Beleidsregels toezicht en handhaving Wet op de Kansspelen (Wok)

1. Inleiding

Kansspelen worden gereguleerd door de Wet op de Kansspelen (hierna: WOK). Hierin zijn onder meer bepalingen opgenomen over kansspelautomaten. Toezicht en handhaving op de Wok is ook opgenomen in de handhavingsmatrix die hoort bij het uitvoeringsprogramma integraal toezicht & handhaving 2016-2017. Daarbij is aangegeven dat het toezicht en handhaving op de illegale kansspelautomaten is ondergebracht bij de gemeente.

De kansspelautomaten zijn onderworpen aan een vergunningplicht en de burgemeester is het bevoegde bestuursorgaan ten aanzien van vergunningverlening, toezicht en handhaving. In dit uitvoeringsprogramma is vastgelegd hoe het toezicht en handhaving plaatsvindt ten aanzien van de kansspelautomaten.

Eind 2017 vindt een evaluatie plaats van het uitvoeringsprogramma integraal toezicht en handhaving en wordt een nieuw tweejaarlijks uitvoeringsprogramma opgesteld. Aan de hand van de praktijkervaringen kan dan bezien worden op welke punten een aanpassing of aanscherping van deze beleidsregel Wok nodig is. Ook kan de prioritering opnieuw tegen het licht gehouden worden.

Deze beleidsregels zijn als volgt opgebouwd. Eerst zijn de algemene beleidsregels opgenomen die op de bestuursrechtelijke aanpak van elke overtreding van toepassing zijn. Daarna volgen de beleidsregels per artikel uit de Wok en Apv die aangeven hoe de bestuursrechtelijke handhaving plaatsvindt tegen een geconstateerde overtreding van dat specifieke artikel. De tekst van de betreffende wetsartikelen uit de Wok en de Apv is overzichtelijk opgenomen in een separate bijlage.

2. Beleidsregels algemeen

Inleiding

In deze beleidsregels legt de burgemeester vast op welke wijze hij reageert op geconstateerde overtredingen. Per overtreding is vastgelegd welk sanctiemiddel wordt ingezet en welke stappen er worden gezet in het handhavingstraject. Artikel 4:81 Awb bepaalt dat een bestuursorgaan beleidsregels kan vaststellen, met betrekking tot een hem toekomende of onder zijn verantwoordelijkheid uitgeoefende, dan wel door hem gedelegeerde  bevoegdheid.

Deze beleidsregels hebben als doel vooraf duidelijkheid te geven op welke wijze het toezicht en bestuursrechtelijke handhaving plaatsvindt. Op deze wijze wordt op een eenduidige manier opgetreden en wordt willekeur voorkomen. Bij het opleggen van een bestuursrechtelijk sanctiemiddel kan als motivering verwezen worden naar deze beleidsregels.

In dit hoofdstuk zijn de algemene beleidsregels opgenomen, die op elke overtreding van toepassing zijn.

Zorgvuldige voorbereiding handhavingsbesluit

Elk besluit dat de burgemeester neemt ter handhaving van de Wet op de kansspelen dient volgens de Algemene wet bestuursrecht (hierna: Awb) zorgvuldig te worden voorbereid. Dit betekent dat voordat wordt besloten tot het opleggen van een last onder dwangsom, last onder bestuursdwang, bestuurlijke boete en het schorsen of intrekken van een vergunning in beginsel eerst een voornemen tot handhaving wordt bekendgemaakt. In beginsel, want in een (zeer) spoedeisende situatie kan worden afgezien van het vooraf horen.Dit dient in het handhavingsbesluit goed te worden gemotiveerd.

Degene tegen wie het handhavingsvoornemen is gericht, wordt daarbij in de gelegenheid gesteld om zijn zienswijze (reactie) naar voren te brengen. Pas daarna zal een definitief besluit worden genomen. Tegen de definitieve besluiten staat vervolgens bezwaar open. Deze bezwaarschriften worden voor advies doorgezonden naar de onafhankelijke commissie bezwaarschriften Harderwijk-Zeewolde.

