Beleid -en beheerplan Brinken gemeente Westerveld

Geldend van 04-12-2013 t/m heden

Intitulé

Beleid -en beheerplan Brinken gemeente Westerveld

Beleid – en Beheerplan brinken gemeente Westerveld

1. Inleiding

Beleidsvisie brinken.

Evenals de paragraaf “Van functie naar visie” in het vastgestelde bomenbeleid van de gemeente, zijn de bomen die staan op de verschillende brinken beeldbepalend in het dorp of in enkele gevallen daarbuiten. De brinkbomen zijn bepalend voor de structuur van het dorp en vormen een bijdrage aan de leesbaarheid van de historische ontwikkeling van het dorp, geven hier identiteit aan, spelen een rol in de milieukwaliteit, verzachten de harde lijnen van de gebouwen en infrastructuur rond de brink en hebben een lange levensloop. De visie van de gemeente Westerveld is er op gericht om de bestaande brinken haar oude vorm te laten behouden of te herstellen, wat van groot belang is en blijft voor de herkenbaarheid van het dorp en de leefbaarheid voor haar inwoners.

Hierbij spelen een drietal factoren een belangrijke rol: tijd, ruimte en kwaliteit.

  • a.

    De boomsoort bepaalt voor het grootste deel de leeftijd van de boom. Zo kunnen eiken die veelal op de brinken staan, wel 200 – 250 jaar oud worden. De oudere bomen zeggen veel over de cultuurhistorie van de brinken zoals vroegere infrastructuur, het gebruik van de brink enz. De brinkbomen zijn onvervangbaar vanwege hun lange ontwikkelingstijd en langdurige invloed op de omgeving.

  • b.

    De ruimte die een boom op de brink nodig heeft, moet bij het planten van de boom al voldoende zijn om zich te kunnen ontwikkelen tot een volwassen boom. Vooral bij het aanplanten van nieuwe bomen op de brink moet deze ruimte worden gecreëerd. In de verschillende gemeentelijk beleidsplannen moet ruimte worden vrijgemaakt om het brinkenbeleid optimaal te kunnen garanderen voor nu en in de toekomst.

  • c.

    De kwaliteit van de boom en de grond waarin de boom geplant is of wordt, is van essentieel belang om oud te kunnen worden. Daarnaast is het uitvoeren van goed onderhoud van groot belang voor het in stand houden van een vitaal en robuust bestand.

Er is sprake van een vitaal bestand als het beleid er opgericht is om de huidige en toekomstige bomen gezond oud te laten worden. Het bomenbestand op de brinken is waardevol. Dit betekent dat er voor moet worden gezorgd dat de aan de boom toegekende functies tot ontwikkeling kunnen komen. Hiervoor zijn de volgende beleidsregels van toepassing:

  • ·

    Duurzaam behoud van de bestaande bomen op de brinken;

  • ·

    Duurzame bescherming van de plaatsen waar de bomen staan en hiermee rekening houden met het gebruik van de openbare ruimte;

  • ·

    Herstellen en ontwikkelen van het bomenbestand door de aanplant van duurzame houtopstanden die passen in de struc tuur en historie van de brink ;

  • ·

    Alle werkzaamheden op en rond de bri nken communiceren met de burgers en de gemeentelijke organisatie , dit geldt ook voor alle evenementen ;

  • ·

    De ontwikkelingen in en rond de brinken zodanig in de voorschriften van de bestemmingsplannen opnemen dat de brinken vanwege hun cultuurhistorische - en landschappelijk waarden, beschermd worden. Belangrijk hierbij is dat te allen tijde wordt voorkomen dat op de brinken nieuwe ( al of niet tijdelijke) bouwwerken worden geplaatst.

Beheer brinken.

1.Beheer

Het beheer – onderhoudsplan wordt opgesteld om de waardevolle brinken in de gemeente Westerveld voor nu en in de toekomst hun functie voor de dorpen waarin ze liggen, te bewaren.

Brinken zijn historische dorpsruimten. In het verleden hadden ze een agrarische functie. De brink werd gebruikt om het vee te laten drinken in de vaak aanwezige drinkput en ’s nachts te stallen. Tevens kwamen de dorpelingen hier bij elkaar om met elkaar van gedachten te wisselen. Het hout van de bomen (veelal eiken) werd gebruikt voor allerlei bouwactiviteiten. Later werd de brink een marktplek en evenementen terrein. Dus de agrarische functie van de brinken is al lang verdwenen. Toch dragen ze nog steeds in belangrijke mate bij aan de sfeer en het bijzondere karakter van de Drentse esdorpen.

2.Aanleiding

Mede door de noodzakelijke reconstructie van de brink in Dwingeloo, is het hebben van een goed beheerplan voor alle brinken in de gemeente Westerveld gewenst. In dit beheer – onderhoudsplan moet o.a. worden aangegeven welke werkzaamheden uitgevoerd moeten worden om de brinken hun oorspronkelijke karakter te laten behouden en/of terug te geven.

3.Doel

Het beheerplan heeft als doel het inzichtelijk maken van de huidige onderhoud situatie van de waardevolle brinken. Aan de hand van deze gegevens dienen uitvoering maatregelen opgesteld te worden om de bestaande bomen te onderhouden en het karakter (aanplant jonge bomen, aanbrengen greppel, verwijderen borden enz.) van de brinken te herstellen of verder te ontwikkelen.

4.Leeswijzer

Het eerste deel van het beleid/beheerplan brinken bestaat uit een algemeen deel. Het tweede deel bestaat per brink uit een overzichtelijke uitwerking van de inventarisatie, doelstelling, te nemen maatregelen en uiteindelijk de kosten.

Geschiedenis

Ontstaan van de brinken

De brink is van oorsprong de boeren gebruiksruimte waar het vee werd verzameld om daarmee als kudde naar de gemeenschappelijk weidegronden te gaan. Brinken waren ook opslagplaatsen voor hout. De bomen, van oudsher eiken, werden gebruikt voor de bouw en restauratie van boerderijen. Elke boer had zijn aandeel in het bomenbestand.

Hoe en wanneer de brinken in Drenthe zijn ontstaan is niet bekend. Het begin van de brinknederzettingen moet waarschijnlijk worden geplaatst in de zesde en zevende eeuw na Christus, in de overgangsperiode van de raatakkerkultuur (Celtic Fields) en het begin van het esdorpenlandschap.

Esdorpen

Brinken maken onderdeel uit van het esdorpenlandschap. Het typische esdorp en omliggende landschap is steeds op dezelfde manier opgebouwd.

De esdorpen werden gekenmerkt door een geconcentreerde bebouwing waarbij de gebouwen op niet al te grote afstand van elkaar lagen. In of aan de randen van het dorp kwamen meestal een of meerdere grote open ruimtes voor, de brinken.

Marke en brinken

De brinken in de esdorpen waren gemeenschappelijk bezit. De markegenoten hadden het recht van boomaanplant op de brinken. De boermarke is in veel gevallen in Drenthe nog steeds eigenaar van de brink. Dit is in Westerveld niet het geval alleen de brink in Lhee is gedeeltelijk eigendom van de boermarke Lhee. De overige brinken zijn allen eigendom van de gemeente Westerveld.

Omvang en vorm

Aantal brinken per dorp

In acht Westerveldse dorpen ligt een brink. De dorpen met één brink zijn: Doldersum, Wilhelminaoord, Havelte, Dwingeloo, Wapse en Lhee (particulier). De dorpen Vledder en Diever hebben twee brinken.

* Doldersum 6600 m2;

* Vledder (klein) 1030 m2;

(groot) 1800 m2;

* Wilhelminaoord (van Holthe tot Echtenstraat) 5930 m2;

* Havelte (Dorpsstraat) 880 m2;

* Dwingeloo (Brink) 15700 m2;

* Diever (Kasteel/Bosweg) 15280 m2;

(Oude gemeentehuis) 1000 m2;

* Wapse (buiten bebouwde kom) 1840 m2;

* Lhee (particulier) 1900 m2.

De oppervlakte gemeentelijke brinken is in totaal 50.000 m2 (5 hectare). De brinken zijn verschillend van grote. De kleine brinken zijn ontstaan omdat in het verleden de grotere brinken werden opgedeeld door de aanleg van wegen of bijzondere bebouwingen. Daarnaast zijn de vormen van de brinken erg verschillend. De brinken zijn driehoekig, rechthoekig of veelhoekig.

Verschillende soorten brinken

De brinken verkregen aan de hand van de functie en gebruik verschillende typenamen zoals:

a.Houtbrink

Op deze brink staan veel bomen vooral zomereiken. Deze bomen zijn vaak heel dicht bij elkaar geplant. De bedoeling hiervan was om de bomen te telen voor hout om hiervan planken te zagen voor de bouw van boerderijen en schuren. Nagenoeg alle brinken in Westerveld zijn houtbrinken.

b.Kerkbrink

Aan of op de brink staat een kerk. In het dorp Diever nabij het oude gemeentehuis is zo,n brink aanwezig.

c.Speeltuinbrink

Dit zijn vaak nieuw aangeplante brinken waar door ruimte gebrek voor het plaatsen van speeltoestellen deze op de brink zijn geplaatst. In Doldersum is zo’n brink.

d.Marktbrink

Deze brink wordt van oudsher gebruikt voor het houden van veemarkten. De brink wordt nu al tientallen jaren niet meer gebruikt als veemarkt maar is in 2002 wel weer als zodanig ingericht ( Bosweg Diever).

e.Kruisbrink

Dit zijn brinken die doormiddel van wegen in de vorm van een kruis worden doorkruist zodat er twee brinken zijn ontstaan. Grote en kleine brink Vledder.

Andere typen brinken zijn: Weilandbrink, Schoolbrink en Plantsoenbrink.

Vroegereen huidige waarden brinken

Aan de randen van de brinken werden in het verleden greppels aangelegd om de brink te ontwateren en het vee te weren. Het waren vaak smalle en ondiepe greppels.

Rond de huidige brinken zijn de greppels verdwenen behalve rond de brink in Doldersum. Het gevolg is dat vele brinken worden gebruikt om o.a. voertuigen op te plaatsen.

Naast greppels werden op de brinken dobben gegraven voor het drenken van het vee en werd de “koele” gebruikt als bluswater bij branden. Tevens werd het vee hierin gewassen, het hout hierin gelegd om te verharden en het vlas erin gelegd om de pectine (losweken van vezels) af te breken. De brink in Dwingeloo heeft nog zo,n dobbe “De Riete”. Ook op de brink in Diever aan het Kasteel is nog een dobbe, welke nu dienst doet als eendenvijver.

Op de brinken werden bomen geplant die gebruikt werden voor allerlei doeleinden. De dikkere bomen gebruikte men als zaaghout voor gebinten, balken en planken. Het dunnere hout werd gebruikt als paalhout, voor stelen van gereedschap en als brandhout. De vrijkomende takken stookte men op in broodovens en ketels voor het maken van varkensvoer. De bomen werden geplant in regelmatig, strak plantverband, in rijen en dicht op elkaar. Op de brinken werden zoveel mogelijk bomen geplant. Doordat ze dicht tegen elkaar stonden groeiden ze de eerste jaren alleen maar in de lengte. Na dunning en uitvallen van enkele bomen begonnen de overblijvende bomen pas in de breedte te groeien. De meest voorkomende boomsoort op de brinken is de zomereik. De eiken leverden duurzaam, hard hout wat gebruikt werd voor allerlei doeleinden zoals eerder omschreven. Daarnaast werden vroeger de gevallen eikels gebruikt als voer voor de varkens. Op de brink in Dwingeloo staan ook beuken. Deze beuken worden gezien als statige bomen die de brink een bepaald aanzien gaven.

