Brandweerrechtenverordening

Geldend van 15-12-2008 t/m heden

Intitulé

Brandweerrechtenverordening

Verordening Brandweerrechten

 

De raad van de gemeente Son en Breugel;

 

 

gelezen het voorstel van het college van burgemeester en wethouders van 11 november 2008, bijlage 69 - 2008;

 

 

gelet op artikel 229, eerste lid, aanhef en onderdelen a en b, van de Gemeentewet;

 

 

B E S L U I T :

 

 

vast te stellen de volgende verordening: 

Artikel 1 Belastbaar feit

  • 1 Onder de naam "brandweerrechten" worden geheven:

    • 1.

      rechten voor het gebruik overeenkomstig de bestemming van voor de openbare dienst bestemde bezittingen van de gemeentelijke brandweer of van voor de openbare dienst bestemde werken of inrichtingen die bij de gemeentelijke brand- weer in beheer of in onderhoud zijn;

    • 2.

      rechten voor het genot van door de gemeentelijke brandweer verstrekte diensten.

  • 2 Geen rechten als bedoeld in het eerste lid worden geheven ter zake van:

    • a.

      het voorkomen, beperken en bestrijden van brand;

    • b.

      het beperken van brandgevaar;

    • c.

      het voorkomen en beperken van ongevallen bij brand;

    • d.

      al hetgeen met de onderdelen a, b en c verband houdt;

    • e.

      het beperken en bestrijden van gevaar voor mensen en dieren bij ongevallen anders dan bij brand;

    • f.

      de bestrijding en beperking van rampen, als bedoeld in artikel 1 van de Rampen- wet.

Artikel 2 Belastingplicht

Belastingplicht is:

  • a.

    degene die gebruik maakt van de bezittingen, werken of inrichtingen als bedoeld in artikel 1, eerste lid, onderdeel a;

  • b.

    degene die een dienst aanvraagt dan wel degene te wiens behoeve een dienst is verleend, als bedoeld in artikel 1, eerste lid, onderdeel b.

Artikel 3 Maatstaf van heffing en tarief

  • 1 De rechten worden geheven naar de maatstaven en de tarieven, opgenomen in de bij deze verordening behorende tarieventabel. 

  • 2 Voor de berekening van de rechten wordt een gedeelte van en in de tarieventabel genoemde eenheid als een volle eenheid aangemerkt.

Artikel 4 Belastingjaar

Voorzover inde bij deze verordening behorende tarieventabel tarieven zijn opgenomen die per jaar worden geheven, is het belastingjaar gelijk aan het kalenderjaar.

Artikel 5 Ontstaan van de belastingschuld en heffing naar tijdsgelang

  • 1 De rechten waarop artikel 4 van toepassing is, zijn verschuldigd bij het begin van het belastingjaar of, zo dit later is, bij de aanvang van de belastingplicht.

     

  • 2 Indien de belastingplicht in de loop van het belastingjaar aanvangt, zijn de rechten, in zoverre in afwijking van artikel 3, tweede lid, verschuldigd voor zoveel twaalfde gedeelten van de voor dat jaar verschuldigde rechten als er in dat jaar, na de aanvraag van de belastingplicht, nog volle kalendermaanden overblijven. 

  • 3 Indien de belastingdienst in de loop van het belastingjaar eindigt, bestaat aanspraak op ontheffing voor zoveel twaalfde gedeelten van de voor de dat jaar verschuldigde rechten als er in dat jaar, na het einde van de belastingplicht, nog volle kalendermaanden overblijven.

Artikel 6 Wijze van heffing

  • 1 De rechten worden geheven door middel van een gedagtekende schriftelijke kennisgeving waarop het gevorderde bedrag is vermeld. Het gevorderde bedrag wordt door toezending of uitreiking van de schriftelijke kennisgeving aan de belastingschuldige bekendgemaakt.

     

  • 2 Indien zich ten aanzien van eenzelfde belastingplichtige meerdere belastbare feiten voordoen, kunnen de rechten ter zake daarvan worden geheven bij wege van één gedagtekende schriftelijke kennisgeving.

     

Artikel 7 Termijn van betaling

  • 1 In afwijking van artikel 9, eerste lid, van de Invorderingsweg 1990 moeten de rechten worden betaald op het moment van uitreiking van de in artikel 6 bedoelde kennisgeving, dan wel ingeval van toezending daarvan, binnen 30 dagen na de dagtekening van de kennisgeving.  