Het voorgaande is niet van toepassing op een strafbeschikking. De strafbeschikking is een strafrechtelijk sanctiemiddel en hierop is de Awb niet van toepassing.

In het kader van een zorgvuldige voorbereiding van besluitvorming, worden de stappen in deze beleidsregel toegepast per natuurlijke persoon of rechtspersoon en niet per horecabedrijf. Als een ondernemer zijn onderneming tussentijds overdraagt aan een ander, begint de nieuwe exploitant met een schone lei. Dit is anders als de ondernemingsvorm wijzigt, maar (één van de) oorspronkelijke ondernemer(s) nog steeds betrokken is bij de zaak.

Afstemming met Kansspelautoriteit

Met de Kansspelautoriteit is afgestemd dat zij worden geïnformeerd over genomen handhavingsbesluiten door toezending van een afschrift van de brief (via toezicht@kansspelautoriteit.nl).

3. Beleidsregels per artikel

3.1 Kansspelautomaten aanwezig zonder vergunning in hoogdrempelige inrichting* (artikel 30b Wok)

*Artikel 30b Wok is alleen van toepassing op hoogdrempelige inrichtingen omdat artikel 2:40 lid 3 Apv Harderwijk bepaalt dat kansspelautomaten in laagdrempelige inrichtingen niet zijn toegestaan. Zie paragraaf 3.3 voor laagdrempelige inrichtingen.

Uitvoering toezicht en handhaving artikel 30b Wok

Wanneer een boa of toezichthouder constateert dat een bedrijf/ondernemer zonder de benodigde vergunning kansspelautomaten aanwezig heeft, wordt hiertegen als volgt opgetreden:

Stap 1

Waarschuwing

De ondernemer ontvangt een schriftelijke waarschuwing waarin wordt aangegeven dat hij niet in het bezit is van de vereiste vergunning voor het aanwezig hebben van een kansspelautomaat. De ondernemer wordt in de gelegenheid gesteld om alsnog een complete vergunningaanvraag in te dienen en wordt gewezen op de mogelijkheid om zonder vergunning behendigheidsautomaten te plaatsen. Zolang hij niet in het bezit is van de benodigde vergunning, dienen de kansspelautomaten binnen 24 uur na de schriftelijke waarschuwing te worden verwijderd. Bij een horecabedrijf (inrichting) betekent dit verwijdering uit de voor het publiek toegankelijke ruimtes.

Stap 2

Last onder dwangsom

Als de ondernemer de kansspelautomaten niet naar aanleiding van de waarschuwing heeft verwijderd, wordt een bestuursrechtelijke handhavingsprocedure (last onder dwangsom) gestart.

Last onder dwangsom

De ondernemer wordt aangeschreven met een last onder dwangsom om de kansspelautomaten te verwijderen en verwijderd te houden.

Begunstigingstermijn: 1 week

Hoogte dwangsom: € 2.000,-- per kansspelautomaat per dag dat wordt geconstateerd dat er één of meer kansspelautomaten aanwezig zijn in de inrichting. Maximum: € 10.000,--.

Stap 3

Last onder bestuursdwang

Wanneer het maximum aan opgelegde dwangsommen is verbeurd en de kansspelautomaten niet zijn verwijderd, wordt bestuursdwang toegepast. De ondernemer wordt met een last onder bestuursdwang aangeschreven om de kansspelautomaten binnen een dag te verwijderen en verwijderd te houden. Doet hij dat niet, dan zullen de kansspelautomaten in opdracht van de gemeente worden verwijderd. De kosten die hiervoor worden gemaakt, worden verhaald op de overtreder.

Bestuurlijke boete niet mogelijk bij speelautomaat zonder vergunning

Op grond van arikel 35c van de Wok is het niet mogelijk ten aanzien van de overtreding van artikel 30b Wok een bestuurlijke boete op te leggen. De bestuursrechtelijke herstelsanctie van een last onder dwangsom of een last onder bestuursdwang is hierbij het geëigende middel om aan de overtreding een einde te maken en ervoor zorg te dragen dat de zonder vergunning aanwezige speelautomaat ook daadwerkelijk verdwijnt.

