3.2 Probleemstelling

Op basis van de bovenstaande onderzoeken, controles en informatieverzameling en de hieruit gegenereerde gegevens kan de volgende meervoudige probleemstelling worden gefilterd:

• ·

  Het naleefgedrag onder de (para-)commerciële horeca-inrichtingen, cafetaria’s, supermarkten en evenementen in 2012, wat betreft het verstrekken van alcoholhoudende drank aan jongeren onder de wettelijke leeftijdsgrens, laat te wensen over en was in 2012 13,5% (jongeren onder de 16 jaar) en is in 2015 33% (jongeren onder de 18 jaar);

• ·

  Een derde tot de helft van de jongeren in de leeftijd van 16 en 17 jaar kocht in 2014 alcoholhoudende drank;

• ·

  Driekwart van de jongeren in de leeftijd van 16 en 17 jaar nuttigde in 2014 alcoholhoudende drank;

• ·

  Het aankopen en nuttigen van alcoholhoudende drank onder de jongeren in de leeftijd van 16 en 17 jaar in 2014 verschuift van de reguliere horeca en supermarkten naar de jeugdhonken en –caravans en bij vrienden thuis;

• ·

  Eén op de zes dan wel één op de tien jong volwassenen is een zware respectievelijk overmatige drinker van alcoholhoudende drank;

• ·

  Het totaal aantal overlastincidenten in gemeente De Friese Meren is in 2014 fors toegenomen (stijging van 12% t.o.v. 2012 en 2013);

• ·

  Wanneer een wijziging binnen een horeca-inrichting wordt doorgevoerd (verbouwing, uitbreiding, wijziging in de leidinggevenden, etc.), wordt deze wijziging (administratief) niet doorgegeven aan de gemeente.

4.1 Inleiding

Om ervoor te zorgen dat het beleid en de acties op het gebied van alcoholmatiging zo efficiënt mogelijk worden uitgevoerd, is een integrale aanpak vereist. Hierbij zijn drie pijlers van belang, namelijk:

• ·

  Educatie (grenzen overdragen);

• ·

  Regelgeving (grenzen stellen);

• ·

  Handhaving (grenzen bewaken).

Het al dan niet nemen van alcoholhoudende drank en de mate ervan wordt bepaald door meerdere verschillende factoren uit de (directe) omgeving. Hierbij kan worden gedacht aan de normen en waarden in de sociale omgeving (gezin, familie, vriendenkring), de mate van het aanbod, het gemak van het verkrijgen en de prijs van alcoholhoudende drank. Om ervoor te zorgen dat het gebruik van alcoholhoudende drank wordt voorkomen, gestopt dan wel in ieder geval wordt teruggedrongen, moet primair worden ingezet op de omgeving van de potentiële alcoholgebruiker.

In dit hoofdstuk wordt aangegeven welke acties op de gebieden preventie, toezicht en handhaving worden genomen om ervoor te zorgen dat de omschreven doelstelling wordt gehaald. Omdat de probleemstellingen 1 tot en met 4 overlap en raakvlakken met elkaar hebben, worden deze samengevoegd en wordt hierbij aangegeven welke acties worden voorgesteld. Wat betreft het toezicht en de handhaving is in bijlage 1 de sanctiestrategie weergegeven, die wordt gehanteerd bij het constateren van overtredingen met de Drank- en Horecawet. In deze strategie wordt per soort overtreding aangegeven welke handhavingsactie worden ondernomen en welke sanctie van toepassing is.