  • 2 De Algemene termijnenwet is niet van toepassing op de in het eerste lid gestelde termijnen.

Artikel 8 Nadere regels voor het college van burgemeester en wethouders

Het college van burgemeester en wethouders kan nadere regels geven met betrekking tot de heffing en de invordering van de rechten.

Artikel 9 Inwerkingtreding en citeertitel

  • 1 Deze verordening treedt in werking met ingang van 15 december 2008. 

  • 2 De datum van ingang van de heffing is 15 december 2008. 

  • 3 Deze verordening kan worden aangehaald als de "Brandweerrechtenverordening".

Artikel 10 Machtiging tot overdracht van bevoegdheden

Het college van burgemeester en wethouders is bevoegd tot het wijzigen van de tarieven die zijn opgenomen in de bij deze verordening behorende tarieventabel.

Ondertekening

Aldus vastgesteld in zijn openbare vergadering van 27 november 2008.
 
 
DE RAAD VOORNOEMD,
de griffier, de voorzitter,
 
 
 
mr. F. den Hengst drs. J.F.M. Gaillard 

Toelichting 1 Toelichting

Taken brandweerIngevolge artikel 229, eerste lid, onderdeel b, van de Gemeentewet kunnen gemeenten onder andere rechten heffen ter zake van het genot van door of vanwege het gemeentebestuur verstrekte diensten. Voor de brandweerrechten is derhalve van belang dat er sprake is van een dienst en deze dienst moet worden verleend door of vanwege het gemeentebestuur. Dit laatste blijkt uit het arrest inzake leges van de Hoge Raad van 9 december 1987, nr. 24 892, BNB 1988/117, Belastingblad 1988, blz. 65 ('s-Gravenhage). Niet alle werkzaamheden van de brandweer zijn aan te merken als een dienst. Op grond van de Brandweerwet 1985 (Stb. 1985, 87) moet men onderscheid maken in de verrichtingen van de gemeentelijke brandweer in enerzijds hulpverlening en anderzijds dienstverlening. Voor verrichtingen in het kader van hulpverlening kunnen géén rechten worden geheven; voor verrichtingen in het kader van dienstverlening kunnen wél rechten worden geheven. Als belangrijk criterium voor het onderscheiden van de werkzaamheden van de brandweer in hulpverlenings- en dienstverleningstaken wordt aangegeven dat hulpverlening op afroep moet worden verleend. Dit in tegenstelling tot dienstverlening welke eerst na afspraak wordt verricht. Daarmee wordt aangegeven dat het bij hulpverlening gaat om verrichtingen die moeten worden gedaan zonder verdere voorwaarden in de vorm van enige betaling of mogelijke betaling. Degene die melding doet van een brand of andere calamiteit, waarvoor onmiddellijke hulpverlening nodig is moet er van op aan kunnen dat dit geen financiële gevolgen heeft. De staatssecretaris van Binnenlandse Zaken heeft in de circulaire van 19 augustus 1985, FB85/U467, Stcrt. 1985, 177, aan de gemeentebesturen bekendgemaakt welke criteria bij het verlenen van de goedkeuring op belastingverordeningen op de heffing en invordering van brandweerrechten in acht zullen worden genomen. Hoewel de goedkeuring is afgeschaft, zijn de daarbij vereiste uitgangspunten onverkort van belang. De staatssecretaris baseert zich daarbij op twee uitgangspunten: de publieke taak en de openbare veiligheid. De traditionele brandweerzorg is van oudsher een overheidstaak.

De wetgever heeft deze overheidstaak vastgelegd in artikel 1 van de Brandweerwet 1985. Artikel 1, vierde en zesde lid, van de Brandweerwet 1985 rekent tot de publieke taak:

· het voorkomen, beperken en bestrijden van brand;

· het beperken van brandgevaar;

· het voorkomen en beperken van ongevallen bij brand;

· al hetgeen daarmee verband houdt;

· het beperken en bestrijden van gevaar voor mensen en dieren bij ongevallen anders dan bij brand;

· het beperken en bestrijden van rampen als bedoeld in artikel 1 van de Rampenwet.