3.2 Meer kansspelautomaten aanwezig dan vergunning toestaat (artikel 30c lid 2 Wok jo artikel 2.40 lid 2 Apv)

Volgens artikel 30c lid 2 Wok juncto artikel 2.40 lid 2 APV mogen met vergunning in een hoogdrempelige inrichting (zaols bedoeld in artikel 30 Wok) maximaal twee kansspelautomaten aanwezig zijn. Wanneer een toezichthouder / boa constateert dat dit verbod wordt overtreden, wordt hiertegen als volgt opgetreden.

Stap 1

Waarschuwing

De ondernemer ontvangt een schriftelijke waarschuwing waarin wordt aangegeven dat hij meer kansspelautomaten aanwezig heeft dan de vergunning toestaat. Verder wordt aangegeven dat het teveel aan kansspelautomaten binnen 24 uur na de schriftelijke waarschuwing dient te worden verwijderd uit (de voor het publiek toegankelijke ruimtes van) de inrichting.

Stap 2

Last onder dwangsom

Als de ondernemer de kansspelautomaten niet naar aanleiding van de waarschuwing heeft verwijderd, wordt een bestuursrechtelijke handhavingsprocedure (last onder dwangsom) gestart.

Last on de dwangsom

De ondernemer wordt aangeschreven met een last onder dwangsom om de kansspelautomaten te verwijderen en verwijderd te houden.

Begunstigingstermijn: 1 week.

Hoogte dwangsom: € 2.000,-- per dag dat wordt geconstateerd dat er één of meer kansspelautomaten aanwezig zijn in de inrichting.

Maximum: € 10.000,--.

Stap 3

Last onder bestuursdwang

Wanneer het maximum aan opgelegde dwangsommen is verbeurd en de kansspelautomaten niet zijn verwijderd, wordt bestuursdwang toegepast. De ondernemer wordt met een last onder bestuursdwang aangeschreven om de kansspelautomaten binnen een dag te verwijderen en verwijderd te houden. Doet hij dat niet, dan zullen de kansspelautomaten in opdracht van de gemeente worden verwijderd. De kosten die hiervoor worden gemaakt, worden verhaald op de overtreder.

Op grond van artikel 35c van de Wok is het niet mogelijk ten aanzien van de overtreding van artikel 30c lid 2 Wok een bestuurlijke boete op te leggen. De bestuursrechtelijke herstelsanctie van een last onder dwangsom of een last onder bestuursdwang is hierbij het geëigende middel om aan de overtreding een einde te maken en ervoor zorg te dragen dat de zonder vergunning aanwezige speelautomaat ook daadwerkelijk verdwijnt.

3.3 Aanwezigheid kansspelautomaat in laagdrempelige inrichting (artikel 30c lid 2 Wok juncto artikel 2:40 lid 3 Apv)

Volgens artikel 30c lid 2 Wok juncto artikel 2:40 lid 3 APV is het niet toegestaan dat in een laagdrempelige inrichting (zoals bedoeld in artikel 30 Wok) een kansspelautomaat aanwezig is. Wanneer een toezichthouder / boa constateert dat dit verbod wordt overtreden, wordt hiertegen als volgt opgetreden.

Stap 1

Waarschuwing

De ondernemer ontvangt een schriftelijke waarschuwing waarin wordt aangegeven dat in zijn inrichting geen kansspelautomaat aanwezig mag zijn. Verder wordt aangegeven dat deze kansspelautoma(a)t(en) binnen 24 uur na de schriftelijke waarschuwing dient/dienen te worden verwijderd en verwijderd dient te blijven uit (de voor het publiek toegankelijke ruimtes van) de inrichting.

Stap 2

Last onder dwangsom

Als de ondernemer de kansspelautomaten niet naar aanleiding van de waarschuwing heeft verwijderd, wordt een bestuursrechtelijke handhavingsprocedure (last onder dwangsom) gestart.

Last onder dwangsom

De ondernemer wordt aangeschreven met een last onder dwangsom om de kansspelautoma(a)t(en) te verwijderen en verwijderd te houden.

Begunstigingstermijn: 1 week

Hoogte dwangsom: € 2.000,-- per kansspelautomaat per dag dat wordt geconstateerd dat er één of meer kansspelautomaten aanwezig zijn in de inrichting.

