Beleidsregels Keur waterschap Aa en Maas

2.3.1 Volledig beschermd gebied

Gebied

Op de kaarten behorende bij de Keur zijn de volgende gebieden aangeduid als volledig beschermd gebied:

• •

  de GHS-natuur, 

• •

  de natte natuurparels,

• •

  de beschermingszones rondom de natte natuurparels inclusief de zgn. attentiegebieden.

  Deze gebieden komen overeen met de beschermingsgebieden uit de Verordening Water Noord Brabant,

• •

  de Vogel- en Habitatrichtlijn gebieden.

Beschermingsbeleid

Voor de Volledig beschermde gebieden wordt een strikte waterhuishoudkundige bescherming gehanteerd. Nieuwe waterhuishoudkundige ingrepen zijn niet toegestaan, tenzij deze zijn gericht op het verbeteren van de condities voor de natuur. Dit betekent dat alleen vergunning kan worden verleend indien de ingreep gericht is op de gewenste natuurontwikkeling of deel uitmaakt van een integraal plan voor de ontwikkeling van de natuur (compenserende maatregelen ter voorkoming van vernattingschade die het gevolg is van de ingreep worden hierbij inbegrepen). Een uitzondering hierbij wordt gevormd door de zgn. attentiegebieden. Zie hiervoor hoofdstuk 2.3.2.

Met dit generieke beschermingsbeleid voor ingrepen in het oppervlaktewatersysteem onderschrijft het waterschap de doelstelling van de provincie om via gericht beschermingsbeleid te voorkomen dat de waterhuishouding in de GHS-natuur nadelig wordt beïnvloed door nieuwe ingrepen binnen de GHS-natuur en in een zone rondom de natte natuurparels (volledig beschermd gebied).

2.3.2 Attentiegebied

Gebied

Voor gebieden die zijn aangeduid als "natte natuurparels" geldt in beginsel een toetsing op ingrepen in het oppervlaktewater in een zone van 500 meter rondom deze gebieden. Daar waar deze zone buiten de GHS-natuur is gelegen is sprake van een zgn. attentiegebied. Hierbij moet worden opgemerkt dat de 2 km zone rondom de Groote Peel, die voortkomt uit de begrenzing als gebied vallend onder de Natuurbeschermingswet in de Verordening Water Noord Brabant is overgenomen. Ten opzichte van de GHS-natuur is hier sprake van een externe bescherming. Een bescherming die buiten het natuurgebied is gelegen.

Beschermingsbeleid

In de attentiegebieden wordt getoetst aan het standstill-beginsel. Dit voor zover er bij de ingreep een hydrologische relatie is met de natte natuurparel. Dit betekent dat alleen vergunning kan worden verleend indien de ingreep geen negatieve invloed heeft op de natte natuurparel.

Dit standstill-beginsel houdt in dat een waterhuishoudkundige bescherming wordt voorgestaan, waarbij geen waterhuishoudkundige ingrepen mogen plaatsvinden binnen het attentiegebied, tenzij deze zijn gericht op het verbeteren van de condities voor de natuur en/of op verbetering van de landbouwkundige condities zonder dat hierdoor negatieve hydrologische effecten optreden in de natte natuurparel, getoetst op de grens met de natte natuurparel. Ingrepen worden getoetst op basis van de geldende natuurdoelstellingen (hydrologische randvoorwaarden natuurtypen uit Natuurbeheerplan) opgesteld door de provincie Noord Brabant.

Het beschermingsbeleid voor attentiegebieden heeft ook een doorwerking in het stedelijk gebied. Dit komt voor op plaatsen waar de natte natuurparels op korte afstand van stedelijk gebied liggen.

Het uitgangspunt is het weren van ingrepen die individueel slechts een beperkt effect (kunnen) hebben, maar waarbij door de cumulatie van effecten toch sprake kan zijn van een ongewenste beïnvloeding van natuurgebieden.

2.3.3 Beperkt beschermd gebied

Gebied

Daar waar het binnen de GHS-landbouw watergerelateerde natuur betreft (leefgebied kwetsbare soorten; planten, natte biotopen vlinders, moerasvogels, reptielen en amfibieën) zijn deze leefgebieden opgenomen in het beperkt beschermd gebied van de Keur. De GHS-landbouw bestaat uit de delen van de GHS die in landbouwkundig gebruik zijn en blijven. Het waterhuishoudkundige beleid uit het PWP is hier gericht op het stimuleren van de natuur. Het gaat hier om landbouwgronden met natuurwaarden (leefgebied kwetsbare soorten).

Beschermingsbeleid

Binnen beperkt beschermd gebied wordt een aangepast beschermingsbeleid gehanteerd, waarbij in beginsel geen waterhuishoudkundige ingrepen zijn toegestaan, tenzij deze zijn gericht op het verbeteren van de condities voor natuur of op verbetering van de landbouwkundige condities na afweging in het kader van de doelstellingen in de reconstructieplannen (of de nadere uitwerking daarvan). Er vindt een afweging plaats met betrekking tot de doelstellingen voor natuur en landbouw. Indien er door de maatregel een significant negatief effect ontstaat op de belangrijkste gebruiksfunctie (bv. opbrengstderving landbouw) en die niet te mitigeren is door bewezen effectieve aanpassingen in de goede landbouwpraktijk wordt de nieuwe waterhuishoudkundige ingreep niet toegestaan.

Daarnaast geldt het standstill-beginsel ten aanzien van een verdere versnelling van de afvoer van oppervlaktewater. In beperkt beschermd gebied worden geen ingrepen toegestaan waarbij een blijvend verdrogend effect optreedt. Dit beleid heeft een doorwerking in nieuw stedelijk gebied.

De trits uit het Rijksbeleid Waterbeheer 21e eeuw “vasthouden, bergen, afvoeren” is hierbij richtinggevend. Dit betekent dat alleen vergunning kan worden verleend indien bij de ingreep geen blijvend verdrogend effect optreedt en het een omkeerbare maatregel betreft.

2.3.4 Overig gebied

Gebied

Onder gebieden buiten de beschermingsgebieden (overig gebied), welke staan vermeld op de bij de Keur behorende kaarten, vallen die gebieden welke buiten de gebieden volledig beschermd gebied, attentiegebied en beperkt beschermd gebied vallen.

Als algemeen uitgangspunt geldt hierbij dat waterhuishoudkundige ingrepen geen onevenredig nadelig effect mogen hebben op de aanwezige natuurwaarden.

[1] Er is hier sprake van een externe bescherming ten opzichte van de GHS-natuur, zie onder 2.3.2

4.2.1 Beleidsregel steigers, vlonders en overhangende bouwwerken

Motivatie van het beleid

Vooral in het stedelijk gebied wonen veel mensen aan het water. Deze hebben graag een steiger

of een vlonder aan het water of plaatsen een bouwwerk vanuit de oever over het oppervlaktewater. Voorts neemt met het toenemend gebruik van oppervlaktewaterlichamen als (kano)vaarwater de behoefte aan in- en uitstapplaatsen in de vorm van steigers toe.

Steigers en vlonders kunnen beschoeiingen beschadigen, werken belemmerend bij het uitvoeren van het onderhoud aan het oppervlaktewater en passen bovendien ook niet in het streven naar natuurvriendelijke oevers. Steigers en vlonders kunnen door de schaduw die ze veroorzaken de groei van (water) planten verstoren wat nadelig is voor de stabiliteit van de taluds en voor de natuurlijke oeverinrichting. Steigers en vlonders met steunpunten in het theoretisch natte profiel kunnen de afvoer belemmeren.

Om deze redenen staat het waterschap een restrictief beleid voor ogen voor de aanleg van steigers en vlonders. Vanuit de Keur geldt een verbod op bouwwerken als steigers. Van dit verbod kan vergunning worden verleend als aan onderstaande criteria van toepassing zijn.

Toetsingscriteria voor vergunningverlening:

• •

  Er geen negatief effect is op de ecologie. Het is niet toegestaan om steigers en vlonders op locaties te leggen waar natuurvriendelijke oevers of ecologische verbindingszones liggen of zijn gepland, indien het negatieve effect op de ecologie niet volledig wordt gecompenseerd, en;

• •

  De toegepaste materialen dienen te voldoen aan de eisen die worden gesteld op grond van  het Besluit Bodemkwaliteit of soortgelijke besluiten met het oog op de waterkwaliteit.

• •

  Er mag geen stremming/stuwing optreden en geen aantasting van de functie van het oppervlaktewaterlichaam als onderdeel van het totale watersysteem. Belangrijk aspect daarbij is het waarborgen van de aan -en afvoerfunctie, en;.

• •

  Steigers en vlonders (w.o. ligplaatsen) moeten aan de volgende maximale afmetingen voldoen:

• •

  Steigers en vlonders moeten (door de eigenaar) verwijderd kunnen worden in geval van groot onderhoud aan oever of watergang;

• •

  De steiger of vlonder mag niet aan oeverbeschermingsconstructies worden bevestigd;

• •

  Drijvende (delen van) steigers, zoals een loopplank op jerrycans, zijn vanuit onderhoud ongewenst en worden niet toegestaan.

Bij vergunningverlening dient rekening te worden gehouden met de volgende voorwaarden:

• •

  De minimale doorvaarbreedte die vrij moet blijven is 3,50 meter.

• •

  De constructie van de steiger dient van deugdelijk materiaal te zijn.

• •

  De vergunninghouder dient het oppervlaktewater ter plaatse van de steiger vrij te houden van waterplanten, (drijf)vuil, enzovoort.

• •

  Het onderhoud van de watergang onder de steiger en vlonders moet door en op kosten van de vergunninghouder worden uitgevoerd (ook als deze verplichting buiten de eigen perceelsgrenzen uitstrekt).

4.2.2 Beleidsregel taludafwerking

Motivatie van het beleid

Voor oppervlaktewaterlichamen is de stabiliteit van de taluds, zowel boven- als onder water, van groot belang. Slecht afgewerkte taluds kunnen inzakken. Dat kan leiden tot verstopping van oppervlaktewaterlichamen en uitspoelen van grond. Door dit grondtransport kunnen vervolgens duikers verstopt raken of kunstwerken hun stabiliteit verliezen.

Taluds moeten dan ook worden voorzien van deugdelijke oeverbescherming en indien nodig extra worden beschermd. Voor de instandhouding van taluds kan de aanwezigheid van begroeiing of een goede technische constructie van belang zijn. Daar waar wortels van de beplanting (grasrijke / kruidenrijke vegetatie) onvoldoende stevigheid geeft een technische voorziening voldoende stevigheid aan het talud om uitspoeling van grond te voorkomen.

Talud afwerkingen hebben nadrukkelijk ook invloed op de waterkwaliteit en ecologie. Door een kunstmatige taludafwerking wordt de natuurlijke oever onderbroken. Dit heeft onder een negatief effect de migratie mogelijkheden van water- en oeverdieren, de verspreiding van plantensoorten en zorgt voor verlies van habitat en/of de kwaliteit hiervan.

De maatschappij heeft belang bij een veerkrachtig, duurzaam en ecologisch gezond watersysteem tegen redelijke kosten. Voldoende ruimte voor water, zoveel mogelijk gebruik maken van natuurlijke processen en een zo natuurlijk mogelijke inrichting van waterlopen dragen hier aan bij. De maatschappij vraagt ook om ruimte voor werken, wonen en recreëren. In het verleden heeft dit vaak geleid tot het inperken van de ruimte voor het watersysteem. Het watersysteem dient een deel van zijn ruimte terug te krijgen om ook in de toekomst hier veilig te kunnen blijven wonen werken en recreëren. Het terug krijgen van ruimte voor het watersysteem valt niet mee. Praktisch is dat niet overal meer mogelijk. Bovendien is er nog steeds grote behoefte aan ruimte voor allerlei andere doeleinden. Dit spanningsveld is vooral op het grensvlak van water en land, de oever, voelbaar en zichtbaar. Daarom worden onderstaande uitgangspunten en toetsingscriteria gehanteerd om een verantwoorde keuze te kunnen maken.

Zowel voor de waterkwaliteit en de ecologie als de waterkwantiteit is het van belang dat er slechts in beperkte mate kunstmatige talud afwerkingen voorkomen. Indien er toch kunstmatige talud afwerkingen moeten worden toegepast, bv vanwege veiligheidredenen, is het van belang dat het natte profiel blijft voldoen aan de ter plaatse geldende minimale waterkwantiteit, waterkwaliteit- en ecologische eisen.

Uitgangspunten gehanteerd voor leggerwaterlopen:

• •

  Oevers van waterlopen zijn zo veel mogelijk natuurlijk ingericht.