Een brink vertelt iets over de geschiedenis van Drenthe. Rond de brink zijn vaak nog oude boerderijen aanwezig waaraan je de binding met het verleden af kunt lezen. De brinken geven de dorpen een groen en markant karakter.

Ecologisch gezien zijn de brinken zeer waardevol. De bomen zijn van belang voor vele vogelsoorten zoals de houtduif en de roek. Daarnaast bieden de oude holle bomen nest gelegenheid voor holenduiven, grauwe vliegenvanger en allerlei mezensoorten. Tevens maken vleermuizen gebruik van schuil – en nestgelegenheid in de bomen. Door het aanwezige dode hout worden insecten, geleedpotigen, paddenstoelen en mossen aangetrokken.

De brinken zijn centrale open ruimten in de esdorpen en geven het dorp een bepaald aanzien. De toerist komt mede naar Drenthe voor de karakteristieke esdorpen. Hierbij springen de brinken in het oog door hun beleefbaarheid en sfeer.

De vormen van de brinken is in de loop der jaren veranderd doordat de functie van de brinken veranderde. De zandwegen op en rond de brinken zijn veranderd in klinker – of asfaltwegen. Op een aantal brinken zijn parkeervoorzieningen aangelegd. Hiervoor zijn vaak bomen gekapt. Dit is jammer want een brink is niet bedoeld om te parkeren.

Het parkeren onder de bomen van de brink zorgt voor verdichting van de bodem wat weer een verminderde doorwortelbaarheid van de grond geeft. Tijdens het parkeren kunnen bomen beschadigd worden. Om toch het parkeren op de brink te voorkomen worden paaltjes, hekken, stenen enz. aan de randen van de brinken geplaatst.

Daardoor krijgt de brink vaak een ontsierende indruk. Het terug brengen van greppels heeft veel meer resultaat en geeft de brink geen ontsierende indruk.

Daarnaast worden de brinken ontsierd door de grote hoeveelheid verkeersborden, reclameborden, lantaarnpalen, kunstwerken o.a. bushaltes enz..

Belangrijk voor het opstellen van een beheerplan

Voor het opstellen van een beheerplan voor de komende jaren is belangrijk rekening te houden met verschillende aspecten die de beleving en houdbaarheid van de brinken kunnen waarborgen.

Voor het beheer is de relatie van de brink met de omgeving van belang.

Daarnaast is de grootte, de vorm, beplanting, dobben, greppels, bebouwing enz. van belang.

Om een beheerplan op te stellen moeten een aantal zaken worden onderzocht:

  • ·

    de leeftijd van de bomen op de brinken;

  • ·

    de leeftijd opbouw van de bomen;

  • ·

    de conditie van de bomen;

  • ·

    verjonging van de bomen;

  • ·

    maaibeleid van de vegetatie onder de bomen;

  • ·

    voeding van de bomen;

  • ·

    verdichting toplaag onder de bomen;

  • ·

    weren parkeren voertuigen onder de bomen;

  • ·

    weren plaatsen fietsen tegen de bomen;

  • ·

    noodzakelijk onderhoud van de bomen;

  • ·

    beluchten van de grond onder de bomen door b.v. poten bollen;

  • ·

    verplaatsen storende borden;

  • ·

    gebruik door derden van de brinken voor nu en in de toekomst enz.

Gewenste ontwikkeling

Vanuit cultuurhistorisch oogpunt is het streven om de oorspronkelijke brinken binnen een dorp zo veel mogelijk te behouden en te herstellen. Hierbij wordt rekening gehouden met de huidige functie.

Maatregelen die voor alle brinken gelden

Greppels

De nog aanwezige greppels hebben geen waterafvoerende functie meer maar bieden wel bescherming tegen het berijden van gemotoriseerd verkeer. Tevens dragen ze bij aan de cultuurhistorische waarde van de brink. De bestaande greppels dienen te worden geschoond en de verdwenen greppels waarnodig hergraven tot op het oorspronkelijke profiel. De greppels kunnen op basis van oude kaarten en met behulp van grondboringen worden terug gevonden.

Dobben

De huidige aanwezige dobben verhogen de waarde van de brinken. Daarom dienen de bestaande dobben te worden behouden en de verdwenen dobben waar mogelijk worden hersteld. De bestaande dobben zijn in goede staat van onderhoud. Wel moet rekening gehouden worden dat de dobben eens in de 3 jaar worden geschoond. Indien er dobben worden hergraven die dicht gegooid of verland zijn moet dit tot op het oorspronkelijke profiel. Een dobbe moet waterhoudend zijn. Dit kan eventueel kunstmatig door het aanbrengen van een leemlaag van minimaal 50 centimeter.

Bodemreliëf

Het bestaande bodemprofiel van de brinken moet worden behouden. Activiteiten die dit aantasten moeten niet plaatsvinden op de brinken. Dit microreliëf komt op een aantal brinken ( o.a. Wapse en Vledder) voor en dient dan ook te worden gespaard.

Parkeren

Er wordt veel geparkeerd onder de bomen op de verschillende brinken. Door dit parkeren wordt de bodem verdicht wat moet worden voorkomen. Het parkeren kan worden voorkomen door allerlei soorten obstakels te plaatsen maar dit zorgt er voor dat het aanzien van de brink wordt aangetast. Het herstellen van de oorspronkelijke greppels heeft de voorkeur. Op de brinken zijn ook instap voorzieningen gemaakt voor het openbaar vervoer. Hierdoor is het beeld van de brinken ernstig geschaad o.a. grote brink Vledder, Oosterbrink Havelte en Dwingeloo.

Kermis en markten

Op een aantal brinken worden kermissen en/of jaarmarkten gehouden. Dit zijn activiteiten die de grootste bedreiging vormen voor het voortbestaan van de brinken.

Om dit oude gebruik in stand te houden moet, als er beschadigingen en verdichting van de bodem ontstaat, deze daarna direct wordt hersteld. Het beschadigen van de bodem kan voorkomen worden door tijdens het houden van een evenement vlonders of matten te gebruiken.

Vegetatie

De bodemvegetatie bestaat in de meeste gevallen uit een grasachtige vegetatie. Deze vegetatie bepaald het oorspronkelijke beeld van de brink. Hier is het advies om één of twee keer in het jaar te maaien. Maar omdat de brinken veelal midden in de dorpen liggen worden ze “netjes” onderhouden. De brinken die zich lenen om extensief te onderhouden zijn Wapse, Diever (Marktbrink) en Doldersum ( gedeeltelijk).

Bewortelbaarheid bomen

De metingen die in 2007 zijn gedaan door een stagiair van AOC Terra te Meppel wijzen uit dat de indringing weerstand te hoog is. Dit geldt nagenoeg voor alle brinken behalve Wapse. Door de hoge indringing weerstand krijgen de bestaande bomen onvoldoende zuurstof bij de beworteling. Dit is een van de belangrijkste oorzaken waardoor de bomen op de brinken steeds minder vitaal zijn. De weerstand kan doorbroken worden door het aanbrengen van lucht in de grond met behulp van een holle lans. Hierbij kunnen tevens voedingsstoffen in de grond worden gebracht. Een ander mogelijkheid is het poten van bloembollen onder de bomen van de brinken. De bloembollen zorgen er in het voorjaar voor dat de toplaag wordt open gebroken. Hierdoor kan lucht in de bodem toetreden. Naast het inbrengen van lucht in de grond zorgen de bloembollen voor een kleurrijke aanblik en zorgen tevens voor voedsel voor veel nuttige insecten vroeg in het voorjaar.

Bomen

Snoeien

Het onderhoud van de bomen op de brinken bestaat uit het snoeien 1 x in de 6 à 8 jaar. Aan deze cyclus moet absoluut vast gehouden worden anders ontstaat de situatie dat de bomen gevaar opleveren voor al de mensen die zich op of rond de brinken ophouden. De jonge bomen moet z.g. begeleidingssnoei hebben. Vanuit de zorgplicht is de eigenaar wettelijk verantwoordelijk voor de uitvoering van goed onderhoud aan de bomen. Indien een boom die gevaar oplevert voor de omgeving, verwijderd moet worden, dient een onderzoek plaats te vinden of in de boom vleermuizen, vogels en/of andere dieren een rust of broedplaats hebben.

Verjonging/vervanging

De bomen op de brinken werden vroeger gebruikt voor de bouw van schuren, boerderijen, huizen enz. De bomen werden zodanig gekapt dat de uitstraling van de brink intact bleef. Door deze aanpak ontstonden er open plekken op de brinken waar weer jonge/nieuwe bomen geplant werden.

In de huidige tijd worden geen bomen meer geveld. Op de meeste brinken staan nu monumentale bomen die ouder zijn dan 80 jaar. Hierdoor is het markante karakter van de brinken ontstaan. Om de brinken in stand te houden moet verjonging plaats vinden waar dit mogelijk is.

Overige elementen op de brink

De afgelopen 30 – 40 jaar zijn als gevolg van de economische ontwikkelingen diverse elementen op de brinken geplaatst zoals verkeersborden, reclameborden, lantaarnpalen, kunstwerken, herinneringstekens enz.. Dit is op de brinken niet acceptabel.

Al deze elementen dienen, waar mogelijk, te worden verwijderd en geplaatst te worden op een alternatieve locatie indien die voorhanden is. Hierdoor krijgen de brinken hun karakteristieke beeld weer terug.

Belangrijk voor het bomenbestand

De bomen, veelal eiken, op de brinken dragen blad welke in het najaar met grote hoeveelheden worden afgestoten. De gevallen bladeren komen onder de bomen te liggen. De bladeren worden omdat wij, mensen, een netheids syndroom hebben, elk jaar weer netjes bij elkaar geblazen of geharkt en afgevoerd. Dit is niet goed voor het bodemleven en de bomen die het voedsel uit de bodem moeten halen. Omdat de bomen niet voldoende voedsel uit de grond kunnen halen worden ze veel vatbaarder voor ziekten, plagen en schimmelinfecties. Alle bomen nemen vocht en voeding op met hun fijn vertakte haarwortels. Dit kan alleen als er schimmels (symbionten) aanwezig zijn.

De schimmels waar bomen van afhankelijk zijn heten mycorrhiza’s. Deze schimmels groeien op wortels en verfijnen het omliggende vocht en voeding. Hierdoor kan het vocht goed door de boomwortels worden opgenomen. Als de mycorrhiza’s volop aanwezig zijn op de wortels dan is het een goed afweersysteem tegen parasitaire schimmels. De beschermende schimmels groeien alleen als er genoeg humus en zuurstof in de bodem aanwezig is. Verschillende soorten bomen hebben hun eigen mycorrhiza’s. Bij het herplanten van bomen moet hier rekening mee gehouden worden.

Als het blad op de brinken elk jaar wordt verwijderd komt er geen humus in de bodem. Dit kan opgelost worden door het gevallen blad te verpulveren en onder de brinkbomen te verspreiden.

Dieren die gebruik maken vande brinkbomen

De bomen op de brink bieden voor vele dieren schuil -, broed - en voedsel gelegenheid. Het gaat hier vooral om vele (bijzondere zeldzame) soorten insecten, vleermuizen, vogels, amfibieën en zoogdieren zoals de boommarter, steenmarter, wezel, hermelijn enz.