Maximum: € 10.000,--.

Stap 3

Last onder bestuursdwang

Wanneer het maximum aan opgelegde dwangsommen is verbeurd en de kansspelautomaten niet zijn verwijderd, wordt bestuursdwang toegepast. De ondernemer wordt met een last onder bestuursdwang aangeschreven om de kansspelautoma(a)t(en) binnen een dag te verwijderen en verwijderd te houden. Doet hij dat niet, dan zullen de kansspelautomaten in opdracht van de gemeente worden verwijderd. De kosten die hiervoor worden gemaakt, worden verhaald op de overtreder.

Op grond van artikel 35c van de Wok is het niet mogelijk ten aanzien van de overtreding van artikel 30c lid 2 Wok een bestuurlijke boete op te leggen. De bestuursrechtelijke herstelsanctie van een last onder dwangsom of een last onder bestuursdwang is hierbij het geëigende middel om aan de overtreding een einde te maken en ervoor zorg te dragen dat de zonder vergunning aanwezige speelautomaat ook daadwerkelijk verdwijnt.

3.4 Handelen in strijd met nadere voorschriften en beperkingen aanwezigheidsvergunning kansspelautomaat (artikel 30d lid 1 Wok)

In artikel 30d lid 1 Wok is geregeld dat aan een vergunning (ex artikel 30b Wok) voorschriften en beperkingen verbonden kunnen worden. Volgens artikel 35c lid 4 Wok kan tegen overtreding van deze aan de vergunning verbonden voorschriften en beperkingen worden opgetreden met een bestuurlijke boete.

Als een toezichthouder / boa constateert dat gehandeld wordt in strijd met de aan een vergunning (ex artikel 30b Wok) verbonden voorschriften en beperkingen, wordt als volgt opgetreden.

Stap 1 waarschuwing

De toezichthouder/ boa zal bij de eerste constatering de ondernemer aanspreken en waarschuwen dat een volgende overtreding consequenties zal hebben in de vorm van het opleggen van een bestuurlijke boete.

Stap 2 bestuurlijke boete

Bij een tweede constatering wordt een bestuurlijke boete opgelegd. De toezichthouder maakt een boeterapport op en aan de hand daarvan besluit de burgemeester tot het opleggen van een bestuurlijke boete. Volgens artikel 35c lid 4 van de Wet op de Kansspelen kan een bestuurlijke boete worden opgelegd van maximaal de vijfde categorie als bedoeld in artikel 23 lid 4 Wetboek van Strafrecht (maximaal € 78.000,--). In dit geval zal de hoogte van de boete worden vastgesteld op € 2.000,-- per overtreden voorschrift.

Stap 3 intrekken vergunning aanwezigheid kansspelautomaat

Bij een derde constatering zal een procedure tot intrekking van de verleende vergunning ex artikel 30b Wok (aanwezigheid kansspelautomaat) worden opgestart. Indien en nadat deze vergunning is ingetrokken, wordt de ondernemer zo nodig met een last onder bestuursdwang aangeschreven de zonder vergunning aanwezige kansspelautoma(a)t(en) te verwijderen en verwijderd te houden. In die situatie wordt de begunstigingstermijn gesteld op één dag. Als niet aan de last wordt voldaan, wordt de kansspelautomaat van gemeentewege verwijderd en de daarmee gemoeide kosten achteraf verhaald op de overtreder.

3.5 Overtreding leeftijdsgrenzen (artikel 30g Wok)

Uitvoering toezicht en handhaving artikel 30g lid 1 Wok

Wanneer een boa of toezichthouder constateert dat een bedrijf/ondernemer een persoon beneden de leeftijd van achttien jaar een kansspelautomaat laat bespelen, wordt hiertegen als volgt opgetreden:

Stap 1 Waarschuwing

De toezichthouder/boa zal bij de eerste constatering de ondernemer aanspreken en waarschuwen dat een volgende overtreding consequenties zal hebben. Ook de persoon die de kansspelautomaat bedient wordt door de toezichthouder/boa aangesproken en gesommeerd om het spel per direct te staken.