4.2 Het naleefgedrag onder de (para-)commerciële horeca-inrichtingen, aankopen en nuttigen alcoholhoudende drank onder jongeren en gewijzigde samenkomstlocaties

4.3 Zware en overmatige drinkers onder jong volwassenen

4.4 Hangplekken van jongeren in combinatie met het nuttigen van alcoholhoudende drank

4.5 DHW-vergunningen van horeca-inrichtingen op orde

5.1 Inleiding

Wanneer actief wordt ingezet op preventie, toezicht en handhaving om het nuttigen van alcoholhoudende drank onder jongeren onder de 18 jaar tegen te gaan en het nuttigen van alcoholhoudende drank onder de jong volwassenen te ontmoedigen, is het natuurlijk interessant en van belang om te kunnen nagaan of de genomen acties in de periode 2016 tot 2018 hierop een positieve uitwerking hebben gehad. Dit is meteen ook de lastigheid dan wel de uitdaging om het causale verband tussen de genomen acties en de behaalde resultaten aan te tonen. Echter niets doen is zowel maatschappelijk als wettelijk gezien geen optie. Er wordt dan ook vanuit gegaan dat de acties daadwerkelijk en weldegelijk een positieve uitwerking hebben op de jongeren en jong volwassen wat betreft het tegengaan dan wel het verminderen van het nuttigen van alcoholhoudende drank.

Om een goed beeld te krijgen van de cijfers en daarmee de behaalde resultaten in de periode 2016 tot 2018 wordt gebruik gemaakt van de volgende onderzoeken en cijfers:

• ·

  De Gezondheidsmonitor van de GGD Fryslân;

• ·

  Periodieke peilingen / onderzoeken door platform De Nuchtere Fries onder jongeren;

• ·

  Resultaten van de periodieke reguliere controles door gemeente De Fryske Marren bij (para-) commerciële horeca-inrichtingen, supermarkten en slijterijen;

• ·

  Resultaten van de leeftijdscontroles door gemeente De Fryske Marren bij evenementen, (para-) commerciële horeca-inrichtingen, supermarkten en slijterijen;

• ·

  Aantal politiemutaties in relatie tot hangplekken van jongeren en jong volwassenen en alcohol gerelateerde verstoring openbare orde en veiligheid.

5.2 Resultaten

Hieronder wordt per sub-probleemstelling aangegeven welke resultaten worden nagestreefd. Zoals al is aangegeven, wordt het gedrag van jongeren en jong volwassenen wat betreft het nuttigen van alcoholhoudende drank beïnvloed door meerdere verschillende factoren. Algemene (nationale) aandacht in de media, regionale dan wel lokale initiatieven, gebeurtenissen in de omgeving of vriendenkring kunnen van invloed zijn op veranderingen in de consumptie van alcoholhoudende drank. Om deze reden worden de eindresultaten niet in termen van percentages benoemd maar in termen van substantiële veranderingen ten opzichte van resultaten uit 2012, 2013 en 2014.

• ·

  Het naleefgedrag onder de (para-)commerciële horeca-inrichtingen, cafetaria’s, supermarkten, slijterijen en evenementen, wat betreft het verstrekken van alcoholhoudende drank aan jongeren onder de wettelijke leeftijdsgrens, is fors toegenomen. (In 2015 was het naleefpercentage 33);

• ·

  Het aantal jongeren in de leeftijd van 16 en 17 jaar dat alcoholhoudende drank koopt, is fors afgenomen. (In 2014 kocht nog 33% tot 50% van de jongeren in de leeftijd van 16 en 17 jaar alcoholhoudende drank);

• ·

  Het aantal jongeren in de leeftijd van 16 en 17 jaar dat alcoholhoudende drank nuttigt, is fors afgenomen. (In 2014 nuttigde nog 75% van de jongeren in de leeftijd van 16 en 17 jaar alcoholhoudende drank);

• ·

  Het aantal zware en overmatige drinkers onder de jong volwassenen is afgenomen. (In 2012 was 16% c.q. 10% van de jong volwassenen een zware respectievelijk overmatige drinker van alcoholhoudende drank);

• ·

  Het aantal politiemutaties, meldingen en klachten over hangplekken van jongeren en jong volwassenen in relatie tot het nuttigen van alcoholhoudende drank en het verstoren van de openbare orde en veiligheid is verder afgenomen. (In 2014 was dit aantal 404);

• ·

  Tijdens de reguliere periodieke controles bij (para-)commerciële horeca-inrichtingen en slijterijen worden minder overtredingen geconstateerd.