Herstellen, ontwikkelen en beheer per brink

1.Brink Doldersum

De brink in het dorp Doldersum is gelegen tussen de wegen Brink en Huenderweg. In totaal staan er 77 inlandse eiken op de brink. Deze eiken zijn relatief jong. De leeftijd wordt geschat op ongeveer 60 jaar.

Bij de aanplant van de eiken op de brink is rekening gehouden met een dunning van de eiken. De afgelopen tientallen jaren heeft de voormalige gemeente Vledder, waar Doldersum toe behoorde, veel eiken van de brink verplant in nieuwbouwwijken voornamelijk in Vledder. Zoals het beeld op de brink nu is moeten er geen bomen meer worden verwijderd.

De bomen hebben een redelijke tot goede conditie.

Algemene zorgplicht

Dit bestaat uit normaal onderhoud en regelmatige controle op uitwendig zichtbare gebreken. Deze bomen moeten om de 2 tot 3 jaar gecontroleerd worden.

Verhoogde zorgplicht

De verhoogde zorgplicht geldt voor bomen waarvan verwacht kan worden dat ze een risico kunnen vormen. De bomen op de brink vallen gezien hun vrij jonge leeftijd onder de algemene zorgplicht.

Onderzoeksplicht

De bomen op de brink moeten nader worden onderzocht indien er sprake is van een uitwendig zichtbaar gebrek of andere aanwijzingen. Als na inspectie en onderzoek blijkt dat een boom gevaarlijk is dan moet de gemeente als eigenaar, optreden. Dit kan bestaan uit het snoeien van dode takken, uitlichten van een te zware kroon of verwijderen van de boom. Daarnaast is in 2008 voor het eerst de eikenprocessievlinder in de gemeente geconstateerd. De eiken op de brinken worden voorzien van feromoonvallen zodat de aanwezigheid van de eikenprocessievlinder kan worden gemonitoord.

Groeiplaats

De samenstelling van de toplaag op de brink is goed te noemen. Doordat vervoermiddelen niet op de brink kunnen parkeren is de toplaag niet verdicht, alleen spelende kinderen betreden de brink om de speeltoestellen te gebruiken.

Nieuwe bomen

Op de brink is ruimte voor het planten van 10 jonge, nieuwe bomen (eiken). Omdat de brink meer een belevingsfunctie heeft, hoeven bij het vervallen van bomen deze niet direct te worden vervangen. Indien bomen worden vervangen is het planten van forsere bomen gewenst. Het gaat daarbij om de maat 30/35. Deze maat eiken zijn vrij kostbaar. Om de kosten te drukken kan worden overwogen maar 5 st. eiken te planten.

De bomen dienen met kluit te worden geplant waarbij grondverbeteringmaatregelen worden uitgevoerd. Om de bomen in de toekomst voldoende bovengrondse en ondergrondse groeiruimte te geven is een minimale plantafstand tussen de bomen nodig van 6.00 meter.

Voor het planten van de nieuwe jonge bomen dient minimaal 4 m3 bomengrond per boom te worden gemengd met de bestaande grond. De bomen dienen bovengronds te worden verankerd. Als water geefsysteem dient een drainage ring rond de boom in het plantgat te worden aangebracht met een uitgang ter hoogte van het maaiveld of een gietrand. Bij droge omstandigheden kan hierin water worden gegeven.

Voor de nieuw aangeplante bomen dient een onderhoud contract te worden afgesloten voor minimaal 3 jaar na aanplant. Onder dit onderhoud wordt verstaan het controleren, bemesten, water geven, bestrijding eikenspintkever en mogelijk begeleidingsnoei van de bomen. Tevens dient een hergroei garantie met de leverancier van de bomen te worden afgesloten.

Nazorg

Het is belang dat de pas geplante bomen na het planten prima verzorgd worden. De controles dienen met enige regelmaat plaats te vinden. De nazorg bestaat uit de volgende werkzaamheden:

Controleren bovengronds

  • ·

    Uitlopen van de knoppen in het voorjaar;

  • ·

    Bladontwikkeling in de zomer;

  • ·

    Scheutontwikkeling;

  • ·

    Vorming van nieuwe knoppen in de nazomer.

Controleren ondergronds

  • ·

    Op het vochtgehalte;

  • ·

    Op de luchthuishouding.

Bemesten

Om de hergroei en ontwikkeling van de bomen te bevorderen, dienen de bomen met enige regelmaat bemest te worden. De frequentie is afhankelijk van de ontwikkeling van de bomen en de omstandigheden. De bemesten moet in het eerste jaar na planten 2 x plaatsvinden. In de daarop volgende jaren 1 x per jaar.

Op peil houden van het vochtgehalte

In droge perioden moet water worden gegeven. Het water dient te worden toegediend in de aangebrachte drainagering of binnen de gietrand. Deze drainage ring of gietrand kan na de nazorgperiode worden verwijderd.

Bijzondere maatregelen

Bij natte omstandigheden en/of een laag zuurstofgehalte van de grond zijn extra maatregelen nodig zoals aanvullend snoeiwerk, een bewerking van de boomspiegel of extra bemesting.

Hergroeigarantie

De aannemer is verantwoordelijk voor het aanslaan en doorgroeien van de geplante bomen inclusief het eventueel jaarlijks verwijderen van de dode – of slecht groeiende bomen en de leverantie van een nieuwe gelijkwaardige boom. De aannemer informeert gedurende de nazorgperiode aan het eind van ieder groeiseizoen de opdrachtgever over de potentieel te vervangen bomen. Op de ingeboete bomen dient wederom 3 groeiseizoenen nazorg en inboetverplichting te rusten.

Onderhoud grasvegetatie

De brink dient zodanig te worden ingericht dat een deel waar de speeltoestellen staan intensief wordt onderhouden en het overige gedeelte extensief. Hierdoor wordt voorkomen dat een groot deel van de bomen, door vooral verdichting van de toplaag, gaat kwijnen.

Toekomstige ontwikkelingen

Om de brink voor nu en in de toekomst te behouden dient rekening gehouden worden met de volgende aspecten:

  • ·

    geen ontgravingen, ophogingen of verhardingen onder de kroonprojectie van de bomen aanbrengen;

  • ·

    voor het eventueel noodzakelijk graven van sleuven onder de bomen dient advies ingewonnen te worden van een deskundige boomverzorger;

  • ·

    geen aanvullingen aanbrengen met zouthoudend zand in de nabijheid van de bomen;

  • ·

    geen opslag van materiaal en materieel onder de bomen;

  • ·

    geen bronnering of andere onttrekking van het grondwater rondom de bomen;

  • ·

    tijdens de uitvoering van bepaalde werkzaamheden onder of rond de bomen dienen de bomen te worden beschermd door middel van stambescherming en/of bouwhekken.

2.Brink Wapse

De brink nabij het dorp Wapse is gelegen op de hoek van de wegen Ten Darperweg en de Bareldsweg buiten de bebouwde kom. In totaal staan er 26 inlandse eiken op de brink. De eiken hebben een leeftijd die varieert tussen de 40 en de 80 jaar.

De eiken op de brink zijn in rijen geplant. Door de jaren heen zijn bomen door omstandigheden verwijderd en weer nieuw ingeplant. Zoals het beeld op de brink is moet er niets meer worden gedaan aan de brinkbomen.

De bomen hebben een redelijke tot goede conditie.

Algemene zorgpl icht

Dit bestaat uit normaal onderhoud en regelmatige controle op uitwendige zichtbare gebreken. Deze bomen moeten om de 2 tot 3 jaar gecontroleerd worden.

Onderzoekplicht

De bomen op de brink moeten nader worden onderzocht indien er sprake is van een uitwendig zichtbaar gebrek of andere aanwijzingen. Als na inspectie en onderzoek blijkt dat een boom gevaarlijk is dan moet de gemeente als eigenaar, optreden. Dit kan bestaan uit het snoeien van dode takken, uitlichten van een te zware kroon of verwijderen van een boom.

Groeiplaats

De samenstelling van de toplaag op de brink is goed te noemen. Doordat vervoermiddelen niet op de brink kunnen parkeren is de toplaag niet verdicht. Een zitbank en informatiebord zijn de enige elementen die op de brink staan.

Nieuwe bomen

Op de brink is ruimte voor het planten van 1 jonge, nieuwe boom (eik). Het gaat daarbij om de maat 30/35. De boom dient met kluit te worden geplant waarbij grondverbeteringmaatregelen worden uitgevoerd. Om de boom in de toekomst voldoende bovengrondse en ondergrondse groeiruimte te geven is een minimale plantafstand tussen de bomen nodig van 6 meter.

Voor het planten van een nieuwe jonge boom dient 4 m3 bomengrond te worden gemengd met de bestaande grond. De boom dient bovengronds te worden verankerd. Als water geefsysteem dient een drainage ring rond de boom in het plantgat te worden aangebracht met een uitgang ter hoogte van het maaiveld of een gietrand. Bij droge omstandigheden kan hierin water worden gegeven.

Voor de nieuw aangeplante boom dient een onderhoud contract te worden afgesloten voor minimaal 3 jaar na aanplant. Onder dit onderhoud wordt verstaan het controleren, bemesten, water geven, bestrijding eikenspintkever en mogelijke begeleidingsnoei van de bomen.

Nazorg

Zie blz. 11/12

Onderhoud grasvegetatie

De grasvegetatie langs het fietspad moet vanaf april/mei maandelijks gemaaid worden tot de maand oktober. Het gaat hierbij om een strook van een kleine meter breed. Dit geldt tevens voor de omgeving van de zitbank en het informatie bord. De overige vegetatie op de brink dient gemaaid te worden in de eerste helft van juni en in de maand september. Hierbij moet rekening gehouden worden met de bomen die absoluut niet mogen worden beschadigd. De grasvegetatie moet na het maaien binnen 5 dagen worden opgeruimd en afgevoerd.

Onderhoud bomen

De conditie is de bepaling van de gezondheidstoestand van de boom op dat moment. De groeiomstandigheden en invloeden van buitenaf zijn hierop van invloed. De conditie komt tot uiting in de verschijningsvorm van de boom. Hierbij wordt ondermeer gekeken naar beschadigingen, holtes, dood hout, scheuren, slechte en losse takken en wortelaanzetten. Tevens wordt gekeken naar de aanwezigheid van schimmels. De inventarisatie van de conditie levert belangrijke informatie op voor het beheer van de bomen.

Bij de inventarisatie van de conditie wordt de aanwezigheid van dood hout in de kroon meegenomen. Daarbij is het ecologisch bezien waardevol. Een brink is echter een vrij toegankelijke openbare ruimte. Een groot deel van openbare doorgaande wegen grenzen aan de brink. Het dode hout kan gevaar opleveren voor mensen en hun omgeving. Dood hout kan geclassificeerd worden in licht, matig en zwaar:

  • ·

    licht dood hout levert niet direct gevaar op maar moet binnen vijf jaar worden verwijderd. Het is vaak het dode hout aan de uiteinden van takken en twijgen;

  • ·

    matig dood hout kan op korte termijn gevaar opleveren maar is niet direct bedreigend. Het moet binnen een periode van uiterlijk twee groeiseizoenen worden verwijderd. Het betreft vooral de middelzware takken;

  • ·

    zwaar dood hout kan direct gevaar opleveren. Het kan op elk moment spontaan afbreken. Deze takken moeten zo snel mogelijk worden verwijderd. Het zijn over het algemeen de zware en dikke takken.