Verrichtingen waarbij de openbare veiligheid in het geding is, zullen evenmin tot heffing van rechten kunnen leiden. Daarbij moet worden gedacht aan het heffen van rechten ter zake van loos alarm, met name bij het gebruik van automatische brandmeldinstallaties. Wanneer deze automatische brandmeldinstallaties zijn verbonden met een particuliere brandveiligheidsdienst heeft de gemeente vaak weinig invloed op de daarvoor gebruikte installaties zodat ook weinig kan worden gedaan aan het voorkomen van loze meldingen. Toch wordt het heffen van rechten ter zake niet toegelaten. Naar het oordeel van de staatssecretaris zal het heffen van rechten ertoe kunnen leiden dat bij een vermoeden van brand zal worden geaarzeld met het waarschuwen van de brandweer, of in het geheel geen melding wordt gedaan. In het geval dat wel degelijk sprake is van brand zal dit gevaarlijke situaties kunnen opleveren voor eventuele slachtoffers waarvoor de hulp te laat komt of voor het brandweerpersoneel dat met een ernstiger brand wordt geconfronteerd, dan wanneer eerder zou zijn gewaarschuwd. Vandaar dat heffing van rechten die deze vertraging tot gevolg zou kunnen hebben als in strijd met de openbare veiligheid en dus in strijd met het algemeen belang niet toelaatbaar worden geacht. In de brandbeveiligingsverordening kunnen wel eisen worden gesteld aan de kwaliteit van de brandmeldinstallatie.

 

Eend te waterIn Hof Amsterdam van 14 juli 1995, nr. P93/2286 M IV, Belastingblad 1996, blz. 311 kwam de vraag aan de orde of werkzaamheden waarbij een auto uit de gracht werd getakeld diensten waren waarvoor brandweerrechten konden worden geheven, of dat heffing was uitgesloten op grond van het feit dat de werkzaamheden in het kader van de uitoefening van publieke taken werden verricht. De casus was als volgt. De politie krijgt een melding dat er een auto (Citroën 2CV, ook wel 'eend' genoemd) te water was geraakt, en geeft deze melding door aan de brandweer die 'volgens standaardprocedure' uitrukt met enkele wagens en duikers. De duikers constateren ter plekke dat zich niemand in de auto bevindt. Vervolgens wordt de auto op de kant getakeld. Ter zake van het uit het water halen van zijn eend ontvangt belanghebbende een aanslag brandweerrechten groot € 400,-. Belanghebbende bestrijdt de verschuldigdheid van de belasting, mede op grond van het feit dat hij van mening is dat de brandweer heeft gehandeld in het kader van de uitoefening van zijn publieke taak, ter zake waarvan geen brandweerrechten geheven kunnen worden. Het hof oordeelt dat er sprake is van dienstverlening in de zin van de verordening, maar dat met die dienstverlening deels de belangen van belanghebbende gediend zijn, en deels het algemeen belang. Belanghebbende heeft er namelijk belang bij dat zijn auto op het droge wordt gebracht, en het algemeen belang wordt gediend met het schoonhouden van de grachten. Deze constatering brengt het hof tot de conclusie dat de opgelegde aanslag moet worden verminderd tot op € 283,-. Motivering van deze wijze van belastingheffing vindt het hof in het feit dat dit bedrag - naar 's hofs oordeel een redelijke vergoeding is voor de aan belanghebbende verleende dienst. In cassatie zegt de Hoge Raad (7 mei 1997, nr. 31 845, Belastingblad 1997, blz. 586) over het oordeel van het Hof: "Het hof heeft blijkens zijn oordeel dat van belanghebbende een bedrag van € 283,- kan worden geheven nu met de duikwerkzaamheden deels zijn belang werd gediend een onjuiste maatstaf aangelegd bij de beantwoording van de vraag of die werkzaamheden kunnen worden aangemerkt als het verlenen van een dienst in voormelde zin. Hiervoor is vereist, (...), dat het gaat om werkzaamheden die niet alleen liggen buiten het gebied van brand- en rampenbestrijding alsmede van beperking en bestrijding van gevaar voor mens en dier bij ongevallen, maar bovendien rechtstreeks en in overheersende mate verband houden met dienstverlening ten behoeve van een individualiseerbaar belang (cursivering redactie). (...)." De Hoge Raad verwijst het geding naar Hof Den Haag om uit te zoeken of met betrekking tot de duikwerkzaamheden aan genoemd vereiste is voldaan. Hof Den Haag oordeelt in zijn uitspraak van 12 mei 1999 (nr. BK-97/02098-M-4, Belastingblad 2000, blz. 265) dat met de duikwerkzaamheden voornamelijk het algemeen belang is gediend, en dat voor de heffing van brandweerrechten derhalve geen plaats is. En passant merkt het hof nog op dat ook met betrekking tot de takelwerkzaamheden, als die als aparte activiteit zouden kunnen worden aangemerkt, meer het algemene belang dat het individuele belang is gediend. Samenvattend: in situaties waarin de brandweer werkzaamheden verricht die aan een individu ten goede komen, moet voor het antwoord op de vraag of ter zake van die werkzaamheden brandweerrechte kunnen worden geheven worden beoordeeld welke belangen door de werkzaamheden het meest zijn gediend: de algemene belangen of de belangen van het individu.