1.1 Algemeen

Het in werking treden van de gewijzigde Drank- en Horecawet heeft ertoe geleid dat vanaf 1 januari 2013 het toezicht op en de handhaving van de Drank- en Horecawet onder de verantwoordelijkheid van de gemeente en dan specifiek de burgemeester valt. In de wijziging van de Drank- en horecawet op 1 januari 2014 is vervolgens de verplichting opgenomen dat de gemeente beschikt over een vastgesteld Preventie- en Handhavingsplan. Dit plan geeft het beleid weer op welke wijze de gemeente de alcoholpreventie en de handhaving op het alcoholgebruik onder de jongeren heeft vormgegeven. Deze onderhavige sanctiestrategie vormt een onderdeel van het Preventie- en Handhavingsplan. In de strategie wordt de aanpak beschreven tegen overtredingen van de geldende Drank- en Horecawet en is van toepassing op alle verstrekpunten van alcoholhoudende drank binnen de gemeente. Onder deze verstrekpunten worden in ieder geval verstaan:

• ·

  Nachthoreca;

• ·

  Ontnuchteringszaken;

• ·

  Daghoreca;

• ·

  Cafetaria;

• ·

  Para-commerciële horeca-inrichtingen (dorpshuizen, sportkantines e.d.);

• ·

  Supermarkten;

• ·

  Slijterijen;

• ·

  Evenementen;

• ·

  Locaties alcoholverbod;

• ·

  Illegale horecagelegenheden.

1.2 Wettelijk kader

De wettelijke bevoegdheid tot het doen naleven van de wet- en regelgeving vloeit voort uit artikel 125 Gemeentewet in combinatie met hoofdstuk 5 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb). In enkele bijzondere gevallen is de handhavingsbevoegdheid geregeld in specifieke wetgeving. Zo wijst de burgemeester op grond van artikel 41 van de Drank- en Horecawet ambtenaren aan voor het houden van toezicht op de bepalingen van de Drank- en Horecawet. In het kader van het waarborgen van de openbare orde, het toezicht op openbare gelegenheden, ordeverstoring en ongeregeldheden worden op basis van de artikelen 172 tot en met 178 Gemeentewet bepaalde bevoegdheden toegekend aan de burgemeester.

1.3 Beginselplicht tot handhaven

Gelet op het algemeen belang dat is beoogd met de handhaving van de wet- en regelgeving is op grond van vaste jurisprudentie sprake van een beginselplicht tot handhavend optreden. Dit betekent dat in beginsel handhavend moet worden opgetreden wanneer sprake is van een overtreding van een wettelijk voorschrift. Alleen onder bijzondere omstandigheden mag worden afgezien van handhavend optreden. Hiervan is sprake wanneer concreet zicht op legalisatie is of wanneer handhavend optreden onevenredig is in verhouding tot de daarmee te dienen belangen.

1.4 Concreet zicht op legalisatie

Alvorens daadwerkelijk wordt overgegaan tot handhavend optreden, moet worden beoordeeld of (alsnog) legalisatie mogelijk is. Deze beoordeling kan worden gedaan door middel van het aanvragen van een vergunning door de overtreder en vervolgens de besluitvorming door de burgemeester. Gedurende de vergunningaanvraagprocedure mag de overtreding blijven voortduren onder voorwaarde dat:

• ·

  de vergunningaanvraag ontvankelijk is. Zover nog geen vergunningaanvraag is ingediend, deze aanvraag binnen 14 dagen na aanzegging wordt ingediend en ontvankelijk is;

• ·

  de te legaliseren activiteiten op grond van het geldende bestemmingsplan zijn toegestaan;

• ·

  er sprake is van een ongewijzigde voortzetting van de aard van de exploitatie;