Bij de conditie inventarisatie kunnen bomen aangetroffen worden die in een dusdanige staat verkeren, dat ze een gevaar opleveren voor in het bijzonder mensen.

Het zijn bomen die bijna of geheel dood zijn, bomen die zodanig verrot of hol zijn dat ze kunnen afbreken. In alle gevallen moeten deze bomen uit het oogpunt van veiligheid, zo snel mogelijk worden verwijderd.

Op een brink staan bomen vaak dicht op elkaar vanwege het plantverband. Bomen die dicht op elkaar staan groeien voornamelijk in de lengte.

De conditie van de bomen op de brinken moeten 1 x in de 5 jaar worden bepaald. De uitkomsten hiervan moeten volgens bovenstaande worden onderhouden.

Onderhoud greppel/sloot

De aangrenzende greppel c.q. sloot dient evenals de grasvegetatie 2 x per jaar te worden gemaaid. Het maaisel dient te worden afgevoerd. Dit kan mogelijk via de Agrarische Natuurvereniging Drenthe waar het maaisel (ook van de grasvegetatie onder de bomen) gebruikt wordt als groenbemester op akkerbouwgronden.

3. Brink Vledder (kleine Kruisbrink)

De kleine brink is gelegen in de driehoek Dorpsstraat, Kerkhoflaan en Schapendrift. In totaal staan hier 30 inlandse eiken die een leeftijd hebben van ongeveer 125-150 jaar.

Hier en daar is geprobeerd jonge bomen te herplanten maar dit is tot nu toe mislukt. Op verschillende plaatsen op de brink kunnen dus nog nieuwe jonge bomen geplant worden.

De monumentale/waardevolle eiken op de brink verkeren in een redelijke tot goede conditie.

Verhoogde zorgplicht

De verhoogde zorgplicht geldt voor bomen waarvan verwacht kan worden dat ze een risico kunnen vormen. Deze zorgplicht geldt voor de eiken welke op de brink staan.

Onderzoekplicht

Omdat een aantal bomen op de brink een matige conditie hebben dient ieder jaar onderzoek te worden verricht naar uitwendige zichtbare gebreken of andere aanwijzingen. Als na de inspectie en het onderzoek blijkt dat een boom gevaarlijk is dan moet de gemeente als eigenaar, optreden. De werkzaamheden kunnen bestaan uit het snoeien van dode takken, uitlichten van een te zware kroon of verwijderen van de boom.

Groeiplaats

De samenstelling van de toplaag van de brink is redelijk te noemen. Doordat voertuigen onder de bomen kunnen parkeren is de toplaag enigszins verdicht. Om dit te verbeteren is het aanbrengen van bloembollen een alternatief. Een deel van de brink is al voorzien van bollen. Daarnaast moet de oude greppel rond de brink weer worden hersteld zodat er geen vervoermiddelen op de brink kunnen parkeren.

Nieuwe bomen

Op de brink is ruimte voor herplanten van 3 jonge, nieuwe bomen (eiken). De eiken moeten de maat 30/35 hebben. De bomen dienen met kluit te worden geplant waarbij grondverbetering maatregelen worden uitgevoerd. Om de bomen in de toekomst voldoende bovengrondse en ondergrondse groeiruimte te geven is een minimale plantafstand tussen de bomen nodig van ongeveer 6.00 meter. Voor het planten van de nieuwe bomen dient minimaal 4 m3 bomengrond per boom te worden gemengd met bestaande grond. De bomen dienen bovengronds te worden verankerd. Als water geefsysteem dient een drainering rond de boom in het plantgat te worden aangebracht met een uitgang ter hoogte van het maaiveld of een gietrand. Bij droge omstandigheden kan hierin water worden gegeven.

Voor de nieuw aangeplante bomen dient een onderhoud contract te worden afgesloten voor minimaal 3 jaar na aanplant. Onder dit onderhoud wordt verstaan het controleren, bemesten, water geven, bestrijding eikenspintkever en mogelijk begeleidingsnoei van de bomen. Tevens dient een hergroei garantie met de leverancier van de bomen te worden afgesloten.

Nazorg

Zie blz. 11/12

Verwijderen verharding

De over de brink aangebracht klinker voetpad doet afbreuk aan de functie van de brink. Het voetpad heeft geen enkele functie wat blijkt uit het geringe betreding van het voetpad. Om de brink weer terug te brengen naar het oorspronkelijke beeld, dient dit voetpad geheel te worden verwijderd. Het gaat hierbij om ongeveer 60 m2 klinkers. Het tracé dient na het verwijderen van de klinkers zaaiklaar gemaakt te worden. Dit kan door het verwijderen van het zandcunet of menging van het zand met organische grond. Daarna wordt de strook ingezaaid met een bermgraszaadmengsel.

Onderhoud grasvegetatie /blad

De grasvegetatie onder de bomen op de brink, dient afhankelijk van het weer, twee wekelijks te worden gemaaid. Het gemaaide gras moet onder de bomen blijven liggen. Het gras moet worden gemulcht zodat het in fijne vorm geen overlast veroorzaakt voor de gebruikers van de brink en zo snel mogelijk kan worden verteerd. Hierdoor wordt het opneembaar voor de bomen. Rond de bomen moet minimaal 2 x in het jaar de grasgroei worden gemaaid. Hierbij moet rekening gehouden worden met de bomen die absoluut niet mogen worden beschadigd.

Naast het gras, wat in mulch vorm moet blijven liggen, geldt dat ook het blad wat in het najaar valt niet wordt afgevoerd. Het blad moet net als het gras worden gemulcht en daarna verspreid onder de brinkbomen. Hierdoor komen de in het blad zittende voedingmeststoffen vrij voor opname door de boomwortels.

Onderhoud bomen

De conditie is de bepaling van de gezondheidstoestand van de boom op dat moment. De groeiomstandigheden en invloeden van buitenaf zijn hierop van invloed. De conditie komt tot uiting in de verschijningsvorm van de boom. Hierbij wordt ondermeer gekeken naar beschadigingen, holtes, dood hout, scheuren, slechte en losse takken en wortelaanzetten. De inventarisatie van de conditie levert belangrijke informatie op voor het beheer van de bomen.

Bij de inventarisatie van de conditie wordt de aanwezigheid van dood hout in de kroon meegenomen. Daarbij is het ecologisch gezien waardevol. Een brink is echter een vrij toegankelijke openbare ruimte. Een groot deel van de openbare doorgaande wegen grenzen aan de brink. Het dode hout kan gevaar opleveren voor mens en haar omgeving.

Een viertal bomen op de brink die langs de Dorpsstraat staan, zijn in het najaar van 2012 onderhouden. De overige bomen dienen binnen enkele jaren te worden onderhouden.

De conditie van de bomen moeten 1 x in de 5 jaar worden bepaald. De uitkomsten hiervan moeten volgens bovenstaande worden onderhouden.

Herstellen greppels aan de randen

De brinken worden regelmatig gebruikt om voertuigen te parkeren. Om dit tegen te gaan zijn keien geplaatst aan de randen van de brink. Deze keien zijn niet afdoende om het verkeer op de brink te weren. Door de zware druk op de bovenlaag van de grasvegetatie, verdicht deze dusdanig dat te weinig zuurstof in de bodem kan komen wat weer funest is voor de conditie (zuurstof gebrek) van de bomen.

Om dit probleem op te lossen dient de situatie zoals de brink er in het begin van de 20ste eeuw uitzag, hersteld te worden. Hiervoor dienen greppels te worden aangebracht aan de randen van de brink. De lengte van de greppel is in totaal 165 m1. Tussen de insteken van de greppel dient 75 centimeter ruimte te zitten. De diepte van de greppel dient ongeveer 25 centimeter te bedragen. De uit de greppel komende grond kan verwerkt worden onder de bomen op de brink.

Onderhoud greppel/sloot

De nieuw te graven greppel dient 3 x in het jaar te worden gemaaid. Het vrijkomende maaisel dient te worden afgevoerd. Dit kan via de Agrarische Natuurvereniging Drenthe. Het vrijkomende gras wordt verwerkt als groenbemester op akkerbouw gronden.

4. Brink Vledder (grote Kruisbrink)

De grote brink is gelegen in de hoek Brink/Solweg en Wapserweg. In totaal staan hier 44 inlandse eiken die een leeftijd vertegenwoordigen van tussen de 125-150 jaar. Enkele bomen zijn jonger omdat ze het afgelopen decennia zijn aangeplant.

De monumentale/waardevolle eiken verkeren in een redelijke conditie. Op een aantal plaatsen op de brink kunnen nieuwe jonge bomen worden herplant.

Verhoogde zorgplicht

De verhoogde zorgplicht geldt voor bomen waarvan verwacht kan worden dat ze een risico kunnen vormen. Deze zorgplicht geldt voor de eiken welke op de brink staan.

Onderzoekplicht

Omdat een aantal bomen op de brink een matige conditie hebben dient ieder jaar onderzoek te worden verricht naar uitwendige zichtbare gebreken of ander aanwijzingen. Als na de inspectie en het onderzoek blijkt dat een boom gevaarlijk is dan moet de gemeente als eigenaar, optreden. De werkzaamheden kunnen bestaan uit het snoeien van dode takken, uitlichten van een te zware kroon of in het uiterste het verwijderen van de boom of bomen.

Groeiplaats

De samenstelling van de toplaag van de brink is redelijk te noemen. Doordat voertuigen onder de bomen kunnen parkeren is de toplaag enigszins verdicht. Om dit te verbeteren is het aanbrengen van bloembollen een alternatief. Een deel van de brink is al voorzien van bollen. Daarnaast moet de oude greppel rond de brink weer worden hersteld zodat er geen vervoermiddelen op de brink kunnen parkeren.

Nieuwe bomen

Op de brink is ruimte voor het herplanten van 2 jonge, nieuwe bomen (eiken). De eiken moeten de maat 30/35 hebben. De bomen dienen met kluit te worden geplant waarbij grondverbetering maatregelen worden uitgevoerd. Om de bomen in de toekomst voldoende bovengrondse en ondergrondse groeiruimte te geven is een minimale plantafstand tussen de bomen nodig van ongeveer 6.00 meter. Voor het planten van de nieuwe bomen dient minimaal 4 m3 bomengrond te worden gemengd met de bestaande grond. De bomen dienen bovengronds te worden verankerd.

Als watergeefsysteem dient een drainage ring rond de boom in het plantgat te worden aangebracht met een uitgang ter hoogte van het maaiveld of een gietrand. Bij droge omstandigheden kan hierin water worden gegeven.

Voor de nieuw aangeplante bomen dient een onderhoud contract te worden afgesloten voor minimaal 3 jaar na aanplant. Onder dit onderhoud wordt verstaan het controleren, bemesten, water geven, bestrijding eikenspintkever en mogelijk begeleidingssnoei van de bomen. Tevens dient een hergroei garantie met de leverancier van de bomen te worden afgesloten.

Nazorg

Zie blz. 11/12

Verwijdering verharding en bushalte

De over de brink aangebracht klinker voetpad doet afbreuk aan de functie van de brink. Het voetpad heeft nauwelijks of geen functie alleen de verbinding tussen de weg Brink en het voetpad richting Markepad heeft nog een geringe functie. Ook het voetpad voor perceel Brink 5 heeft geen functie. Om de brink weer terug te brengen naar het oorspronkelijke beeld dienen de voetpaden te worden verwijderd. Dit kan mede omdat de maximum snelheid (beweging) op de aanliggende wegen maar 30 kilometer bedraagt en de voetganger “veilig” gebruik kan maken van de weg.