Stap 2 Bestuurlijke boete

Bij een tweede constatering wordt een bestuurlijke boete opgelegd. De toezicthouder maakt een boeterapport op en aan de hand daarvan besluit de burgemeester tot het opleggen van een bestuurlijke boete.

Volgens artikel 35c lid 4 van de Wet op de Kansspelen kan een bestuurlijke boete worden opgelegd van maximaal de vijfde categorie als bedoeld in artikel 23 lid 4 Wetboek van Strafrecht. In dit geval zal de hoogte van de boete worden vastgesteld op € 2.000,-- per overtreding.

Gezien de aard en soort overtreding is de bestuurlijke boete het meest geëigende middel. Bij een herstelsanctie zoals een last onder dwangsom of bestuursdwang dient altijd een begunstigingstermijn te worden gekozen, hoe minimaal ook. Doel van dit middel van een bestuurlijke boete is om snel en adequaat te kunnen handelen en bij nalatigheid zo nodig in te gaan tot intrekking van de vergunning. Dat is namelijk de volgende stap.

Stap 3 Intrekken vergunning aanwezigheid kansspelautomaat

Bij een volgende constatering van een overtreding van de leeftijdsgenzen, besluit de burgemeester om de aanwezigheidsvergunning voor de kansspelautoma(a)t(en) in te trekken. Indien en nadat deze vergunning is ingetrokken, wordt de ondernemer zo nodig met een last onder bestuursdwang aangeschreven de zonder vergunning aanwezige kansspelautoma(a)t(en) te verwijderen en verwijderd te houden. In die situatie wordt de begunstigingstermijn gesteld op één dag.

Als niet aan de last wordt voldaan, wordt de kansspelautomaat van gemeentewege verwijderd en de daarmee gemoede kosten achteraf verhaald op de overtreder.

Uitvoering toezicht en handhaving artikel 30g lid 2 Wok

Wanneer een boa of toezichthouder constateert dat een persoon beneden de leeftijd van achttien jaar een kansspelautomaat bespeelt, wordt hiergen als volgt opgetreden.

Richting de persoon die de kansspelautomaat bedient:

1. Sommatie spel staken

De persoon die de kansspelautomaat bedient wordt door de toezichthouder / boa aangesproken en gesommeerd om het spel per direct te staken.

3.6 Afwijking van de beleidsregel inherente afwijkingsbevoegdheid

Wanneer de individuele situatie daar om vraagt, kan de burgemeester gemotiveerd afwijken van deze beleidsregel en maatwerk leveren. Hierbij dienen alle omstandigheden van het geval in de beoordeling te worden betrokken en dient te worden bezien of deze aangemerkt kunnen worden als bijzondere omstandigheid die een afwijking van deze beleidsregel rechtvaardigen ingevolge artikel 4:84 Awb. Er dient een volledige belangenafweging te worden gemaakt. Zie de uitspraak van de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (ABRS) de dato 26 oktober 2016, zaaknummer 201507715/1/A3.

3.7 Inwerkingtreding

Deze beliedsregels treden in werking daags na publicatie op de gemeentepagina. Er is geen sprake van overgangsrechtelijke bepalingen, omdat ten aanzien van deze wettelijke bevoegdheden nog niet eerder beleidsregels zijn vastgesteld.

4.Uitvoeringsparagraaf

4.1 Wie doet wat

Voor de uitvoering van de Wet op de Kansspelen zijn toezichthouders/boa's nodig en judisch medewerkers. De toezichthouders zijn de toezichthouders/boa's die werkzaam zijn als Drank- en Horecawet toezichthouder bij het team van Stadstoezicht. In het kader van het toezicht op de Wok voeren zij de volgende werkzaamheden uit:

• -.

  controle / toezicht op horeca-inrichtingen;

• -.

  het opmaken van een constatering of proces-verbaal van hun bevindingen;

• -.

  het geven van een waarschuwing bij een eerste constatering;

• -.

  overdracht van constateringen en/of proces-verbaal aan operationele handhavingsregisseur voor het opstellen van de schriftelijke waarschuwing en primaire besluitvorming in de bestuursrechtelijke handhavingsprocedure.