• •

  In beken met de functie waternatuur of de functie verweven (uit Provinciaal Waterplan 2010-2015) dienen hydro- morfologische processen vrij plaats te kunnen vinden. In leggerwaterlopen wordt dan ook geen oeververdediging toegepast die een negatief effect heeft op de inrichtingsopgaven vanuit de Kaderrichtlijn Water, zoals geformuleerd in het WBP 2010-2015. 

  - Voor beken met een opgave voor beekherstel-natuur worden geen voorzieningen getroffen om oeverafkalving te voorkomen.

  - Voor beken met een opgave beekhestel-verweven wordt geen harde oeververdediging toegepast.

  - Voor waterlopen met een inrichtingsopgave als ecologische verbindingszone wordt aan de betreffende zijde geen harde oeververdediging toegepast

  - Voor waterlopen met een inrichtingsopgave natuurvriendelijke oever wordt geen harde oeververdediging toegepast.

• •

  In situaties die (kunnen) leiden tot onevenredige schade aan belangen van derden en of onveilige situaties kan, daar waar kunstmatige voorzieningen met natuurlijke materialen onvoldoende werken, een harde oeververdediging worden aangebracht.

Toetsingscriteria voor vergunningverlening:

• •

  In beginsel worden alleen methoden van taludafwerking toegestaan in leggerwaterlopen welke geen specifieke op natuurdoelen gerichte deelfunctie hebben (PWP en WBP 2010-2015) en die hydrologisch en ecologisch geen nadelig effect hebben en garant staan voor een stabiel en duurzaam talud zoals:

  - het bekleden van de taluds met gras (door inzaaien of door gebruik te maken van spitzoden),

  - het gebruiken van beton bij de in- en uitstroomopeningen van duikers en buisaansluitingen;

• •

  De aanleg van de taludafwerking mag de af- en aanvoer van oppervlaktewater niet belemmeren;

• •

  Bij de beoordeling van de aanvraag wordt rekening gehouden met de eisen die aan materialen worden gesteld op grond van  het Besluit Bodemkwaliteit of soortgelijke besluiten met het oog op de waterkwaliteit.

• •

  Het toepassen van anti-worteldoek als taludbekleding wordt alleen in niet-leggerwateren toegestaan. Hierbij dient voldoende taludbegroeiing te worden aangeplant en een afdoende verankering geplaatst te worden. Het toepassen van losse tegels, sierstenen en vergelijkbare materialen  is niet toegestaan;

Bij vergunningverlening dient rekening te worden gehouden met de volgende uitgangspunten:

• •

  Indien het aanbrengen van anti-worteldoek wordt toegestaan, wordt het plaatsen van een minimum hoeveelheid taludbegroeiing en een voldoende stevige verankering van het kunstwerk aan het talud voorgeschreven.

4.2.3 Beleidsregel natuurvriendelijke oever

Begripsbepaling

Het werk is de natuurvriendelijke oever. Een natuurvriendelijke oever is een oever die zo is aangelegd dat er naast de waterkerende functie ook rekening is gehouden met de ecologische en landschappelijke functie.

Motivering van de beleidsregel

Natuurvriendelijke oevers zijn oevers waarbij naast de waterkerende functie nadrukkelijk rekening gehouden wordt met natuur en landschap. Een oever wordt natuurvriendelijker naarmate groepen planten en dieren die er van nature thuis horen er voordeel van ondervinden. Een belangrijk kenmerk is de natuurlijke overgang van nat naar droog: meestal hebben natuurvriendelijke oevers flauwe taluds waarbij een duidelijke begroeiing waarneembaar is. Als een oeververdediging noodzakelijk is, dan moet deze de overgang van nat naar droog, en de daarbij behorende natuurontwikkeling, zo min mogelijk verstoren.

Natuurvriendelijke oevers zijn belangrijk voor de waterkwaliteit. Sommige planten en dieren die in het oppervlaktewater voorkomen, hebben plaatsen nodig op de oever waarin zij bijvoorbeeld kunnen schuilen. Ook kunnen kikkers en padden in ondiep water hun eitjes afzetten. Hoe meer de natuur zijn gang kan gaan, hoe beter de kwaliteit van het oppervlaktewater wordt. Het resultaat is helder en gezond oppervlaktewater. En een natuurlijke uitstraling geeft voor de meeste mensen ook een veel prettiger beeld.

Toetsingscriteria voor vergunningverlening:

• •

  Het doorstroomprofiel van de watergang wordt niet verkleind.

• •

  Het bergingsvolume van de watergang wordt niet verkleind.

• •

  De taluds worden aangelegd met een helling van 1 : 3 of flauwer.

• •

  De natuurvriendelijke oever dient voldoende stevig te zijn zodat verzakking geheel is uitgesloten; eventueel dient het talud met natuurlijke materialen (beplantingen, graszoden, e.d.) te worden verankerd.

• •

  Aanwezige oude beschoeiingresten of andere oeververdedigingen dienen volledig te worden verwijderd.

4.2.4 beleidsregel stuwen

Motivering van het beleid

In waterlopen kunnen stuwen worden aangebracht om water langer vast te houden. Door het plaatsen van stuwen in oppervlaktewaterlichamen kan het waterpeil ter plaatse (tijdelijk) worden verhoogd. Dit gebeurt onder andere in het kader van verdrogingbestrijdingsprojecten. Daarnaast worden stuwen ook gebruikt als afsluiting van retentievoorzieningen (retentiestuwen).

Het aanbrengen van stuwen kan tot ongewenste effecten leiden. Bijvoorbeeld vernatting van percelen en problemen bij piekafvoeren. Daarom moet selectief worden omgegaan met het verlenen van vergunningen voor stuwen en met de, in de vergunningen op te nemen eisen die gesteld worden aan de bediening van de stuw. Het plaatsen van stuwen in oppervlaktewaterlichamen kan bovendien een negatief effect op de natuurlijke kwaliteit van het oppervlaktewater en de vismigratie hebben.

Toetsingscriteria voor vergunningverlening:

• •

  De stuw in het kader van een project ter bestrijding van verdroging voor landbouw of natuur wordt aangelegd of de stuw wordt aangelegd als onderdeel van een retentievoorziening;

• •

  Het watersysteem aan de geldende afvoernormen blijft voldoen.

Bij vergunningverlening dient rekening te worden gehouden met de volgende uitgangspunten:

• •

  De aan- en afvoer van water bij een hoge belasting van het watersysteem moet gewaarborgd blijven.

• •

  Ter waarborging van de aan- en afvoer van water kunnen aan een vergunning nadere voorschriften worden verbonden met betrekking tot de bediening van de stuw door de vergunninghouder.

• •

  Aan de vergunning worden voorschriften verbonden ter bescherming van de vismigratie in oppervlaktewaterlichamen die op basis van het vigerende Provinciaal Waterplan en Waterbeheerplan een functie hebben ter verbetering van de visstand.

4.2.5 Beleidsregel bruggen

Motivatie beleidsregel

In plaats van een duiker om een oppervlaktewater te kunnen oversteken kan ook een brug

aangelegd worden. Bruggen kunnen echter beschoeiingen beschadigen. Ook kunnen ze belemmerend werken bij het uitvoeren van het onderhoud aan het oppervlaktewater.

Verder kunnen bruggen door de schaduw die ze veroorzaken de groei van (water)planten verstoren. Dit kan nadelig zijn voor de stabiliteit van de taluds en voor de natuurlijke oeverinrichting. Bruggen kunnen ook een negatief effect hebben op (natuur)doelstellingen genoemd in het WBP, zoals ecologische verbindingszone of viswater.

Toetsingscriteria voor vergunningverlening:

• •

  De aanleg van de brug noodzakelijk is en er geen ander redelijk alternatief is;

• •

  De brug de af- en aanvoer van oppervlaktewater niet belemmert;\

• •

  De brug het onderhoud van het oppervlaktewater niet belemmert zie eerdere opmerking;

• •

  De brug het eventuele gebruik van het oppervlaktewater als vaarweg niet  belemmert;

• •

  De brug de beschoeiing niet beschadigt en de stabiliteit van de taluds niet in gevaar brengt;

• •

  De aanleg van de brug het doorstroomprofiel van de waterloop niet aantast;

• •

  De aanleg van de brug niet conflicteert met een natuurvriendelijke inrichting van de waterloop en vispasseerbaarheid.

Bij vergunningverlening dient rekening te worden gehouden met de volgende uitgangspunten:

• •

  Aan de brug, de landhoofden en eventuele peilers kunnen technische voorwaarden worden verbonden ter waarborging van een goede staat van onderhoud van het water en ten aanzien van de toegestane verkeersklasse op de brug.

• •

  Aan een brug over een water waarop vaart plaatsvindt, kan een minimale doorvaarhoogte worden verbonden met als referentie de afstand tussen de onderkant van de brug op het hoogste punt ten opzichte van de vaste bodem van het water zoals die is vastgelegd in de legger, rekeninghoudend met het gemiddelde waterpeil.

• •

  De taluds onder de brug en aan weerszijden tot 2,00 meter naast de brug moeten worden voorzien van een afdoende bodemverdediging en beschoeiing tegen mogelijke uitspoeling en afzakking.

• •

  Bij het verlenen van vergunning voor een nieuwe brug kan worden voorgeschreven dat de oude brug/perceelsontsluiting moeten worden verwijderd.

4.2.6 Beleidsregel keerwanden

Begripsbepaling

Een bijzondere categorie van taludafwerkingen zijn keer- of damwanden. Onder het plaatsen van een keer- of damwand wordt ook verstaan, het aanbrengen van een kade, een aanlegplaats voor boten en plaatsen van een visstoep in het talud met een op een keerwand gelijkende constructie.

Opgemerkt moet worden dat bij het plaatsen van een keerwand de insteek op een andere plaats komt te liggen, namelijk op de kop van de keerwand. Dit is vooral bij leggerwateren van belang, omdat hierbij de ligging van de keurzone ook verplaatst. De plaatsing van een keerwand in een leggerwater-loop wordt dan ook gelijkgesteld met het aanbrengen van een obstakel binnen de keurzone.

Motivatie beleidsregel

Keerwanden kunnen het zogenaamd theoretisch natte profiel verkleinen of de afvoer belemmeren. Daarnaast kunnen keerwanden een negatief effect hebben op (natuur)doelstellingen genoemd in het WBP, zoals ecologische verbindingszone of viswater.

Allereerst is van belang of een aanvraag betrekking heeft op een leggerwaterloop of niet-leggerwater-loop. Keerwanden vormen een belemmering of verzwaring van het onderhoud van de waterloop. immers bij machinaal onderhoud moet de kraan dicht op de rand van de damwand rijden en is het zicht op het oppervlaktewater nihil.

Beleidsregel leggerwaterlopen

Gelet op het belang van leggerwaterlopen voor het watersysteem, wordt geen vergunning verleend voor het plaatsen van keerwanden in leggerwaterlopen.

Toetsingscriteria voor vergunningverlening niet leggerwaterlopen

Vergunning wordt wel verleend voor het plaatsen van keerwanden in niet-leggerwaterlopen indien:

• •

  Het plaatsen van de keerwand het doorstroomprofiel en bergingscapaciteit van het oppervlaktewater niet vermindert;

• •

  Door aanvrager kan worden aangetoond dat de keerwand voldoende stevig is door overlegging van een constructietekening en sterkteberekening.

• •

  Er geen negatief effect is op de ecologie.

Bij vergunningverlening dient rekening te worden gehouden met de volgende uitgangspunten:

• •

  Er kan een maximale hoogte van de damwand worden vastgesteld in relatie tot de vaste bodem van het water, de maaiveldhoogte en de plaats in het talud waar de damwand geplaatst wordt.

• •

  Indien een vergunning voor een damwand is verleend, wordt de insteek van het oppervlaktewater na realisatie van de damwand geacht te zijn gelegen naast de kop van de damwand aan de landzijde. In bijlage 2 is dit schematisch weergegeven.

Aan de vergunning kunnen voorschriften met betrekking tot de constructie van de damwand worden verbonden ter waarborging van de instandhouding van het oppervlaktewaterlichaam.

4.2.7 Beleidsregel duikers

Begripsbepaling

Onder een duiker of overkluizing wordt verstaan een gesloten (buisvormig) werk in een  oppervlaktewaterlichaam en bedoeld is om water door te laten, in te laten of af te voeren.

Doel van het beleid

Het doel van het in deze beleidsregel opgenomen beleid is het beschermen van de functie van het oppervlaktewaterlichaam als onderdeel van het watersysteem. Belangrijke aspecten daarbij zijn het in stand houden van de doorstroming en bergingscapaciteit van het oppervlaktewaterlichaam en het waarborgen van de normale onderhoudsmogelijkheden.