Artikelsgewijze toelichting

Artikel 1 Belastbaar feit

 

Eerste lidIn artikel 1 van de modelverordening zijn de belastbare feiten voor de brandweerrechten in algemene bewoordingen omschreven, waarbij aansluiting is gezocht bij de bewoordingen van artikel 229, eerste lid, onderdelen a en b, van de Gemeentewet (Stb. 1994, 762). In de tabel zijn de verschillende belastbare feiten nader geconcretiseerd.

 

 

Eerste lid, onderdeel aDe formulering van de belastbare feiten in de tarieventabel zou de indruk kunnen wekken dat uitsluitend rechten worden geheven ter zake van door de gemeentelijke brandweer verleende diensten. In nagenoeg alle gevallen is de aanhef immers 'Voor het in behandeling nemen van een aanvraag ... '. Toch blijft het van belang om als algemene basis voor de heffing van brandweerrechten aansluiting te zoeken bij zowel onderdeel a als onderdeel b van artikel 229, eerste lid, van de Gemeentewet. De algemene bepalingen staan niet in de weg aan de specifieke situatie dat een gemeente uitsluitend een recht kan heffen ter zake van het gebruik van bezittingen, werken of inrichtingen van de brandweer. Voorts zou kunnen worden gezegd dat, ook al wordt het recht geheven ter zake van het in behandeling nemen van een aanvraag, toch het gebruiken van bezittingen, werken of inrichtingen van de gemeentelijke brandweer het resultaat is van het honoreren van de aanvraag. Het vormt daarmede een zo wezenlijk element van de verleende dienst, dat het gewenst is voor die gevallen de heffing mede te baseren op de bevoegdheid van artikel 229, eerste lid, aanhef en onderdeel a, van de Gemeentewet. In geval een recht zou worden geheven ter zake van het gebruik van bezittingen, werken of inrichtingen van de gemeentelijke brandweer zal niet zo snel een geschil kunnen ontstaan over de vraag of al dan niet gebruik hiervan is gemaakt. Anders wordt het wanneer het activiteiten van de gemeentelijke brandweer betreft en er in dat geval sprake is van een dienst in de zin van de verordening dan wel van artikel 229 van de Gemeentewet.

 

Eerste lid, onderdeel b De vraag of er sprake is van een dienst is in een aantal procedures aan de orde geweest. Deze procedures hebben er echter niet toe geleid dat voor alle mogelijke gevallen exact kan worden gezegd of zij al dan niet een dienst zijn waarvoor heffing van rechten is toegelaten. Wel werd in deze procedures een aantal criteria geformuleerd aan de hand waarvan kan worden geconstateerd wanneer er in ieder geval geen sprake is van een dienst. Een bepaalde handeling of activiteit van een gemeente is in ieder geval geen dienst indien de gemeente die de handeling verricht een verplichting schept voor degene tot wie de handeling is gericht. Dit kan worden afgeleid uit het arrest van de Hoge Raad van 9 december 1987, nr. 24 893, BNB 1988/117, Belastingblad 1988, blz. 65 ('s-Gravenhage). In deze procedure was in geschil de vraag of de gemeente 's-Gravenhage leges kon heffen ter zake van een aanschrijving tot woningverbetering. De Hoge Raad overwoog dat het Hof met juistheid had aangenomen dat voor legesheffing, evenals voor de rechten van artikel 229, eerste lid, onderdeel b, van de Gemeentewet, de voorwaarde moet worden gesteld dat sprake is van door of vanwege het gemeentebestuur verleende diensten. Voorts concludeerde de Hoge Raad dat het Hof terecht heeft geoordeeld dat bij een aanschrijving tot woningverbetering die nodig is om de verplichting van degene tot wie zij is gericht te doen ontstaan, niet kan worden gesproken van het verlenen van een dienst aan de betrokkene. De Hoge Raad baseert zijn oordeel uitsluitend op het feit dat eerst de betreffende handeling de verplichting doet ontstaan bij degene tot wie de aanschrijving is gericht. Het Hof noemde in zijn overwegingen duidelijk twee argumenten. Naast de overweging dat de verplichting eerst ontstaat op het moment van het ontvangen van de aanschrijving noemde het Hof nog dat het college van burgemeester en wethouders handelde ingevolge een door de wet aan het college opgelegde verplichting. In dat opzicht lijken de overwegingen van de Hoge Raad af te wijken van die van het Hof, nu de Hoge Raad geen beroep doet op de overweging dat verzending van aanschrijvingen geschiedt ter uitvoering van een wettelijk opgelegde verplichting. De Hoge Raad acht het feit dat diensten worden verleend ter uitvoering van een wettelijke verplichting blijkbaar niet mede bepalend. Het lijkt dat de Hoge Raad hiermee aansluit bij de conclusie van de advocaat-generaal mr. Moltmaker. Ook bij het uitschakelen door de brandweer van het alarmsignaal van een alarminstallatie oordeelde de belastingrechter dat er geen sprake was van een dienst in de zin van artikel 229, eerste lid, onderdeel b, van de Gemeentewet (Hoge Raad 15 juli 1986, nr. 23 910, BNB 1986/267, Belastingblad 1986, blz. 586).