Het gaat daarbij om in totaal 270 m2 op te ruimen klinkerverharding. Het tracé dient na het verwijderen van de klinkers zaaiklaar gemaakt worden. Dit kan door het verwijderen van het zandcunet of menging van het zand met organische grond. Daarna wordt de strook ingezaaid met een bermgraszaadmengsel.

De verharde opstapplaats voor de bus geeft absoluut geen goed beeld van de brink. De opstapplaats dient te worden verwijderd. Omdat er aan beide kanten van de weg Brink/Wapserweg een opstap plaats voor het openbaar vervoer is aangelegd mag deze niet te ver worden herplaatst. Voorstel is dan ook hiervoor de grasstrook voor Brink 5 te gebruiken. Hierdoor krijgt het grootste gedeelte van de brink zijn oorspronkelijke beeld weer terug.

De gedenkstenen hebben een centrale rol op de brink. Dit is het gevolg van een gewijzigd gebruik van de brink. Het beeld van deze stenen doet geen afbreuk aan de leesbaarheid van de brink. Daarnaast is een informatie zuil geplaatst waarop een stukje geschiedenis van het dorp is te lezen.

Een van de gedenkstenen is in 1945 geplaatst ter nagedachtenis aan de 18 medeburgers die tijdens de 2e wereldoorlog zijn omgekomen.

Onderhoud grasvegetatie /blad

De grasvegetatie onder de bomen op de brink dient twee wekelijks te worden gemaaid. Het gemaaide gras moet onder de bomen blijven liggen. Het gras moet worden gemulcht zodat het in fijne vorm geen overlast veroorzaakt voor de gebruikers van de brink en zo snel mogelijk kan worden verteerd. Hierdoor wordt het opneembaar voor de bomen. Rond de bomen moet minimaal de grasgroei 2 x per jaar worden gemaaid. Tijdens het maaien dient rekening te worden gehouden dat de stammen van de bomen niet worden beschadigd.

Naast het gras wat in mulch vorm moet blijven liggen, geldt dat ook het blad wat in het najaar valt niet wordt afgevoerd. Het blad moet evenals het gras worden gemulcht en daarna verspreid onder de brinkbomen. Hierdoor komen de in het blad zittende voedingsstoffen vrij voor opname door de boomwortels.

Onderhoud bomen

De conditie is de bepaling van de gezondheidstoestand van de boom op dat moment. De groeiomstandigheden en invloeden van buitenaf zijn hierop van invloed. Een negatief voorbeeld hiervan is de aanleg van allerlei verhardingen op de brink en het parkeren van auto’s.

De conditie van de boom kun je zien aan zijn verschijningsvorm. Hierbij wordt ondermeer gekeken naar beschadigingen, holtes, dood hout, scheuren, slechte en losse takken, wortelaanzet en beschadigingen. De inventarisatie van de conditie levert belangrijke informatie op voor het beheer van de bomen. Tijdens de inventarisatie van de conditie wordt de aanwezigheid van dood hout in de kroon meegenomen. Dood hout is ecologisch waardevol omdat het gebruikt wordt door allerlei insecten die weer worden gegeten door verschillende dieren zoals vogels en vleermuizen. Maar omdat de brink vrij toegankelijk is en grenst aan openbare wegen kan het dode hout gevaar opleveren voor mensen en hun omgeving.

De bomen op de brink dienen 1 x in de 5 jaar na een inventarisatie van de conditie, te worden onderhouden.

Herstellen greppels aan de randen

De brink wordt regelmatig gebruikt om voertuigen te parkeren. Om het verkeer op de brink te weren worden nu keien geplaatst aan de randen van de brink. De keien zijn eenvoudig te verrollen en hebben dus geen enkele functie. Door de zware druk op de bovenlaag van de grasvegetatie verdicht deze dusdanig dat te weinig zuurstof in de bodem voorkomt wat funest is voor de conditie (zuurstofgebrek) van de bomen.

Dit kan worden opgelost door de brink terug te brengen zoals het was voor de 21 ste eeuw. Hiervoor dienen greppels aan de randen van de brink te worden aangebracht. In totaal gaat het om 170 m1 greppel. In de greppel dienen enkele dammen te worden aangebracht zodat onderhoud materiaal op de brink kan komen. De insteken van de greppel dienen 75 centimeter van elkaar te liggen. De diepte van de greppel dient 25 centimeter te bedragen. De uit de greppel komende grond kan verwerkt worden onder de bomen op de brink.

Onderhoud greppels

De nieuwe greppel dient 3 x in het jaar te worden gemaaid. Het maaisel dient afgevoerd te worden. Dit kan via de ANV Drenthe die het vrijkomende groenafval gebruikt als groenbemesting op de landbouwgronden.

5. Brink Wilhelminaoord

De brink wordt in de volksmond “Grote Brink” genoemd en ligt ingesloten tussen de van Holthe tot Echtenstraat en de Kooimanstraat. In het dorp liggen nog enkele kleine brinken zoals de ronde brink in de Jongestraat en de vierhoekige brink in de Schumerstraat.

Op de brink zijn in de jaren ’60 inlandse eiken geplant. Dus de eiken die hier staan zijn ongeveer 60 jaar oud. De brink is bijzonder omdat Wilhelminaoord niet de typische structuur van een esdorp heeft. Op de brink staan in totaal 90 stuks eiken welke in 2009 voor het laatst zijn onderhouden.

De naam “brink” is eigenlijk alleen van toepassing op brinken zoals deze zijn ontstaan vanuit de historische esdorpen. Dus de brink in Wilhelminaoord is officieel géén brink.

Algemene zorgplicht

Dit bestaat uit normaal onderhoud en regelmatige controle op uitwendige gebreken. De bomen op de brink moeten om de 2 à 3 jaar gecontroleerd te worden.

Groeiplaats

De samenstelling van de toplaag is redelijk te noemen. Omdat er een trapveldje is gelegen op de brink en er ook voertuigen geparkeerd kunnen worden, is de toplaag enigszins verdicht. Om dit te verbeteren is het aanbrengen van bloembollen een alternatief. Daarnaast moet een greppel aan de rand van de brink worden aangelegd zoals het bij de oudere brinken vroeger het geval was. Dit ter voorkoming dat voertuigen op de brink kunnen parkeren.

Nieuwe bomen

Op de brink is ruimte voor het planten van 20 jonge, nieuwe bomen ( eiken met een enkele linde of kastanje). De bomen dienen te voldoen aan de maat 30/35.

Daarnaast dienen de bomen met kluit te worden geplant waarbij grondverbetering maatregelen worden uitgevoerd. Het totaal aantal te planten bomen kan over een aantal jaren worden uitgesmeerd. Dit mede vanwege de hoge kosten van de aanschaf en planten van een boom.

Om de bomen in de toekomst voldoende bovengrondse en ondergrondse groeiruimte te geven is een minimale plantafstand tussen de bomen nodig van 6 meter. Voor het planten van de nieuwe bomen dient minimaal 4 m3 bomengrond per boom te worden gemengd met de bestaande grond. De bomen dienen bovengronds te worden verankerd. Als watergeefsysteem dient een drainage ring rond de boom in het plantgat te worden aangebracht met een uitgang ter hoogte van het maaiveld of een gietrand. Bij droge omstandigheden kan hierin water worden gegeven.

Voor de nieuw aangeplante bomen dient een onderhoud contract te worden afgesloten voor de duur van minimaal 3 jaar na aanplant. Onder dit onderhoud wordt verstaan het controleren, bemesten, water geven, bestrijding eikenspintkever en mogelijk begeleidingsnoei van de bomen. Tevens dient een hergroei garantie met de leverancier van de bomen te worden afgesloten.

Nazorg

Zie blz. 11/12

Onderhoud grasvegetatie/blad

De grasvegetatie onder de bomen op de brink dient om 4 à 5 keer in het jaar te worden gemaaid. Uitzondering is het trapveldje welke iedere week mee genomen moet worden met de maaironde van de gazons in het dorp.

Het gras wat 4 à 5 keer in het jaar wordt gemaaid, moet gemulcht onder de bomen blijven liggen. Het gemulchte gras veroorzaakt geen overlast voor de gebruikers van de brink en verteerd op een snelle wijze. Hierdoor wordt het opneembaar voor de bomen. Rond de bomen moet minimaal 4 x in het jaar de grasgroei worden gemaaid. Hierbij moet rekening gehouden worden met de bomen die absoluut niet mogen worden beschadigd.

Naast het gras wat in mulch vorm moet blijven liggen geldt dat ook het blad wat in het najaar valt niet wordt afgevoerd. Het blad moet net als het gras worden gemulcht en daarna verspreid onder de brinkbomen. Hierdoor komen de in het blad zittende voedingmeststoffen vrij voor opname door de boomwortels.

Onderhoud bomen

De conditie is de bepaling van de gezondheidstoestand van de boom op dat moment. De groeiomstandigheden en invloeden van buitenaf zijn hierop van invloed. De conditie komt tot uiting in de verschijningsvorm van de boom. Hierbij wordt ondermeer gekeken naar beschadigingen, holtes, dood hout, scheuren, slechte en losse takken en wortelaanzetten.

Bij de inventarisatie van de conditie wordt de aanwezigheid van dood hout in de kroon meegenomen. Dood hout is belangrijk ecologisch gezien. Veel insecten gebruiken dit als schuilplaats of afzetten van hun eieren. Daarnaast zijn deze insecten weer voedsel voor o.a. vogels. Omdat een deel van de openbare wegen grenst aan de brink kan dood hout gevaar opleveren.

De conditie van de bomen moet 1 x in de 5 jaar worden vastgesteld. De uitkomst hiervan bepaald welke onderhoud maatregelen moeten worden genomen.

Aanleg greppels aan de randen

De brink wordt regelmatig gebruikt om voertuigen te parkeren. Om dit probleem op te lossen dient aan de randen van de brink een greppel te worden aangelegd.

De lengte van de greppel is in totaal 300 meter. In de greppel moeten enkele dammen worden gemaakt om met materieel op de brink te kunnen komen en voor de gebruikers van het trapveldje. Tussen de insteken van de greppel dient 75 centimeter ruimte te zitten. De diepte van de greppel dient ongeveer 25 centimeter te bedragen. De uit de greppel komende grond kan verwerkt worden onder de bomen op de brink.

De nieuw te graven greppel dient 3 x in het jaar te worden gemaaid. Het vrijkomende maaisel dient te worden afgevoerd.

6. Brink in Havelte

Deze brink wordt in de volksmond “Oosterbrink” genoemd. De brink en zijn omgeving heeft de bestemming “beschermd dorpsgezicht”. De vorm van de brink is driehoekig. De bomen op de brink bestaan uit eiken. In totaal staan er op de brink 21 inlandse eiken waarvan 16 eiken met een leeftijd van boven de 100 jaar en 5 jonge eiken. De brink is gelegen aan de kruising van de Dorpsstraat en Havelterschapendrift.

De monumentale/waardevolle eiken verkeren in redelijke gezondheid.

Verhoogde zorgplicht

De verhoogde zorgplicht geldt voor de bomen waarvan verwacht kan worden dat ze een risico kunnen vormen. De zorgplicht geldt voor de eiken die op de brink staan.