• ·

  tijdens de openingstijden van de onderneming de leidinggevende, die in de aanvraag staat, aanwezig is;

• ·

  er geen (andere) wettelijke belemmeringen (antecedenten, sociale hygiëne e.d.) bestaan;

• ·

  er geen aanleiding is om aan te nemen dat sprake is van verstoring van de openbare orde en veiligheid, waardoor gevaarlijke situaties kunnen ontstaan als de exploitatie van het bedrijf doorgaat;

• ·

  er geen sprake is van een onderneming op een nieuwe locatie;

• ·

  de onderneming staat ingeschreven in het handelsregister van de Kamer van Koophandel;

• ·

  Voor de over te nemen onderneming is destijds een rechtsgeldige Drank- en Horecavergunning verleend;

• ·

  de ondernemer kan aantonen dat hij/zij juridisch en feitelijk over de onderneming kan beschikken;

• ·

  er geen BIBOB-tip van het Openbaar Ministerie is ontvangen;

• ·

  er naar oordeel van het bevoegd bestuursorgaan geen aanleiding is te veronderstellen dat niet handhavend optreden leidt tot een ongewenste precedentwerking of schadeclaims.

1.5 Toezicht en handhaving

Het houden van toezicht en het handhavend optreden zijn geen doelen op zich. Het zijn instrumenten om de naleving van de geldende wet- en regelgeving te bevorderen, overtredingen te beëindigen en leveren hierdoor een bijdrage aan het verwezenlijken van de gestelde doelen. Binnen gemeente De Fryske Marren zijn 3 toezichthouders werkzaam, die onder andere controles uitvoeren op de naleving van de Drank- en Horecawet. Van deze 3 toezichthouders zijn 2 beëdigd als Buitengewoon opsporingsambtenaar (Boa). Daarnaast houden 2 juridische medewerkers zich bezig met de handhaving van de Drank- en Horecawet.

Bij het houden van toezicht op de Drank- en Horecawet worden verschillende soorten controles gehanteerd, namelijk:

• ·

  Reguliere controles: het gaat hierbij om periodieke controles bij horeca-inrichtingen, waarbij wordt nagegaan of de regels van de Drank- en Horecawet worden nageleefd. Het gaat hierbij onder andere om de inrichtingseisen, de aanwezigheid en actualiteit van de drank- en horecavergunning, aanwezigheid van de leidinggevende e.d.;

• ·

  Specifieke controles: dit zijn o.a. leeftijdscontroles en controles bij evenementen en festiviteiten. Hierbij wordt toezicht gehouden op het naleven van de leeftijdsgrens, schenktijden, sluitingstijden e.d. Deze controles vinden voornamelijk in de weekenden en in de avond- en nachturen plaats.

• ·

  Controles naar aanleiding van meldingen: wanneer bij de gemeente meldingen, klachten en/of handhavingsverzoeken binnenkomen, wordt aan de hand hiervan controles uitgevoerd waarbij de situatie in kaart wordt gebracht en beoordeeld of er sprake is van een overtreding;

• ·

  Hercontroles: wanneer tijdens de bovengenoemde controles overtredingen worden geconstateerd, wordt vervolgens een termijn gesteld waarin de mogelijkheid wordt gegeven om de betreffende overtreding te beëindigen. Na het verstrijken van de termijn wordt een hercontrole uitgevoerd, waarbij wordt nagegaan of al dan niet nog sprake is van een overtreding.

1.6 Sanctiemiddelen

In de Algemene wet bestuursrecht (Awb) en de Drank- en Horecawet staat aangegeven welke sanctiemiddelen het bevoegd bestuursorgaan kan toepassen om overtredingen te voorkomen dan wel om tegen overtredingen op te treden. Het opleggen van sancties is geen doel op zich. Sancties zijn in eerste instantie bedoeld als pressiemiddel om de overtreding ongedaan te maken. Van het toepassen van sancties gaat daarnaast ook een preventieve werking uit.