Motivatie van het beleid

Het aanleggen van een (grond)dam voorzien van een duiker kan noodzakelijk zijn om een perceel te ontsluiten. Een duiker kan ook noodzakelijk zijn om oppervlaktewaterlichamen met elkaar te verbinden. De aanwezigheid van duikers kan echter negatieve invloeden hebben op functioneren van het oppervlaktewatersysteem. Duikers en vooral lange duikers kunnen namelijk tot opstuwing van water bovenstrooms leiden en een knelpunt vormen bij hoge waterafvoeren. Duikers die te dicht bij elkaar liggen kunnen het opstuwende effect versterken. Duikers kunnen ook een verminderde perceels-ontwatering tot gevolg hebben. Verder kunnen zij, al dan niet in combinatie met dammen, het bergend vermogen van de watergang verminderen, waardoor wateroverlast kan ontstaan. Bovendien kunnen duikers een belemmering vormen bij het uitvoeren van het onderhoud en in dit verband extra kosten met zich brengen.

Niet alleen de water aan- en afvoer wordt door duikers beïnvloed. Ze hebben nadrukkelijk ook invloed op de waterkwaliteit en ecologie. Door een duiker wordt de oever onderbroken en het open water afgedekt. Dit heeft onder andere negatieve gevolgen voor de waterkwaliteit (zuurstofhuishouding) en de migratie van water- en oeverdieren en de verspreiding van plantensoorten. Zowel voor de waterkwaliteit en de ecologie als de waterkwantiteit is het van belang dat er zo min mogelijk duikers voorkomen. Indien er toch duikers moeten worden toegepast, is het van belang dat het natte profiel blijft voldoen aan de ter plaatse geldende minimale waterkwantiteits-, waterkwaliteits- en ecologische eisen (zie hiervoor Provinciaal Waterplan).

Toetsingscriteria voor vergunningverlening van duikers:

• •

  Perceelsontsluitingen.

  a) De maximale buislengte van een duiker mag niet langer zijn dan 12,50 meter.       

  b) Bij een perceelsbreedte van 100 meter of meer is een tweede duiker – eveneens met een maximale breedte van 12,50 meter – toegestaan.

  c) In verband met de verkeersveiligheid kan het bestuur – bij wijze van uitzondering - een langere duiker toestaan (b.v. in het geval de ontsluiting uitkomt op een hoge dijk of een smalle weg). Het dagelijks bestuur kan hiervoor advies inwinnen bij een externe deskundige over de specifieke verkeerssituatie.

  (Onder verkeersveiligheid wordt verstaan het voldoen aan de veiligheidseisen geldend voor de weg zelf, bv voldoende weg- en bermbreedte)

• •

  Kruisingen met publiekrechtelijke werken.

  Voor de kruisingen met publiekrechtelijke werken, zoals wegen en waterkeringen, is een langere duikerlengte toegestaan.

  a) Bij een duikerlengte van 100 meter of meer dient per 50 meter een inspectieput van voldoende afmetingen te worden gelegd;

  b) Bij de uiteinden van duikers met een lengte van 100 meter of meer dient een krooshek te worden geplaatst om verstoppingen te voorkomen.

• •

  Geen negatief effect is op de ecologie. Het is niet toegestaan duikers te leggen indien hierdoor de veerkracht voor het ecologisch functioneren wordt belemmerd.

• •

  Per particulier perceel of bedrijfskavel mag maximaal 1 dam met duiker worden aangelegd c.q. aanwezig zijn.

• •

  Het is niet toegestaan om duikers op locaties te leggen waar natuurvriendelijke oevers of ecologische verbindingszones liggen of zijn gepland, indien het negatieve effect op de ecologie niet volledig wordt gecompenseerd;

Voorwaarden voor vergunningverlening van duikers:

• •

  De duiker dient zo kort mogelijk te zijn.

• •

  Het (deels) vervangen van een bestaande duiker is toegestaan indien de nieuwe duiker op dezelfde locatie wordt aangelegd en de te vervangen onderdelen of volledig worden verwijderd.

• •

  Ingeval van vervanging van een bestaande duiker geldt dat als de oude diameter groter is dan de in de tabel vermelde diameter, minimaal de oude diameter moet worden toegepast.

• •

  De minimale afstand tussen een te plaatsen dam met duiker en een ander kunstwerk (boven en/ of benedenstrooms) in onderstaande tabel is afgeleid van de minimale afstand waarbij nog redelijk (machinaal) onderhoud van het waterstaatswerk kan plaatsvinden.

• •

  In duikers mogen, zowel horizontaal als verticaal, geen knikpunten (bochten) aanwezig zijn en de as van de duiker moet in het midden van het oppervlaktewaterlichaam liggen om de stromingsweerstand minimaal te houden en zo min mogelijk aangrijpingspunten te hebben voor mogelijke verstopping.

• •

  De uiteinden van de nieuwe duiker moeten worden beschermd tegen beschadigingen als gevolg van mechanisch onderhoud.

• •

  De voegen tussen de duikerelementen moeten zodanig worden afgedicht dat zij geen water doorlaten en vervolgens geen verzakking kunnen veroorzaken.

• •

  De verlenging van een bestaande duiker moet met dezelfde diameter gebeuren als van de te verlengen duiker.

• •

  In en ter weerszijden van de duiker moet door de onderhoudsplichtige van de duiker het oppervlaktewaterlichaam over een lengte van tenminste 5 m op de (voorgeschreven) diepte en vrij van obstakels worden gehouden zodat het reguliere onderhoud van de watergang efficiënt kan plaatsvinden en niet wordt belemmerd.

• •

  Nadat een duiker is verwijderd uit het oppervlaktewater dient het profiel van de watergang te worden hersteld en moet vloeiend aansluiten op het bestaande profiel boven- en benedenstrooms. De taluds moeten worden ingezaaid met een gras- of bermenmengsel op de daartoe geprepareerde ondergrond. Bij zandgronden moet eerst een laag teelaarde worden aangebracht.

• •

  De duiker moet zodanig worden geconstrueerd dat die voldoet aan de toegestane verkeersklasse en mogelijke verstoppingen eenvoudig kunnen worden voorkomen of verholpen;

• •

  De afstand tussen twee duikers bedraagt tenminste 10,00 meter.

• •

  Aan de vergunning kunnen voorschriften worden verbonden ter bescherming van de vismigratie in oppervlaktewaterlichamen die op basis van het vigerende Provinciaal Waterplan een functie hebben ter verbetering van de visstand.

• •

  Bij het verlenen van een vergunning voor een duiker kan worden voorgeschreven dat de oude duikers/perceelsontsluitingen moeten worden verwijderd.

• •

  Voor duikers in leggerwaterlopen die zijn ingericht op het uitvoeren van het onderhoud met behulp van een maaiboot dienen voorzieningen te worden getroffen om de doorgang van de maaiboot te garanderen.

• •

  Verlenging van bestaande duikers kan worden toegestaan tot maximaal de lengtematen die gelden voor nieuwe duikers.

• •

  De vergunninghouder is verantwoordelijk voor het gewoon en bouwkundig onderhoud.

4.2.8 Beleidsregel voor het aanbrengen, hebben, onderhouden, verplaatsen en verwijderen van uitmondingvoorzieningen (met uitzondering van drainage buizen) in leggerwatergangen

Begripsbepaling

Uitstroomvoorzieningen zijn eenvoudige middelen zoals taludgootjes, buizen e.d. die toegepast worden om water van drainages en hemelwaterafvoeren in het oppervlaktewater te brengen. Onder uitmondingconstructies worden verstaan alle soorten constructies en bouwkundige werken waarmee water op een oppervlaktewater wordt geloosd, zoals uitstroombakken voor buizen, nooduitlaten en overstortconstructies .

Motivatie van de beleidsregel

Uitmondingconstructies in taluds van leggerwateren kunnen nadelige gevolgen hebben voor het onderhoud aan het oppervlaktewater of schade aan het talud veroorzaken. Lokaal kan de aan- en afvoer van water in het geding komen of schade aan taluds of het eigendom van anderen ontstaan. De aanleg van uitmondingvoorzieningen kan bovendien een efficiënt onderhoud van de watergang belemmeren. Verder kan de aanleg van uitmondingvoorzieningen een negatief effect hebben op (natuur) doelstellingen genoemd in het waterbeheersplan, zoals ecologische verbindingszone of viswater.

Toetsingscriteria voor vergunningverlening:

• •

  De uitmondingconstructie vormt geen belemmering voor het uitvoeren van het onderhoud  aan het oppervlaktewater waarop door middel van de uitmonding wordt geloosd, en;

• •

  De aanleg en het gebruik van de uitmondingconstructie niet leidt tot beschadiging aan het oppervlaktewater inclusief oevers waarop middels de uitmonding wordt geloosd, en;

• •

  Er is een negatief effect op de ecologie. Het is niet toegestaan om uitmondingvoorzieningen op locaties te leggen waar natuurvriendelijke oevers of ecologische verbindingszones liggen of zijn gepland, indien het negatieve effect op de ecologie niet volledig wordt gecompenseerd, en;

• •

  Er is geen negatief effect op de aan- en afvoerfunctie van het oppervlaktewater, en;

• •

  De aan- en afvoerfunctie en het onderhoud aan het oppervlaktewater mag niet beperkt worden door de uitmondingconstructie, en;

• •

  De vergunninghouder is verantwoordelijk voor het gewoon en bouwkundig onderhoud.

4.2.9 Beleidsregel hekwerken en emissieschermen

Toelichting

Het plaatsen van hekwerken langs leggerwaterlopen vindt vaak plaats met als redenen: veiligheid, op voorschrift van de verzekering of het aanbrengen van een erfafscheiding.

Deze beleidsregel heeft geen betrekking op een afrastering. Een afrastering heeft vooral ten doel vee te keren, althans indien het gaat om “standaard palen” met draad van doorgaans ca. 1,00 meter hoog. Voor de aangelande bestaat een verplichting om een afrastering te hebben wanneer een perceel wordt beweid. Zodra veekeringen het “zwaardere” karakter krijgen van een hekwerk, wordt de afrastering als een hekwerk beoordeeld.

Op grond van wetgeving op het gebied van bestrijdingsmiddelengebruik zijn telers van bepaalde gewassen verplicht om een teeltvrije zone aan te houden dan wel een emissiescherm te plaatsen. Dit om het wegwaaien van bestrijdingsmiddelen naar omliggende percelen en vooral naar het oppervlaktewater (drift) te voorkomen. Emissieschermen kunnen uitgevoerd worden als fysieke schermen of als een haag van beplanting. Het waterschap gaat daarom met emissieschermen die aangebracht worden op de obstakelvrije keurzone om op een wijze die gelijk is aan die voor hekwerken.

Toetsingscriteria voor vergunningverlening voor:

• •

  Vergunning wordt slechts verleend indien dit vanuit veiligheid en/of beveiligingsoogpunt noodzakelijk is.

• •

  Voor zowel hekwerken als emissieschermen geldt dat minimaal 1,00 meter ruimte moet blijven tussen de insteek van het leggerwater en het hekwerk/emissiescherm voor de ontvangst van specie en maaisel (indien onderhoud, met beheerovereenkomst, vanaf overzijde kan plaatsvinden)..

• •

  Bij de aanleg van een emissieschermen, hoger dan 1,20 meter, moet door de eigenaar / initiatiefnemer met de overliggende eigenaar een regeling getroffen worden ter waarborging van het machinaal onderhoud.

Hekwerken en afrasteringen dwars op het leggerwater:

• •

  Het is mogelijk vergunning te verlenen om aan het begin en/of eind van het onderhoudspad haaks op de watergang een hekwerk of afrastering met poort te plaatsen, mits de poort minimaal een doorgang heeft van 4,00 meter, mede voorzien van een standaard slot van het waterschap. Dan wel van een slot waarvan het waterschap de sleutel in het bezit heeft, tenzij de poort op eenvoudige wijze handmatig te openen is. Verder dient de sluitzijde van de poort bij de watergang te komen, deze opent dan van het water af richting het perceel. Vergunning wordt slechts verleend indien dit vanuit beveiligingsoogpunt noodzakelijk is.

Hekwerken parallel aan het leggerwater:

• •

  Vergunning voor hekwerken parallel of evenwijdig aan een waterloop kan worden verleend indien het onderhoud aan de waterloop door de aanwezigheid van het hekwerk niet wordt belemmerd (bv. onderhoud vanaf overzijde waterloop), en;

• •

  Achter het hekwerk dient een obstakelvrije zone aanwezig te zijn van 5 meter (waarborgen doorgang onderhoudsmaterieel).