Onderzoekplicht

Omdat een aantal bomen op de brink een matige conditie hebben dient ieder jaar onderzoek te worden verricht naar uitwendige zichtbare gebreken of ander aanwijzingen. Als na de inspectie en het onderzoek blijkt dat een boom gevaar oplevert voor de omgeving moet de gemeente als eigenaar, optreden. De werkzaamheden kunnen bestaan uit het snoeien van dode takken, uitlichten van een te zware kroon of het verwijderen van een boom.

Groeiplaats

De samenstelling van de toplaag van de brink is redelijk te noemen. Doordat voertuigen onder de bomen kunnen parkeren is de toplaag verdicht. Om dit te verbeteren is het aanbrengen van bloembollen een alternatief. Een deel van de brink is al voorzien van bloembollen.

Nieuwe bomen

Op de brink is ruimte voor het herplanten van 3 jonge, nieuwe bomen (eiken). De eiken moeten de maat 30/35 hebben. De bomen dienen met kluit te worden geplant waarbij grondverbetering maatregelen worden uitgevoerd. Om de bomen in de toekomst voldoende bovengrondse en ondergrondse groeiruimte te geven is een minimale plantafstand tussen de bomen nodig van ongeveer 6 meter. Voor het planten van de nieuwe bomen dient minimaal 4 m3 bomengrond per boom te worden gemengd met de bestaande grond. De bomen dienen bovengronds te worden verankerd. Als watergeefsysteem dient een drainage ring rond de boom in het plantgat te worden aangebracht met een uitgang ter hoogte van het maaiveld of een gietrand. Bij droge omstandigheden kan hierin water worden gegeven.

Voor de nieuw aangeplante bomen dient een onderhoud contract te worden afgesloten voor minimaal 3 jaar na aanplant. Onder dit onderhoud wordt verstaan het controleren, bemesten, water geven, bestrijding eikenspintkever en mogelijk begeleidingssnoei van de bomen. Tevens dient een hergroei garantie met de leverancier van de bomen te worden afgesloten.

Nazorg

Zie blz. 11/12

Verwijdering verharding

De aan de rand van de brink aangebrachte parkeervakken doet afbreuk aan de functie. Dit is tevens het geval met de op de brink aangebrachte verhoogde bushalteopstap.

Om de brink weer terug te brengen naar het oorspronkelijke beeld dienen zowel de parkeervakken als de bushalte te worden verwijderd. Het gaat hierbij om 12 parkeervakken met een oppervlakte per vak van 12 m3. De vakken zijn voornamelijk aangelegd voor de hobbywinkel “De Vakman” en het café “Het Knooppunt”. De hobbywinkel heeft naast de winkel parkeerruimte voor een vijftal auto’s en het café heeft parkeerruimte tussen/achter het café en de hobbywinkel. Voor de normale toeloop zijn de parkeervakken voldoende. Alleen in extreme gevallen zijn hier onvoldoende parkeervakken maar dan zijn ook de 12 parkeervakken op de brink niet voldoende.

De opstap voor de bushalte doet afbreuk aan de leesbaarheid van de brink. Deze halte dient dan ook te worden verplaatst naar de hoek Dorpsstraat 27/fiets-voetpad.

Na het opruimen van 144 m2 klinkers van de parkeervakken en opsluitbanden dienen de vakken zaai klaar gemaakt te worden. Dit kan door het verwijderen van het zandcunet of menging van het zand met organische grond. Daarna kan de strook ingezaaid worden met een bermgraszaadmengsel.

Na het verwijderen van de verharde bushalte en het voetpad dient de strook zaaiklaar gemaakt te worden en ingezaaid met een bermgraszaadmengsel. De verbinding van het voetpad aan de Boskampsbrugweg naar de hobbyzaak en café loopt nu via het bestaande fiets-voetpad welke aan de noord/westkant van de brink is gelegen.

De op de brink staande palen en verkeers-verwijsborden dienen te worden verplaatst indien dit mogelijk is.

Onderhoud grasvegetatie/blad

De grasvegetatie onder de bomen op de brink dient twee wekelijks te worden gemaaid. Het gemaaide gras moet onder de bomen blijven liggen. Het gras moet worden gemulcht zodat het in fijne vorm geen overlast veroorzaakt voor de gebruikers van de brink en zo snel mogelijk kan worden verteerd. Hierdoor komen voedingsstoffen vrij die opneembaar zijn voor de bomen. Rond de bomen dient 2 x in het jaar de grasgroei te worden gemaaid. Tijdens dit maaien dient rekening gehouden te worden met het absoluut niet mogen beschadigen van de bomen.

Naast het gras wat in mulch vorm moet blijven liggen, geldt dat ook het blad wat in het najaar valt niet wordt afgevoerd. Het blad moet net als het gras worden gemulcht en daarna verspreid onder de brinkbomen. Hierdoor komen de in het blad zittende voedingsstoffen vrij voor opname door de boomwortels.

Onderhoud bomen

De bomen die op de brink staan zijn in het jaar 2009 onderhouden. De conditie is de bepaling van de gezondheidstoestand van de boom op dat moment. De groeiomstandigheden en invloeden van buitenaf zijn hierop van invloed. Gekeken wordt naar ondermeer beschadigingen, holtes, dood hout, scheuren, slechte en losse takken en wortelaanzet. De inventarisatie van de conditie levert belangrijke informatie op voor het beheer van de bomen.

De inspectie van de bomen dient 1 x in de 5 jaar te worden uitgevoerd.

Herstellen greppels aan de randen

De brink wordt regelmatig gebruikt om voertuigen te parkeren. Om dit tegen te gaan zijn dikke keien geplaatst aan de randen (gedeeltelijk) van de brink. Deze keien zijn niet afdoende om het verkeer op de brink te weren. Door de zware druk op de bovenlaag van de grasvegetatie verdicht deze dusdanig dat te weinig zuurstof in de bodem kan komen wat weer funest is voor de conditie (zuurstof gebrek) van de bomen. Om dit probleem op te lossen dient de situatie zoals de brink er in het begin van de 20 ste eeuw uitzag, hersteld te worden. Hiervoor kunnen greppels worden aangebracht aan de rand van de brink over een lengte van 87 m1. Tussen de insteken van de greppel dient 75 centimeter ruimte te zitten. De diepte van de greppel bedraagt ongeveer 25 centimeter. De vrijkomende grond kan verwerkt worden op de brink.

Onderhoud greppel

De greppel dient 3 x in het jaar te worden gemaaid. Het vrijkomende maaisel dient te worden afgevoerd of gemulcht onder de bomen te worden verspreid.

7. Brink Dwingeloo

De brink is een van de grootste en mooiste brinken in Drenthe. Het is een kerkbrink en heeft een dubbelrechthoekige vorm. In 1909 is bij de geboorte van voormalig koningin Juliana een bruine beuk geplant. Dit is ook gedaan bij de geboorte van koningin Beatrix in 1938 in de vorm van het planten van een linde. In 1931 is de brink herplant waarbij 100 eiken zijn aangeplant op kosten van de voormalige hoofdmeester, de heer Cancrinus.

Vanaf 1840 wordt de brink al gebruikt als veemarkt in het voor – en najaar. In de laatste oorlogsjaren (2e wereldoorlog) werd de brink gebruikt voor het verhandelen van kleinvee vooral konijnen. Nu wordt de brink o.a. gebruikt voor allerlei volksspelen zoals touwtrekken, sprietlopen, schaatsen op “De Riete” enz.

De voormalige gemeente Dwingeloo heeft in 1958 de brink overgenomen van de boermarke Dwingeloo voor een bedrag van € 2857,--. Sinds 1967 is de brink in Dwingeloo een z.g. “Van rijkswege beschermd dorpsgezicht” aangewezen in het kader van artikel 20 van de Monumentenwet.

Naast de afmetingen en de vorm is de brink bijzonder vanwege de veelal statige bebouwing rondom de brink. Naast een aantal grote panden die een horecabestemming hebben, bevinden zich rond de brink een aantal herenhuizen en statige monumentale boerderijen. Ook het voormalige gemeentehuis valt op, in een neostijl gebouwd in de zuidoost hoek van de brink.

De brink herbergt een dobbe “De Riete” (water) welke een van de twee dobben is die in Drenthe hun oorspronkelijke vorm hebben behouden.

De brink is in 1979-1980 hersteld en opgeknapt. Dit is ook gebeurd in de periode 2010 – 2012.

Verhoogde zorgplicht

De verhoogde zorgplicht geldt voor de bomen waarvan verwacht kan worden dat ze een risico kunnen vormen. De zorgplicht geldt voor alle bomen die op de brink staan.

Onderzoekplicht

Omdat een aantal bomen ondanks de reconstructie van de brink een matige conditie hebben dient ieder jaar onderzoek te worden verricht naar uitwendige gebreken of andere aanwijzingen. Als na de inspectie en het onderzoek blijkt dat een boom gevaar oplevert voor de omgeving moet de gemeente als eigenaar optreden. De werkzaamheden bestaan uit het snoeien van dode takken, uitlichten van een te zware kroon of het verwijderen van een boom.

Groeiplaats

De samenstelling van de toplaag van de brink is redelijk te noemen temeer een deel van deze laag is los gefreesd en opnieuw is ingezaaid. Hierdoor heeft de beluchting van de bomen een positieve impuls gekregen. Door de brink niet als parkeerruimte te gebruiken en het gebruik voor allerlei activiteiten te beperken kan de conditie van de bomen worden gewaarborgd. Om nog meer zuurstof in de toplaag te brengen is het poten van bloembollen een optie. Deze bollen geven daarnaast ieder voorjaar een kleurrijk gezicht en zijn aantrekkelijk met het vroeg leveren van nectar en stuifmeel voor de natuurlijke vijanden van o.a. de eikenprocessierups.

Nieuwe bomen

Voor het verwijderen van meer dan 100 bomen op de brink zijn in totaal 41 jonge eiken herplant in de maat 30/35. De komende jaren zal worden gekeken of er nog meer plaatsen op de brink zijn waar eventueel jonge bomen (maat 16/18) herplant kunnen worden.

Verwijderen verharding

De over de brink aangebrachte klinker voetpad doet afbreuk aan de functie van de brink. Het voetpad heeft maar een beperkte functie omdat het nauwelijks wordt betreden. Om de brink weer terug te brengen naar het oorspronkelijke beeld dient het voetpad geheel te worden verwijderd. Het gaat hierbij om ongeveer 80 m2 klinkers. Het tracé dient na het verwijderen van de klinkers zaaiklaar gemaakt te worden. Dit kan door het verwijderen van het zandcunet of menging van het zand met organisch materiaal. Daarna wordt de strook ingezaaid met een bermgraszaadmengsel.

De opstap voor de bushalte doet afbreuk aan de leesbaarheid van de brink. Deze halte dient dan ook te worden verplaats naar b.v. de groenpercelen voor Brink 47 t/m 50. Na het verwijderen van de verharde bushalte en het voetpad dient de strook zaaiklaar gemaakt te worden en ingezaaid met een bermgraszaadmengsel.

Onderhoud grasvegetatie/blad

De grasvegetatie onder de bomen dient twee wekelijks te worden gemaaid. Het gemaaide gras moet onder de bomen blijven liggen, het liefst in mulch vorm. Zo wordt het gras op een snelle manier verteerd en is hierdoor opneembaar voor de bomen. Rond de bomen dient 2 x in het jaar de grasgroei te worden gemaaid. Tijdens het maaien dient rekening gehouden te worden met het absoluut niet mogen beschadigen van de bomen.