De volgende sanctiemiddelen kunnen in ieder geval worden toegepast:

• ·

  Opleggen van een last onder bestuursdwang (artikel 5:21 Awb);

• ·

  Opleggen van een last onder dwangsom (artikel 5:32 Awb);

• ·

  (Tijdelijke) sluiting van de inrichting op grond van de Algemene plaatselijke verordening (Apv), de Drank- en Horecawet en artikel 174 Gemeentewet;

• ·

  In het kader van ‘three strikes out’ tijdelijk stilleggen van de alcoholverkoop in de detailhandel (artikel 19a Dank- en Horecawet);

• ·

  Intrekken van de drank- en horecavergunning (artikel 31 Drank- en Horecawet);

• ·

  Schorsen van de drank- en horecavergunning (artikel 32 Drank- en Horecawet);

• ·

  Ontzeggen van de toegang tot een ruimte wanneer in strijd met de Drank- en Horecawet alcoholhoudende drank wordt verstrekt (artikel 36 Drank- en Horecawet);

• ·

  Opleggen van een bestuurlijke boete (artikel 44a Drank- en Horecawet);

• ·

  Opleggen van een bestuurlijke strafbeschikking (artikel 45 Drank- en Horecawet).

  1.6.1 Sanctiemiddel last onder dwangsom

  De hoogtes van de opgelegde dwangsommen zijn weergegeven in de sanctietabel van deze bijlage. De hoogte van de bestuurlijke boetes is als uitgangspunt genomen bij het vaststellen van de dwangsom-bedragen, waarbij deze in redelijke verhouding staat tot de zwaarte van de overtreding. Daarnaast kan bij het bepalen van de hoogte van de dwangsom de kosten van het ongedaan maken van de overtreding als uitgangspunt worden genomen, met daar bovenop een verhoging om de beoogde werking van de dwangsomoplegging te garanderen. Het maximum van de totale dwangsommen is 3 keer de opgelegde dwangsom. Bij veel overtredingen is uitgegaan van een dwangsom per m2. Het aantal m2’s wordt berekend aan de hand van de oppervlakte van de lokaliteit in de horeca-inrichting, slijterij dan wel de verkoopruimte van een andersoortig bedrijf (bijvoorbeeld een supermarkt). Hierbij maakt het terras onderdeel uit van de lokaliteit. Het uitgangspunt dat hierbij wordt gehanteerd is de vergunde situatie.

  1.6.2 Sanctiemiddel last onder bestuursdwang

  Net als bij het opleggen van een last onder dwangsom moet het toepassen van een last onder bestuursdwang in verhouding staan tot de omvang, urgentie en gevaarzetting van de overtreding. Wanneer het sanctiemiddel last onder bestuursdwang wordt toegepast, gaat het om het sluiten van de horeca-inrichting, waarbij de sluiting op zichzelf als de duur van de sluiting in verhouding moet staan met de overtreding. Bestuursdwang wordt bijvoorbeeld toegepast in die gevallen waarbij:

  • ·

    geen concreet zicht is op legalisatie;

  • ·

    door misdrijf verkregen voorwerpen zijn verworven en in de horeca-inrichting voorhanden zijn dan wel worden overgedragen, bewaard of verbogen;

  • ·

    in de horeca-inrichting wordt gehandeld in strijd met de Opiumwet;

  • ·

    door het uitbaten van de horeca-inrichting de openbare orde en veiligheid in de nabije omgeving ernstig wordt verstoord.