Emissieschermen:

• •

  Vergunning voor emissieschermen kan worden verleend indien plaatsing van het emissiescherm wettelijk is voorgeschreven, en;

• •

  Achter het emissiescherm dient een obstakelvrije zone aanwezig te zijn van 5 meter (waarborgen doorgang onderhoudsmaterieel).

4.2.10 Beleidsregel aanpassen maaiveld

Motivering beleidsregel

Indien men binnen de onderhoudsstrook (obstakelvrije zone van 5,00 meter uit de insteek van een leggerwater) grondroeringen uitvoert kan dat verschillende consequenties hebben. Ten eerste kan hiermee de stabiliteit van een talud of een kunstwerk beïnvloed worden. Dit heeft consequenties voor de waarborging van aan- en afvoer van water. Ten tweede kan dit tot gevolg hebben dat de insteek van een leggerwater van plaats verandert en dat daarmee ook de obstakelvrije onderhoudsstrook van plaats verandert. Het onderstaande heeft daarom ook betrekking op verhogingen of verlagingen van het maaiveld binnen de obstakelvrije zone van 5,00 meter uit de insteek van een leggerwater.

Toetsingscriteria voor vergunningverlening:

Vergunning kan worden verleend indien:

• •

  Door de aanpassing van het maaiveld het doorstroomprofiel en bergingscapaciteit van het oppervlaktewater niet vermindert;

• •

  De aanpassing van het maaiveld de stabiliteit van een talud van de watergang of (waterhuishoudkundig) kunstwerk niet negatief beïnvloedt;

• •

  De aanpassing van het maaiveld niet leidt tot hogere kosten ten aanzien van beheer en onderhoud van de leggerwatergang.

Bij vergunningverlening dient rekening te worden gehouden met de volgende uitgangspunten:

• •

  Bij het toestaan van grondroeringen naast leggerwateren staat de waarborging van de aan- en afvoer van water en de blijvende geschiktheid van de onderhoudsstrook voorop. Indien de grondroering leidt tot een aantasting van de blijvende geschiktheid van de onderhoudsstrook, worden ook de regels voor het aanbrengen van obstakels binnen 5,00 meter uit de insteek van een leggerwater toegepast. Bij het toetsen of de onderhoudsstrook geschikt blijft voor het uitvoeren van het onderhoud wordt bij een maaiveldverlaging in ieder geval bezien of de onderhoudsstrook voldoende drooglegging heeft om machinaal onderhoud uit te voeren. Indien in de nieuwe situatie onvoldoende drooglegging aanwezig is, wordt geen vergunning verleend.

• •

  Bij het verhogen of verlagen van het maaiveld verandert de insteek van plaats. Bij het verhogen van het maaiveld, bevindt de nieuwe insteek zich daar waar het doorgetrokken talud het nieuwe maaiveld raakt. Bij het verlagen van het maaiveld bevindt de nieuwe insteek zich daar waar het talud het nieuwe maaiveld raakt. In bijlage 3 is dit schematisch weergegeven.

• •

  Bij een vergunningsaanvraag waarin een maaiveldverandering wordt gecombineerd met het aanbrengen van andere obstakels geldt dat bij de beoordeling van de vergunningsaanvraag uitgegaan wordt van de insteek zoals deze geacht wordt te zijn na de verandering van het maaiveld.

• •

  De ophoging mag niet leiden tot een grotere bovenbreedte van 7,00 meter van een leggerwaterloop, tenzij een obstakelvrije onderhoudsstrook aan de overzijde de leggerwaterloop is gewaarborgd.

• •

  Bij het verhogen van het maaiveld wordt het bestaande talud doorgetrokken tot aan het nieuwe maaiveldniveau, onder de taludhelling zoals deze in de legger is opgenomen.

• •

  De ligging van de nieuwe insteek wordt in de vergunning opgenomen.

4.2.11 Beleidsregel kabels en leidingen

Door de grond lopen kabels en leidingen van velerlei aard die vaak ook parallel lopen met

oppervlaktewaterlichamen of oppervlaktewaterlichamen kruisen. Onder kabels en leidingen worden ook verstaan zinkers en boringen. Het is noodzakelijk om de aanleg van kabels en leidingen in de directe omgeving van leggerwateren te reguleren.

Motivatie van het beleid

De aanwezigheid van kabels en leidingen kan leiden tot schade aan oppervlaktewaterlichamen en kunstwerken. Verder kunnen bij het uitvoeren van onderhoudswerkzaamheden aan oppervlaktewaterlichamen of kunstwerken kabels en leidingen worden beschadigd. Hierdoor kunnen mogelijk onveilige situaties ontstaan.

In kader van beheer en onderhoud is het van belang om bij de kruising van oppervlaktewaterlichamen de kabels en leidingen zo veel mogelijk te bundelen. Hierdoor is een grotere overzichtelijkheid mogelijk en blijft het aantal kruisingen van leidingen met oppervlaktewaterlichamen relatief beperkt.

Om het aantal kabels en leidingen in de directe omgeving van leggerwateren zo beperkt mogelijk te houden, worden ter plaatse van leggerwateren alleen kabels en leidingen toegestaan die noodzakelijk zijn en indien er geen ander redelijk alternatief is om deze te realiseren.

Toetsingscriteria voor vergunningverlening in leggerwatergangen:

• •

  Het aanbrengen van de kabel of leiding noodzakelijk is en er geen ander redelijk alternatief tracé is, en;

• •

  Het aanbrengen of de aanwezigheid van de kabel of leiding de aanwezige kunstwerken niet in gevaar brengt én de aan- en afvoer van water niet belemmert, en;

• •

  Van al bestaande kruisingen of kabelbundels gebruik wordt gemaakt, voor zover deze aanwezig zijn.

• •

  Bij buisleidingen inclusief mantelbuizen met een inwendige diameter groter dan 0,10 meter wordt primair de NEN 3651 gebruikt bij kleineren buizen of kabels geldt onderstaande;

• •

  De kabel of leiding ligt ten minste 1,00 meter onder het maaiveld;

• •

  Bij een kruising van de kabel of leiding met een leggerwaterloop ligt de kabel of leiding ten minste 1,00 meter onder de vaste bodem (theoretisch bodemprofiel) en de taluds.

  Bij leggerwaterlopen met een bovenbreedte van meer dan 9,00 meter ligt

  de kabel of leiding ten minste 1,50 en 2,50 meter onder de vaste bodem en de taluds.

• •

  De kabel of leiding parallel aan het oppervlaktelichaam ligt buiten de obstakelvrije zone van 5,00 meter uit de insteek.

• •

  De water aan- en afvoer is te allen tijde gegarandeerd.

• •

  De plaats waar een kabel of leiding kruist met een oppervlaktewater is in het maaiveld gemarkeerd.

• •

  Kabels en leidingen die een leggerwaterloop kruisen, kruisen dat oppervlaktewater haaks.

• •

  Kabels en leidingen die langs oppervlaktewater liggen, liggen parallel aan dat oppervlaktewater.

• •

  Bij het verlenen van vergunning voor een nieuwe kabel of leiding kan worden voorgeschreven dat de oude kabel of leiding moet worden verwijderd.

• •

  Bij de kruising van een leggerwatergang moeten kabels of leidingen zo veel mogelijk worden gebundeld. Hierdoor is een grotere overzichtelijkheid mogelijk en blijft het aantal kruisingen relatief beperkt.

5.1.1 Aanleiding

De “Beleidsregels bebouwing en beplanting op, in en nabij primaire waterkeringen” zijn opgesteld vanuit de behoefte de waterschapswerkwijze te professionaliseren en het waterschap en de ingelanden zoveel mogelijk duidelijkheid en zekerheid te bieden bij het maken van afwegingen ten aanzien van bebouwingen en beplantingen in relatie tot het waterkerend vermogen van de dijken.

Vanuit haar wettelijke taak ten aanzien van de primaire waterkeringen dient het waterschap (periodiek) bestaande en nieuwe activiteiten en objecten op, in en nabij de waterkeringen te beoordelen op hun invloed op de veiligheid en het beheer en onderhoud. Het waterschap voert deze beoordeling uit aan de hand van uitgangspunten gebaseerd op technische richtlijnen en aanbevelingen van het Expertise Netwerk Waterkeren (ENW, voorheen TAW), en de Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer (STOWA); als ook aan de hand van de, grotendeels onbeschreven, dagelijkse praktijk. Bij de beoordeling van bestaande situatie is met name de methodiek van toetsen op veiligheid en het Voorschrift Toetsen op Veiligheid  (ENW) van belang. Bij de vergunningverlening voor nieuwe activiteiten of objecten spelen hiernaast tevens de “Provinciale richtlijnen inzake ontheffingsverlening” (1988) een rol.

Ter vergroting van de eenduidigheid en inzichtelijkheid van de te maken afwegingen zijn de beleidsregels ten aanzien van bebouwing en beplanting en in onderlinge samenhang beschreven.

5.1.2 Doelstelling

Het beschrijven van de uitgangspunten, de streefbeelden en de functie eisen die het waterschap hanteert bij het beoordelen van bestaande bebouwing en beplanting, als ook bij het beoordelen van vergunningsaanvragen in het kader van de Keur voor nieuwe plannen.

5.1.3 Kader

Mede in het kader van het Beheersplan Waterkeringen (BPW) is beleid geformuleerd ten aanzien van de aanwezigheid van:

• •

  bebouwingen (deel B);

• •

  beplantingen (deel C);

• •

  kabels en leidingen;

• •

  op- en afritten en wegen;

• •

  dijkmeubilair; en

• •

  waterkerende kunstwerken;

op, in en nabij de primaire waterkeringen.

Onderhavige beleidsregels gaan dieper in op de onderwerpen bebouwing en beplanting. De streefbeelden en uitgangspunten ten aanzien van kabels en leidingen zijn uitgeschreven in het Beheerplan Waterkeringen. Voor de functie eisen waaraan bij het leggen of hebben van kabels en/of leiding in, of nabij de primaire waterkeringen voldaan dient te worden hanteert het waterschap de NEN-normen 3650 en 3651. In deze NEN-normen zijn de eisen waaraan voldaan dient te worden helder uitgewerkt.

Beleidsregels ten aanzien van kabels en leidingen en de overige onderwerpen worden door het waterschap, in een later stadium uitgewerkt. De beleidsregels vormen een onderliggende nota voor het BPW en zijn in samenhang hiermee bestuurlijk vastgesteld door het waterschap. Het kader wordt tevens gevormd door de beschikbare handreikingen en technische leidraden van bijvoorbeeld het Experise Netwerk Waterkeren (voorheen TAW) en de Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer (STOWA).

5.2.1 Keur waterschap Aa en Maas

Op 18 december 2009 is door het Algemeen Bestuur van het waterschap Aa en Maas de Keur vastgesteld. In de keur is rekening gehouden met het bepaalde in de Algemene wet bestuursrecht, de Waterschapswet, de Waterwet en de Provinciale waterverordening.

In de keur is opgenomen dat de bepalingen dienen te worden toegepast met inachtneming van het geldende beleid. De keur bevat uitsluitend geboden en verboden die zich richten tot derden en niet tot het waterschap als lichaam van openbaar bestuur, handelend ter uitvoering van haar taak.

5.2.2 Vergunningen

Van de in de keur gestelde geboden en verboden kan het bestuur schriftelijk vergunning verlenen. De Algemene wet bestuursrecht regelt de aanvraag tot het verlenen van een vergunning, de voorbereiding van de beslissing op de aanvraag, de beslistermijn en de motivering van de beslissing.

Tegen een beslissing op een aanvraag tot vergunningverlening staat beroep open bij de rechtbank en hoger beroep bij de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State. Alvorens een beroep op de rechter gedaan kan worden dient eerst een bezwaarschrift te worden ingediend bij de dijkstoel van het waterschap.

Aan een vergunning kunnen voorschriften worden verbonden. Bij de beslissing omtrent het verlenen van een vergunning en daaraan verbinden van vergunningsvoorschriften is de bescherming van waterstaatkundige belangen de primaire invalshoek. Als een vertaling van de brede kijk kunnen andere openbare belangen, als landschap, natuur en cultuurhistorie, in de afweging worden meegenomen wanneer ze niet elders bescherming vinden.