 

De Hoge Raad overwoog dat van een dienst in de zin van de verordening brandweerrechten van de gemeente Amsterdam in verbinding met artikel 229, eerste lid, onderdeel b, van de Gemeentewet geen sprake is indien voor de gemeente kenbaar is dat de belanghebbende de prestatie niet wenst. Voor het Hof was komen vast te staan dat belanghebbende adressen had opgegeven bij de politie in de redelijke verwachting dat dit voor de gemeente kenbaar was. Het hof overwoog dat uit de feiten is gebleken dat belanghebbende door het opgeven van adressen in redelijke verwachting mocht aannemen dat in geval van alarm de opgegeven adressen zouden worden gewaarschuwd. Daaruit volgt, aldus het Hof, dat belanghebbende van de brandweer juist niet de dienst verlangde of verwachtte bestaande uit het uitschakelen van de alarminstallatie. Toen dan ook ten gevolge van een inbraak de alarminstallatie in werking trad en de brandweer deze installatie uitschakelde zonder de daarvoor opgegeven adressen te waarschuwen kon ter zake van dat uitschakelen geen rechten aan belanghebbende in rekening worden gebracht. In het geval van een aanschrijving die leidt tot een verplichting bij de aangeschrevenen en bij het verlenen van ongevraagde diensten heeft de Hoge Raad dus duidelijk aangegeven dat er geen sprake is van een dienst. Ter zake daarvan is heffing van rechten dan ook uitgesloten. Voor de vraag wanneer er wel van een dienst in de zin van artikel 229, eerste lid, onderdeel b, van de Gemeentewet kan worden gesproken, verwijst de advocaat-generaal Moltmaker in zijn conclusie bij het arrest van de Hoge Raad van 9 december 1987 (leges 's-Gravenhage) naar het spraakgebruik. Men dient iemand als men beoogt zijn individuele belang te bevorderen. Alle activiteiten van een gemeente waarbij wordt beoogd het individuele belang van een van de burgers te bevorderen kunnen in principe worden aangemerkt als diensten ter zake waarvan heffing van rechten mogelijk is. Daarnaast wijst Moltmaker erop dat deze omschrijving ook weer niet te ruim mag worden uitgelegd. Heffing van onroerende-zaakbelastingen en het opmaken van een proces-verbaal ter zake van een verkeersovertreding hebben uiteindelijk tot doel ook dat belang van die individuele burger te dienen. Naar zijn mening is echter heffing van rechten ter zake van die activiteiten uitgesloten. Ook uit de jurisprudentie blijkt wanneer er sprake is van een dienst ter zake waarvan een recht kan worden geheven. Zo overwoog het Hof in de hiervoor besproken arrest inzake de brandweerrechten Amsterdam dat er eerst sprake kan zijn van diensten waarvoor heffing mogelijk is, indien kan worden verondersteld dat wegens de verlening en aanvaarding van de dienst tussen partijen wilsovereenstemming bestaat. Voor dit laatste is een door de gebruiker van de dienst verleende opdracht daartoe of een uitdrukkelijke bereidverklaring tot aanvaarding van de dienst niet nodig. Een dienst is ook een feitelijk als zodanig aanvaarde dienst. Voorts betreft dat het arrest van de Hoge Raad van 30 januari 1974, nr. 1 7 233, BNB 1974/57 inzake keurloon. In deze procedure overwoog het Hof dat indien de rijkswetgever aan de burger verplichtingen oplegt die moeten worden nagekomen als gevolg van een door die burger vrijwillig in het leven geroepen situatie, en vervolgens die rijkswetgever de gemeenten opdraagt of overlaat een apparaat in het leven te roepen, dat het die burger mogelijk maakt bedoelde verplichtingen na te komen, de gemeente door het doen functioneren van genoemd apparaat de burger diensten verleent.