  1.6.3 Sanctiemiddel bestuurlijke boete

  Bij meerdere overtredingen van de Drank- en Horecawet kan de burgemeester op grond van artikel 44a Drank- en Horecawet gebruik maken van het sanctiemiddel bestuurlijke boete. De hoogte van de bestuurlijke boete is per overtreding vastgelegd en opgenomen in de bijlage behorende bij het Besluit bestuurlijke boete Drank- en Horecawet, waar bij een afzonderlijke overtreding de te betalen boete ten hoogste € 100.000,00 bedraagt. Wanneer de toezichthouder een overtreding van de Drank- en Horecawet constateert en hiertegen de bestuurlijke boete hanteert, wordt in eerste instantie een boeterapport opgemaakt. Vervolgens wordt het voornemen tot het opleggen van de bestuurlijke boete naar de overtreder gestuurd, waartegen hij/zij een zienswijze kan indienen. Daarna neemt de burgemeester het besluit of daadwerkelijk de bestuurlijke boete wordt opgelegd, waarbij de eventueel ingediende zienswijze wordt betrokken.

  1.6.4 Sanctiemiddel bestuurlijke strafbeschikking

  Bij één overtreding van de Drank- en Horecawet kan een toezichthouder gebruik maken van de bestuurlijke strafbeschikking. Hierbij moet de betreffende Boa wel beëdigd zijn als Buitengewoon opsporingsambtenaar (Boa). Het gaat hierbij om een overtreding van artikel 45 Drank- en Horecawet, waarbij het jongeren onder de 18 jaar verboden is op voor het publiek toegankelijke plaatsen alcoholhoudende drank aanwezig te hebben of voor consumptie gereed te hebben. Wanneer deze overtreding wordt geconstateerd, vindt strafrechtelijke handhaving plaats door middel van het opleggen van een proces-verbaal (bestuurlijke strafbeschikking).

1.7 Recidive

Wanneer iemand een overtreding begaat en hiervoor een sanctie krijgt opgelegd en vervolgens de betreffende persoon binnen een termijn van 2 jaren, na het opleggen van de 1e sanctie, voor dezelfde overtreding weer wordt gesanctioneerd, dan wordt deze persoon aangemerkt als recidive. Bij een recidive en meervoudige recidive wordt de hoogte van de opgelegde geldelijke sanctie verdubbeld. Voor zover de genoemde periode van 2 jaren verstrijkt zonder dat de persoon dezelfde overtreding begaat, dan vervalt de gestelde termijn en wordt bij het constateren van een overtreding weer gestart met de 1e stap in de sanctiestrategie.

1.8 Uitvoeringsstrategie

Het uitgangspunt bij toezicht en handhaving is dat wanneer een handhavingstraject wordt opgestart, deze ook tot het eind wordt doorlopen. Immers op deze wijze is het optreden tegen overtredingen effectief, is sprake van rechtsgelijkheid, wordt de geloofwaardigheid van de gemeente gewaarborgd en heeft het een positieve uitwerking op het naleefgedrag. Tegen elke overtreding wordt in beginsel dan ook handhavend opgetreden.

Bij het uitvoeren van toezicht en handhaving worden de bestuurs- en strafrechtelijke sanctiemiddelen dan ook daadwerkelijk toegepast. Dit betekent dat bestuursdwang wordt geëffectueerd, verbeurde dwangsommen, opgelegde bestuurlijke boetes en uitgeschreven strafbeschikkingen weldegelijk worden ingevorderd. Indien bijzondere omstandigheden (bijvoorbeeld overmachts- en onvoorzienbare zaken) hiertoe aanleiding geven kan gemotiveerd worden afgeweken van het uitgangspunt om over te gaan tot handhavend optreden. Hierbij wordt onder andere verwezen naar artikel 4:84 Algemene wet bestuursrecht. In beginsel handelt het bestuursorgaan namelijk overeenkomstig het Preventie- en Handhavingsplan, tenzij dit voor één of meer belanghebbenden gevolgen hebben die wegens bijzondere omstandigheden onevenredig zijn in verhouding tot de met dit plan te dienen doelen. De onderbouwing om af te wijken wordt in het betreffende besluit aangegeven. Waar het gaat om strafrechtelijke handhaving zal het Openbaar Ministerie op basis van het opportuniteitsbeginsel vanuit haar wettelijke bevoegdheid beslissen over strafrechtelijke vervolging.