5.2.3 Vergunningbeleid: beleidsregels

De Algemene wet bestuursrecht (Awb) maakt het mogelijk dat beleidsregels worden vastgesteld. Deze bevatten een bestendige bestuurspraktijk en/of vaste beleidslijnen ten aanzien van allerlei onderwerpen die bij het beoordelen  van aanvragen om vergunning aan de orde kunnen komen. Een beleidsregel is een besluit in de zin van de Awb en dient aan dezelfde eisen te voldoen ter zake van motivering en bekendmaking. Belangrijk is dat een bestuursorgaan slechts beleidsregels kan vaststellen ten aanzien van de eigen bevoegdheden.

Definitie

Beleidsregels zijn in artikel 1:3 vierde lid Awb gedefinieerd als:

“(…) een bij besluit vastgestelde algemene regel, niet zijnde een algemeen verbindend voorschrift, omtrent de afweging van belangen, de vaststelling van feiten of de uitleg van wettelijke voorschriften bij het gebruik van een bevoegdheid van een bestuursorgaan.”

Een beleidsregel is dus een algemene regel die aangeeft hoe, in dit geval, het waterschapsbestuur in bepaalde gevallen gebruik zal maken van zijn bevoegdheid. Anders dan een algemeen bindend voorschrift, kent de beleidsregel een zogeheten “inherente afwijkingsbevoegdheid”. Dit wil zeggen dat het bestuur zich altijd moet afvragen of er bijzondere omstandigheden zijn die een afwijking van de regel vereisen. Strikte toepassing van de beleidsregel kan in voorkomende gevallen onevenredige gevolgen hebben. In die gevallen kan, gemotiveerd, van de regel worden afgeweken.

Binding

Omdat een beleidsregel een besluit is in de zin van de Awb, worden zowel het waterschapsbestuur als burgers rechtstreeks door de beleidsregel gebonden. De burger mag verwachten dat hij een vergunning krijgt als hij een aanvraag indient die met de betrokken beleidsregel overeenkomt. Aan de andere kant moet het waterschapsbestuur de gevraagde vergunning weigeren indien deze niet overeenkomt met de betrokken beleidsregel, tenzij er bijzondere redenen zijn om gemotiveerd van de regel af te wijken.

Voordelen

Het grote voordeel van beleidsregels ligt voor de burger in de rechtszekerheid en rechtsgelijkheid. Voor het waterschapsbestuur kent de beleidsregel het voordeel dat in vergelijkbare gevallen niet telkens dezelfde afweging en motivering behoeft te worden gemaakt, doch naar de beleidsregel kan worden verwezen.

Afwijking

Afwijking van beleidsregels kan alleen in bijzonder gevallen plaatsvinden. Afwijking in die gevallen waarvoor de beleidsregel nu juist is bedoeld behoort in principe niet mogelijk te zijn. Vanuit de aanvrager gezien is afwijking in positieve en in negatieve zin denkbaar. In het eerste geval wordt ten gunste van de aanvrager afgeweken, omdat het belang van toepassing van de regel bijvoorbeeld niet opweegt tegen het grote belang van de aanvrager. In het tweede geval lijkt een aanvraag binnen de beleidsregel te passen, doch zijn er bijzondere omstandigheden (zoals bijvoorbeeld belangen van derden) op grond waarvan alsnog moet worden geweigerd.

In beide gevallen zal een besluit goed gemotiveerd moeten worden. Een incidentele afwijking in een normaal geval zal anders al snel in strijd komen met het gelijkheidsbeginsel. Voor afwijking van een beleidsregel kan daarom worden gesteld dat dit alleen mogelijk, en zelfs geboden is, indien strikte naleving van de beleidsregel, gelet op de strekking van de beleidsregel zelf in het voorkomende geval niet nodig is en bovendien een onevenredig nadeel voor belanghebbende(n) zou opleveren.

Bezwaar en beroep

De Awb opent tegen beleidsregels geen bezwaar- of beroepsmogelijkheden. Uiteraard is dat wel het geval met besluiten zoals vergunningen, die onder de werking van een beleidsregel tot stand komen. In dat kader kan een rechter, de toepassing van de beleidsregel marginaal toetsen en zonodig, indien een beleidsregel geheel of ten dele onrechtmatig wordt beoordeeld, alsnog de onverbindendheid van de beleidsregel zelf vaststellen.

Afbakening

Onderhavige beleidsregels hebben geen betrekking op de regionale en overige waterkeringen binnen het beheersgebied van het waterschap Aa en Maas. Voor deze waterkeringen zullen in een later stadium, in samenhang met een op te stellen “Beheersplan regionale en overige waterkeringen”, beleidsregels worden opgesteld.

5.2.4 Vergunningenbeleid van waterschap Aa en Maas

De “Beleidsregels bebouwingen en beplantingen op, in en nabij primaire waterkeringen” is een beleidsregel in zin van de Awb. De beleidsregels hebben mede betrekking op het verlenen van vergunningen van de ge- en verbodsbepalingen zoals die zijn vastgelegd in de Keur . Tezamen met het handhavingsbeleid en andere nota’s dragen de beleidsregels bij aan een functionele invulling van het integrale beheer door het waterschap van alle waterstaatkundige werken binnen het beheersgebied.

5.2.5 Handhaving en inspectie

Het waterschap ziet toe op de naleving van keurverboden. De actieve inspectie (repressieve handhaving) is er met name op gericht om toe te zien of er onaangekondigde activiteiten of keurovertredingen plaatsvinden die het waterkerend vermogen van de waterkering kunnen aantasten. Hiernaast is er ook sprake van zogeheten passieve inspecties (preventieve handhaving) gericht op ontwikkelingen als voorlichting, veroudering (bijvoorbeeld zettingen) en beheer die eveneens het waterkerend vermogen kunnen aantasten.

In de Keur is opgenomen dat door of namens het bestuur van het waterschap er schouw dient te worden gevoerd over de waterkeringen. De schouwfrequentie is niet ingevuld maar wordt ter nadere vaststelling aan het bestuur overgelaten. In de praktijk houdt dit in dat elk jaar een technische najaarsinspectie wordt uitgevoerd. De resultaten hiervan worden vastgelegd in de notitie “technische najaarsinspectie waterkering”. De najaarsinspectie betreft met name de inspectie op het onderhoud aan de waterkeringen. Daarnaast wordt bij de inspectie gelet op eventuele overtredingen van ge- en verbodsbepalingen.

Binnen het waterschap is de medewerker inspectie en handhaving waterkeringen belast met het toezicht op de primaire en regionale waterkeringen. Deze functionaris voert zowel de dagelijkse inspecties als de technische najaarsinspectie uit.

5.3.1 Inleiding

Primaire waterkeringen zijn volgens de definitie waterkeringen die beveiliging bieden tegen overstroming doordat deze ofwel behoren tot het stelsel van een dijkringgebied, ofwel voor een dijkringgebied gelegen zijn, zoals vastgelegd in de wet. Primaire waterkering bieden bescherming tegen overstroming vanuit het zogeheten buitenwater, dat zijn respectievelijk de Noordzee, het IJsselmeer, het Markermeer en de grote rivieren (Rijn, IJssel, Waal en Maas). Er worden vier categorieën onderscheiden:

• a.

  primaire waterkeringen die behoren tot stelsels die dijkringgebied, al dan niet met hoge gronden, omsluiten en direct buitenwater keren;

• b.

  primaire waterkeringen die voor dijkringgebieden zijn gelegen en buiten water keren;

• c.

  primaire waterkeringen, niet bestemd tot directe kering van buitenwater;

• d.

  als één van  de categorieën a t/m c, maar gelegen buiten de landsgrenzen.

5.3.2 Keurzones-waterkeringI

Bij waterkeringen worden binnen het keurgebied nog afzonderlijke zones onderscheiden: de waterkering zelf ook wel aangeduid met de term kernzone, de beschermingszone en de buitenbeschermingszone. De aard en de omvang van de verboden variëren per beheersobject en per zone. In hoofdzaak gaat het om verbodsbepalingen voor bouwactiviteiten, bomen en beplantingen en het aanbrengen van kabels en leidingen. In figuur 1 is een overzicht opgenomen van de benamingen van karakteristieke kenmerken van het dwarsprofiel van een waterkering.

De zonering is vastgelegd in de legger waterkeringen. Hieronder is de zonering toegelicht.

Kernzone

De waterkering, gelegen tussen de buitenteen en binnenteen inclusief eventuele bermen. Hierbij is de teen van de waterkering gedefinieerd als de snijlijn van het dijktalud met het horizontale maaiveld, tenzij uit de legger een andere lijn voortvloeit.

Met deze definitie wijkt het waterschap af van de landelijk gebruikelijke definitie waarbij  de kernzone ruimer wordt gedefinieerd, namelijk inclusief een gebied dat zich uitstrekt tot waar bezwijkmechanismen van de waterkering reiken. Hierbij kan gedacht worden aan het uittredepunt in het maaiveld van een grondmechanische bezwijkcirkel. Het afwijken wordt ingegeven door de wens de kernzone eenduidig en in het veld herkenbaar te definiëren. Door de plaatselijke variatie in de reikwijdte van de bezwijkmechanismen voldoet de landelijk gebruikelijke definitie in dit opzicht niet.

Beschermingszone

De gronden aan weerszijden van de primaire waterkeringen die zich uitstrekken tot 30 meter van de teen daarvan, tenzij uit de legger een andere afstand voortvloeit.

Buitenbeschermingszone

De gronden aan weerszijden van de primaire waterkeringen, die zich uitstrekken vanaf 30 meter uit de teen van de waterkering tot 20 meter daarbuiten, tenzij uit de legger een andere afstand voortvloeit.

5.3.3 Sterkte-waterkeringen-faalmechanismen

Het waterkerend vermogen (de ‘sterkte’) van een waterkering wordt gekarakteriseerd door de kruinhoogte en de stabiliteit van het dijklichaam. Figuur 2 toont de belangrijkste faalmechanismen van een waterkering. Bij te weinig hoogte kan door overloop en golfoverslag te veel water in het achterland komen of kunnen kruin en binnentalud worden aangetast, mogelijk leidend tot doorbraak van de waterkering. Bij voldoende  hoogte kan de stabiliteit van een waterkering worden aangetast door een binnenwaartse of een buitenwaartse afschuiving, of na erosie van de bekleding. Te grote deformatie van het dijklichaam leidt tot kruinverlaging en mogelijk doorbraak.

• •

  Overloop, het verschijnsel waarbij water over de kruin van de dijk het achterland in loopt omdat de te keren waterstand hoger is dan de kruin.

• •

  Golfoverslag, de hoeveelheid water die door golven per strekkende meter gemiddeld per tijdseenheid over de waterkering slaat.

• •

  Beschadiging bekleding en erosie buitentalud, het verschijnsel dat de waterkering bezwijkt doordat eerst de bekleding beschadigt door langsstromend water of golfaanval en daarna de doorsnede van de dijkkern door erosie vermindert.

• •

  Piping, het verschijnsel dat onder een waterkering een holle pijpvormige ruimte ontstaat doordat het erosieproces van een zandmeevoerende wel niet stopt.

• •

  Microstabiliteit binnentalud, de weerstand van het binnentalud tegen erosie ten gevolge van uittredend water.

• •

  Macrostabiliteit binnenwaarts, de weerstand tegen het optreden van een glijvlak in het binnentalud en de ondergrond binnendijks.

• •

  Macrostabiliteit buitenwaarts, de weerstand tegen het optreden van een glijvlak in het buitentalud en de ondergrond buitendijks.

5.3.4 Beoordelen van activiteiten, werkzaamheden en objecten op, in en nabij primaire waterkeringen

5.3.5 Beoordelingwijze

Streefbeelden en uitgangspunten

Streefbeelden beschrijven de toestand van een waterkering die volgens het vigerende beleid gewenst en realiseerbaar is. In het Beheerplan Waterkeringen zijn voor de primaire waterkeringen in het beheersgebied van waterschap Aa en Maas de streefbeelden op hoofdlijnen aangegeven. Een streefbeeld geeft een beschrijving van een situatie zoals die bereikt dient te zijn over 10 jaar. Waar nodig en mogelijk is een integrale afweging en afstemming uitgevoerd tussen de verschillende functies. De streefbeelden zijn geformuleerd op basis van vigerend beleid.

Bij de beoordeling of een (nieuwe) activiteit of het aanbrengen/aanleggen van waterkeringsvreemde objecten of elementen toelaatbaar is, hanteert het waterschap een aantal streefbeelden en uitgangspunten . Voor een beschrijving van de streefbeelden wordt verwezen naar hoofdstuk 5 van het Beheerplan Waterkeringen. In hoofdstuk 5 wordt ook ingegaan op de onderlinge samenhang tussen streefbeelden, uitgangspunten en functie eisen.  Twee belangrijke algemene uitgangspunten zijn hieronder nader toegelicht.