Naast het gras wat in mulch vorm moet blijven liggen, geldt dat ook het blad wat in het najaar valt niet wordt afgevoerd. Het blad moet net als het gras worden gemulcht en daarna verspreid onder de brinkbomen. Hierdoor komen de in het blad zittende voedingsstoffen vrij voor opname door de boomwortels.

Onderhoud bomen

De bomen die op de brink zijn blijven staan zijn in 2012 onderhouden tijdens de reconstructiewerkzaamheden op de brink. Daarnaast is de bodem onder de bomen losgemaakt en voorzien van extra bemesting. De conditie van de bomen moet ieder jaar worden gecontroleerd. In het bijzonder de brinkbomen omdat hier regelmatig allerlei activiteiten onder plaatsvinden.

Herstellen greppels aan de randen

De brink wordt regelmatig gebruikt om voertuigen te parkeren. Om dit tegen te gaan zijn dikke keien geplaatst aan de randen (gedeeltelijk) van de brink. De keien zijn niet afdoende om het verkeer op de brink te weren. Door de zware druk op de bovenlaag van de grasvegetatie, verdicht deze dusdanig dat te weinig zuurstof in de bodem kan komen wat weer funest is voor de conditie (zuurstof gebrek) van de bomen. Om dit probleem op te lossen dienen greppels aan de randen te worden aangebracht over een lengte van 315 meter. Tussen de insteken van de greppel dient ongeveer 75 centimeter ruimte te zitten. De diepte van de greppel bedraagt ongeveer 25 centimeter. De vrijkomende grond kan verwerkt worden onder de bomen op de brink.

Onderhoud greppel

De nieuwe greppel dient 3 x in het jaar te worden gemaaid. Het maaisel dient afgevoerd te worden. Dit kan via de ANV Drenthe die het vrijkomende groenafval gebruikt als groenbemesting op de landbouwgronden of composteer bedrijf op het industrieterrein Havelte.

8. Brink Diever (De Doolhof of Marktbrink)

De brink ligt direct ten noorden van de oude dorpskern van Diever. Het wordt begrensd door de Achterstraat en Kasteel aan de zuidzijde, de Noordes aan de westzijde en de Oude Groningerweg. De begraafplaats ligt aan de oostzijde van de brink. De brink wordt in noordelijke richting doorsneden door de Bosweg richting Wateren en Zorgvlied. Op de Marktbrink is nog een oude dobbe aanwezig op de hoek van de Achterstraat en de Ten Darperweg. De dobbe is nu in gebruik als eendenvijver. De brink wordt gekenmerkt door een groot bestand aan hoogopgaande bomen en roept daarmee het effect op van een uitgestrekt groen dak. Onder dit dak bestaat een ruime mate van openheid met zichtlijnen in alle richtingen.

Op de brink werd en wordt, zoals de naam al aangeeft, handel gedreven. Omdat de brink een functie voor het gehele dorp vervulde was het eigendom voor de Markescheidingswet van 1850, in handen van de Boermarke. Na 1850 is het eigendom overgegaan naar de voormalige gemeente Diever. Vanwege het gemeenschappelijk bezit en de functie voor het gehele dorp, bleef de brink onbebouwd. Zowel de Kerkbrink als de Marktbrink zijn van grote cultuurhistorische waarde omdat ze het verhaal vertellen van de geschiedenis en ontwikkeling van het dorp.

De inspectie van de bomen dient 1 x in de 5 jaar te worden uitgevoerd.

Verhoogde zorgplicht

De verhoogde zorgplicht geldt voor de bomen waarvan verwacht kan worden dat ze een risico kunnen vormen. De zorgplicht geldt voor de bomen die op de brink staan.

Onderzoekplicht

Omdat een aantal bomen op de brink een matige conditie hebben dient ieder jaar onderzoek te worden verricht naar uitwendige zichtbare gebreken of andere aanwijzingen. Als na de inspectie en het onderzoek blijkt dat een boom gevaar oplevert voor de omgeving moet de gemeente als eigenaar, optreden. De werkzaamheden kunnen bestaan uit het snoeien van dode takken, uitlichten van een te zware kroon of het verwijderen van een boom.

Groeiplaats

De samenstelling van de toplaag van de brink is redelijk te noemen. Er kunnen in principe geen voertuigen meer parkeren onder de bomen op de brink.

Toch moet de toplaag van de grasmat luchtig blijven om voldoende zuurstof in de grond te houden en te krijgen. Hiervoor kunnen bloembollen gepoot worden. In een klein deel van de brink zijn al bloembollen voor verwildering gepoot.

Nieuwe bomen

Op de brink zijn in 2003 nieuwe bomen (eiken) herplant tijdens de uitvoering van het landschapsproject “Oude Groningerweg”. Toch bestaat er nog ruimte om een tiental jonge, nieuwe bomen te planten. De eiken moeten de maat 30/35 hebben. De bomen dienen met kluit te worden geplant waarbij grondverbetering maatregelen worden uitgevoerd. Om de bomen in de toekomst voldoende bovengrondse en ondergrondse groeiruimte te geven is een minimale plantafstand tussen de bomen nodig van ongeveer 6 meter. Voor het planten van de nieuwe bomen dient minimaal 4 m3 bomengrond per boom te worden gemengd met de bestaande grond. De bomen dienen bovengronds te worden verankerd. Als watergeefsysteem dient een drainage ring rond de boom in het plantgat te worden aangebracht met een uitgang ter hoogte van het maaiveld of een gietrand. Bij droge omstandigheden kan hierin water worden gegeven.

Voor de nieuw aangeplante bomen dient een onderhoud contract te worden afgesloten voor minimaal 3 jaar na aanplant. Onder dit onderhoud wordt verstaan het controleren, bemesten, water geven, bestrijding eikenspintkever en begeleidingssnoei van de jonge bomen.

Nazorg

Zie blz. 11/12

Onderhoud grasvegetatie/blad

De grasvegetatie onder de bomen op de brink dient 1 x in de maand te worden gemaaid. Het gemaaide gras moet onder de bomen blijven liggen. Het gras moet worden gemulcht zodat het in fijne vorm geen overlast veroorzaakt voor de gebruikers van de brink en zo snel mogelijk kan worden verteerd. Hierdoor komen voedingsstoffen vrij die opneembaar zijn voor de bomen. Rond de bomen dient 2 x in het jaar de grasgroei te worden gemaaid. Tijdens het maaien dienen de bomen niet te worden beschadigd.

Naast het gras wat in mulch vorm moet blijven liggen, geldt dat ook het blad wat in het najaar valt niet wordt afgevoerd. Het blad moet net als het gras worden gemulcht en daarna verspreid onder de brinkbomen. Hierdoor komen de in het blad zittende voedingsstoffen vrij voor opname door de boomwortels.

Onderhoud bomen

De bomen die op de brink staan zijn in 2003 en in 2012 onderhouden. Tijdens deze onderhoud beurten is gekeken naar ondermeer beschadigingen, holtes, dood hout, scheuren, slechte en losse takken en wortelaanzetten.

Het onderhoud is naar aanleidingen van de constateringen van gebreken uitgevoerd. Zo is veel dood hout, schurende takken en zijn plakoksels verwijdert.

Afscherming verkeer onder de brinkbomen

Motorvoertuigen kunnen door de aangebrachte afscheiding ( veestangen) niet onder de bomen parkeren. Hierdoor wordt de toplaag van de grasvegetatie niet verdicht en zijn er behoudens het gras en blad te laten liggen, geen verdere maatregel nodig.

9. De Kerkbrink (plantsoenbrink) Diever

De brink is gelegen in het centrum van het dorp nabij de kerk. In deze samengestelde ruimte is sprake van een duidelijk onderscheid tussen de zuidelijk gelegen Brink waar de bestuurlijke gebouwen zoals het Schultehuis en het voormalige gemeentehuis, zijn gelegen en de noordelijk gelegen ruimte waar de kerk staat. Naast de kerk ligt de dorpskroeg. De ruimte rond de kerk was vroeger het kerkhof en behoorde niet tot de brink. Nu lopen beide ruimten in elkaar over.

De brink heeft door het gladgeschoren gazon en de opsluitbanden langs de wegen te veel het karakter van een plantsoen gekregen (Plantsoenbrink). In vroegere jaren werden beraadslagingen op de landdagen naar oud Germaans gebruik, in de open lucht gevoerd waarbij de brink een belangrijke rol vervulde.

De monumentale/waardevolle bomen verkeren in een redelijke gezondheid.

Verhoogde zorgplicht

De verhoogde zorgplicht geldt voor bomen waarvan verwacht kan worden dat ze een risico kunnen vormen. Deze zorgplicht geldt voor alle bomen die op de brink staan.

Onderzoekplicht

Omdat de bomen op een punt staan waar veel bewoners, scholieren en recreanten komen, dient ieder jaar onderzoek te worden verricht naar uitwendige zichtbare gebreken of andere aanwijzingen. Als na de inspectie blijkt dat een of meerdere bomen gevaarlijk zijn voor de omgeving moet de gemeente als eigenaar, optreden.

De werkzaamheden kunnen bestaan uit het snoeien van dode takken, uitlichten van een te zware kroon of verwijderen van de boom.

Groeiplaats

De samenstelling van de toplaag van de brink is redelijk te noemen. Doordat voertuigen onder de bomen kunnen parkeren is de toplaag verdicht. Om dit te verbeteren is het aanbrengen van bloembollen een alternatief. Door het bedrijf Eelerwoude zijn tijdens de opening van hun pand in het voormalige gemeentehuis, een aantal m2 bloembollen gepoot in het gazon van de brink.

Nieuwe bomen

Op de brink voor het voormalige gemeentehuis is ruimte voor het planten van 3 jonge, nieuwe bomen (beuk/linde). De bomen moeten de maat 30/35 hebben. De bomen dienen met kluit te worden geplant waarbij grondverbetering maatregelen worden uitgevoerd. Om de bomen in de toekomst voldoende bovengrondse en ondergrondse groeiruimte te geven is een minimale plantafstand tussen de bomen nodig van ongeveer 6 meter. Voor het planten van nieuwe bomen dient minimaal 4 m3 bomengrond per boom te worden gemengd met de bestaande grond. De bomen dienen bovengronds te worden verankerd. Als watergeefsysteem dient een drainage ring rond de boom in het plantgat te worden aangebracht met een uitgang ter hoogte van het maaiveld of een gietrand. Bij droge omstandigheden kan hierin water worden gegeven.

Bij de zijingang van de Sint Pancratiuskerk hebben tot 1980 aan beide zijden van deze toegang treuressen ( Fraxinus excelsior “Pendula”) gestaan. De vorm van de bomen zorgden ervoor dat de kerk waardig werd betreden. De hoofdzaak van het verwijderen van de bomen lag voornamelijk in het vormen van alg op de kerk.

Door het herplanten van twee jonge, nieuwe treuressen, enigszins verder van de kerk af, wordt een deel van de historie van de ruimte rond de kerk hersteld. Om de groei van wortels onder de fundering van de kerk te voorkomen wordt een worteldoek aangebracht aan de zijde van de kerk.

Voor de nieuwe aangeplant bomen dient een onderhoud contract te worden afgesloten voor minimaal 3 jaar na aanplant. Onder dit onderhoud wordt verstaan het controleren, bemesten, water geven, bestrijding eikenspintkever en begeleidingssnoei van de bomen. Tevens dient hergroei garantie met de leverancier van de bomen te worden afgesloten.