Bij gezamenlijke handhaving van de ketenpartners vindt (op verzoek) goede en volledige informatie-uitwisseling plaats tussen de betreffende partijen (gemeenten, politie e.d.), om ervoor te zorgen dat de adequate bestuursrechtelijke en/of strafrechtelijke procedure worden gewaarborgd. Voor persoonlijke en/of gevoelige informatie geldt een geheimhoudingsplicht, deze worden vertrouwelijk behandeld.

2.1 Soort overredingen en handhavingsacties

Er wordt onderscheid gemaakt in de soort overtredingen, waarbij onder andere rekening wordt gehouden met de spoedeisendheid, gevaarzetting, overlast en het negatieve effect van de overtreding. Op basis van de hiervoor genoemde factoren worden de overtredingen verdeeld in 3 categorieën, die elk een eigen aanpak heeft. Het gaat hierbij om de volgende categorieën:

• ·

  Categorie 1: Bij deze overtredingen gaat het om urgente, ernstige kwesties die direct moeten worden beëindigd. Adequaat en snel optreden tegen deze overtredingen is vereist;

• ·

  Categorie 2: Bij deze overtredingen gaat het om ernstige kwesties, waarbij niet direct sprake is van acute gevaarzetting;

• ·

  Categorie 3: Bij deze (overige) overtredingen gaat het niet direct om urgente en acuut gevaarlijke kwesties. Hierbij kan worden gedacht aan (administratieve) overtredingen en gedragingen in strijd met de Drank- en horecawet.

  Categorieën overtredingen en acties

  Categorie 1	Direct toepassen van last onder bestuursdwang, last onder dwangsom of bestuurlijke boete -Geen of zeer korte begunstigingstermijn; -Afschrift van de beschikking aan de politie.
  Categorie 2	1.Vooraankondiging tot handhaving: -Voornemen tot het opleggen van een handhavingsbeschikking; -Geven van een hersteltermijn; -Zienswijze mogelijkheid; -Afschrift van de vooraankondiging aan de politie. 2.Geen tijdig herstel (binnen de termijn): -Opleggen van een sanctiebeschikking (van last onder bestuursdwang, last onder dwangsom of bestuurlijke boete); -Geven van een begunstigingstermijn; -Afschrift van de beschikking aan de politie. 3.Geen tijdig herstel (binnen de begunstigings-termijn): -Toepassen bestuursdwang, verbeuren en innen dwangsommen of innen bestuurlijke boete.
  Categorie 3	1.Constateringsbrief: -Geven van een hersteltermijn. 2.Vooraankondiging tot handhaving: -Voornemen tot het opleggen van een handhavingsbeschikking; -Geven van een hersteltermijn; -Zienswijze mogelijkheid; -Afschrift van de vooraankondiging aan de politie. 3.Geen tijdig herstel (binnen de termijn): -Opleggen van een sanctiebeschikking (van last onder bestuursdwang, last onder dwangsom of bestuurlijke boete); -Geven van een begunstigingstermijn; -Afschrift van de beschikking aan de politie. 4.Geen tijdig herstel (binnen de begunstigings-termijn): -Toepassen bestuursdwang, verbeuren en innen dwangsommen of innen bestuurlijke boete.

3.1 Algemeen

Het handhavend optreden en daarbij het sanctioneren op basis van het Preventie- en Handhavingsplan vindt plaats aan de hand van de onderstaande tabel. De overtredingen en het sanctioneren hiertegen beperken zich tot horeca- en alcoholgerelateerde onderwerpen. Per overtreding wordt een sanctiemiddel voorgesteld. De horeca- en alcoholgerelateerde overtredingen zijn gekoppeld aan de volgende wet- en regelgeving:

• ·

  Gemeentewet (Gemw);

• ·

  Drank- en Horecawet (DHW);

• ·

  Algemene plaatselijke verordening (Apv);

• ·

  Wet op de kansspelen (Wok).

4.2 Sanctietabel