Uitgangspunt 1: Van alle functies die een waterkering kan hebben is alleen de waterkerende functie essentieel, alle overige functies zijn keuzes die vanuit andere overwegingen naar voren komen. Deze andere functies kunnen als essentieel worden ervaren onder voorwaarde dat de veiligheid van de waterkering niet in het geding komt.

De hoofdfunctie van primaire waterkeringen is het keren van water, of wel het waarborgen van de veiligheid van het achterliggende land tegen overstroming. Daarnaast kennen waterkeringen een grote diversiteit aan nevenfuncties: agrarische functies, bebouwing, transport (verkeer, kabels en leidingen), natuur, landschappelijke en cultuurhistorische functies, recreatie, etc. Voorwaarde die aan medefuncties wordt gesteld is dat deze niet ten koste gaan van de hoofdfunctie, het veilig keren van water.

Uitgangspunt 2: Het waterschap hanteert als ‘ideaal’beeld een waterkering in de vorm van een grondlichaam bekleed met een erosiebestendige grasmat vrij van niet waterkerende objecten als bijvoorbeeld bebouwing en beplanting.

Vanuit haar maatschappelijke betrokkenheid is het waterschap zich er bewust van dat het ‘ideaal’beeld als zodanig niet over de volle lengte van de waterkering realiseerbaar of zelfs maar wenselijk is. Uit het oogpunt van veiligheid en efficiënt beheer van de waterkering vormt het hier beschreven ‘ideaal’beeld echter wel onderdeel van het referentiekader waaraan (nieuw gewenste) niet waterkerende objecten en activiteiten beoordeeld worden.

Functie eisen

Functie-eisen zijn een concrete uitwerking van de streefbeelden en uitgangspunten. Voorbeelden van functie-eisen die aan het grondlichaam van een waterkering worden gesteld zijn ondermeer: hoogte, breedte, stabiliteit en erosiebestendigheid.

Functie eis 1: De veiligheid van de waterkering dient te allen tijde (ook tijdens de aanleg of bouw) gegarandeerd te zijn.

De invloed van een activiteit of waterkeringsvreemd object op de veiligheid wordt beoordeeld in relatie tot de voor de primaire waterkeringen van dijkringgebied 36  geldende veiligheidsnorm van 1/1250 jaar.

Functie eis 2: Activiteiten of niet waterkerende objecten mogen geen belemmering vormen voor het beheer en onderhoud en de bereikbaarheid van de waterkering.

Functie eis 3: In de periode 1 oktober tot 1 april zijn geen ([nieuw]bouw-, graaf- of andere) werkzaamheden of activiteiten in de kernzone en de beschermingszone van de waterkering toegestaan die het waterkerend vermogen (tijdelijk) aantasten.

De laatste  functie eis hangt samen met het stormseizoen en de verhoogde kans op hoogwatersituaties in deze periode. Werken boven de waterkering zijn mogelijk zolang de eigenlijke waterkering onbeschadigd blijft. Aandachtspunten zijn met name de aantasting van de bekleding (erosiebestendigheid en waterdichtheid) en ingravingen (stabiliteit). In het geval van het constateren van een beschadigde of ontoereikende grasmat op 1 oktober kan het waterschap het aanbrengen of het beschikbaar houden van een krammat eisen.

7.1.1 Niet waterkerende bebouwing

Onder bebouwing worden constructies van enige omvang van hout, steen, metaal of ander materiaal die met de grond verbonden zijn of steun vinden op of in de grond. Concreet zijn dit woningen, bedrijfsgebouwen, overkappingen, schuurtjes, garages, bunkers, windturbines, masten, geleidewerken, gefundeerde steigers, kadeconstructies, grondkeringen, landhoofden, en overige gefundeerde objecten.

Niet waterkerende bebouwing is per definitie geen onderdeel van de waterkering. Waterkerende bebouwing als keer-, schut- en uitwateringssluizen en gemalen worden op een later moment in aparte beleidsregels behandeld. Een bijzondere (tussen)categorie betreft bebouwing waarbij sprake is van zogeheten functie-combinatie.

7.1.2 Mogelijke invloed van bebouwing op het waterkerend vermogen

De aanwezigheid van bebouwing op, in en nabij de waterkering kan invloed op de waterkerende functie van de waterkering hebben. De belangrijkste aspecten hierbij zijn:

• •

  macrostabiliteit, door het gewicht van de bebouwing en eventuele windbelastingen wordt de stabiliteit beïnvloed;

• •

  piping, de bebouwing kan leiden tot verkorting van de beschikbare kwelweglengte wat het risico op piping vergroot;

• •

  erosiebestendigheid, ter plaatse van bebouwingen komen hogere stroomsnelheden en meer turbulenties voor waardoor sneller erosie optreedt. Daarnaast zal vaak de erosiebestendigheid van de terreinen naast de bebouwingen niet ideaal zijn door het gebruik als tuin, door de aanwezigheid van op- en afritten etc.;

• •

  waterhuishouding, door de aanwezigheid van bebouwing in het dijklichaam kan de freatische lijn hoger komen te liggen waardoor wat uit het grondlichaam kan gaan sijpelen. Dit kan micro-instabiliteit veroorzaken. Door de aanwezigheid van bebouwing in het voorland kan de intreelengte verkleind worden;

• •

  aanwezigheid van (dijkkruisende) kabels en leidingen ten behoeve van de huisaansluitingen van de bebouwing;

• •

  beheer, de aanwezigheid van bebouwing maakt een adequaat beheer moeilijk of onmogelijk. De garantie van een minimaal vereist profiel met voorgeschreven kwaliteiten kan veelal niet gegarandeerd worden.

Een bijkomend aspect in relatie tot het risico van bebouwing ten aanzien van de waterkering is dat inspectie en controle van in de loop van de tijd aan te brengen inpandige wijzigingen nagenoeg niet mogelijk is.

7.2.1 Boordeling bestaande bebouwing

Uitgangspunten bij de verbetering van de Maasdijken in de periode 1990-2002

Bij de verbetering van de Maasdijken in het kader van het Deltaplan Grote Rivieren in de periode 1990-2002 is het beleidsuitgangspunt geweest de bestaande bebouwingen zoveel als mogelijk te handhaven. Ten aanzien van bebouwing binnendijks van de waterkering is dit ook voor de lange termijn het beleidsstandpunt. Anders ligt het voor bebouwing op het buitentalud van de waterkering. Ten tijde van en vooruitlopend op de dijkverbeteringen was het beleid gericht op een koude sanering van de buitendijks aanwezige solitaire panden; dit in het verlengde van de in het verleden verrichte aankopen en sloop van panden

Bij het opstellen van de dijkverbeteringplannen is alle bebouwing in, op en nabij de waterkering beoordeeld. Hierbij is gebruik gemaakt van de Handreiking Constructief Ontwerpen (TAW, 1994) en onderscheidt gemaakt tussen de binnen- en de buitendijkse bebouwing.

Binnendijkse bebouwing

Bij de beoordeling van de binnendijkse bebouwing is gesteld dat indien de bebouwing buiten het beoordelingsprofiel valt een verdere beschouwing niet nodig is.

Aanvullend is nog gesteld dat indien bebouwing binnen het beoordelingsprofiel valt, er de mogelijkheid bestaat om de invloed hiervan in detail te bepalen en beoordelen. In de meeste gevallen is het echter raadzaam geacht om de bebouwing buiten het beoordelingsprofiel te brengen door het dijkontwerp aan te passen. Hierbij zijn twee verschillende methoden gehanteerd. Ten eerste een verschuiving van de waterkering in de richting van de rivier waardoor het beoordelingsprofiel tezamen met de waterkering opschuift. En ten tweede het aanbrengen van een bijzondere waterkerende constructie (stalen damwand) waarbij het beoordelingsprofiel na aanbrenging via deze constructie loopt en de bebouwing er buiten valt.

Op een aantal locaties (onder anderen in het centrum van Lith) heeft zich de bijzondere situatie voorgedaan dat bebouwing binnen het beoordelingsprofiel van de te verbeteren waterkering is gehandhaafd. Daar waar dit zich voordoet zijn de afzonderlijke faalmechanismen nader beoordeeld en is geconcludeerd dat de bebouwing geen gevaar oplevert voor de veiligheid of de bereikbaarheid van de waterkering.

Buitendijkse bebouwing

De beoordeling van buitendijkse bebouwing is niet op eenzelfde manier gebeurd als die van binnendijkse bebouwing. Bij het bezwijken van het buitentalud zal veelal een niet beheersbare situatie ontstaan. Door versnelde erosie wordt het waterkerend vermogen van de waterkering snel aangetast. Bovendien zal het in veel gevallen niet mogelijk zijn om bezwijken in een vroegtijdig stadium waar te nemen, omdat het buitentalud zich bij hoogwater onder water bevindt.

Bij de beoordeling van de buitendijkse bebouwing is aangenomen dat bij het bezwijken van het buitentalud een flauw talud zal ontstaan, voor zover de dijk niet doorbreekt. De helling van dit talud is afhankelijk van het materiaal van de ondergrond en de stroom- en golfaanval. Aangenomen is dat een stabiele situatie, het zogeheten afslagprofiel, kan ontstaan bij een helling van 1:20.

Bebouwing die zich buiten het afslagprofiel bevond is zonder maatregelen gehandhaafd. Voor bebouwing binnen het afslagprofiel is aangenomen dat deze niet zonder maatregelen gehandhaafd kon worden. In de dijkverbeteringplannen is aangegeven dat de enige reële optie in principe het aanbrengen van een erosiescherm is. Meestal is dit een damwand, die de functie van het aanwezige buitentalud overneemt. Het fysieke buitentalud, inclusief de aanwezige bebouwing, maakt dan geen deel meer uit van de waterkering. Op een enkele plaats is, op basis van een nadere beoordeling van de lokale situatie, de buitendijkse bebouwing gehandhaafd als onderdeel van de waterkering.

Overige beoordelingspunten zijn de aanwezigheid van voldoende kwelweglengte en microstabiliteit geweest. Afhankelijk van de dikte van de afdekkende lagen in het voorland en de afmetingen en constructie van de buitendijkse bebouwing kan de kwelweglengte verminderd zijn en als gevolg van perforatie van het buitentalud kan de waterdichtheid van het dijklichaam zijn aangetast.

Toetsen op veiligheid

De Waterwet schrijft een zesjaarlijkse toetsing op veiligheid van de primaire waterkeringen voor, waarin de aanwezige veiligheid tegen overstroming wordt getoetst aan de norm, die in de wet (artikel 3 en bijlage 2 Waterwet) is vastgelegd. Getoetst wordt of de waterkering de komende periode van vijf jaar voldoende sterkte en hoogte heeft om het voor die periode vastgestelde maatgevend hoogwater (hydraulische randvoorwaarden) te kunnen keren.

In 2000 heeft het waterschap voor de eerste maal een globale toetsing uitgevoerd van de primaire waterkeringen van de dijkringgebieden 36 en 36a. Deze toetsing is uitgevoerd conform de methodiek in de Leidraad Toetsen op Veiligheid (LTV) [TAW, 1999] en is uitgevoerd met de gegevens die op dat moment voor handen waren. Dit betrof slechts een deel van de waterkeringen (circa 40 km) omdat de dijkverbeteringen op dat moment nog niet waren afgerond.

In 2005 heeft het waterschap voor de eerste maal een volledige toetsing uitgevoerd conform de methodiek in het Voorschrift Toetsen op Veiligheid (VTV) [TAW, 2004]. Bij deze toetsing is ook de bestaande bebouwing beoordeeld.

9.2.1 Provinciale richtlijnen inzake ontheffingsverlening

Door de provincie Noord-Brabant zijn in 1988 richtlijnen inzake ontheffingsverlening opgesteld. Onderdeel hiervan zijn richtlijnen met betrekking tot beplanting.

Algemeen uitgangspunt is dat beplanting op of direct langs dijken in principe ongewenst is. In het reglement waterkeringen Noord-Brabant (1976) is een verbod opgenomen ten aanzien van het planten of hebben van bomen, heggen, heesters of struiken op de dijk en in een strook van 4 m uit de teen, bovendien ook om deze beplanting op de dijk te rooien. Ten aanzien van het bovengenoemde verbod zijn 4 richtlijnen beschreven:

1. bomen, heggen, heesters of struiken niet toestaan op dijken;

2. bij rooien van bomen op dijken de stob zover weghalen dat de aldaar op de dijk aanwezige kleibekleding aangebracht kan worden;

3. buiten de dijk letten op kwelschermen, bermen, filters en dergelijke;

4. heggen, heesters of struiken kunnen buiten de dijk (buiten de verticale begrenzing ervan) eventueel in ophoging gezet worden.