Nazorg

Zie blz. 11/12

Verwijdering verharding

De parkeervakken op het brinkje voor het voormalige gemeenthuis doen afbreuk aan het beeld en functie van de brink. De parkeervakken dienen opgeruimd te worden (25 m2). Er is voldoende parkeerruimte naast en achter het oude gemeentehuis. Om het oorspronkelijke beeld van de brink enigszins terug te brengen is het gewenst dat het pad over de brink ook wordt verwijderd. Het gaat hierbij om 12 m2 klinkers.

Na het verwijderen van de klinkers dient het tracé zaaiklaar gemaakt te worden. Dit kan door het verwijderen van het zandcunet of menging van het zand met organische grond. Daarna wordt de strook ingezaaid met een bermgraszaadmengsel.

Alle borden (verkeer – en verwijsborden) die op de brink staan dienen te worden geïnventariseerd. Daarbij moeten serieus gekeken worden welke borden definitief kunnen worden verwijderd. De borden die niet verwijderd kunnen worden dienen zodanig te worden neergezet dat er geen afbreuk wordt gedaan aan het beeld van de brink. Tevens dient de kast voor de CAI die nu midden op de brink staat, te worden verplaatst

Onderhoud grasvegetatie/blad

De grasvegetatie onder de bomen op de brink nabij het voormalige gemeentehuis en rond de kerk, dient 1 x in de 2 weken te worden gemaaid. Het gemaaide gras moet onder de bomen blijven liggen. Het gras moet worden gemulcht zodat het in fijne vorm geen overlast veroorzaakt voor de gebruikers van de brink en zo snel mogelijk kan worden verteerd. Hierdoor komen voedingsstoffen vrij, die weer opneembaar zijn voor de bomen. Ronde de bomen dient 2 x in het jaar de grasgroei te worden gemaaid. Tijdens het maaien dienen de bomen niet te worden beschadigd.

Naast het gras wat in mulch vorm moet blijven liggen, geldt dat ook het blad wat in het najaar valt, niet wordt afgevoerd. Het blad moet evenals het gras worden gemulcht en daarna verspreid onder de brinkbomen. Hierdoor komen de in het blad zittende voedingsstoffen vrij voor opname door de boomwortels.

Onderhoud bomen

De bomen op de brink voor het voormalige gemeentehuis en rond de kerk zijn in 2011 onderworpen aan een onderhoudsbeurt. Tijdens deze onderhoud beurten is gekeken naar beschadigingen, holtes, dood hout, scheuren, slechte en losse takken en wortelaanzetten.

10. Brink Lhee (particulier)

De brink is voor en deel particulier eigendom en een deel van de de boermarke Lhee. Tijdens de uitvoering van de werkzaamheden binnen het project “Duurzame ontwikkeling landschap omgeving Dwingeloo” is de brink in 2010 geheel opgeknapt. Hierbij zijn de bomen onderhouden, nieuwe bomen herplant en de informatieborden vernieuwt. Tevens is er een nieuwe zitvoorziening geplaatst.

Communicatie

De nota “Beleid – en beheerplan brinken gemeente Westerveld” wordt voordat het wordt vastgesteld door de raad besproken met de Belangenverenigingen van de dorpen Vledder, Havelte, Diever en Dwingeloo. Daarnaast worden bij dit overleg ook de ondernemersverenigingen uitgenodigd. Per brinkdorp dient een overleg plaats te vinden om de groep zo klein mogelijk te houden waardoor de inbreng van de deelnemers veel groter is/kan zijn.

De verschillende overleggen dienen voorgezeten te worden door een lid van het college om duidelijk aan te geven dat de gemeente het onderwerp (brinken) belangrijk vind.

Op de brinken in de dorpen worden jaarlijks allerlei activiteiten gehouden die georganiseerd worden door bovengenoemde partijen. Deze activiteiten worden “beperkt”. Op en rond de brinken worden daarnaast maatregelen genomen om ze weer leesbaar te maken voor zowel de inwoners als de recreant.

De belangengroepen dienen tijdens dit overleg overtuigd te worden van de noodzaak om het gebruik van de brinken te gaan beperken om te voorkomen dat er voor de komende generaties geen brinken meer bestaan.

De resultaten van de verschillende overleggen dienen op de informatie pagina van “Da’s Mooi” te worden vermeld zodat de inwoners weten wat er met de brinken in de gemeente gaat gebeuren. Daarbij dient tevens de planning van de uit te voeren werkzaamheden te worden vermeld.

Conclusie huidige staat en gebruik brinken:

In de laatste 30 jaar is het gebruik van de brinken in de gemeente zodanig veranderd dat het voorbestaan van de brinken in gevaar komt. Vooral de bomen op de brinken, die toch het beeld en de sfeer bepalen, zijn sterk in conditie achter uit gegaan.

De oorzaken hiervan zijn vooral de inrichting van de brinken door de aanleg van verharde klinkerpaden, parkeerhavens enz., het parkeren van motorvoertuigen op de brinken; aanleg van verhogingen bij de bushaltes; het houden van weekmarkten op enkele brinken, het houden van “grote” dorpsfestiviteiten enz..

Als we zo doorgaan met het inrichten van de brinken zonder het in acht nemen van de enorme cultuurhistorische waarde hiervan voor het dorp, de bewoners en de recreant, zullen de brinken over enkele tientallen jaren zijn verdwenen!

Aanbevelingen om de brinken voor de toekomst te bewaren:

Om het verval van de brinken tegen te gaan en deze voor de toekomst te bewaren is een ander beheer nodig. Dit andere beheer moet er op gericht zijn dat het verdere verval wordt tegen gegaan, de leesbaarheid en karakter van de brinken wordt terug gebracht, de functie van de brink als middelpunt van de dorpen wordt hersteld enz.

Hiervoor moeten in eerste instantie de op de volgende pagina’s staande werkzaamheden worden uitgevoerd. Daarna moet het beheer en onderhoud dusdanig worden uitgevoerd dat de brinken in hun voortbestaan niet meer worden bedreigd.

In het Engels heeft de betekenis van het woord “brinkmanship” de betekenis “tot het uiterste gaan”. Dit is van toepassing op het behouden van de prachtige, waardevolle, monumentale brinken in de gemeente Westerveld.

Uit te voeren werkzaamheden per brink:

1.Brink Doldersum:

  • ·

    Herplanten 5 stuks jonge eiken maat 30/35

  • ·

    Grondverbetering

  • ·

    Aanplant bomen

  • ·

    Aanbrengen drainage streng ( water en lucht)

  • ·

    Nazorg

Totale kosten bedragen € 7500,--;

2. Brink Wapse:

  • ·

    Herplanten 1 stuks jonge eik maat 30/35

  • ·

    Grondverbetering

  • ·

    Aanplant boom

  • ·

    Aanbrengen drainage streng (water en lucht)

  • ·

    Nazorg

Totale kosten bedragen € 3500,--;

3. Brink Vledder (klein):

  • ·

    Herplanten 3 stuks jonge eiken maat 30/35

  • ·

    Grondverbetering

  • ·

    Aanplant bomen

  • ·

    Aanbrengen drainage strengen (water en lucht)

  • ·

    Nazorg

  • ·

    Verwijderen 60 m2 voetpad

  • ·

    Herstellen tracé voetpad

  • ·

    Graven 165 m1 greppel

  • ·

    Verwijderen ongewenste borden, verwijzingen, obstakels enz.

Totale kosten bedragen € 12.750,--

4. Brink Vledder (groot)

  • ·

    Herplanten 2 stuks jonge eiken maat 30/35

  • ·

    Grondverbetering

  • ·

    Aanplant bomen

  • ·

    Aanbrengen drainage strengen (water en lucht)

  • ·

    Nazorg

  • ·

    Verwijderen 270 m2 voetpad klinkers

  • ·

    Verwijderen opstapplaats bushalte

  • ·

    Herstraten opstapplaats bushalte

  • ·

    Herstellen tracé voetpad en bushalte

  • ·

    Graven 170 m1 greppel

  • ·

    Verwijderen ongewenste borden, verwijzingen, obstakels enz.

Totale kosten bedragen € 22.000,--

5. Brink Wilhelminaoord

  • ·

    Herplanten 20 stuks jonge bomen maat 30/35

  • ·

    Grondverbetering

  • ·

    Aanplant bomen

  • ·

    Aanbrengen drainage strengen (water en lucht)

  • ·

    Nazorg

  • ·

    Graven 300 m1 greppel

  • ·

    Verwijderen ongewenste borden, verwijzingen, obstakels enz.

Totale kosten bedragen € 32.750,--

6. Brink Havelte

  • ·

    Herplanten 3 stuks jonge eiken maat 30/35

  • ·

    Grondverbetering

  • ·

    Aanplant bomen

  • ·

    Aanbrengen drainage strengen (water en lucht)

  • ·

    Nazorg

  • ·

    Opruimen 12 parkeervakken ( 144 m2 klinkers)

  • ·

    Verwijderen opstapplaats bushalte

  • ·

    Hertstellen parkeervakken en opstapplaats bushalte

  • ·

    Graven 87 m1 greppel

  • ·

    Verwijderen ongewenste borden, verwijzingen, obstakels enz.

Totale kosten bedragen € 15.750,--

7. Brink Dwingeloo

  • ·

    Opruimen 80 m2 klinkers voetpad

  • ·

    Verwijderen opstapplaats bushalte

  • ·

    Herstellen opstapplaats bushalte

  • ·

    Graven 315 m1 greppel

  • ·

    Verwijderen ongewenste borden, verwijzingen, obstakels enz.

Totale kosten bedragen € 9.500,--

8. Brink Diever (Marktbrink)

  • ·

    Herplanten 10 stuks jonge eiken maat 30/35

  • ·

    Grondverbetering

  • ·

    Aanplant bomen

  • ·

    Aanbrengen drainage strengen (water en lucht)

  • ·

    Nazorg

Totale kosten bedragen € 14.000,--

9. Kerkbrink Diever

  • ·

    Herplanten 3 stuks jonge bomen maat 30/35

  • ·

    Herplanten 2 stuks jonge treuressen maat 20/25

  • ·

    Grondverbetering

  • ·

    Aanplant bomen

  • ·

    Aanbrengen drainage strengen (water en lucht)

  • ·

    Nazorg

  • ·

    Opruimen 37 m2 klinkers

  • ·

    Herstellen voetpad tracé

  • ·

    Verwijderen ongewenste borden, verwijzingen, obstakels enz.

Totale kosten bedragen € 7.750,--

Literatuur:

  • ·

    Brinkenboek, een verkenning van de brinken in Drenthe, door de Werkgroep Brinken van Gorcum 1981;

  • ·

    Inventarisatie bomen en groeiplaatsonderzoek “Brinken in de gemeente Westerveld” Ton Schreur stagiair AOC Terra 2006;

  • ·

    Brinken in beeld, Langs esdorpen in Drenthe door Edward Houting, Klaas Roelof de Poel en Hans Vrijer Noordboek 2006;

  • ·

    Plan van aanpak, beheer- en onderhoudsplan brinken gemeente Noordenveld, Landschapsbeheer Drenthe 2009;

  • ·

    Brink Dwingeloo “Verjongingsplan bomen” Grontmij en gemeente Westerveld 2010;

  • ·

    Notitie gebied Marktbrink Diever, Drents Plateau 2011;

  • ·

    Rapport “Cultuur historische waardekaart gemeente Westerveld” bureau Raad 2012;

  • ·

    Bestemmingsplannen kleine kernen in de gemeente Westerveld;

  • ·

    Beeldkwaliteitplan gemeente Westerveld 2012;

  • ·

    Het vakblad Noorderbreedte.