 

Tweede lid Artikel 1, tweede lid, van de modelverordening is opgenomen in overeenstemming met artikel 1, vierde en zesde lid, van de Brandweerwet 1985. In het arrest van de Hoge Raad van 11 december 1992, Jurisprudentie Gemeenten, nr. 4/1993, Rechtspraak van de Week 1993, nr. 6 (Vlissingen-Rize) heeft de Hoge Raad duidelijk uitgesproken dat het de bedoeling van de wetgever is geweest om de in de Brandweerwet 1985 vervatte taken van de gemeentelijke brandweer kosteloos te doen verrichten. Een publiekrechtelijke heffing ter zake van die taken is niet mogelijk. De Hoge Raad leidt de bedoelingen van de wetgever onder andere af uit de wetsgeschiedenis en verwijst daarbij naar de circulaire van de staatssecretaris van Binnenlandse Zaken van 19 augustus 1985, nr. FB85/U647. In deze circulaire is aangegeven dat heffing van rechten voor taken die rechtstreeks verband houden met de hulpverlening niet is toegelaten.

 

Nu de Hoge Raad zich zo duidelijk uitspreekt over alle in de Brandweerwet 1985 opgedragen taken is voor de gekozen formulering aansluiting gezocht bij de redactie van artikel 1 van de Brandweerwet 1985. Zie hieromtrent eveneens het algemene deel van deze toelichting. Van de in de tabel opgenomen belastbare feiten zullen er zeer veel zijn die zich kunnen voordoen in omstandigheden als opgesomd in artikel 1, tweede lid, van de modelverordening. Een ladderwagen kan worden ingezet bij brandbestrijding of bij een ongeval waarbij mensenlevens in gevaar zijn. Het is echter ook heel goed denkbaar dat de hulp van een ladderwagen wordt ingeroepen zonder dat er van dergelijke situaties sprake is. Hoewel het gaat om het inzetten van dezelfde ladderwagen zal het duidelijk zijn dat alleen in het laatste geval rechten ter zake kunnen worden geheven. Door het opnemen van de brandweertaken, waarbij heffing van rechten is uitgesloten, zal in geval van verschil van mening uiteindelijk de rechter in belastingzaken kunnen oordelen en beslissen. In een civiele procedure bepaalde de kantonrechter dat de gemeente de kosten van de brandweer mocht verhalen die verband hielden met het verwijderen van olie op het wegdek. De rechter concludeerde dat het hier niet gaat om kosten die voortvloeien uit een wettelijke taak van de brandweer inzake het opheffen van een acute gevaarssituatie, maar door de brandweer geboden hulp in een minder gevaarvolle situatie (Kantongerecht Delft, 2 november 1995, nr. 95/869). Indien naast een algemeen belang ook een persoonlijk belang in de werkzaamheden kan worden onderscheiden, kunnen brandweerrechten alleen worden geheven indien de werkzaamheden niet alleen liggen buiten het gebied van brand- en rampenbestrijding alsmede van beperking en bestrijding van gevaar voor mens en dier bij ongevallen, maar bovendien rechtstreeks en in overheersende mate verband houden met dienstverlening ten behoeve van een individualiseerbaar belang (Hoge Raad, 7 mei 1997, nr. 31 845, BNB 1997/208 (Amsterdam)).

Artikel 2 Belastingplicht

 

Ingevolge artikel 217 van de Gemeentewet dient in de belastingverordening te worden vermeld wie de belastingplichtige is. Vanwege het uiteenlopende karakter van de verschillende diensten is gekozen voor een ruime omschrijving van de belastingplicht om te voorkomen dat in bepaalde situaties geen belastingplichtige zou kunnen worden aangewezen. Het gebruik van de woorden 'dan wel' is bedoeld om te voorkomen dat ter zake van dezelfde dienst van twee belastingplichtigen, te weten de aanvrager en degene te wiens behoeve de dienst wordt verricht, brandweerrechten zullen worden geheven. Vanuit de systematiek van de modelverordening ligt het voor de hand in eerste instantie de aanvrager van de dienst in de heffing te betrekken. Indien het niet mogelijk is een aanvrager als belastingplichtige aan te wijzen, bijvoorbeeld indien de aanvrager duidelijk niet de belanghebbende is, kan degene ten behoeve van wie de dienst wordt verleend als belastingplichtige worden aangemerkt. Dit laatste zal zich niet snel voordoen omdat, zoals reeds eerder is geconstateerd, de aanvrager per definitie een belang heeft bij de dienstverlening.