9.2.2 Profiel van vrije ruimte

Naast toetsing aan de bovenstaande provinciale richtlijnen wordt door het waterschap ook getoetst aan het zogeheten profiel van vrije ruimte. Beoordelingscriterium hierbij is dat de voorgestelde nieuwe beplanting alleen toelaatbaar is indien deze, inclusief de aangenomen ontgrondingkuil, buiten het profiel van vrije ruimte van de huidige waterkering is geprojecteerd. Bij deze beoordeling wordt voor bomen aangenomen dat de ontgrondingkuil de vorm heeft van een sjoelschijf met een dikte van 1,0 m en een straal, vanuit het hart van de boom, van 2,0 m.

9.2.3 Overige beoordelingsaspecten

Bij het beoordelen van de toelaatbaarheid van nieuwe beplanting wordt het uitgangspunt gehanteerd dat de beplanting buiten de verticale begrenzing van de waterkering dient te liggen. Dit kan ondermeer worden bereikt door de gewenste beplanting in een ophoging aan te brengen. Voor bomen en struiken wordt hierbij uitgegaan van een benodigde overhoogte van respectievelijk 1,0 en 0,5 meter.

Sinds 2001 wordt bij het beoordelen van nieuwe beplanting tevens de STOWA handreiking “Handleiding voor beplanting op en nabij primaire waterkeringen” betrokken. Aspecten die in dit kader beoordeeld worden zijn:

• •

  minimale vereiste (rest)dikte van de afdekkende kleilaag van 1 meter, uitgaande van ontworteling van de beplanting met een sjoelschijfvormige ontgrondingkuil met een dikte van 1 m en een straal van 2 m;

• •

  ter plaatse van de gewenste beplanting dient de afdekkende kleilaag minimaal 0,5 m beneden de gemiddelde laagste grondwaterstand (GLG) te liggen. Dit om perforatie van de kleilaag door doorworteling te voorkomen.

11.1.1 Beplanting op het buitentalud en in het voorland tot 10 m uit de buitenteen

Uitgangspunt 16: Voor aanplant van bomen en struiken op het buitentalud of in het voorland tot een afstand van 10 m uit de buitenteen van de waterkering wordt in principe geen vergunning verleend.

Nieuwe beplanting op deze plaats in het dwarsprofiel van de waterkering bevindt zich in principe altijd binnen profiel van vrije ruimte en wordt als een onacceptabel risico beoordeeld. Dit mede in verband met de toename van het gevaar voor erosie van het buitentalud of het voorland direct aansluitend op de waterkering (door afname van de erosiebestendigheid van het buitentalud, mogelijk concentratie van stromingen en eventuele aangrijpingspunten die ontgrondingkuilen kunnen vormen bij ontworteling van beplanting) en de onmogelijkheid van inspecties en/of het treffen van noodmaatregelen ten tijde van een hoogwatersituatie. Voor nieuwe beplanting op deze plaats in het dwarsprofiel wordt dan ook geen vergunning gegeven.

Op het hierboven beschreven uitgangspunt wordt één uitzondering onderkend. Dit betreft het aanplanten van bomen of struiken in tuinen van (buitendijkse) dijkpanden waar door middel van constructieve maatregelen, ten behoeve van de aanwezige bebouwing (bijvoorbeeld een damwandconstructie als erosiescherm), de erosiebestendigheid van het buitentalud gegarandeerd is. Alleen in deze situaties zal vergunning worden verleend voor het aanbrengen van beplanting op het buitentalud.

11.1.2 Beplanting op de kruin, het binnentalud en binnendijkse (steun)bermen

Uitgangspunt 17: Voor nieuwe beplanting op de kruin, het binnentalud en binnendijkse (steun)bermen van de waterkering wordt in principe geen vergunning verleend.

Nieuwe beplanting op deze plaats in het dwarsprofiel wordt beoordeeld aan de hand van een Nee, tenzij criterium. In principe zijn er geen mogelijkheden, tenzij er sprake is aanzienlijke L en C-waarden.  Voorwaarde ten aanzien van de gewenste beplanting is dat tevens aan de het uitgangspunt van duurzaamheid en de in paragraaf 4.2 gestelde functie eisen voldaan wordt.

Ten aanzien van beplanting op de kruin van de waterkering geldt aanvullend dat er geen mogelijkheden, tenzij gegarandeerd is dat een zone van 4,5 m vanuit de buitenkruinlijn te allen tijde obstakelvrij blijft ten behoeve van onderhoud en inspectie van de waterkering.

11.1.3 Beplanting binnendijks van de waterkering en in het voorland op meer dan 10 m uit de buitenteen

Uitgangspunt 18: Onder voorwaarden zijn er mogelijkheden tot aanplant van:

• •

  bomen binnendijks, binnen 4 m van de binnenteen van de waterkering;

• •

  struiken binnendijks, binnen 2 m van de binnenteen van de waterkering;

• •

  zowel bomen als struiken in het voorland op meer dan 10 m van de buitenteen van de waterkering.

Nieuwe beplanting op de hierboven genoemde plaatsen in het dwarsprofiel wordt beoordeeld op basis van een ja, mits criterium. In principe zijn er mogelijkheden voor de gewenste nieuwe aanplant mits er echter aan de in paragraaf 4.2 gestelde functie eisen voldaan wordt.

Het binnendijks van de waterkering aanplanten van bomen op een afstand van meer dan 4 m uit de binnenteen is niet verboden op grond van de Keur en kan zonder vergunning geschieden. Voor het binnendijks zonder vergunning aanplanten van struiken geldt een maat van 2 m uit de binnenteen.

11.1.4 Duurzaamheid

Uitgangspunt 19: Nieuwe beplanting dient duurzaam te zijn.

Duurzaamheid dient in relatie gezien te worden met de waterkering en geïnterpreteerd te worden als dat de beplanting een toekomstige versterking van de waterkering niet zal belemmeren.

11.1.5 Herplanten, het vervangen van bestaande beplantingen

Uitgangspunt 20: Herplanten, het vervangen van bestaande beplantingen aan het einde van haar levensduur, wordt beoordeeld als het aanbrengen van nieuwe beplanting.

Voor het herplanten van bestaande beplantingen aan het einde van de levensduur wordt niet zondermeer vergunning verleend. Een aanvraag voor herplant wordt op dezelfde wijze beoordeeld als een aanvraag om nieuwe beplanting. Hierbij worden zoals in de paragrafen 4.1.1 tot en met 4.1.4 is aangegeven de plaats in het dwarsprofiel, de waarde van de beplanting en de duurzaamheid er van in beschouwing genomen. Hiernaast geldt tevens dat, indien er mogelijkheden zijn voor herplant, ook aan de in paragraaf 4.2 gestelde functie eisen voldaan dient te worden.

11.3.1 Geschikt beplantingssoort

Afhankelijk van het dijkmateriaal (klei of zand) en de omstandigheden waarin de boom wortelt (wisselende grondwaterstand, natte of juist droge omstandigheden) zijn sommige soorten beplanting wel of juist niet geschikt.

Functie eis 16: Het soort beplanting dient geschikt te zijn voor de omstandigheden op de plaats waar deze wordt aangeplant.

In de Handleiding voor beplanting op en nabij primaire waterkeringen (STOWA, 2001) worden met name een aantal boomsoorten genoemd die tot goede ontwikkeling kunnen komen op kleigronden en redelijk bestand zijn tegen wisselende grondwaterstanden en wortelrot. Voor andere beplantingssoorten dient een deskundige de mate van geschiktheid aan te geven.

11.3.2 Macrostabiliteit

De invloed van de beplanting op de macrostabiliteit van de waterkering dient voor alle nieuwe beplanting te worden beoordeeld. Hierbij dient zowel de situatie in beschouwing genomen te worden waarbij de beplanting blijft staan, als ook de situatie die zich voordoet in het geval van het ontwortelen van de beplanting.

Functie eis 17: De stabiliteitsfactor, inclusief de invloed van de beplanting, dient te voldoen aan de norm die aan de waterkering wordt gesteld.

11.3.3 Opbarsten en piping

Wortels van beplanting kunnen door de afdekkende (klei)lagen heen insnijden in een (tussen)zandlaag, waardoor het in-  en uittredepunt voor piping dichter bij de waterkering komt te liggen. De pipinglengte kan op deze wijze ontoelaatbaar verkort worden. Deze beoordeling dient uitgevoerd te worden voor beplanting in het voorland, als ook voor beplanting op de berm van de waterkering en beplanting in het achterland.

Functie eis 18: De aanwezige pipinglengte dient groter te zijn dan de benodigde pipinglengte.

Functie eis 19: Ter plaatse van de gewenste beplanting dient de afdekkende kleilaag minimaal 0,5 m beneden de gemiddelde laagste grondwaterstand (GLG) te liggen. Dit om op termijn perforatie van de kleilaag door doorworteling te voorkomen.

Indien niet voldaan wordt aan de bovengenoemde functie eisen wordt geen vergunning voor het aanbrengen van de gewenste beplanting verleend.

Een uitzondering voor beplanting binnen de pipinglengte van de waterkering kan gemaakt worden indien er een dikte van het afdekkende kleipakket van meer dan 1,0 m overblijft als de boom ontwortelt, rekening houdend met een sjoelschijfvormige ontgrondingkuil van 1 m dik en 2 m straal, onder voorwaarde dat er tevens voldoende veiligheid tegen opbarsten bestaat in een dergelijke situatie.

11.3.4 Erosiebestendigheid kruin en binnentalud

Bij beplanting op de kruin en binnendijks van de waterkering is de mate van golfoverslag over de waterkering van belang.

Functie eis 20: Bij een overslagdebiet groter dan 0,1 l/m/s dient voor beplanting op de kruin en binnendijks van de waterkering de erosiebestendigheid van kruin en binnentalud gewaarborgd te zijn.

Bij een overslagdebiet kleiner of gelijk aan 0,1 l/m/s worden er geen eisen aan de erosiebestendigheid van het binnentalud gesteld.

Een belangrijk aandachtspunt met betrekking tot beplanting op de kruin en het binnentalud is dat er onder beplanting door schaduwwerking minder licht beschikbaar is en als gevolg van concurrentie met de beplanting ook minder water en nutriënten. Dit kan het ontstaan en/of het in stand houden van een goede erosiebestendige grasmat verhinderen. Eventueel kan dit aanleiding geven tot maatregelen, als het aanbrengen van erosiebestendige klei rondom de beplanting, om de erosiebestendigheid van de waterkering te garanderen.

11.3.5 Microstabiliteit

De microstabiliteit  dient alleen te worden beoordeeld voor beplanting op het binnentalud.

Functie eis 21: Beplanting op het binnentalud mag niet leiden tot micro-instabiliteit hiervan.

Als de kern van de dijk uit klei bestaat wordt de microstabiliteit als goed beoordeeld. Beplanting op een waterkering met een zandkern en een klei-afdekking kan op twee manier tot micro-instabiliteit leiden:

1. door uittredend kwelwater spoelen gronddeeltjes uit;

2. door een hoge freatische lijn in de waterkering wordt de kleibekleding van het binnentalud afgedrukt.

De aanwezigheid van (wortels van) of het ontwortelen van beplanting op het binnentalud kan aanleiding zijn tot geconcentreerde uittreding van grondwater, wat een ongunstige invloed heeft op de microstabiliteit van de waterkering. In zijn algemeenheid geldt dat bij een zanddijk met een klei-afdekking beplanting op de onderste helft van het binnentalud niet wenselijk is. Beplanting op deze plaats in het dwarsprofiel dient dan ook zeer kritisch beoordeeld te worden. Door metingen en geëxtrapoleerde metingen van de freatische lijn, of door grondwaterstromingsberekeningen dient in een dergelijk geval aangetoond te worden dat de freatische lijn in de waterkering bij maatgevende omstandigheden lager ligt dan de onderkant van de wortelzone van de beplanting. Indien niet voldaan wordt aan deze eis wordt geen toestemming gegeven voor aanplant.

11.3.6 Beheer

Het aanbrengen van beplanting binnen de leggergrenzen houdt in principe een extra inspanning voor het beheer en onderhoud van de waterkering in. De aanwezigheid van beplanting vergt extra inspectie en onderhoud. Bij hoogwater moeten locaties met beplanting extra in de gaten gehouden worden. Tevens kan dagelijks onderhoud worden bemoeilijkt.