De juridisch medewerkers zijn de juridisch medewerkers van het centrale juridische team bij het domein Bestuur & Organisatie. Binnen dit team zijn medewerkers die onder meer bezwaar, beroep en hoger beroep zaken afhandelen.

De waarschuwing

Praktische uitvoering / werkafspraak

De toezichthouder / boa geeft een mondelinge waarschuwing en geeft aan dat er een schriftelijke waarschuwing volgt. Binnen 24 uur na deze schriftelijke waarschuwing dient de speelautomaat te zijn verwijderd (met uitzondering van de situaties waarin geconstateerd is dat de leeftijdsgrenzen zijn overschreden of voorschriften van de vergunning niet worden nageleefd). De boa/toezichthouder geeft de constatering / het proces-verbaal aan de operationele handhavingsregisseur, die de schriftelijke waarschuwing maakt. Hiermee wordt aangesloten bij dezelfde werkwijze voor toezicht & handhaving op basis van de Drank- en Horecawet.

Last onder dwangsom / bestuursdwang / bestuurlijke boete

Praktische uitvoering / werkafspraak

De toezichthouder / boa draagt de constatering / het proces-verbaal over aan operationele handhavingsregisseur. Deze start de procedure last onder dwangsom met het voornemen (zie algemene beleidsregels) en maakt het definitieve primaire besluit op (last onder dwangsom, last onder bestuursdwang of bestuurlijke boete). Hiermee wordt aangesloten bij dezelfde werkwijze voor toezicht & handhaving op basis van de Drank- en Horecawet.

4.2 Kentallen, capaciteit en uren

Relatie met uitvoeringsprogramma integraal toezicht en handhaving

In de handhavingsmatrix die hoort bij het uitvoeringsprogramma integraal toezicht & handhaving 2016-2017, is de Wet op de kansspelen opgenomen. Dit betreft het toezicht en handhaving op de (illegale) kansspelautomaten.

Het toezicht op naleving van de Wok vindt plaats in het kader van het toezicht op de Drank- en Horecawet. Het aspect Wok wordt meegenomen in het kader van deze controles. Tegen overtredingen die tijdens dit toezicht geconstateerd worden, zal opgetreden worden conform deze beleidsregels.

Toezicht

De controles die plaatsvinden in het kader van het toezicht, kunnen gecombineerd worden met ingeplande controles op basis van de DHW. In zoverre hoeft de controle geen extra tijdsbelasting met zich mee te brengen. Als tijdens de controle een overtreding geconstateerd wordt, zal het aanspreken van de ondernemer en het opmaken van een constatering of proces-verbaal extra tijd met zich meebrengen. Voor wat betreft deze toezichtwerkzaamheden wordt verwezen naar de bijgevoegde kengetallen.

Omdat we op dit moment nog geen ervaringscijfers hebben, is het lastig een prognose te maken hoeveel extra tijd het opmaken van proces-verbalen en constateringen in 2017 met zich meebrengt. Het verdient aanbeveling om dit te monitoren, zodat deze gegevens bij een volgende herziening van de beleidsregel gebruikt kunnen worden.

Juridische werkzaamheden

Voor wat betreft de juridische werkzaamheden wordt verwezen naar de bijgevoegde kengetallen voor het uitvoeren van een juridische handhavingsprocedure, bezwaar en beroepsprocedures.

Omdat we op dit moment nog geen ervaringscijfers hebben, is het lastig een prognose te maken om hoeveel zaken het in 2017 gaat. Het verdient aanbeveling om dit te monitoren, zodat deze gegevens bij een volgende herziening van de beleidsregels gebruikt kunnen worden. Bij het samenstellen van het centrale juridische team is capaciteit overgeheveld van domein Ruimte naar domein Bestuur & Organisatie, zodat de verwachting is dat deze zaken binnen het centrale juridische team opgepakt kunnen worden.

Bijlagen

Bijlage 1 kentallen toezicht

Bijlage 2 kentallen juridische procedures

Bijlage 3 overzicht relevante wettelijke bepalingen Wok en Apv

Aldus vastgesteld door de burgemeester van Harderwijk op 23 juni 2017,

H.J. van Schaik