Artikel 3 Maatstaf van heffing en tarief

 

Algemeen Voor een toelichting wordt verwezen naar de aan het begin van deze losbladige uitgave opgenomen Algemene toelichting, onderdeel B, onder 6 (Maatstaf van heffing).

 

Tariefstelling en kostendekkendheid Op 1 januari 1990 is in werking getreden de Wet van 3 juli 1989 (Stb. 1989, 302), tot wijziging van de gemeentewet op het stuk der belastingen (limitering onroerendezaakbelastingen, leges en rechten). Deze wet heeft tot gevolg dat vanaf 1 januari 1990 een rechtenverordening niet wordt goedgekeurd indien de geraamde baten van de rechten uitgaan boven de geraamde gemeentelijke lasten ter zake. Tot 1 januari 1994 gold een overgangsregeling. Vanaf die datum mag de rechtenverordening maximaal kostendekkend zijn. Dit is thans geregeld in artikel 229b van de Gemeentewet.

 

Niet elke post zal dus afzonderlijk op zijn kostendekkendheid worden beoordeeld. Dit laatste zou ook moeilijk realiseerbaar zijn, gezien het feit dat de kosten voor de individuele diensten moeilijk zijn te bepalen. Blijkens constante jurisprudentie staat de hoogte van de tarieven niet ter beoordeling van de belastingrechter, tenzij de verordening zou leiden tot een willekeurige en onredelijke belastingheffing, waarop de wetgever met het toekennen van de heffingsbevoegdheid niet het oog kan hebben gehad. Zowel directe als indirecte kosten kunnen worden doorberekend. Directe kosten zijn kosten die rechtstreeks samenhangen met de door de gemeente verrichte dienstverlening. Daarbij valt te denken aan directe loonkosten, directe kapitaallasten en directe materiële kosten. Indirecte kosten zijn kosten die niet rechtstreeks met de door de gemeente verleende diensten samenhangen. Voor zover deze in enig verband staan met de specifieke dienstverlening kunnen ook deze kosten worden doorberekend. Het gaat hier om zogenaamde 'overheadkosten' zoals kosten van restauratieve voorzieningen, reis- en verblijfkosten, telefoonkosten, portokosten, kosten van abonnementen op vakbladen, kosten van schrijf- en bureaubehoeften, huisvestingskosten, kosten van vorming en opleiding, reproduktiekosten, personele kosten etc. Ook als lasten zijn aan te merken bijdragen aan bestemmingsreserves en voorzieningen voor noodzakelijke vervanging van de betrokken activa (artikel 229b, tweede lid, van de Gemeentewet). Voor een verdere beantwoording van de vraag welke kosten wel en welke kosten niet kunnen worden doorberekend, verwijzen wij naar de publicatie 'Kostenverrekening en gemeentelijke heffingen', verzonden bij Lbr. 99/49 - kostentoerekening en gemeentelijke heffingen (31-03-1999).

 

Eerste lid Voor de maatstaf van heffing en de belastingtarieven is verwezen naar de tarieventabel. De reden waarom voor een tarieventabel is gekozen, is gelegen in het feit dat de diensten waarvoor een gemeente brandweerrechten heft, per gemeente aanmerkelijk in aantal en in soort kunnen verschillen. Door middel van een tarieventabel is het voor individuele gemeenten eenvoudiger om de modelverordening aan te passen aan de plaatselijke omstandigheden.

 

Tweede lid De heffingsmaatstaven zijn veelal gekoppeld aan eenheden. Dit artikellid dient ertoe om gedeelten van een eenheid voor de toepassing van de verordening aan te merken als een volle eenheid.