Functie eis 22: De gewenste beplanting (locatie, vorm e.d.) dient mede afgestemd te worden op een optimaal en efficiënt beheer en onderhoud van de waterkering door het waterschap.

De beplanting wordt na het aanbrengen door het waterschap opgenomen in het beheerregister waterkeringen.

12.1.1 Tuinen in de buiten- en binnendijkse beschermingszone

Uitgangspunt 21: Onder voorwaarden zijn er mogelijkheden voor het aanleggen en/of hebben van tuinen in de buiten- en binnendijkse beschermingszone van de waterkering.

Tuinen op deze plaatsen in het dwarsprofiel worden beoordeeld op basis van een ja, mits criterium. In principe zijn er mogelijkheden voor het aanleggen en/of hebben van een tuin mits er aan de functie eisen met betrekking tot erosiebestendigheid en de vereiste weerstand tegen piping.

12.1.2 Tuinen op het buitentalud, de kruin en het binnentalud van de waterkering

Uitgangspunt 22: Voor het hebben en/of aanleggen van tuinen op het buitentalud, de kruin en het binnentalud van de waterkering wordt in principe geen vergunning verleend.

Het aanleggen en/of hebben van een (sier)tuin op de waterkering zelf past niet in het streven van het waterschap naar een erosiebestendige, met gras beklede waterkering. Tuinen op het buitentalud, de kruin en het binnentalud van de waterkering worden dan ook beoordeeld aan de hand van een Nee, tenzij criterium.

Voor (sier)tuinen op deze plaatsen in het dwarsprofiel van de waterkering zijn er geen mogelijkheden, tenzij de inrichting wordt afgestemd op de door het waterschap nagestreefde beheerswijze, zoals vastgelegd in de “Beheersvisie Waterkeringen”. Praktisch gezien betekent dit dat rondom bebouwingen zogeheten ‘gazonbeheer’ van de grasbekleding toelaatbaar wordt geacht. Inrichting met andere soorten planten wordt niet toelaatbaar geacht. In alle gevallen zal bij het aanleggen en/of hebben van een tuin op de waterkering tevens aan de functie eisen voldaan dienen te worden.

Voor (sier)tuinen op het buitentalud van de waterkering zijn er geen mogelijkheden, tenzij de erosiebestendigheid van het buitentalud, ook met de aanwezigheid van een (sier)tuin, volledig gegarandeerd is. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn bij (buitendijkse) dijkpanden waar door middel van constructieve maatregelen, ten behoeve van de aanwezige bebouwing (bijvoorbeeld een damwandconstructie als erosiescherm), de erosiebestendigheid van het buitentalud gegarandeerd is. Een andere mogelijkheid is dat er sprake is van een hoog liggend voorland waardoor een eventuele tuin buiten het afslagprofiel van de waterkering komt te liggen. In deze gevallen wordt inrichting met andere soorten planten dan alleen gras toelaatbaar geacht.

Ten aanzien van tuinen op de kruin van de waterkering zijn er in principe evenmin mogelijkheden, tenzij gegarandeerd is dat een zone van 4,5 m vanuit de buitenkruinlijn te allen tijde obstakelvrij blijft ten behoeve van onderhoud en inspectie. Indien er sprake is van een (zeer) brede kruin zijn er onder voorwaarden eventueel mogelijkheden voor het aanleggen en/of hebben van een tuin buiten de hierboven genoemde zone. In deze gevallen wordt inrichting met andere soorten gewassen dan alleen gras toelaatbaar geacht.

12.1.3 Tuinen op binnendijkse bermen van de waterkering

Uitgangspunt 23: Onder voorwaarden zijn er mogelijkheden voor het aanleggen en/of hebben van tuinen op binnendijkse bermen van de waterkering.

Tuinen op deze plaatsen in het dwarsprofiel worden beoordeeld op basis van een ja, mits criterium. In principe zijn er mogelijkheden voor het aanleggen en/of hebben van een tuin mits er:

• •

  voldaan wordt aan de functie eisen; en er

• •

  op de bermen een overhoogte van 0,5 m ten opzichte van het leggerprofiel (zoals aangegeven in de legger) aanwezig is.

De voorwaarde van overhoogte ten opzichte van het leggerprofiel komt voort uit de wens het waterkeringsprofiel te beschermen tegen aantasting door plantenwortels en/of tuinierwerkzaamheden.

14.1.1  Vergunningenbeleid beregening

Om het grondwatergebruik voor beregening te beheersen geldt dat:

• •

  Geen nieuwe vergunningen meer worden verleend voor beregening;

• •

  Bestaande grondwateronttrekkingen niet mogen worden verplaatst. Alleen bij de realisatie van overheidsplannen kan een grondgebruiker die het bestaand gebruik moet beëindigen, een put verplaatsen naar een nieuw perceel. De nieuwe put mag hierbij niet zijn gelegen in beschermde gebieden waterhuishouding of attentiezone.

• •

  Grasland niet mag worden beregend voor 1 juni en in juni en juli niet tussen 11.00 en 17.00 uur (dit is opgenomen in de vergunning, hierbij is tevens voorzien in een ontheffingsregeling).

• •

  Voor intensieve grondgebonden teelten, waarbij vruchtwisseling belangrijk is, kan een raamvergunning worden verleend, waarin de totale pompcapaciteit per uur is aangegeven en de maximale diepte van de put. Bij wijzigingen moet de locatie van de te gebruiken put(ten) worden opgegeven. De nieuwe put mag niet zijn gelegen in beschermde gebieden waterhuishouding of de attentiezone. In raamvergunningen wordt de voorwaarde opgenomen dat de vergunning nooit meer kan worden gebruikt voor de beregening van grasland.

• •

  Bestaande putten mogen worden vervangen binnen 50 meter van de bestaande ingemeten locatie, waarbij de nieuwe put dezelfde diepte dient te hebben als de bestaande of ondieper dient te zijn, maar deze in ieder geval niet dieper mag zijn dan 80 meter beneden maaiveld. Deze voorwaarde is eveneens in de vergunningen opgenomen.

• •

  Bij overdracht van eigendommen en/of bodemgebruik kan een vergunning overgaan op een rechtsopvolger. Dit kan ook betrekking hebben op een deel van de vergunning, waarbij echter elk deel van de vergunning minimaal dient te bestaan uit een put, een inrichting en 11 m3 per uur pompcapaciteit. 

Om een verruiming van de onttrekkingen t.b.v. de agrarische sector (met name intensieve, grondgebonden teelten) mogelijk te maken zijn bij de georganiseerde landbouw plannen in voorbereiding om extra besparingen te realiseren door het introduceren van technieken op gebied van precisie landbouw en toepassing satellietbeelden. Indien door deze besparingen bereikt wordt dat de gemiddelde onttrekking in Noord-Brabant kleiner wordt dan 40 miljoen m3 per jaar, geldt in aanvulling op het bestaande vergunningenbeleid voor beregening:

• •

  Verplaatsing van grondwateronttrekkingen zal worden toegestaan, onder de voorwaarde dat de te verplaatsen put niet meer gebruikt mag worden voor graslandberegening. De nieuwe put mag niet zijn gelegen in beschermde gebieden waterhuishouding of de attentiezone en niet dieper zijn dan 80 meter;

• •

  Nieuwe vergunningen kunnen worden verleend tot een maximum van de hoeveelheid onttrokken grondwater als in het voorgaande jaar is ingetrokken. Waterschappen kunnen besluiten om het beschikbare aantal te herverdelen tussen de waterschapsgebieden.

14.1.2   Vergunningenbeleid bronbemaling etc.

Bij bronbemaling is minimalisatie van de grondwateronttrekking door het toepassen van aangepaste bouwtechnieken en zorgvuldige planning van de uitvoering van bouwwerkzaamheden een absolute noodzaak. Iedere aanvraag voor bronbemaling zal hierop worden getoetst.

Bij onttrekkingen groter dan 0,5 miljoen m3 per jaar moet het onttrokken grondwater volledig worden teruggebracht in de bodem. Bij onttrekkingen tussen 0,2 en 0,5 miljoen m3 per jaar dient minimaal 50% teruggebracht te worden in de bodem.

Bij de bronbemalingen waarbij niet al het water teruggebracht wordt in de bodem dient  ingeval van mogelijk negatieve effecten op de omgeving te worden onderzocht of de effecten, bijvoorbeeld middels peilbeheer, kunnen worden verminderd.

Bij niet te vermijden bronbemalingen in de natte natuurparels en de attentiezone dient het onttrokken water ongeacht de grootte van de onttrekking altijd teruggebracht te worden in de bodem.

Nieuwe vergunningen voor permanente verlagingen van de grondwaterstand voor het drooghouden van gebouwen en werken, worden niet verleend. Bestaande vergunningen dienen te worden beëindigd, en indien dit niet mogelijk is dient het onttrokken grondwater terug gebracht te worden in de bodem.

Bij bodem- en grondwatersanering dient te worden gestreefd naar een minimalisatie van de netto-onttrekking die is te bereiken door: 

• •

   toepassing van alternatieve saneringstechnieken (o.a. in situ-sanering);

• •

  toepassen van technieken om toestroming schoon grondwater te beperken (o.a.

  damwanden, efficiënt onttrekken);

• •

  het onttrokken grondwater na zuivering terug te brengen in de bodem (waarbij mogelijk snellere sanering kan plaatsvinden).

Indien het onttrokken grondwater niet in de bodem kan worden teruggebracht, moet ingeval van mogelijk negatieve effecten op de omgeving worden onderzocht of de effecten, bijvoorbeeld middels peilbeheer, kunnen worden verminderd.

14.1.3  Vergunningenbeleid kleine onttrekkingen

Nieuwe vergunningen voor onttrekkingen kleiner dan 10 m3 per uur en een put dieper dan 30 meter worden niet verleend. In verleende vergunningen voor deze groep is bepaald dat de put bij verplaatsing of vervanging ondieper moet zijn dan 30 meter.

Kleine onttrekkingen ondieper dan 30 meter zijn alleen mogelijk buiten de beschermde gebieden waterhuishouding.

14.1.4  Vergunningenbeleid voor noodvoorzieningen

Noodvoorzieningen zijn vergunningplichtig indien de put dieper is dan 30 meter.  In de vergunning zijn alleen bepalingen opgenomen voor de aanleg en het beheer van de put.

14.1.5  Vergunningenbeleid voor onttrekkingen kleiner dan 150.000 m3 per jaar

De volgende uitgangspunten zijn bij verplaatsing van winningen van toepassing:

• •

  De verantwoordelijkheid voor de verplaatsing ligt bij de bedrijven zelf;

• •

  Een verzoek tot verplaatsing van winningen zal worden getoetst op:

  o het doel waarvoor het grondwater wordt gebruikt;

  o de mogelijkheden voor de inzet van alternatieven;

  o geen toename van het effect op het natuurlijk milieu.

De uitbreidingsmogelijkheden voor grondwateronttrekkingen door bedrijven kunnen als volgt worden samengevat:

• •

  Het betreft bedrijven/onttrekkingen die zijn gelegen in de bebouwde kom;

• •

  Uit de aanvraag moet blijken dat grondwater noodzakelijk is. Indien binnen drie jaar na vergunningverlening geen gebruik is gemaakt van de vergunning, of een belangrijk deel hiervan, dan zal de vergunning hierop worden aangepast;

• •

  Het grondwater wordt gebruikt, of mede gebruikt, voor menselijke consumptie;

• •

  De putten mogen een maximale diepte hebben tot 80 meter.

• •

  Aan de ruimte voor uitbreiding is een grens gesteld. De totale grondwateronttrekking in Noord-Brabant door waterleidingbedrijven en industriële onttrekkers mag maximaal 268 miljoen m3 per jaar bedragen (onttrekking 2007 + 10%). Indien de gestelde grenswaarde wordt bereikt zullen geen uitbreidingen meer worden toegestaan.

Uitgangspunt is dat alleen vergunningen worden verleend voor grondwatergebruik voor menselijke consumptie en dat voor andere toepassingen waar mogelijk alternatieven worden ingezet. In stedelijk gebied met wateroverlast kan hierop een uitzondering worden gemaakt en zullen ook onttrekkingen worden toegestaan voor andere doeleinden dan menselijke consumptie. In elk geval zal gestreefd worden naar een nuttig gebruik van het onttrokken grondwater in deze gebieden. Verwacht mag worden dat de onttrekkingen om wateroverlast tegen te gaan, maar tijdelijk nodig zullen zijn, omdat bij de herinrichting van deze wijken een aangepaste ont- en afwatering deze problemen kan oplossen.