Artikel 4 Belastingjaar

 

In dit artikel is het belastingjaar geregeld. Het belastingjaar is gelijk aan het kalenderjaar voor zover het betreft de rechten die per jaar worden geheven. Zoals uit de tarieventabel blijkt, zijn er veel rechten die niet per jaar worden geheven. Dit hangt samen met de aard van de dienstverlening ter zake waarvan de rechten worden geheven. Er zijn diensten die periodiek worden verleend en er zijn diensten die incidenteel worden verleend. Met betrekking tot de periodiek te verlenen diensten kunnen de rechten per jaar worden geheven, zoals in deze modelverordening is aangegeven. Ten behoeve hiervan is bepaald dat het belastingjaar gelijk is aan het kalenderjaar. In afwijking hiervan is het ook mogelijk het belastingjaar gelijk te stellen aan een aaneengesloten periode van twaalf maanden. Deze periode kan alsdan aanvangen op elke datum in de loop van het kalenderjaar. Het voordeel van een dergelijke regeling is, dat indien een recht wordt geheven voor een belastbaar feit, waarvoor een belastingtijdvak van een jaar niet zijnde een kalenderjaar van toepassing is, op het moment van het zich voordoen van dat belastbare feit, de kennisgeving voor een periode van een jaar kan worden opgelegd. Een voorbeeld daarvan is het tot stand brengen van een aansluiting op het brandmeldsysteem waarvoor een bepaald bedrag per jaar verschuldigd is. Daar staat tegenover dat, indien de aansluiting wordt gecontinueerd, ook na verloop van een jaar de kennisgeving voor de daarop volgende periode van een jaar ook weer in de loop van het kalenderjaar zal moeten worden opgelegd. Er zal dus niet kunnen worden volstaan met het éénmaal per kalenderjaar opleggen van alle kennisgevingen.

Gedurende het gehele jaar zal moeten worden bijgehouden voor wie de periode van één jaar is verstreken, zodat dan de nieuwe kennisgeving moet worden uitgereikt. Het zal duidelijk zijn, dat de tekst van artikel 4 op deze werkwijze zal moeten aansluiten. In dit afwijkende geval luidt artikel 4 van de modelverordening als volgt: "Voor zover in de bij deze verordening behorende tarieventabel tarieven zijn opgenomen die per jaar worden geheven, is het belastingjaar gelijk aan een aaneengesloten periode van twaalf maanden, die aanvangt op de datum waarop het belastbare feit zich voor het eerst voordoet en eindigt op de dag voorafgaande aan de hiervoor genoemde datum één jaar later." Indien voor deze gewijzigde tekst wordt gekozen, behoeft in dit geval ook artikel 5 van de modelverordening aanpassing. Zie hiervoor de afwijkende tekst die is opgenomen in de toelichting op artikel 5 van de modelverordening.

Artikel 5 Ontstaan van de belastingschuld en heffing naar tijdsgelang

 

Dit artikel heeft uitsluitend betrekking op brandweerrechten die worden geheven voor diensten die worden verleend gedurende een periode. Zie in dit verband ook de toelichting op dit artikel die is opgenomen in onderdeel B, onder 11 van de aan het begin van deze losbladige uitgave opgenomen algemene toelichting.

Artikel 6 Wijze van heffing

 

Ingevolge artikel 233 van de Gemeentewet kunnen gemeentelijke belastingen worden geheven bij wege van aanslag, bij wege van voldoening op aangifte of op andere wijze. In de modelverordening is gekozen voor de heffing op andere wijze, omdat deze wijze van heffing wordt gekenmerkt door een grote mate van vormvrijheid, hetgeen goed aansluit bij het karakter van de heffing van brandweerrechten. Zie in dit verband ook de toelichting op dit artikel die is opgenomen in onderdeel B, onder 9 van de aan het begin van deze losbladige uitgave opgenomen algemene toelichting.

Artikel 7 Termijn van betaling

 

In dit artikel wordt een onderscheid gemaakt tussen uitreiking en toezending van de kennisgeving. In geval van uitreiking van de kennisgeving moet het recht terstond worden betaald. In geval van toezending van de kennisgeving moet worden betaald binnen het in de verordening genoemde aantal dagen na dagtekening. Het aantal dagen dat hiervoor kan worden gesteld is ter beoordeling van de gemeente. Voor een verdere toelichting wordt verwezen naar onderdeel B, onder 12 van de aan het begin van deze losbladige uitgave opgenomen algemene toelichting.

Artikel 8 Nadere regels door het college van burgemeester en wethouders

 

Vereist nog geen toelichting.

Artikel 9 Inwerkingtreding, overgangsbepaling en citeertitel

 

Vereist nog geen toelichting.